In search for the man who broke my neck | Joshua Prager

Đi tìm người đã làm gãy cổ tôi: Joshua Prager: In search of the man who broke my neck

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ngoc Minh Tran Reviewer: Ngoc Nguyen

One year ago, I rented a car in Jerusalem

một năm trước, tôi đã thuê một chiếc xe ở Jerusalem

to go find a man I'd never met

tìm một người đàn ông tôi chưa từng gặp

but who had changed my life.

nhưng người đó đã thay đổi cuộc đời tôi

I didn't have a phone number to call to say I was coming.

tôi không có số điện thoại của ông ta để báo rằng tôi sẽ đến

I didn't have an exact address,

tôi không có một địa chỉ chính xác

but I knew his name, Abed,

nhưng tôi biết tên ông ta là Abed

I knew that he lived in a town of 15,000, Kfar Kara,

Tôi biết ông ta sống ở một thị trấn 15000 dân, Kfar Kara

and I knew that, 21 years before, just outside this holy city,

và tôi biết 21 năm trước ngay ngoài thành phố này,

he broke my neck.

ông ta đã làm gãy cổ tôi.

And so, on an overcast morning in January, I headed north

và thế là vào một buổi sáng u ám tháng một, tôi hướng về phía bắc

off in a silver Chevy to find a man and some peace.

trên một chiếc Chevy bạc tìm một người đàn ông và chút bình yên .

The road dropped and I exited Jerusalem.

con đường thoải dài và tôi ra khỏi Jerusalem

I then rounded the very bend where his blue truck,

sau đó vòng qua nơi có chiếc xe tải xanh của ông ta

heavy with four tons of floor tiles,

đang nặng nề với bốn tấn đá lát nền

had borne down with great speed onto the back left corner

lạng với tốc độ lớn qua góc phía sau bên trái

of the minibus where I sat.

chiếc xe buýt nhỏ có tôi ngồi

I was then 19 years old.

lúc đó tôi 19 tuổi

I'd grown five inches and done some 20,000 pushups

Tôi đã cao lên được 5 inch và hít đất được khoảng 20000 cái

in eight months, and the night before the crash,

trong 8 tháng, và đêm trước tai nạn

I delighted in my new body,

tôi đã rất hạnh phúc với cơ thể mới của mình

playing basketball with friends

chơi bóng rổ với bạn

into the wee hours of a May morning.

trong vài tiếng vào một buổi sáng tinh mơ tháng Năm

I palmed the ball in my large right hand,

tôi nắm quả bóng trong lòng bàn tay phải to lớn của mình

and when that hand reached the rim, I felt invincible.

và khi bàn tay đó chạm vành rổ, tôi cảm thấy như mình là vô địch

I was off in the bus to get the pizza I'd won on the court.

Tôi xuống xe buýt đi lấy chiếc bánh pizza mà mình vừa thắng ở sân bóng

I didn't see Abed coming.

tôi đã không nhìn thấy Abed đang đến.

From my seat, I was looking up at a stone town

Từ chỗ tôi ngồi, tôi đang nhìn thấy một thành phố bằng đá

on a hilltop, bright in the noontime sun,

trên đỉnh đồi, sáng lên trong ánh trời chiều,

when from behind there was a great bang,

khi từ phía sau vang lên một tiếng nổ lớn

as loud and violent as a bomb.

to như một vụ đánh bom bạo lực.

My head snapped back over my red seat.

Đầu tôi đập vào thành chiếc ghế đỏ mà tôi ngồi

My eardrum blew. My shoes flew off.

Màng nhĩ tôi nổ tung. Giày văng tứ tung.

I flew too, my head bobbing on broken bones,

Tôi cũng văng ra và đầu tôi lắc lư trên cái cổ gãy

and when I landed, I was a quadriplegic.

và khi tôi rơi xuống đất, tôi đã liệt cả tay chân.

Over the coming months, I learned to breathe on my own,

Trong suốt những tháng tiếp đó, tôi học cách tự thở

then to sit and to stand and to walk,

rồi học cách ngồi, cách đứng và đi lại,

but my body was now divided vertically.

nhưng giờ thân thể tôi đã bị chia dọc.

I was a hemiplegic, and back home in New York,

tôi bị liệt nửa người và đã trở về nhà ở New York,

I used a wheelchair for four years, all through college.

tôi đã sử dụng xe lăn trong suốt bốn năm học đại học .

College ended and I returned to Jerusalem for a year.

Tốt nghiệp xong, tôi trở lại Jerusalem trong một năm.

There I rose from my chair for good,

Ở đó tôi đã đứng lên từ xe lăn mãi mãi

I leaned on my cane, and I looked back,

tôi đã đi nhờ dùng gậy và tôi nhớ lại

finding all from my fellow passengers in the bus

tìm lại những người hành khách đi cùng chuyến xe buýt đó

to photographs of the crash,

những bức ảnh của vụ đâm xe

and when I saw this photograph,

và khi tôi thấy bức ảnh này,

I didn't see a bloody and unmoving body.

tôi đã không thấy một cơ thể đầy máu me và bất động

I saw the healthy bulk of a left deltoid,

Tôi đã thấy một vóc dáng khỏe mạnh từ một góc cơ đen ta của vai trái

and I mourned that it was lost,

và tôi tiếc thương rằng nó đã mất

mourned all I had not yet done,

but was now impossible.

và tiếc thương cho những gì tôi chưa làm

It was then I read the testimony that Abed gave

nhưng giờ thì không thể được nữa rồi

the morning after the crash,

Sau đó, tôi đọc bản khai báo mà Abed đưa

of driving down the right lane of a highway toward Jerusalem.

buổi sáng sau vụ tai nạn

Reading his words, I welled with anger.

về việc đi làn đường bên phải trên xa lộ hướng đi Jerusalem

It was the first time I'd felt anger toward this man,

Đọc những lời lẽ của ông ta, tôi tức tối vô cùng

and it came from magical thinking.

Đó là lần đầu tiên tôi cảm thấy bực tức với người này,

On this xeroxed piece of paper,

và nó xuất phát từ ý nghĩ kỳ diệu

the crash had not yet happened.

Trên tờ giấy khô ráo đó,

Abed could still turn his wheel left

vụ tai nạn dường như chưa từng xảy ra

so that I would see him whoosh by out my window

Abed đã có thể vòng qua trái

and I would remain whole.

nếu thế thì tôi đã có thể ông ta vèo qua cửa sổ

"Be careful, Abed, look out. Slow down."

và tôi đã có thể còn nguyên vẹn

But Abed did not slow,

"Cẩn thận, Abed, coi chừng. Chậm lại"

and on that xeroxed piece of paper, my neck again broke,

Nhưng Abed đã không đi chậm lại,

and again, I was left without anger.

trên tờ giấy khô ráo đó, cổ của tôi lại gãy một lần nữa

I decided to find Abed,

và một lần nữa, tôi nằm lại đó, không chút bực bội.

and when I finally did,

Tôi quyết định tìm Abed,

he responded to my Hebrew hello which such nonchalance,

và cuối cùng tôi đã gặp được

it seemed he'd been awaiting my phone call.

ông ta trả lời câu chào tiếng Do Thái của tôi với giọng lãnh đạm

And maybe he had.

Có vẻ như ông ta cũng đã đợi điện thoại của tôi

I didn't mention to Abed his prior driving record --

Và có lẽ, đúng thế.

27 violations by the age of 25,

Tôi quên chưa kể đến hồ sơ lái xe trước đó của Abed

the last, his not shifting his truck into a low gear on that May day —

27 vụ vi phạm khi đến tuổi 25

and I didn't mention my prior record --

vụ cuối cùng, ông ta không chuyển về số thấp trong ngày 1/5 đó

the quadriplegia and the catheters,

và tôi cũng quên chưa nói tới hồ sơ của tôi

the insecurity and the loss —

liệt cả chân và tay, các ống thông dẫn tiểu

and when Abed went on about how hurt he was in the crash,

tâm trạng bất an và mất mát

I didn't say that I knew from the police report

và khi Abed nói về việc ông ta đã bị đau thế nào do vụ đâm xe

that he'd escaped serious injury.

Tôi đã không nói là tôi biết từ báo cáo của cảnh sát

I said I wanted to meet.

rằng ông ta đã không bị chấn thương nghiêm trọng

Abed said that I should call back in a few weeks,

Tôi nói tôi muốn gặp

and when I did, and a recording told me

Abed nói tôi nên gọi lại sau vài tuần,

that his number was disconnected,

và khi tôi gọi lại, một đoạn thoại nói

I let Abed and the crash go.

không liên lạc được với số của ông ta,

Many years passed.

Tôi để Abed và vụ tai nạn vào dĩ vãng

I walked with my cane and my ankle brace and a backpack

Rất nhiều năm qua đi.

on trips in six continents.

Tôi đi lại bằng gậy và mắt cá chân căng cứng ra, còn lưng thì đau

I pitched overhand in a weekly softball game

trên những hành trình qua 6 địa lục.

that I started in Central Park,

Tôi tập ném cao bóng trong một trò chơi nhẹ nhàng hàng tuần

and home in New York, I became a journalist and an author,

và tôi bắt đầu ở Công viên Trung tâm,

typing hundreds of thousands of words with one finger.

rồi sống ở New York, tôi trở thành nhà báo và một nhà văn,

A friend pointed out to me that all of my big stories

đánh chữ hàng trăm hàng nghìn chữ chỉ với một ngón tay.

mirrored my own, each centering on a life

Một người bạn chỉ ra với tôi rằng tất cả những câu chuyện lớn lao của tôi

that had changed in an instant,

phản ảnh chính tôi, mỗi câu chuyện đó xoay quanh một cuộc đời

owing, if not to a crash, then to an inheritance,

đã thay đổi mãi mãi,

a swing of the bat, a click of the shutter, an arrest.

mang nợ, nếu không phải là vụ tai nạn, thì là sự thừa kế

Each of us had a before and an after.

cái liệng bay của con dơi, cái sập của cửa chớp, việc bắt giữ.

I'd been working through my lot after all.

Mỗi chúng ta đều có khoảng trước và sau

Still, Abed was far from my mind, when last year,

Tôi đã phải chiến đấu rất nhiều cho cái khoảng sau đó.

I returned to Israel to write of the crash,

Nhưng Abed vẫn ở trong tâm trí tôi, khi năm ngoái

and the book I then wrote, "Half-Life,"

tôi quay lại Israel để viết về vụ tai nạn,

was nearly complete when I recognized

và cuốn sách tôi đã viết có tên là "HALF-LIFE"

that I still wanted to meet Abed,

lúc đó gần hoàn thành, tôi nhận ra

and finally I understood why:

tôi vẫn muốn gặp Abed,

to hear this man say two words: "I'm sorry."

và cuối cùng, tôi hiểu ra vì sao:

People apologize for less.

để nghe người đàn ông đó nói hai từ: Xin lỗi.

And so I got a cop to confirm that Abed still lived

Người ta xin lỗi vì những điều nhỏ hơn thế

somewhere in his same town,

Thế là tôi hỏi qua công an để biết rằng Abed vẫn còn sống

and I was now driving to it with a potted yellow rose in the back seat,

đâu đó trong cùng thành phố của ông ta

when suddenly flowers seemed a ridiculous offering.

Tôi lái xe đi gặp ông ta với một chậu hoa hồng vàng để ở ghế sau xe ô tô,

But what to get the man who broke your fucking neck?

bỗng nhiên những bông hoa có vẻ gợi ý

(Laughter)

thế nên tặng cái gì cho người đã làm gãy cổ của bạn nhỉ?

I pulled into the town of Abu Ghosh,

(Cười)

and bought a brick of Turkish delight:

Tôi dừng lại ở thi trấn Abu Ghosh,

pistachios glued in rosewater. Better.

và mua một bịch kẹo dẻo Thổ Nhĩ Kỳ

Back on Highway 1, I envisioned what awaited.

vị hoa hồng rắc hạt dẻ cười. Tốt rồi.

Abed would hug me. Abed would spit at me.

Trở lại xa lộ 1, tôi hình dung những gì đang đợi phía trước

Abed would say, "I'm sorry."

Abed có thể ôm tôi, Abed có thể nhổ vào mặt tôi.

I then began to wonder, as I had many times before,

Abed có thể nói: "Tôi xin lỗi''

how my life would have been different

Sau đó tôi bắt đầu băn khoăn, vì tôi có rất nhiều thời gian trước khi gặp

had this man not injured me,

cuộc đời tôi đã có thể khác như thế nào

had my genes been fed a different helping of experience.

nếu như người đàn ông này không làm tôi bị thương tật

Who was I?

nếu như gien của tôi đã nhận được những sự giúp đỡ khác thế

Was I who I had been before the crash,

Tôi đã có thể là ai?

before this road divided my life like the spine of an open book?

Liệu tôi có là người trước khi bị tai nạn,

Was I what had been done to me?

trước khi con đường này phân chia đời tôi như gáy của một quyển sách?

Were all of us the results of things done to us, done for us,

Liệu tôi có là những gì đã xảy ra với mình?

the infidelity of a parent or spouse,

Liệu tất cả chúng ta có là kết quả của những gì xảy ra với mình,

money inherited?

sự phản bội hôn nhân hay tình yêu

Were we instead our bodies, their inborn endowments and deficits?

tiền tài thừa kế?

It seemed that we could be nothing more than genes and experience,

Liệu chúng ta thay cho cơ thể, bẩm sinh là thiên phú hay thiếu sót?

but how to tease out the one from the other?

Có vẻ như chúng ta không thể là gì hơn ngoài di truyền và kinh nghiệm sống

As Yeats put that same universal question,

nhưng làm sao để tách bạch cái này với cái kia?

"O body swayed to music, o brightening glance,

Như Yeat đã đưa ra câu hỏi căn bản,

how can we know the dancer from the dance?"

''Ôi, thân thể lướt thoe nhạc, ánh nhìn tươi sáng,

I'd been driving for an hour

sao ta tách được người vũ công khỏi điệu nhạc?

when I looked in my rearview mirror and saw my own brightening glance.

Tôi đã lái xe khoảng một giờ

The light my eyes had carried for as long as they had been blue.

khi tôi nhìn vào gương chiếu hậu, tôi thấy ánh nhìn tươi sáng của mình

The predispositions and impulses that had propelled me

Ánh sáng luôn trong đôi mắt màu xanh nước biển của tôi

as a toddler to try and slip over a boat into a Chicago lake,

Sự thiên lệch và tính bốc đồng đã đẩy tôi đi tới

that had propelled me as a teen

như khi tôi, một đứa bé cố lần tới một con thuyền để đi vào hồ Chicago,

to jump into wild Cape Cod Bay after a hurricane.

nó cũng đẩy tôi đi tới, khi ở tuổi thiếu niên

But I also saw in my reflection

tôi nhảy vào vịnh Cape Cod ngay vừa sau một trận bão

that, had Abed not injured me,

Nhưng tôi cũng thấy sự phản chiếu

I would now, in all likelihood, be a doctor

rằng nếu Abed đã không làm tôi tàn tật,

and a husband and a father.

tôi có thể bây giờ, rất có khả năng, là một bác sĩ

I would be less mindful of time and of death,

một người chồng và một người cha.

and, oh, I would not be disabled,

Tôi có thể đã không chứa chất tâm tư nhiều về thời gian và cái chết

would not suffer the thousand slings and arrows of my fortune.

và à, tôi có thể không bị tàn tật,

The frequent furl of five fingers, the chips in my teeth

không bị chịu đựng hàng nghìn vận rủi

come from biting at all the many things

những đợt co quắp của năm ngón tay, những vết mẻ của răng

a solitary hand cannot open.

khi cắn vào đủ thứ

The dancer and the dance were hopelessly entwined.

một bàn tay cứng quèo không thể mở ra

Người vũ công và điệu nhạc thật sự quấn bện vào nhau rồi.

It was approaching 11 when I exited right

Đã gần 11 giờ khi tôi rẽ qua đường bên phải

toward Afula, and passed a large quarry

về hướng Afula, vượt qua một mỏ đá lớn

and was soon in Kfar Kara.

và sắp đến Kfar Kara.

I felt a pang of nerves.

Tôi cảm thấy cái nhói đau của thần kinh.

But Chopin was on the radio, seven beautiful mazurkas,

Nhưng radio đang chơi Sô-panh, bảy bản mazuka tuyệt đẹp

and I pulled into a lot by a gas station

Tôi rẽ vào một lối gần một trạm xăng

to listen and to calm.

nghe nhạc và bình tâm lại

I'd been told that in an Arab town,

Tôi đã nghe nói ở thị trấn Ả rập

one need only mention the name of a local

người ta chỉ cần nhắc đến tên địa danh

and it will be recognized.

thì nó sẽ được ghi lại

And I was mentioning Abed and myself,

Tôi đang nhắc đến Abed và tôi

noting deliberately that I was here in peace,

ghi lại một cách cẩn trọng rằng tôi ở đây trong bình thản

to the people in this town,

đối với những người trong thị trấn này,

when I met Mohamed outside a post office at noon.

khi tôi gặp Mohamed bên ngoài một bưu điện vào buổi trưa

He listened to me.

Anh ấy lắng nghe tôi

You know, it was most often when speaking to people

Bạn biết đấy, thường khi nói truyện với người khác

that I wondered where I ended and my disability began,

tôi tự hỏi khi nào tôi kết thúc ở đâu và sự tàn tật bắt đầu

for many people told me what they told no one else.

vì rất nhiều người nói với tôi rằng họ không nói với ai cả

Many cried.

Rất nhiều người khóc.

And one day, after a woman I met on the street did the same

Một ngày, sau khi một người phụ nữ tôi gặp trên phố cũng làm như thế

and I later asked her why,

sau đó tôi hỏi bà ấy sao lại thế

she told me that, best she could tell, her tears

bà ấy nói với tôi rằng, với tất cả trái tim, nước mắt của bà ấy

had had something to do with my being happy and strong,

xuất phát từ điều tôi hạnh phúc và mạnh mẽ

but vulnerable too.

nhưng cũng vì tôi mong manh nữa.

I listened to her words. I suppose they were true.

Tôi nghe những lời của bà ấy, có lẽ nó đúng

I was me,

Tôi đã là tôi

but I was now me despite a limp,

nhưng giờ tôi cũng tôi mặc dù bị khập khiễng,

and that, I suppose, was what now made me, me.

đó là điều mà khiến tôi trở thành tôi của tôi bây giờ

Anyway, Mohamed told me

Mohamed nói với tôi

what perhaps he would not have told another stranger.

những điều mà có lẽ anh ấy không nói với người lạ.

He led me to a house of cream stucco, then drove off.

Anh ấy đưa tôi tới một ngôi nhà trát vữa, rồi đi mất

And as I sat contemplating what to say,

Còn tôi ngồi suy ngẫm nên nói gì

a woman approached in a black shawl and black robe.

một người phụ nữ mặc khăn và áo choàng đen đi tới

I stepped from my car and said "Shalom,"

Tôi bước ra khỏi xe và nói: "Shalom"

and identified myself,

rồi giới thiệu về mình

and she told me that her husband Abed

Bà nói với tôi rằng chồng bà Abed

would be home from work in four hours.

bốn giờ nữa sẽ đi làm về

Her Hebrew was not good, and she later confessed

Tiếng Do Thái của bà không tốt lắm, sau đó bà thú thật

that she thought that I had come to install the Internet.

bà nghĩ tôi là người đến lắp đặt Internet

(Laughter)

(Cười)

I drove off and returned at 4:30,

Tôi lái xe đi và quay lại lúc 4.30

thankful to the minaret up the road

nhờ những ngọn tháp ở thánh đường Hồi giáo dọc đường

that helped me find my way back.

tôi tìm được đường quay lại

And as I approached the front door,

Khi tôi tiến gần tới cửa chính

Abed saw me, my jeans and flannel and cane,

Abed thấy tôi, mặc quần jeans, áo thô, chống gậy

and I saw Abed, an average-looking man of average size.

tôi thấy Abed, một người trông bình thường và tầm thước

He wore black and white: slippers over socks,

Ông ta mặc đồ trắng đen, tất giày cao cổ

pilling sweatpants, a piebald sweater,

quần thun, áo len khoang

a striped ski cap pulled down to his forehead.

mũ len sọc kéo che cả trán

He'd been expecting me. Mohamed had phoned.

Ông ta đợi tôi. Mohamed đã gọi điện

And so at once, we shook hands, and smiled,

Thế là, chúng tôi bắt tay, và cười

and I gave him my gift,

Tôi đưa ông ta quà tặng

and he told me I was a guest in his home,

và ông ta nói tôi là khách của ông ta

and we sat beside one another on a fabric couch.

Rồi chúng tôi ngồi cạnh nhau trên cái ghế bành bọc vải

It was then that Abed resumed at once

Abed nói lại ngay

the tale of woe he had begun over the phone

câu chuyện đau buồn ông ta đã bắt đầu nói qua điện thoại

16 years before.

16 năm về trước

He'd just had surgery on his eyes, he said.

Lúc đó ông ta mới có phẫu thuật mắt, ông ta nói

He had problems with his side and his legs too,

Ông ta cũng có vấn đề với bên sườn và chân

and, oh, he'd lost his teeth in the crash.

À, và ông ta bị mất răng trong vụ tai nạn

Did I wish to see him remove them?

Tôi có ước được nhìn thấy ông ta bị bỏ răng đi không?

Abed then rose and turned on the TV

Abed sau đó đứng dậy và bật ti vi lên

so that I wouldn't be alone when he left the room,

để tôi không bị trơ trọi khi ông ta ra khỏi phòng

and returned with polaroids of the crash

sau đó trở lại với những bức ảnh vụ tai nạn

and his old driver's license.

và bằng lái xe cũ của ông ta.

"I was handsome," he said.

"Tôi trước trông cũng bảnh" ông ta nói

We looked down at his laminated mug.

Và chúng tôi nhìn vào thẻ căn cước dán ép của ông ta

Abed had been less handsome than substantial,

Abed trông chắc chắc hơn là đẹp trai

with thick black hair and a full face and a wide neck.

với mái tóc đen dày và khuôn mặt đầy và cái cổ to

It was this youth who on May 16, 1990,

Đó là người thanh niên vào ngày 16 tháng 5, 1990

had broken two necks including mine,

đã làm gãy hai cái cổ, trong đó có cổ của tôi

and bruised one brain and taken one life.

làm biến dạng một cái sọ và cướp đi một mạng sống.

Twenty-one years later, he was now thinner than his wife,

21 năm sau, ông ta gầy hơn vợ mình

his skin slack on his face,

da mặt chảy xệ

and looking at Abed looking at his young self,

khi nhìn Abed nhìn vào thời tuổi trẻ của mình

I remembered looking at that photograph of my young self

tôi nhớ về bản thân mình nhìn ảnh thời trai trẻ của tôi

after the crash, and recognized his longing.

sau vụ tai nạn, và nhận thấy ông ta đang hoài niệm

"The crash changed both of our lives," I said.

"Vụ tai nạn đã thay đổi cuộc sống của chúng ta'' tôi nói

Abed then showed me a picture of his mashed truck,

Abed sau đó cho tôi xem bức ảnh của chiếc xe tải tan nát

and said that the crash was the fault of a bus driver

và nói vụ tai nạn là do lỗi của người lái xe buýt

in the left lane who did not let him pass.

đi ở làn bên trái, người không cho ông ta vượt

I did not want to recap the crash with Abed.

Tôi không muốn chỉnh sửa về vụ tai nạn với Abed

I'd hoped for something simpler:

Tôi mong muốn một điều đơn giản hơn thế

to exchange a Turkish dessert for two words and be on my way.

đổi lấy món đồ ngọt Thổ Nhĩ Kỳ lấy hai từ và ra về

And so I didn't point out that in his own testimony

Nhưng tôi không chỉ ra rằng trong bản khai báo

the morning after the crash,

buổi sáng sau vụ tai nạn

Abed did not even mention the bus driver.

Abed không hề nhắc đến người lái xe buýt.

No, I was quiet. I was quiet because I had not come for truth.

Tôi đã im lặng. Tôi im lặng bởi lẽ tôi không đến vì sự thật

I had come for remorse.

Tôi đã đến vì sự ăn năn

And so I now went looking for remorse

Và tôi đi tìm sự hối lỗi

and threw truth under the bus.

rồi ném cái sự thật đó cùng với chiếc xe buýt

"I understand," I said, "that the crash was not your fault,

"Tôi hiểu'' tôi nói ''rằng vụ tai nạn không phải là lỗi của ông

but does it make you sad that others suffered?"

nhưng ông có thấy buồn khi người khác phải chịu đựng không?"

Abed spoke three quick words.

Abed nói nhanh ba từ,

"Yes, I suffered."

''Vâng, tôi chịu đựng''

Abed then told me why he'd suffered.

Sau đó Abed nói cho tôi biết ông chịu đựng thế nào

He'd lived an unholy life before the crash,

Ông ta đã sống một cuộc sống vô đạo trước vụ tai nạn

and so God had ordained the crash,

và rồi Chúa ban lệnh để vụ tai nạn xảy ra

but now, he said, he was religious, and God was pleased.

nhưng giờ, ông ngoan đạo, nên Chúa hài lòng

It was then that God intervened:

Đúng lúc đó, Chúa lại can thiệp

news on the TV of a car wreck that hours before

tin tức trên ti vi về một vụ đâm xe vài giờ trước đó

had killed three people up north.

đã giết 3 người ở mạn phía bắc

We looked up at the wreckage.

Chúng tôi nhìn vào đống đổ nát

"Strange," I said.

"Lạ nhỉ" tôi nói

"Strange," he agreed.

"Lạ thật" ông ta đồng tình

I had the thought that there, on Route 804,

Lúc đó ý nghĩ của tôi là, tại đường 804

there were perpetrators and victims,

những thủ phạm và những nạn nhân

dyads bound by a crash.

cùng có nghĩa vụ do một vụ tai nạn

Some, as had Abed, would forget the date.

Một vài người, giống như Abed, đã quên ngày đó

Some, as had I, would remember.

Một vài người, giống như tôi, vẫn còn nhớ

The report finished and Abed spoke.

Bản tin kết thúc và Abed nói

"It is a pity," he said, "that the police

"Thật đáng tiếc" ông ta nói " cảnh sát

in this country are not tough enough on bad drivers."

ở đất nước này không cứng rắn đủ đối với bọn tài xế kém''

I was baffled.

Tôi thật sự lúng túng

Abed had said something remarkable.

Abed đã nói một điều phi thường

Did it point up the degree to which he'd absolved himself of the crash?

Có phải nó thể hiện rằng ông ta đang bào chữa cho mình trong vụ tại nạn không?

Was it evidence of guilt, an assertion

Đó có phải là bằng chứng của tội lỗi, một sự khẳng định

that he should have been put away longer?

rằng ông ta đã nên bị bỏ tù lâu hơn?

He'd served six months in prison, lost his truck license for a decade.

Ông ta bị tù sáu tháng, mất thẻ lái xe tải vĩnh viễn

I forgot my discretion.

Tôi quên mất sự liều lĩnh lúc đó

"Um, Abed," I said,

''Ừm, Abed'' tôi nói

"I thought you had a few driving issues before the crash."

''Tôi nghĩ ông có một vài vấn đề với lái xe trước vụ tai nạn''

"Well," he said, "I once went 60 in a 40."

''À'' ông ta nói ''một lần tôi đi quá tốc độ 60 trên đường chỉ cho 40''

And so 27 violations --

thế 27 lần vi phạm

driving through a red light, driving at excessive speed,

vượt đèn đỏ, lái xe quá tốc độ,

driving on the wrong side of a barrier,

đi sai làn đường

and finally, riding his brakes down that hill --

và cuối cùng, lao thẳng xe xuống dốc

reduced to one.

chỉ còn là một lỗi vi phạm.

And it was then I understood that no matter how stark the reality,

Lúc đó thì tôi hiểu rằng bất kể thực tế có cay nghiệt đến đâu

the human being fits it into a narrative that is palatable.

con người sẽ vẫn tự ru mình trong những mô ta êm dịu

The goat becomes the hero. The perpetrator becomes the victim.

Con dê trở thành anh hùng. Thủ phạm trở thành nạn nhân.

It was then I understood that Abed would never apologize.

Lúc đó tôi hiểu rằng Abed sẽ không bao giờ xin lỗi.

Abed and I sat with our coffee.

Abed và tôi ngồi uống cà phê

We'd spent 90 minutes together,

Chúng tôi ngồi 90 phút với nhau

and he was now known to me.

và giờ ông ta trong mắt tôi

He was not a particularly bad man

không hẳn là người xấu

or a particularly good man.

cũng chẳng hẳn là người tốt

He was a limited man

Ông ta là một người hạn chế

who'd found it within himself to be kind to me.

ông ta đang tự thấy ông ta tử tế với tôi

With a nod to Jewish custom,

qua cử chỉ gật đầu kiểu Do Thái

he told me that I should live to be 120 years old.

ông ta nói với tôi rằng tôi sẽ sống tới 120 tuổi

But it was hard for me to relate to one who had

Nhưng quả thật khó khăn cho tôi khi liên hệ giữa

so completely washed his hands of his own calamitous doing,

một người đã hoàn toàn rửa sạch tay sau những điều tội lỗi ông ta đã làm

to one whose life was so unexamined that he said

với một người mà cuộc đời không bị tra xét

he thought two people had died in the crash.

ông ta còn nói ông ta nghĩ rằng có hai người bị chết trong vụ tai nạn.

There was much I wished to say to Abed.

Có quá nhiều điều tôi muốn nói với Abed

I wished to tell him that, were he to acknowledge my disability,

Tôi mong nói với ông ta, liệu ông ta có nhận thấy sự tàn tật của tôi không

it would be okay,

cũng là dễ hiểu

for people are wrong to marvel

với những người ngạc nhiên một cách sai lầm

at those like me who smile as we limp.

trước những người như tôi, mỉm cười khi chúng tôi đi khập khiễng

People don't know that they have lived through worse,

Người ta không biết rằng chúng tôi đã sống qua những điều khủng khiếp hơn

that problems of the heart hit with a force greater than a runaway truck,

rằng vấn đề trái tim bị tổn thương ghê ghớm còn hơn cả chiếc xe tải chạy trốn

that problems of the mind are greater still,

rằng vấn đề trong tâm trí còn nặng nề hơn

more injurious, than a hundred broken necks.

thêm những tổn thương, hàng trăm cái cổ bị gãy,

I wished to tell him that what makes most of us who we are

tôi ước có thể nói với ông ta rằng những điều tạo thành chúng ta

most of all

hầu hết chúng ta

is not our minds and not our bodies

không phải là tâm trí , không phải là cơ thể

and not what happens to us,

và không phải là những gì xảy đến với chúng

but how we respond to what happens to us.

mà là việc chúng ta phản ứng thế nào với những điều xảy đến

"This," wrote the psychiatrist Viktor Frankl,

Như nhà tâm lý học Viktor Frankl đã viết

"is the last of the human freedoms:

''Điều cuối cùng của tự do của nhân loại:

to choose one's attitude in any given set of circumstances."

đó là việc lựa chọn thái độ ra sao trong bất kỳ hoàn cảnh nào"

I wished to tell him that not only paralyzers

Tôi ước có thể nói với ông ta rằng, không chỉ người bị liệt

and paralyzees must evolve, reconcile to reality,

và người gây ra nó phải tiến triển và tương thích với thực tế

but we all must --

mà là tất cả chúng ta

the aging and the anxious and the divorced and the balding

Những người già, lo lắng, li dị, hói đầu

and the bankrupt and everyone.

người phá sản , tất cả mọi người

I wished to tell him that one does not have to say

Tôi ước có thể nói với ông ta rằng người ta không cần phải nói

that a bad thing is good,

một điều xấu xa là tốt

that a crash is from God and so a crash is good,

rằng vụ tai nạn là do Chúa, nên vụ tai nạn là tốt

a broken neck is good.

một cái cổ bị gãy là tốt

One can say that a bad thing sucks,

Người ta có hể nói rằng điều xấu xa thật sự tồi tệ

but that this natural world still has many glories.

nhưng thế giới tự nhiên này vẫn còn những điều tuyệt diệu.

I wished to tell him that, in the end, our mandate is clear:

Tôi ước có thể nói với ông ta rằng, cuối cùng, nhiệm vụ của chúng ta là rất rõ

We have to rise above bad fortune.

Chúng ta phải đứng lên từ những điều rủi ro

We have to be in the good and enjoy the good,

Chúng ta phải được sống trong cái tốt và tận hưởng cái tốt

study and work and adventure and friendship -- oh, friendship --

học hành, làm việc, trải nghiệm, tình bạn, ôi tình bạn

and community and love.

cộng đồng và tình yêu

But most of all, I wished to tell him

Nhưng trên hết, tôi ước có thể nói với ông ta rằng

what Herman Melville wrote,

như Herman Melville đã viết

that "truly to enjoy bodily warmth,

chìm sâu trong hơi ấm tình thân

some small part of you must be cold,

một phần nhỏ bạn vẫn bị giá lạnh

for there is no quality in this world

bởi không có giá trị nào trên thế giới này

that is not what it is merely by contrast."

không chỉ đơn thuần là sự tương phản''

Yes, contrast.

Vâng, tương phản

If you are mindful of what you do not have,

Nếu bạn quan tâm tới những điều bạn không có

you may be truly mindful of what you do have,

có lẽ bạn thật sự quan tâm tới những điều bạn có

and if the gods are kind, you may truly enjoy what you have.

và nếu những vị chúa thật sự tốt bụng, bạn có thể thật sự tận hưởng những gì bạn có

That is the one singular gift you may receive

Đó là món quà duy nhất bạn có thể nhận

if you suffer in any existential way.

nếu bạn chịu đựng bất kỳ sự tồn tại nào

You know death, and so may wake each morning

Bạn biết về cái chết, vậy hãy thức dậy mỗi sáng

pulsing with ready life.

với nhịp đập sẵn sàng cho cuộc sống

Some part of you is cold,

Đâu đó trong bạn có thể giá lạnh

and so another part may truly enjoy what it is to be warm,

và đâu đó phần khác trong bạn đang thật sự tận hưởng sự ấm áp

or even to be cold.

hoặc ngay cả sự giá lạnh

When one morning, years after the crash,

Một buổi sáng, rất lâu sau vụ tai nạn

I stepped onto stone and the underside of my left foot

tôi vấp vào một hòn đá và bên dưới chân trái của tôi

felt the flash of cold, nerves at last awake,

có một cơn đau lạnh giá, tâm trí tôi thức tỉnh

it was exhilarating, a gust of snow.

Thật tuyệt vời, một cơn tuyết rơi

But I didn't say these things to Abed.

Nhưng tôi đã không những điều này với Abed

I told him only that he had killed one man, not two.

Tôi chỉ nói với ông ta rằng ông ta đã giết một người, không phải hai

I told him the name of that man.

Tôi nói cho ông ta tên của người thiệt mạng

And then I said, "Goodbye."

và sau đó tôi nói "Xin chào''

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)

Thanks a lot.

Xin cảm ơn rất nhiều

(Applause)

(Vỗ tay)