Sangu Delle: In praise of macro -- yes, macro -- finance in Africa

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

Traditional prescriptions for growth in Africa are not working very well.

ကြီးထွားရေးဆိုင်ရာ သမရိုးကျ ညွှန်းချက်တွေဟာ အာဖရိက တိုက်ထဲမှာ သိပ် အလုပ်မဖြစ်ပါ။

After one trillion dollars in African development-related aid

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ခြောက်ဆယ် အတွင်းမှာ

in the last 60 years,

အာဖရိကတိုက် ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ရခဲ့တဲ့ အကူအညီတွေ ဒေါ်လာ တဘီလီယံ ရှိခဲ့ပေမဲ့၊

real per capita income today is lower than it was in the 1970s.

ဒီနေ့တွင် လူတဦးချင် ဝင်ငွေဟာ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်များတုန်းက ထက်ကို နိမ့်ကျနေတယ်။

Aid is not doing too well.

ကူညီမှုတွေရဲ့ အခြေအနေဟာလည်း သိပ်မကောင်းပါ။.

In response,

ဒါကို တုံ့ပြန်လျက်၊

the Bretton Woods institutions -- the IMF and the World Bank --

Bretton Woods ဌာနများ ဖြစ်ကြတဲ့ -- IMF နဲ့ World Bank တို့က--

pushed for free trade not aid,

အကူအညီအစား လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်မှု အတွက် အားထုတ်လာကြတယ်၊

yet the historical record shows little empirical evidence

လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်မှုက စီးပွားရေး ကြီးထွားရေးဆီကို ရှေ့ရှုကြောင်း

that free trade leads to economic growth.

သမိုင်းဝင် လက်တွေ့အထားတွေ မရှိတာတောင် ကြိုးစားနေကြတယ်။

The newly prescribed silver bullet is microcredit.

အသစ်စက်စက် ကြေညာလိုက်တဲ့ အထူးလက်နက်က အသေးစားငွေချေးမှုပါ။

We seem to be fixated on this romanticized idea

ကြည့်ရတာ၊ အာဖရိက တိုက်ထဲက ဆင်းရဲတဲ့ လယ်သမားတိုင်းဟာ စီးပွားရေးကို

that every poor peasant in Africa is an entrepreneur.

စွန့်စား လုပ်ကိုင်လိုကြသူတွေပဲဆိုတဲ့ စိတ်ကူးယဉ်လိုနေခဲ့ကြပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

Yet my work and travel in 40-plus countries across Africa

အာဖရိကထဲက နိုင်ငံ ၄၀ ကျော်ကို လှည့်လည်ခဲ့ကာ အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့

have taught me that most people want jobs instead.

ကျွန်တော် နားလည်မိတာက လူတွေဟာ အလုပ်ကို လိုချင်နေကြတာပါ။

My solution: Forget micro-entrepreneurs.

ကျွန်တော့အဖြေက အသေးစား လုပ်ငန်းရှင်တွေကို မေ့ပစ်လိုက်ကြပါ။

Let's invest in building pan-African titans

ဆူဒန်နိုင်ငံထဲ Mo Ibrahim လို အာဖရိက တတိုက်လုံးအတွက်

like Sudanese businessman Mo Ibrahim.

ဧရာမ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေထဲကို ငွေတွေရင်းနှီးဖို့ လိုတယ်။

Mo took a contrarian bet on Africa when he founded Celtel International in '98

Mo ဟာ လုံးဝအမြင်တမျိုးရှိခဲ့သူ ဖြစ်တာမို့လို့ ၉၈ ခုနှစ်ထဲ Celtel International ကိုထူထောင်ခဲ့တာပါ။

and built it into a mobile cellular provider

မိုဘိုင်း ဆယ်လူလာ စီမံပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီဖြစ်ခဲ့ရာ

with 24 million subscribers across 14 African countries by 2004.

၂၀၀၄ ခုနှစ် အရောက်တွင် အာဖရိက ၁၄ နိုင်ငံထဲမှာ မှာယူသုံးစွဲသူ ၂၄ သန်း ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

The Mo model might be better than the everyman entrepreneur model,

Mo ရဲ့ ပုံစံဟာဖြင့် ထိရောက်စွာ ရောနှော ဆက်ဆံမှုတွေ နဲ့ အသိပညာ ဖလှယ်မှုကို ဟန့်တားတဲ့

which prevents an effective means of diffusion and knowledge-sharing.

လူတိုင်း လုပ်ငန်းရှင်ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့စာရင် ပိုကောင်းဖို့များပါတယ်။

Perhaps we are not at a stage in Africa

ကျွန်တော်တို့ အာဖရိတိုက်ရဲ့ လက်ရှိအဆင့်ဟာဖြင့်

where many actors and small enterprises leads to growth through competition.

လုပ်ကိုင်ကြသူတွေ နဲ့ အသေးစား လုပ်ငန်းရှင်တွေ ပြိုင်ဆိုင်ရင်း ကြီးထွားလာမယ့်ပုံ မဟုတ်သေးပါ။

Consider these two alternative scenarios.

ဒီလို ရွေးချယ်စရာ ဇာတ်ညွှန်း နှစ်မျိုးကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။

One: You loan 200 dollars to each of 500 banana farmers

နံပါတ်တစ်က ခင်ဗျားဟာ ငှက်ပျောသီး ထုတ်လုပ်သူ တဦးချင်းစီအား ဒေါ်လာ ၂၀၀ ထုတ်ချေးပေးကာ၊

allowing them to dry their surplus bananas

သူတို့ရဲ့ ပိုလျှံနေတဲ့ ငှက်ပျော်သီးတွေကို အခြောက်လှန်းခွင့် ဖန်တီးပေးလိုက်တယ်၊

and fetch 15 percent more revenue at the local market.

ပြီးတော့ ဒေသန္တရ ဈေးကွက်ထဲကို အခွန်တွေ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုစုစည်းပေးနိုင်ခဲ့တယ်။

Or two: You give 100,000 dollars to one savvy entrepreneur

နံပါတ် နှစ်က ခင်ဗျားဟာ တော်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင် တဦးအား ဒေါ်လာ ၂၀၀ ထုတ်ချေးပေးတယ်၊

and help her set up a factory that yields 40 percent additional income

ပြီးတော့ ငှက်ပျောသီး ထုတ်လုပ်ကြသူ ၅၀၀ စလုံးတို့ရဲ့

to all 500 banana farmers and creates 50 additional jobs.

ဝင်ငွေကို ၄၀ % တိုးပေးနိုင်ကာ အလုပ်နေရာသစ် ၅၀ ကို ဖန်တီးပေးနိုင်တယ်။

We invested in the second scenario,

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒုတိယ ဇာတ်ညွှန်းကို ရွေးခဲ့ကြလို့

and backed 26-year-old Kenyan entrepreneur Eric Muthomi

၂၆ နှစ်အရွယ် ကင်ညာ လုပ်ငန်းရှင် Eric Muthomi ကို ကူညီခဲ့ကာ

to set up an agro-processing factory called Stawi

Stawi ခေါ် စေးပျစ်အသားဓာတ်မဲ့ ငှက်ပျောသီး ဂျုံမှုန့် နဲ့ ကလေးစာကို ထုတ်လုပ်မယ့်

to produce gluten-free banana-based flour and baby food.

လယ်ယာ ထွက်ကုန် စီမံမွမ်းမံရေး စက်ရုံ ဆောက်လုပ်နိုင်အောင် ကူညီခဲ့ကြတယ်။

Stawi is leveraging economies of scale

Stawi ဟာ စီးပွားရေးကို အကြီးစား စကေးဖြင့် လုပ်ကိုင်နေကာ

and using modern manufacturing processes to create value for not only its owners

ခေတ်ပေါ် ထုတ်လုပ်ရေး စနစ်တွေကို သုံးနေလို့ ၎င်းရဲ့ ပိုင်ရှင်များအတွက်သာမက၊

but its workers, who have an ownership in the business.

အဲဒီလုပ်ငန်းကို လုပ်သားများပါ ပိုင်ဆိုင်ကြလို့ တန်ဖိုး အသစ်တွေကို ဖန်တီးနေပါတယ်။

Our dream is to take an Eric Muthomi and try to help him become a Mo Ibrahim,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စိတ်ကူးက အဲဒီလို Eric Muthomi တစ်ယောက်ကို ရှာလျက် Mo Ibrahim ဖြစ်လာအောင်

which requires skill, financing, local and global partnerships,

လိုအပ်တဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုများ၊ ဘဏ္ဍာငွေများ၊ ဒေသန္တရ နဲ့ ကမ္ဘာ့ စီးပွားဖက်များဖြင့် ကူညီပေးရန်ပါ။

and extraordinary perseverance.

အောင်မြင်ဖို့ မကြုံစဖူး ဇွဲနဘဲနဲ့ လုပ်ကိုင်ရန်လည်း လိုအပ်ပါသေးတယ်။

But why pan-African?

ဘာဖြစ်လို့ အာဖရိက တတိုက်လုံးအတွက်လို့ ပြောနေရတာလဲ။

The scramble for Africa during the Berlin Conference of 1884 --

၁၈၈၄ ခုနှစ် ဘာလင် ကွန်ဖရင့်တုန်းက အာဖရိကတိုက် အတွက် အားထုတ်မှုတွေ နောက်မှာ၊

where, quite frankly, we Africans were not exactly consulted --

ပွင့်လင်းစွာ ပြောရရင်၊ ကျွန်တော်တို့ အာဖရိကသားတွေကို ဘယ်လိုမှ မမေးမြန်းခဲ့ကြပါ၊

(Laughter) (Applause) --

(ရယ်မောသံများ) (လက်ခုတ်သံများ) --

resulted in massive fragmentation

နိုင်ငံတွေ အစိတ်စိတ် အမွှာမွှာ ကွဲပြားသွားကြလို့

and many sovereign states with small populations:

လူဦးရေ နည်းနည်းလေးသာ ရှိကြတဲ့ အချုပ်အချာ နိုင်ငံတွေ အများကြီးပေါ်လာခဲ့ကြတယ်၊

Liberia, four million; Cape Verde, 500,000.

Liberia ဆိုရင် လေးသန်း၊ Cape Verde ကျတော့ 500,000 မျှသာ။

Pan-Africa gives you one billion people,

ဒါပေမဲ့ အာဖရိက တတိုက်လုံး ယူလိုက်ရင် လူဦးရေ တဘီလီယံ ရှိပါမယ်၊

granted across 55 countries with trade barriers and other impediments,

၎င်းတို့ဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၅၅ နိုင်ငံမှာ နေထိုင်နေကြကာ အတားအဆီး အဟန့်အတားတွေ ကိုယ်စီနဲ့ပေါ့လေ၊

but our ancestors traded across the continent

ဒါပေမဲ့ ဥရောပသားတွေက ကျွန်တော်ကို ဝိုင်းပြီး စည်းကို ရေးဆွဲမပေးခင်တုန်းက

before Europeans drew lines around us.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘိုးဘေးတွေဟာ တိုက်ကြီးထဲမှာ ကုန်ကူးခဲ့ကြတယ် မဟုတ်လား။

The pan-African opportunities outweigh the challenges,

ဒီတော့ အာဖရိကတိုက်ရဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေဟာ ရှိနေကြတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ကာမိရုံသမာက၊

and that's why we're expanding Stawi's markets from just Kenya

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ Stawi ရဲ့ ဈေးကွက်ကို ကင်ညာနိုင်ငံမှ နေပြီး

to Algeria, Nigeria, Ghana, and anywhere else that will buy our food.

အယ်ဂျီးရီးယား၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ ဂါနာ စသဖြင့် အဲဒီ အစာတွေကို ဝယ်မယ့် ဘယ်နိုင်ငံကိုမဆို တိုးချဲ့ရပါမယ်။

We hope to help solve food security, empower farmers, create jobs,

အစားအစာ လုံခြုံရေး၊ လယ်သမားတွေကို အသိပညာ တပ်ဆင်ပေးရေး၊ အလုပ်နေရာတွေ ဖန်တီးပေးရန်၊

develop the local economy, and we hope to become rich in the process.

ဒေသထဲက စီးပွားရေး တိုးတက်လာစေရန် အားထုတ်လျက် ဒီလိုလုပ်ရင်း ကြွယ်ဝလာကြမှာကို မျှော်လင့်လိုပါတယ်။

While it's not the sexiest approach,

ဒီချဉ်းကပ်မှုက စွဲမက်ဖွယ်ရာ အကောင်းဆုံး မဟုတ်တောင်၊

and maybe it doesn't achieve the same feel-good

အမျိုးသမီး တယောက်အနေနဲ့ kiva.org မှာ ဆိတ်တကောင်ကို ဝယ်နိုင်ဖို့ ဒေါ်လာ ၁၀၀ ကို

as giving a woman 100 dollars to buy a goat on kiva.org,

ပေးလိုက်တာမျိုးလို စိတ်ထဲ ခံစားရမှုမျိုး မရှိတောင်၊

perhaps supporting fewer, higher-impact entrepreneurs

တက်တက်ကြွကြွ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင် အနည်းငယ်ကို ကူပေးလျက်

to build massive businesses that scale pan-Africa

အာဖရိက တတိုက်လုံး စကေးရှိမယ့် လုပ်ငန်းကြီးတွေကို တည်ဆောက်နိုင်အောင်

can help change this.

ကူပေးမှုက ဒီအခြေအနေကို ပြောင်းလဲအောင် ကူပေးနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။

The political freedom for which our forebearers fought

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အရင့်အရင်လူတွေ ဆင်နွှဲခဲ့ကြတဲ့ လွတ်လပ်ရေး တိုက်ပွဲဟာ

is meaningless without economic freedom.

စီးပွားရေး လွတ်လပ်မှု မရှိရင် ဘာမှ အဓိပ္ပါယ် မရှိနိုင်ပါ။

We hope to aid this fight for economic freedom

ကျွန်တော်တို့ဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့်မီ လုပ်ငန်းကြီးတွေကို ထူထောင်ပေးခြင်းဖြင့်၊

by building world-class businesses,

ဒေသထဲမှာ ဓနဥစ္စာများကို ဖန်တီးပေးခြင်းဖြင့်၊

creating indigenous wealth,

ကျွန်တော်တို့ သိပ်ကို လိုအပ်နေတဲ့ အလုပ်နေရာအသစ်တွေကို ဖန်တီးပေးခြင်းဖြင့်၊

providing jobs that we so desperately need,

အဲဒီ စီးပွားရေး လွတ်လပ်ရေး တိုက်ပွဲကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ခြင်းဖြင့်၊

and hopefully helping achieve this.

အဲဒါတွေအားလုံးကို ရရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်လိုပါတယ်။

Africa shall rise.

အာဖရိကဟာ မြင့်တက်လာမှာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Tom Rielly: So Sangu, of course, this is strong rhetoric.

Tom Rielly: ဒီမှာ Sangu ပြောလိုက်ပုံက အားရစရာကြီးပါပဲ။

You're making 100 percent contrast between microcredit

ခင်ဗျားဟာ အသေးစား ငွေချေးမှုကို ၁၀၀ ရာနှုန်းပြည့် ဆန့်ကျင်နေကာ

and regular investment and growing regular investment.

ပုံမှန် ရင်းနှီးမှု နဲ့ ကြီးကြီးမားမား ရင်းနှီးမှုတွေကို ထောက်ခံနေတယ်။

Do you think there is a role for microcredit at all?

အဲဒါတွေထဲမှာ အသေးစား ငွေချေးမှုအတွက် နေရာ တစုံတခု ရှိနိုင်တယ်လို့ ခင်ဗျား ထင်သလား?

Sangu Delle: I think there is a role.

Sangu Delle: ဟုတ်ကဲ့၊ အဲဒီလို ကဏ္ဍ ရှိတယ် ထင်ပါတယ်။

Microcredit has been a great, innovative way

အသေးစားငွေချေးမှုဟာ ဧရာမ ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ၊

to expand financial access to the bottom of the pyramid.

ပီရမစ်ရဲ့ အောက်ခြေရှိ လူတွေ ဘဏ္ဍာငွေတွေ ရရှိနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းကို တိုးချဲ့ပေးပါတယ်။

But for the problems we face in Africa,

ဒါပေမဲ့၊ ကျွန်တော်တို့ အာဖရိက တိုက်ထဲ တွေ့မြင်နေရတဲ့ ပြဿနာတွေ အတွက်၊

when we are looking at the Marshall Plan

စစ်မက်တွေကြောင့် စုတ်ပြတ်နေခဲ့တဲ့ ဥရောပတိုက်ကို အသက်ပြန်သွားဖို့ သုံးခဲ့တဲ့

to revitalize war-torn Europe,

Marshall Plan ကို ကြည့်ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊

it was not full of donations of sheep.

ပေးလှူခဲ့ကြတဲ့ သိုးကောင်တွေနဲ့သာ ပြည့်နေခဲ့တာ မဟုတ်ခဲ့ပါဘူး။

We need more than just microcredit.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အသေးစား ငွေချေးမှုထက် ပိုမိုပြီး လိုအပ်နေပါတယ်။

We need more than just give 200 dollars.

ဒေါ်လာ ၂၀၀ ပေးရုံသက်သက်ထက် ပိုပြီး ကျွန်တော်တို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

We need to build big businesses, and we need jobs.

ကျွန်တော်တို့ဟာ လုပ်ငန်းကြီးတွေကို ထူထောင်ရန်၊ ပြီးတော့ အလုပ်နေရာသစ်တွေ လိုအပ်တယ်။

TR: Very good. Thank you so much.

TR: သိပ် မှန်ပါတယ်။ ကျေးဇူးအထူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်တီးသံများ)