Cara E. Yar Khan: The beautiful balance between courage and fear | TED

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

When we're young, we're innocently brave,

ကျွန်မတို့ ငယ်စဉ်အခါမှာ သဘောရိုးနဲ့ သတ္တိရှိကြပြီး

and we fearlessly dream about what our lives might be like.

ဘဝတွေ ဘယ်လို ဖြစ်နိုင်လောက်တာ ကို မကြောက်မလန့် အိပ်မက်မက်ကြတယ်။

Maybe you wanted to be an astronaut or a rocket scientist.

သင်ဟာ အာကာသယာဉ်မှုတစ်ဦး (သို့) ဂြိုဟ်တု သိပ္ပံပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ချင်လောက်တယ်။

Maybe you dreamed of traveling to every continent.

သင်ဟာ ကမ္ဘာ့တိုက်တိုင်းကို ခရီးထွက်တာကို အိပ်မက်မက်နေခဲ့လောက်တယ်။

Since I was very young,

ကျွန်မ ငယ်စဉ်ကတည်းက

I dreamed of working for the United Nations

ကမ္ဘာ့ အခက်ခဲဆုံး နိုင်ငံတချိုမှာ

in some of the most difficult countries in the world.

ကုလသမဂ္ဂ အတွက် အလုပ်လုပ်ဖို့ အိပ်မက်မက်ခဲ့တယ်။

And thanks to a lot of courage

များပြားလှတဲ့ သတ္တိ ကျေးဇူးကြောင့်

that dream came true.

ဒီအိပ်မက် အမှန်ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

But here's the thing about courage:

ဒါပေမဲ့ ဒီမှာက သတ္တိနဲ့ ဆိုင်တဲ့ အရာပါ။

it doesn't just appear whenever we need it.

လိုအပ်ချိန်တိုင်းမှာ ပေါ်ကို မလာတာပါ။

It's the result of tough reflection and real work,

ဒါက ကြောက်စိတ်နဲ့ သတ္တိရှိမှုကြားက ဟန်ချက်ညီမှု ပါဝင်တဲ့

involving the balance between fear and bravery.

ခက်မာတဲ့ ဆင်ခြင် သုံးသပ်ချက်တဲ့ လက်တွေ့ အလုပ်ရဲ့ ရလဒ်ပါ။

Without fear, we'll do foolish things.

ကြောက်စိတ်မဲ့ရင် ရူးမိုက်တာတွေကို ကျွန်မတို့ လုပ်ကြလိမ့်မယ်

And without courage, we'll never step into the unknown.

သတ္တိရှိမဲ့ရင် မကျွမ်းတဲ့နေရာကို ဘယ်တော့မှ လှမ်းဝင်ကြမှာမဟုတ်ဘူး။

The balance of the two is where the magic lies,

ဒီနှစ်ခုကြားက ဟန်ချက်ညီမှုက မှော်ဆန်မှု ကိန်းအောင်းရာပါ။

and it's a balance we all deal with every day.

ကျွန်မတို့ နေ့စဉ် ရင်ဆိုင်ရတာအားလုံးက ဟန်ချက်ညီမှု တစ်ခုပါ။

First, a word about my fancy wheels.

ပထမ ကျွန်မရဲ့ဆန်းပြားတဲ့ ဘီးတွေအကြောင်း စကားတစ်လုံးက

I haven't always used a wheelchair.

ကျွန်မ ဘီးတပ်လှည်းကို အမြဲ မသုံးခဲ့ဘူး။

I grew up like many of you,

အတော်များများလိုပဲ ပြေးလိုက်၊

running, jumping and dancing.

ခုန်လိုက်၊ ကလိုက်နဲ့ ကျွန်မ ကြီးပြင်းခဲ့တာပါ။

I love to dance.

ကျွန်မက ကရတာ ကြိုက်တယ်။

However, in my mid-twenties,

ဒါပေမဲ့ အသက်နှစ်ဆယ့်ငါးနှစ်လောက်မှာ

I began to experience a series of inexplicable falls.

နားလည်ရခက်တဲ့ ကျဆုံးမှုတွေ အစဉ်လိုက် စတင် တွေ့ကြုံတယ်။

And a few years later,

နှစ်အနည်းငယ်အကြာမှာ

I was diagnosed with a recessive genetic condition

HIBM (သို့) ခန္ဓာကိုယ်ကြွက်သား တစ်ရှူးရောဂါပါတဲ့

called hereditary inclusion body myopathy,

မျိုးရိုးလိုက်တာလို့ခေါ်တဲ့ ငုပ်နေတဲ့ ဗီဇဆိုင်ရာ အခြေအနေရောဂါ

or HIBM.

စဖြစ်ခဲ့တယ်။

It's a progressive muscle wasting disease

ဒါက ခေါင်းကနေ ခြေဖျားအထိ ကြွက်သားအားလုံးကို

that affects all of my muscles from head to toe.

ထိခိုက်စေတဲ့ တိုးဖြစ်နေတဲ့ ကြွက်သား ပြုန်းတီးမှု ရောဂါတစ်ခုပါ။

HIBM is very rare.

HIBM က အတော် ဖြစ်ခဲပါတယ်။

In the United States there are less than 200 people diagnosed.

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ ရောဂါဖြစ်သူ ၂၀၀ မရှိပါဘူး။

To date, there is no proved treatment or cure,

ဒီနေ့အထိ ကုသနိုင်ခဲ့ကြောင်း အထောက်အထား မရှိသေးဘူး။

and within 10 to 15 years of its onset,

စဖြစ်တဲ့ ၁၀ နှစ် (သို့) ၁၅ နှစ်အတွင်း

HIBM typically leads to quadriplegia,

HIBM ဟာ ထုံးစံအတိုင်း လေးဘက်နာ ဖြစ်စေတာကြောင့်

which is why I now use a wheelchair.

အခု ကျွန်မ ဘီးတပ်လှည်းကို အသုံးပြုတာပါ။

When I was first diagnosed, everything changed.

ကျွန်မ ပထမဆုံး ရောဂါဖြစ်တော့ အရာတိုင်း ပြောင်းလဲသွားတယ်။

It was frightening news

ဒါက ထိတ်လန့်စရာ သတင်းဖြစ်ခဲ့တာက

because I had no experience with chronic illness or disabilities.

ကျွန်မဟာ နာတာရှည် နေမကောင်းတာ (သို့) မသန်စွမ်းမှုတွေ မကြုံဖူးခဲ့လို့ပါ။

And I had no idea how the disease might progress.

ရောဂါက ဘယ်လို တိုးဖြစ်နိုင်တာ ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။

But what was most disheartening

ဒါပေမဲ့ အားငယ်စရာအဖြစ်ဆုံးက

was to listen to other people advise me

ကျွန်မရဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ၊ အိပ်မက်တွေကို ကန့်သတ်ပြီး

to limit my ambitions and dreams,

ဘဝကနေ မျှော်လင့်တဲ့ မျှော်လင့်ချက်အားလုံးကို

and to change my expectations of what to expect from life.

ပြောင်းလဲဖို့လူတွေက ကျွန်မကို အကြံပေးတာကို နားထောင်ဖို့ပါ။

"You should quit your international career."

"မင်းရဲ့ နိုင်ငံတကာ အလုပ်အကိုင်ကို ထွက်သင့်တယ်။"

"No one will marry you this way."

"ဒီလိုဆို မင်းကို ဘယ်သူမှ လက်ထပ်မှာမဟုတ်ဘူး။"

"You would be selfish to have children."

"ကလေးယူမယ်ဆို မင်း တစ်ကိုယ်ကောင်း ဆန်ရာ ကျမှာပေါ့။"

The fact that someone who wasn't me

ကျွန်မ မဟုတ်တဲ့ တစ်ယောက်ယောက်က

was putting limitations on my dreams and ambitions

ကျွန်မရဲ့ အိပ်မက်တွေ၊ ရည်မှန်းချက်တွေကို ကန်သတ်နေတာဟာ

was preposterous.

ယုတ္တိမရှိဘူးလေ။

And unacceptable.

လက်မခံနိုင်စရာပါ။

So I ignored them.

ဒီတော့ လျစ်လျူရှုခဲ့တယ်။

(Cheers and applause)

(အားပေးသံ၊ လက်ခုပ်သံများ)

I did get married.

ကျွန်မ လက်ထပ်ခဲ့တယ်။

And I decided for myself not to have children.

ကလေးမယူဖို့ ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့တယ်။

And I continued my career with the United Nations

ရောဂါတွေ့ရှိအပြီးမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့အတူ ကျွန်မ သက်မေွးအလုပ်ကို

after my diagnosis,

ဆက်လုပ်ခဲ့တယ်။

going to work for two years in Angola,

အန်ဂိုလာမှာ နှစ်နှစ်တာ အလုပ်ဆင်းရင်းပါ။

a country recovering from 27 years of brutal civil war.

ရက်စက်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ရဲ့ ၂၇ နှစ်ကနေ နလံထူလာတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုပါ။

However, it would be another five years

ဒါပေမဲ့ အလုပ်ရှင်ကို ကျွန်မရဲ့ရောဂါ

until I officially declared my diagnosis to my employer.

တွေ့ရှိမှုကို တရားဝင် မကြေညာခင်အထိ နောက်ထပ် ငါးနှစ် ကြာခဲ့လိမ့်မယ်။

Because I was afraid

ကျွန်မရဲ့စွမ်းဆောင်မှုကို

that they would question my capacity to manage and I'd lose my job.

သူတို့ မေးခွန်းထုတ်ပြီး ကျွန်မ အလုပ်ပြုတ်မှာ စိုးရိမ်တာကြောင့်ပါ။

I was working in countries where polio had been common,

ကျွန်မက ပိုလီယို အဖြစ်များတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ အလုပ်လပ်နေတာကြောင့်

so when I overheard someone say

ကျွန်မဟာ ပိုလီယိုရောဂါကနေ

that they thought I might have survived polio,

ရှင်ကျန်နိုင်ခဲ့လောက်မယ်လို့ တစ်ယောက် ပြောတာ ကြားခဲ့တယ်။

I thought my secret was safe.

ကျွန်မရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်တော့ စိတ်ချရပြီလို့ ထင်ခဲ့တယ်။

No one asked why I was limping.

ဘာလို့ ကျွန်မ ခြေဆာနေတာလဲလို့ ဘယ်သူမှ မမေးကြတော့

So I didn't say anything.

ဘာမှ ကျွန်မ မပြောခဲ့ဘူး။

It took me over a decade

အခြေခံ အလုပ်တွေနဲ့

to internalize the severity of HIBM,

လုပ်ဆောင်မှုတွေက တိုးတိုးပြီး ခက်ခဲလာတာတောင်မှ

even as basic tasks and functions became increasingly difficult.

HIBM ရဲ့ ပြင်းထန်မှုကို နှလုံးသွင်းဖို့ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော် ကြာခဲ့တယ်။

Yet, I continued to pursue my dream of working all over the world,

ဒါပေမဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ အလုပ်လုပ်ဖို့ ကျွန်မရဲ့ အိပ်မက်နောက် ဆက်လိုက်ခဲ့ပြီး

and was even appointed as a disability focal point

ဟေတီက UNICEF အတွက် မသန်စွမ်း ဗဟိုမှာတောင်

for UNICEF in Haiti,

ခန့်အပ်ခံခဲ့ရတယ်။

where I served for two years after the devastating 2010 earthquake.

အကြီးအကျယ် ပျက်စီးစေတဲ့ ၂၀၁၀ ငလျင်အပြီး နှစ်နှစ်ကြာ အမှုထမ်းခဲ့တယ်။

And then my work brought me to the United States.

ဒီနောက် အလုပ်က ကျွန်မကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ခေါ်ခဲ့တယ်။

And even as the disease progressed significantly

ရောဂါက သိသိသာသာ တိုးလာပြီး

and I needed leg braces and a walker to get around,

လျှောက်လည်ဖို့ ခြေထိန်းတွေ၊ လမ်းလျှောက် ကိရိယာတွေလိုအပ်တာတောင်

I still longed for adventure.

စွန့်စားဖို့ တောင့်တနေသေးတယ်။

And this time,

ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့

I started dreaming of a grand outdoor adventure.

ကြီးကျယ်တဲ့ အပြငင်ဘက် စွန့်စားမှုကို စတင် အိပ်မက်မက်ခဲ့တယ်။

And what's more grand than the Grand Canyon?

Grand Canyon ထက် ဘာက ပိုကြီးကျယ်ဦးမှာလဲ။

Did you know that for every five million people who visit the Rim

Rim ကို လည်ပတ်သူ ငါးသန်းတိုင်းမှာ တစ်ရာခိုင်နှုန်းပဲ

only one percent go down to the canyon's base?

တောင်ကြားရဲ့အခြေကို ဆင်းတာ သိကြပါသလား။

I wanted to be a part of that one percent.

ကျွန်မက ဒီတစ်ရာခိုင်းနှုန်းရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ချင်တယ်။

The only thing is --

တစ်ခုတည်းသော အရာက

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

The only thing is that the Grand Canyon isn't exactly accessible.

တစ်ခုတည်းသောအရာ Grand Canyon ဟာ ဝင်ခွင့်ရဘူးဆိုတာ အတိအကျပါ။

I was going to need some assistance

ထောင်လိုက် မြေပြင်အနေအထားရဲ့

to get down the 5,000-foot descent of vertical loose terrain.

ပေ ၅၀၀၀အဆင်းကို ဆင်းသွားဖို့ အကူအညီ လိုအပ်တော့မှာလေ။

Now, when I face obstacles,

ကဲ အတားအဆီးတွေ ကြံုရတဲ့အခါ

fear doesn't necessarily immediately set in

ကြောက်စိတ်က သေချာပေါက် ချက်ချင်း ဝင်မလာတာက

because I assume that one way or another,

တစ်နည်းနည်းနဲ့ ဒါကို ကျွန်မ

I'll figure it out.

တွက်ဆမယ်လို့ ယူဆမိလို့ပါ။

And in this case, my thought was,

ဒီဖြစ်ရပ်မှာ ကျွန်မရဲ့အတွေးက

well, if I can't walk down,

ကောင်းပြီ၊ ငါ လမ်းလျှောက် မဆင်းနိုင်ရင်

I could learn to ride a horse.

မြင်းစီးသင်လို့ရတာပဲလို့ပါ။

So that's what I did.

ဒါနဲ့ မြင်းစီးသင်လိုက်တယ်လေ။

And with that fateful decision

ဒီကြမ္မာငင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့

began a four-year commitment,

၁၂ ရက် စူးစမ်းလေ့လာရေးတစ်ခု လုပ်ဆောင်ဖို့

tossing back and forth between fear and courage

ကြောက်စိတ်နဲ့ သတ္တိကြား ရှေ့တိုး နောက်ငင် လူးလွန့်ရင်း

to undertake a 12-day expedition.

လေးနှစ်တာ နှစ်မြှုပ်မှုတစ်ခု စခဲ့တယ်။

Four days on horseback to cross Grand Canyon rim to rim,

Grand Canyon အနားတစ်ဘက်စီကို ဖြတ်သန်းဖို့ မြင်း လေးရက်စီးပြီး

and eight days rafting 150 miles of the Colorado River,

ကိုလိုရာဒိုမြစ်ရဲ့ မိုင် ၁၅၀ ရှစ်ရက် ဖောင်စီးခဲ့တယ်။

all with a film crew in tow.

ရိုက်ကူးရေးအဖွဲ့ တန်းလန်းနဲ့ပေါ့။

Spoiler alert -- we made it.

ဖျက်ဆီးရေး သတိ၊ ကျွန်မတို့ ရောက်ခဲ့တယ်။

But not without showing me how my deepest fear

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မရဲ့ အနက်ရှိုင်းဆုံး ကြောက်စိတ်က တူညီတဲ့

can somehow manifest a mirror response of equal courage.

သတ္တိရဲ့တုံ့ပြန်မှု မှန်ပြင်တစ်ခု ပေါ်ပုံ ကျွန်မကို မပြသဘဲတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။

On April 13, 2018,

ဧပြီလ ၁၃ ရက် ၂၀၁၈ မှာ

sitting eight feet above the ground,

မြေပြင်ရဲ့ ရှစ်ပေအမြင့်မှာ ထိုင်ရင်း

riding a mustang horse named Sheriff,

Sheriff လို့ခေါ်တဲ့ မြင်းပုကို စီးရင်း

my first impression of Grand Canyon

ကျွန်မရဲ့ Grand Canyon ပထမဆုံး ခံစားမှုက

was one of shock and terror.

ချောက်ချား၊ထိတ်လန့်မှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။

Who knew I had a fear of heights.

ကျွန်မမှာ အမြင့်ကြောက်စိတ်တစ်ခုရှိတာ ဘယ်သူ သိခဲ့လို့တုန်း။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But there was no giving up now.

ဒါပေမဲ့ အခု လက်လျှော့စရာ မရှိခဲ့တော့ဘူးလေ။

I mustered up every ounce of courage inside me

ကြောက်စိတ်က ကျွန်မရဲ့ အကောင်းဆုံးဆီ မရောက်စေဖို့

to not let my fear get the best of me.

ကျွန်မကိုယ်တွင်းက ရှိသမျှ သတ္တိကို စုစည်းခဲ့တယ်။

Embarking on the South Rim,

South Rim ကို တက်ရာမှာ

all I could do to keep myself composed

ကိုယ့်ကိုယ်ကို တည်ငြိမ်စေဖို ကျွန်မ လုပ်နိုင်တာဆိုလို့

was to breathe deeply, stare up into the clouds

အသက်ပြင်းပြင်းရှုပြီး တိမ်တွေကို မော့ကြည့်ကာ

and focus on my team's voices.

ကျွန်မအဖွဲ့ရဲ့ အသံတွေကို အာရုံစိုက်ခဲ့တာပါ။

But then, in the first hour, disaster struck.

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပထမ နာရီအတွင်းမှာ ဘေးဒုက္ခ ရောက်ခဲ့တယ်။

Unable to hold myself upright in the saddle,

ကုန်းနှီးမှာ မတ်မတ် တောင့်မထားနိုင်တော့

going down an oversized step,

ပုံမှန်ထက်ကျယ်တဲ့ လှေကားထစ်ကို ဆင်းတုန်း

I flung forward and smacked my face on the back of the horse's head.

ရှေ့ကို ပစ်လဲပြီး မြင်းခေါင်းရဲ့ အနောက်နဲ့ မျက်နှာကို ရိုက်မိခဲ့တယ်။

There was panic,

ကြောက်စိတ်မွှန်သွားခဲ့တယ်။

my head hurt fiercely,

ခေါင်း အပြင်းအထန် နာသွားပေမဲ့

but the path was too narrow for us to dismount.

မြင်းပေါ်က ဆင်းဖို့ လမ်းကြောင်းက ကျဉ်းလွန်းနေခဲ့တယ်။

Only at the halfway point at 2,300 feet,

ပေ ၂၃၀၀ အမှတ် လမ်းတစ်ဝက်ပဲရှိသေးပြီး

at least another two hours down,

အနည်းဆုံး နောက်ထပ် နှစ်နာရီ အဆင်းဆိုတော့

could we stop and remove my helmet

ကျွန်မတို့ ရပ်ပြီး ခေါင်းဆောင်းကို ချွတ်ကာ

and see the egg-sized bump protruding from my forehead.

နဖူကနေ ကြက်ဥအရွယ် အဖုထွက်နေတာကို ကြည့်လို့ရခဲ့တယ်။

For all of that planning and gear,

ဒီအစီအစဉ်နဲ့ အသုံးအဆောင်အားလုံးအတွက်

how is it that we didn't even have an ice pack?

ဘာလို့များ ရေခဲအိတ်တစ်ခုတောင်မှ မရှိခဲ့တာပါလိမ့်နော်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Luckily for all of us, the swelling came outwards,

ကျွန်မတို့အားလုံးအတွက် ကံကောင်းတာက ဖူးရောင်တာက ထွက်လာပြီး

and would drain into my face as two fantastic black eyes

ဆန်းပြားတဲ့ မျက်လုံးမည်းနှစ်ခုအဖြစ် ကျွန်မ မျက်နှာထဲကို စီးဝင်သွားတယ်။

which is an amazing way to look in a documentary film.

မှတ်တမ်းတင် ရုပ်ရှင်ကားမှာ ကြည့်ဖို့ အံ့ဩဖွယ်နည်းလမ်းတစ်ခုလေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause and cheers)

(လက်ခုပ်သံ၊ အားပေးသံများ)

This was not an easy, peaceful journey,

ဒါက လွယ်ကူ၊ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ခရီးတစ်ခုမဟုတ်ပေမဲ့

and yet, that was exactly the point.

ဆိုလိုချက် အတိအကျက ဒါပါ။

Even though I was afraid to get back into the saddle,

ကုန်းနှီးထဲကို ပြန်ရောက်ဖို့ စိုးရွံ့ခဲ့တာတောင်မှ

I got back in.

ကျွန်မ ပြန်သွားခဲ့တယ်။

The descent alone to the canyon floor

ချောက်ကြမ်းပြင်ဆီ အဆင်းတစ်ခုတည်းကို

took a total of 10 hours

စုစုပေါင်း ၁၀ နာရီကြာခဲ့ပြီး

and that was just day one of four riding.

ဒါက လေးရက်စီးတာရဲ့ တစ်ရက်ပဲရှိသေးတယ်။

Next came the mighty rapids.

နောက်လာတာက ဧရာမ ရေမော်တွေပါ။

The Colorado River in the Grand Canyon

Grand Canyon က ကိုလိုရာဒို မြစ်မှာ

has some of the highest white water in the country.

နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အမြင့်ဆုံး ရေမော်တစ်ချို့ရှိတယ်။

And just to be prepared in case we should capsize,

မှောက်များမှာက်ရင်ဆိုပြီး ပြင်ဆင်ထားဖို့အတွက်

we'd practice having me swim through a smaller rapid.

ပိုငယ်တဲ့ ရေမော်တစ်ခုကနေ ကျွန်မကို ရေကူးလေ့ကျင့်ခိုင်းတယ်။

And it's safe to say it wasn't glamorous.

ဒါက စွဲမက်ဖွယ်ရာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောဖို့အထိ စိတ်ချရတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I took my breath in the wrong part of the wave,

လှိုင်းရဲ့ မှားယွင်းတဲ့အပိုင်းမှာ အသက်အောင့်လိုက်တာ

choked on river water

မြစ်ရေမှာ မွန်းသွားပြီး

and was unable to steer myself.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိန်းမရဖြစ်ခဲ့တယ်။

Yes, it was scary,

ဟုတ်ပါတယ်၊ လန့်စရာဆိုပေမဲ့

but it was also fantastic.

သိပ်ပြီးတော့လည်း ကောင်းပါတယ်။

Waterfalls, slick canyons

ရေတံခွန်တွေ၊ ချောနေတဲ့ ချောက်တွေနဲ့

and a couple billion years of bedrock

နှစ် ဘီလီယံအနည်းငယ်ချီတဲ့ အခင်းကျောက်ဟာ

that seemed to change color throughout the day.

တစ်နေ့လုံး အရောင်ပြောင်းနေတဲ့ပုံပါ။

The Grand Canyon is true wilderness

Grand Canyon ဟာ ကန္တာရ အစစ်ဖြစ်ပြီး

and worthy of all of its accolades.

ချီးကျူးဂုဏ်ပြုမှုတွေ အားလုံးနဲ့ ထိုက်တန်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

The expedition,

စူးစမ်းလေ့လာရေးခရီး၊

all that planning and the trip itself,

အစီအစဉ်နဲ့ ခရီးကိုယ်၌က

showed me a level of fear I had never experienced before.

ကျွန်မ အရင် မကြုံဖူးခဲ့တဲ့ ကြောက်စိတ်ရဲ့ ရေချိန်တစ်ခုကို ပြသခဲ့တယ်။

But more importantly,

ဒါပေမဲ့ ပိုအရေးကြီးတာက

it showed me how boldly courageous I can be.

ကျွန်မဟာ ဘယ်လို ရဲဝင့်စွာ သတ္တိရှိနိုင်ပုံကို ပြသခဲ့တယ်။

My Grand Canyon journey was not easy.

ကျွန်မရဲ့ Grand Canyon ခရီးရှည်က မလွယ်ကူခဲ့ဘူး။

This was not a vision of an Amazonian woman

သည်းထိတ်ရင်ဖိုနောက်ခံကားကနေ မပင်မပန်း ရှေ့တိုးသွားနေတဲ့

effortlessly making her way through epic scenery.

အမေဇုံတောတွင်းအမျိုးသမီး တစ်ယောက်ရဲ့ အမြင်မဟုတ်ဘူး။

This was me crying,

ဒါက ကျွန်မ ငိုနေတာပါ။

exhausted and beat up with two black eyes.

မျက်လုံးမည်းနှစ်လုံးနဲ့အတူ ပင်ပန်းပြီး ခြေကုန်လက်ပန်းကျနေတယ်။

It was scary,

ကြောက်စရာပါ။

it was stressful,

စိတ်ဖီစီးခဲ့တယ်။

it was exhilarating.

ရင်ဖိုစရာကောင်းတယ်။

Now that the trip is over,

ကဲ ဒီခရီးက ပြီးသွားပါပြီ။

it's easy to be blasé about what we achieved.

ကျွန်မတို့ အောင်မြင်ခဲ့တာကို မတုန်လှုပ်ဖို့က လွယ်ပါတယ်။

I know I want to raft the river again.

မြစ်ကို ဖောင်နဲ့ ထပ်ကူးချင်တာ ကျွန်မ သိတယ်။

This time, all 277 miles of it.

ဒီတစ်ကြိမ်က ဒါရဲ့ ၂၇၇ မိုင်လုံးပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

But I also know that I would never do the horseback-riding part again.

ဒါပေမဲ့ မြင်းစီးတဲ့ အခန်းကို ဘယ်တော့မှ ထပ်မလုပ်တော့ဘူဆိုတာလည်း သိတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

It's just too dangerous.

ဒါက အန္တရာယ်များလွန်းတယ်။

And that's my real point.

ဒါက ကျွန်မရဲ့ အဓိက အချက်ပါ။

I'm not just here to show you my film footage.

ကျွန်မရဲ့ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကွက်ကို ပြဖို့ပဲ ဒီမှာ ရှိတာမဟုတ်ဘူး။

I'm here to remind us all

ကျွန်မ ဒီမှာရှိနေတာက 
ကြောက်စိတ်နဲ့

that life is really just a lesson

သတ္တိကြားက ဟန်ချက်ညီမှု တစ်ခုကို ရှာဖွေရာမှာ

in finding the balance between fear and courage.

ဘဝဆိုတာ တကယ့် သင်ခန်းစာ တစ်ခုဆိုတာကို အားလုံးကို သတိပေးဖို့ပါ။

And understanding what is and what isn't a good idea.

ဘာက စိတ်ကူကောင်းတစ်ခု ဟုတ်၊မဟုတ်ဆိုတာကို နားလည်ခြင်းပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Life is already scary,

ဘဝဟာ ကြောက်စရာဖြစ်ပြီးသားဆိုတော့

so for our dreams to come true, we need to be brave.

အိပ်မက်တွေ တကယ်ဖြစ်လာဖို့ ကျွန်မတို့ သတ္တိရှိဖို့လိုပါတယ်။

In facing my fears

ကြောက်စိတ်ကို ရင်ဆိုင်ပြီး

and finding the courage to push through them,

ဒါတွေကို တွန်းထုတ်ဖို့ သတ္တိမွေးရာမှာ

I swear my life has been extraordinary.

ကျွန်မဘဝဟာ ထူးခြားခဲ့တယ်ဆိုတာ ကျိန်ရဲတယ်။

So live big

ဒီတော့ ကြီးကျယ်စွာ ရှင်သန်ပြီး

and try to let your courage outweigh your fear.

သင့်ကြောက်စိတ်ထက် သတ္တိက ပိုအချိန်စီးစေဖို့ ကြိုးစားပါ။

You never know where it might take you.

သင့်ကို ဘယ်ဆီခေါ်သွားနိုင်တာ ဘယ်တော့မှ မသိရဘူးလေ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause and cheers)

(လက်ခုပ်သံ၊ အားပေးသံများ)