The next step in nanotechnology | George Tulevski

Translator: Leslie Gauthier Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

Let's imagine a sculptor building a statue,

ပန်းပုဆရာ တစ်ဦး ပန်းပု ထုလိုတာကို စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ၊

just chipping away with his chisel.

သူ့ဆောက်ကလေးနဲ့ မလိုတာကို ထုခွါပစ်နေတယ်။

Michelangelo ဟာ ပန်းပုဆရာအလုပ်ကို ဖေါ်ပြပေးခဲ့တာ ရိုးရိုးလေးပါ၊

Michelangelo had this elegant way of describing it when he said,

"Every block of stone has a statue inside of it,

“ကျောက်တုံးတိုင်းရဲ့ အထဲမှာ ပန်းပုရုပ် ပါရှိပါတယ်၊

အဲဒါကို ဖေါ်ထုတ်ပေးရေးဟာ ပန်းပုဆရာရဲ့ အလုပ်ပဲ။”

and it's the task of the sculptor to discover it."

But what if he worked in the opposite direction?

ဒါပေမဲ့ သူဟာ ပြောင်းပြန် လုပ်ကိုင်ခဲ့မယ် ဆိုရင်ကော။

Not from a solid block of stone,

ကျောက်တုံးကြီးမှ စတင်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ၊

but from a pile of dust,

ဖုန်မှုန့်တွေရဲ့ အပုံမှ စတင်ခဲ့ကာ

somehow gluing millions of these particles together to form a statue.

သန်းနဲ့ချီ အမှုန်လေးတွေကို တနည်းနည်းနဲ့ ကော်နဲ့ကပ်ပေးရင်း ရုပ်ထုကို လုပ်ယူမယ်။

I know that's an absurd notion.

ဒီလို ပြောဆိုခြင်းဟာ အဓိပ္ပါယ်

မရှိတာ၊ မဖြစ်နိုင်တာ ကျွန်တော်နားလည်ပါတယ်။

It's probably impossible.

အမှုန်ကလေးတွေရဲ့ အပုံမှနေပြီး ရုပ်ထုကို ပြုလုပ်ရန် တစ်ခုတည်း

The only way you get a statue from a pile of dust

is if the statue built itself --

ဖြစ်နိုင်တဲ့ နည်းက ရုပ်ထုကိုယ်၌ ဆောက်လုပ်ယူရန်ပါပဲ၊

if somehow we could compel millions of these particles to come together

အဲဒီ သန်းချီ အမှုန်လေးတွေကို ရုပ်ထု ဖြစ်လာအောင် တနည်းနည်းနဲ့

to form the statue.

စုစည်းပေးနိုင်ရင် ပေါ့လေ။

အဲဒါဟာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ရပေမဲ့၊

Now, as odd as that sounds,

that is almost exactly the problem I work on in my lab.

ကျွန်တော် ဓာတ်ခွဲခန်းထဲ အခုလုပ်နေတာ အဲဒီလို အတိအကျပါပဲ။

ကျွန်တော် ဆောက်နေတာ ကျောက်တုံးတွေနဲ့ မဟုတ်ဘဲ

I don't build with stone,

I build with nanomaterials.

နာနိုပစ္စည်းတွေနဲ့ပါ။

They're these just impossibly small, fascinating little objects.

စိတ်ကူးရန် မလွယ်အောင်ကို သေးနုပ်တဲ့ အံ့ဖွယ် အမှုန်တွေပါ။

They're so small that if this controller was a nanoparticle,

၎င်းတို့ဟာ ဘယ်လောက် သေးနုပ်လဲ ဆိုတော့ ဒီထိန်းချုပ်စက်က နာနိုအမှုန်

a human hair would be the size of this entire room.

ဖြစ်ခဲ့ရင်၊ လူ့ဆံပင်ဟာ ဒီခန်းမကြီးလောက်ကို ကြီးမှာပါ။

And they're at the heart of a field we call nanotechnology,

အဲဒီလို အရာတွေကမှ နာနိုနည်းပညာရဲ့ အချက်အချာ ပစ္စည်းပါ၊

which I'm sure we've all heard about,

အဲဒီအကြောင်းကို ခင်ဗျားတို့ အားလုံး

and we've all heard how it is going to change everything.

ကြားခဲ့ကြကာ အရာတိုင်းကို ၎င်းတို့ ပြောင်းလဲပစ်ကြမှာ သိကြမှာပါ။

When I was a graduate student,

ကျွန်တော် ဘွဲ့ယူကျောင်းသားတုန်းက

it was one of the most exciting times to be working in nanotechnology.

နာနိုနည်းပညာထဲ လုပ်ကိုင်ရမှာကို သိပ်ကို စိတ်ဝင်စားနေခဲ့ကြတယ်။

There were scientific breakthroughs happening all the time.

အဲဒီနယ်ပယ်ထဲမှာ နေ့စဉ်လိုလို အံ့ဖွယ် သိပ္ပံအောင်မြင်မှု ရှိခဲ့တယ်။

The conferences were buzzing,

ကွန်ဖရင့်တွေ ကျင်းပနေခဲ့တယ်၊

there was tons of money pouring in from funding agencies.

ရန်ပုံငွေ အေဂျင်စီများမှနေပြီး ထောက်ပံ့ကြတာ အများကြီးပဲ။

And the reason is

အကြောင်းရင်းက လေ့လာတဲ့

အရာတွေ တကယ့်ကို သေးနုပ်လာရင်၊

when objects get really small,

they're governed by a different set of physics that govern ordinary objects,

၎င်းတို့ကို ထိန်းချုပ်ကြတဲ့ ရူပဗေဒ နိယာမ တွေဟာ ကျွန်ုပ်တို့ ထိတွေ့ကြရတဲ့

like the ones we interact with.

သာမန်အရာတွေထက် ကွဲပြားလို့ပါ။

အဲဒီရူပဗေဒကို ကွမ်တမ် စက်မှုပညာလို့ ခေါ်တယ်။

We call this physics quantum mechanics.

အဲဒီထဲတွင် မသိမသာ အပြောင်းအလဲတွေကို၊ ဥပမာ၊ အနုမြူ တသီကြီးကို

And what it tells you is that you can precisely tune their behavior

just by making seemingly small changes to them,

ထည့်ပေးခြင်း ဒါမှမဟုတ် နှုတ်ယူခြင်းဖြင့်

like adding or removing a handful of atoms,

ဒါမှမဟုတ် ပစ္စည်းကို လိမ်ယူခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ရဲ့

ပြုမူပုံ တိကျစွာ ပြောင်းနိုင်တယ်။

or twisting the material.

It's like this ultimate toolkit.

သိပ်ကို အဆင်ပြေတဲ့ ကိရိယာနဲ့ တူတယ်။

You really felt empowered; you felt like you could make anything.

တကယ့်ကို အားအင် ပြည့်လာသလို၊ ဘာမဆို လုပ်နိုင်သလို ခံစားရတယ်။

And we were doing it --

ကျွန်ုပ်တို့ အဲဒါ ကြိုးစားနေတယ်၊

ကျွန်ုပ်တို့ဆိုတာက ဘွဲ့ရကျောင်းသား မျိုးဆက် တစ်ရပ်လုံးပါတယ်။

and by we I mean my whole generation of graduate students.

We were trying to make blazing fast computers using nanomaterials.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ နာနိုပစ္စည်းဖြင့် သိပ်မြန်မယ့် ကွန်ပျူတာ လုပ်လိုခဲ့တယ်။

We were constructing quantum dots

တစ်နေ့တွင် ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ

that could one day go in your body and find and fight disease.

သွားပြီး ရောဂါကို ရှာဖွေ တိုက်ဖျက်ပေးမယ့် quantum dot တွေ ဆောက်နေခဲ့တယ်။

There were even groups trying to make an elevator to space

ကာဗွန် နာနိုပြွန်တွေ သုံးပြီး အာကာသ လှေခါးကိုတောင်

using carbon nanotubes.

ကြိုးစားတဲ့ အုပ်စု ရှိခဲ့တယ်။

You can look that up, that's true.

ခင်ဗျားတို့ အဲဒါတွေကို ကြည့်နိုင်ကြတယ်၊ အမှန်ပါ။

Anyways, we thought it was going to affect

အဲဒါဟာ ကွန်ပျူတာမှအစ ကျန်းမာရေးအဆုံး

all parts of science and technology, from computing to medicine.

သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာ မျက်နှာစာ အားလုံးကို သက်ရောက်မယ် ထင်ခဲ့ကြတယ်။

And I have to admit,

ကျွန်တော် ဝန်ခံစရာ ရှိတယ်၊

I drank all of the Kool-Aid.

ကျွန်တော် တလျှောက်လုံး Kool-Aid ကို သောက်နေခဲ့တယ်။

I mean, every last drop.

တစ်စက်မကျန် သောက်ခဲ့တာ။

ဒါပေမဲ့ အဲဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၅ နှစ်တုန်းကပါ၊

But that was 15 years ago,

အဲဒါနဲ့

and --

အံ့ဖွယ် သိပ္ပံကို လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်၊ တကယ့်ကို အရေးကြီးတဲ့ အလုပ်ပါ။

fantastic science was done, really important work.

We've learned a lot.

ကျွန်တော်တို့ အတော်ကလေး သင်နိုင်ခဲ့တယ်။

We were never able to translate that science into new technologies --

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဘယ်တော့မှ အဲဒီသိပ္ပံပညာကို နည်းပညာသစ်သို့ မပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့ကြပါ၊

into technologies that could actually impact people.

လူသားကို တကယ့်ကို အကျိုးပြုမယ့် နည်းပညာများကို ဆိုလိုတာပါ။

And the reason is, these nanomaterials --

အကြောင်းရင်းက ဒီနာနိုပစ္စည်းတွေဟာ

they're like a double-edged sword.

အသွားနှစ်ဘက်ပါတဲ့ ဒါးနဲ့တူလို့ပါ။

The same thing that makes them so interesting --

၎င်းတို့ကို စိတ်ဝင်စားစရာ ဖြစ်လာစေတဲ့ အရာကပဲ၊

their small size --

၎င်းရဲ့ သေးငယ်တဲ့ အရွယ်အစားကပဲ

also makes them impossible to work with.

၎င်းတို့နှင့် အလုပ်လုပ်မရအောင် လုပ်ပေးပါတယ်။

It's literally like trying to build a statue out of a pile of dust.

ဒါဟာ တကယ့်ကိုပဲ ဖုန်မှုန့်အစ်ပုံထဲကနေပြီး ရုပ်တုကို ထုရသလိုပါပဲ။

And we just don't have the tools that are small enough to work with them.

၎င်းတို့နဲ့ လုပ်ကိုင်လို့ ရအောင် သေးငယ်တဲ့ ကိရိယာတွေ မရှိသေးလို့ပါ။

But even if we did, it wouldn't really matter,

ရှိခဲ့တောင် လက်တွေ့မှာ အရေးမကြီးပါဘူး၊

because we couldn't one by one place millions of particles together

နည်းပညာ တစ်ခုကို ဖန်တီးရန် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ အမှုန်တွေကို သန်းချီ ကောက်ယူလျက်

to build a technology.

စုစည်းမရနိုင်လို့ပါ။

So because of that,

အဲဒါကြောင့်မို့လို့၊

ကတိတွေ အားလုံးနဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှုတွေ အားလုံးတို့ဟာ

all of the promise and all of the excitement

ကတိတွေနဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှုတွေ အဖြစ် ကျန်မြဲကျန်ရှိနေတုန်းပါပဲ။

has remained just that: promise and excitement.

We don't have any disease-fighting nanobots,

ကျွန်ုပ်တို့မှာ ရောဂါ တိုက်ဖျက်နိုင်တဲ့ nanobot တွေ

there's no elevators to space,

မရှိသေးပါ၊ အာကာသကို တက်နိုင်မဲ့ စက်လှေခါး၊

and the thing that I'm most interested in, no new types of computing.

ကျွန်တော် စိတ်အဝင်စားဆုံး ပုံစံသစ် ကွန်ပျူတာတွေ မရှိသေးပါ။

ခုနက ပြောခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံးဟာ တကယ့်ကို အရေးကြီးပါတယ်။

Now that last one, that's a really important one.

We just have come to expect

ကျွန်တော်တို့ တချိန်လုံး မျှော်လင့်နေကြတာက

the pace of computing advancements to go on indefinitely.

ကွန်ပျူတာတွေရဲ့ တိုးတက်မှုဟာ အဆုံးမရှိ ဆက်လက်ပြီး ရှိနေဦးမှာကိုပါ။

We've built entire economies on this idea.

ကျွန်ုပ်တို့က အဲဒီစိတ်ကူးကို အခြေခံပြီး စီးပွားရေးကို တည်ဆောက်တယ်။

And this pace exists

ကွန်ပျူတာ ချီပ်ပေါ်ကို ကိရိယာတွေ

because of our ability to pack more and more devices

တိုးတိုး တပ်ဆင်နိုင်တဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းကြောင့်

onto a computer chip.

အဲဒီလို အရှိန်ကို ထိန်းထားနိုင်တာပါ။

And as those devices get smaller,

အဲဒီကိရိယာတွေ သေးသေးလာကာ

they get faster, they consume less power

ပိုပြီးမြန်ဆန်လာပြီး ပါဝါသုံးစွဲမှု သက်သာလာလျက်

and they get cheaper.

ဈေးလည်း သက်သာလာတယ်။

And it's this convergence that gives us this incredible pace.

အဲဒီလို အချက်အလက်တွေ ဆုံစည်းလျက် ဒီလိုအံ့ဖွယ် အရှိန်ကို ဖန်တီးပေးနိုင်တာပါ။

As an example:

ဥပမာတစ်ခု အနေနဲ့၊

if I took the room-sized computer that sent three men to the moon and back

ထိုတုန်းက လူသုံးယောက်ကို လဆီပို့လွှတ်ခဲ့ကာ ပြန်ခေါ်ယူခဲ့တဲ့ အခန်းအရွယ် ကွန်ပျူတာကို

and somehow compressed it --

တစ်နည်းနည်းနဲ့ ချုံ့ပစ်နိုင်တယ်ဆိုရင်၊

compressed the world's greatest computer of its day,

ထိုကာလတုန်းက ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကွန်ပျူတာကို ချုံ့ပစ်ခဲ့ရင်၊

so it was the same size as your smartphone --

၎င်းရဲ့ အရွယ်အစားဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ စမတ်ဖုန်းနဲ့ တူညီပါလိမ့်မည်၊

your actual smartphone,

ခင်ဗျားတို့ လက်ထဲက စမတ်ဖုန်ပါ၊

that thing you spent 300 bucks on and just toss out every two years,

ဒေါ်လာ ၃၀၀ လောက်ပေးရပြီး ခင်ဗျားတို့ နှစ်နှစ် တစ်ခါလောက် လဲကြတဲ့ဟာလေ၊

would blow this thing away.

တကယ့်ကို အဲဒီလို လုပ်နိုင်ခဲ့မှာပါ။

You would not be impressed.

ခင်ဗျားတို့ အားရမှာ မဟုတ်ပါ။

It couldn't do anything that your smartphone does.

အဲဒီစက်ဟာ စမတ်ဖုန်း လုပ်နိုင်တာ တစ်ခုကိုမှ မလုပ်နိုင်ပါ။

It would be slow,

၎င်းဟာ သိပ်နှေးပါလိမ်မည်၊

you couldn't put any of your stuff on it,

ခင်ဗျားတို့ သုံးနေကျ အရာတွေ တစ်ခုကိုမှ တပ်ဆင်မရနိုင်ပါ။

you could possibly get through the first two minutes

ကံကောင်းခဲ့ရင် ခင်ဗျားတို့ဟာ

"Walking Dead" ဇာတ်လမ်း နှစ်မိခန့် ကြည့်လို့ ရချင်ရမှာပါ၊

of a "Walking Dead" episode if you're lucky --

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

The point is the progress -- it's not gradual.

ဆိုချင်တာက တိုးတက်မှုဆိုတာ တဖြည်းဖြည်းချင်း မဟုတ်ခဲ့ပါ။

The progress is relentless.

တိုးတက်မှုဆိုတာ ရပ်နားမှု မရှိပါ။

It's exponential.

၎င်းဟာ အဆမတန် မြန်လှပါတယ်။

It compounds on itself year after year,

၎င်းဟာ နှစ်တိုင်း မိမိကိုမိမိ ထပ်ထပ် မြှင့်တင်သွားတယ်၊

to the point where if you compare a technology

မျိုးဆက် တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုထဲရှိ နည်းပညာ တစ်ခုကို

from one generation to the next,

နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက၊

they're almost unrecognizable.

လုံးဝနီးနီး သိရှိရဖို့တောင် လွယ်မှာ မဟုတ်ပါ။

And we owe it to ourselves to keep this progress going.

ဒီလို ဆက်တိုက် တိုးတက်မှု ရှိနေခြင်းဟာ ကျွန်ုပ်တို့ ကြိုးပမ်းမှုကျေးဇူးပါ။

We want to say the same thing 10, 20, 30 years from now:

ဒီနေ့မှနေပြီး နောင် နှစ်ပေါင်း ၁၀၊ ၂၀၊ ၃၀ အကြာမှာ အရာတစ်ခုခုကို စဉ်းစားချင်ရင်၊

look what we've done over the last 30 years.

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း လုပ်နိုင်ခဲ့တာကို ကြည့်ပါ။

Yet we know this progress may not last forever.

ဒီလို တိုးတက်မှု ထာဝရ ရှိချင်မှရှိမှာပါ။

In fact, the party's kind of winding down.

တကယ်တော့ အရှိန်ဟာ ကျဆင်းလာနေတယ်။

သောက်လိုသူရဲ့ "အရက်အတွက် နောက်ဆုံး ခေါ်သံ"နဲ့ တူပါတယ်။

It's like "last call for alcohol," right?

If you look under the covers,

လေးလေးနက်နက် ဆန်းစစ်ကြည့်ရင်၊

အမြန်နှုန်းနဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းလို အချက်တွေ ထည့်တွက်ကြည့်ရင်၊

by many metrics like speed and performance,

the progress has already slowed to a halt.

တိုးတက်မှုဟာ ရပ်တန့်သွားသလိုကို နှေးလာခဲ့ပါပြီ။

So if we want to keep this party going,

ဒီတော့ ဒါတွေ ဆက်ပြီး သွားစေချုင်ရင်၊

we have to do what we've always been able to do,

ကျွန်ုပ်တို့ အမြဲတမ်း လုပ်ခဲ့သလို ဆက်လုပ်ကြရပါမယ်။

and that is to innovate.

တီထွင်ဆန်းသစ်ရန် လိုတယ်။

So our group's role and our group's mission

ကျွန်ုပ်တို့ အုပ်စုရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ တာဝန်က

is to innovate by employing carbon nanotubes,

ကာဗွန်နာနိုပြွန်တွေကို အသုံးပြုလျက် ဆန်းသစ်တီထွင်ရန်ပါပဲ၊

because we think that they can provide a path to continue this pace.

အဲဒါ အရှိန်ကို ဆက်ထိန်းပေးမယ့် လမ်းကို ဖွင့်ပေးမယ် ကျနော်တို့ ယူဆလို့ပါ။

They are just like they sound.

၎င်းတို့ဟာ အမည် အတိုင်းပါပဲ။

They're tiny, hollow tubes of carbon atoms,

ကာဗွန်အဏုမြူဖြင့် လုပ်ထားတဲ့ သေးနုပ်တဲ့ ပြွန်တွေပါ၊

and their nanoscale size, that small size,

၎င်းတို့ရဲ့ နာနိုအရွယ်အစားက၊ သေးနုပ်လှမှုက၊

gives rise to these just outstanding electronic properties.

အားရစရာ ကောင်းတဲ့ အီလက်ထရောနစ် ဂုဏ်သတ္တိ တွေကို ဖန်တီးပေးတယ်။

And the science tells us if we could employ them in computing,

သိပ္ပံပညာက ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ၎င်းတို့ကို ကွန်ပျူတာထဲ သုံးနိုင်ကြပါက၊

လုပ်နိုင်စွမ်းတွေ ဆယ်ဆအထိ တိုးတက်လာမှာ တွေ့နိုင်ကြမှာပါ။

we could see up to a ten times improvement in performance.

It's like skipping through several technology generations in just one step.

အဲဒါဟာ တစ်ချက်တည်းနဲ့ နည်းပညာ မျိုးဆက် တော်တော်များများကို ခုန်ကျော်နိုင်မှာပါ။

So there we have it.

ကျွန်ုပ်တို့ အဲဒါ အားထုတ်နေတယ်။

ကျွန်ုပ်တို့မှာ တကယ့်အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာရှိနေတယ်။

We have this really important problem

အခြေခံအားဖြင့် စံပြအဖြေလည်း ကျွန်ုပ်တို့မှာ ရှိနေပါတယ်။

and we have what is basically the ideal solution.

The science is screaming at us,

သိပ္ပံပညာ ကိုယ်၌ကိုက၊

"This is what you should be doing to solve your problem."

"ဒီ ပြဿနာ ဖြေရှင်းဖို့ လုပ်ရမှာက ဒီလိုပါ"လို့ ဟစ်အော်နေတယ်။

ဒီလိုဆို၊ ကောင်းပြီ၊ စလုပ်ကိုင်ကြပါစို့၊

So, all right, let's get started,

အဲဒါကို လုပ်ကိုင်ကြရအောင်။

let's do this.

But you just run right back into that double-edged sword.

ဒါပေမဲ့ ခုနက ဓားသွားရဲ့ ဘက်နှစ်ဘက် ပြဿနာကို ရင်ဆိုင်ရမယ်။

အဲဒီ "စံပြအဖြေ"ထဲမှာ ရုပ်လုံးဖေါ် မရစေတဲ့ ပစ္စည်း ပါဝင်နေလို့ပါ။

This "ideal solution" contains a material that's impossible to work with.

I'd have to arrange billions of them just to make one single computer chip.

၎င်းဟာ ကွန်ပျူတာ တစ်လုံးတည်းကို လုပ်ယူရန် အဲဒါတွေကို ဘီလျံချီ တပ်ဆင်ရပါမယ်။

ဘယ်တော့မှ ဖြေရှင်း မရနိုင်တဲ့ ပဟေဠိနဲ့ တူနေပါတယ်။

It's that same conundrum, it's like this undying problem.

At this point, we said, "Let's just stop.

ဒီနေရာမှာ ကျွန်ုပ်တို့က “ရပ်လိုက်ကြစို့။”

Let's not go down that same road.

သွးနေကျ လမ်းအတိုင်း မသွားရန် ဆုံးဖြတ်တယ်။

Let's just figure out what's missing.

လွတ်သွားတာ ဘာများလဲ စူးစမ်းကြပါစို့။

ကျွန်ုပ်တို့ မကိုင်တွယ်ခဲ့တာ ဘာလဲ။

What are we not dealing with?

What are we not doing that needs to be done?"

လုပ်ရန်လိုပေမဲ့ မလုပ်မိတာက ဘာလဲ။”

It's like in "The Godfather," right?

အဲဒါဟာ "The Godfather" ထဲက လိုပဲ။

When Fredo betrays his brother Michael,

Fredo က သူ့ညီ Michael ကို သစ္စာဖောက်ခဲ့စဉ်၊

we all know what needs to be done.

ဘာလုပ်ရမှာ ကျွန်ုပ်တို့ သိခဲ့တယ်။

Fredo's got to go.

Fredo ကို ဖယ်ရှားပစ်ရမယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But Michael -- he puts it off.

ဒါပေမဲ့ Michael က ချန်ထားလိုက်တယ်။

Fine, I get it.

အဲဒါ နားလည်လို့ ရပါတယ်။

Their mother's still alive, it would make her upset.

သူတို့ မိခင် အသက်ရှင်နေတုန်း ဆိုတော့ စိတ်ပျက်မှာပေါ့။

We just said,

ကျွန်ုပ်တို့ကျတော့၊

"What's the Fredo in our problem?"

"ကျွန်ုပ်တို့ ပြဿနာထဲမှာ ဘာက Fredo လဲ?"

ကျွန်ုပ်တို့ မကိုင်တွယ်ခဲ့တာက ဘာလဲ။

What are we not dealing with?

What are we not doing,

ကျွန်ုပ်တို့ မလုပ်မိခဲ့ပေမဲ့၊

ဒါအောင်မြင်ဖို့ လုပ်ရမှာက ဘာများလဲ။"

but needs to be done to make this a success?"

And the answer is that the statue has to build itself.

အဖြေက ရုပ်တုဟာ သူ့ဘာသာသူ တည်ဆောက်ရမယ် ဆိုတာပါပဲ။

We have to find a way, somehow,

ကျွန်ုပ်တို့ အဲဒီအမှုန်တွေ ဘီလီယံချီကို

to compel, to convince billions of these particles

ဒီနည်းပညာထဲကို မိမိဘာသာမိမိ ပါဝင်စုစည်းလာကြရန်

to assemble themselves into the technology.

တစ်နည်းနည်းနဲ့ ၎င်းတို့ကို စည်းရုံးနိုင်မယ့် နည်းကို ရှာရန်ပါ။

We can't do it for them. They have to do it for themselves.

သူတို့ကိုယ်စား ကျွန်ုပ်တို့ မလုပ်နိုင်ပါ။ ၎င်းတို့ ကိုယ်တိုင် အဲဒါ လုပ်ကြရမယ်။

And it's the hard way, and this is not trivial,

အဲဒါဟာ ခဲယဉ်းတဲ့ နည်းလမ်းပါ၊ လုပ်နေကျ အလုပ်မျိုး မဟုတ်ပါ။

but in this case, it's the only way.

ဒါပေမဲ့၊ ဒီကိစ္စထဲမှာ ဖြစ်နိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းပါ။

Now, as it turns out, this is not that alien of a problem.

ပြီးတော့ အဲဒီပြဿနာအတွက် အဲဒီ အဖြေဟာ မကြားစဖူးတဲ့ဟာကြီးပါ။

We just don't build anything this way.

ကျွန်ုပ်တို့ ဒီလိုနည်းနဲ့ ဘာကိုမှ မဆောက်ကြပါ။

People don't build anything this way.

လူတွေဟာ အဲဒီလိုနည်းဖြင့် မဆောက်ကြပါ။

But if you look around -- and there's examples everywhere --

ဒါပေမဲ့၊ ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာကြည့်ရင် သာဓကတွေ အများကြီးပါ၊

Mother Nature builds everything this way.

သဘာဝမိခင်ကြီးဟာ အရာတိုင်းကို အဲဒီလိုနည်းနဲ့ ဆောက်တာပါ။

Everything is built from the bottom up.

အရာအားလုံးကို အောက်ခြေမှ မပေါ်ကို ဆောက်ထားတာပါ။

You can go to the beach,

ပင်လယ် ကမ်းခြေကိုသွားရင်၊

you'll find these simple organisms that use proteins --

ပရိုတိန်းကို သုံးကြတဲ့ ဒီလို ရိုးရှင်းတဲ့ အကောင်တွေကို တွေ့ရမှာပါ၊

basically molecules --

အခြေခံအားဖြင့် မောလီကျူးတွေပါ၊

လက်တွေ့မှာ သဲပွင့်တွေပါ၊

to template what is essentially sand,

ပင်လယ်ထဲမှ စုပ်ယူရုံပါ၊

just plucking it from the sea

and building these extraordinary architectures with extreme diversity.

အံ့ဖွယ် နဲ့ မတူမျိုးစုံလှတဲ့ လက်ရာတွေကို ဆောက်လုပ်ကြတယ်။

And nature's not crude like us, just hacking away.

ပြီးတော့ သဘာဝဟာ ကျွန်ုပ်တို့လို မရိုင်းပါ၊ ရသမျှ လုယူမသွားပါ။

She's elegant and smart,

သဘာဝဟာ ကျော့ရှင်းကာ စမတ်ကျပါတယ်၊

building with what's available, molecule by molecule,

ရနိုင်သမျှနဲ့ မော်လီကျူး တစ်ခုပြီးတစခု ဆောက်လုပ်သွားတာပါ၊

ကျွန်ုပ်တို့ ကပ်လို့တောင် မရနိုင်တဲ့ ရှုပ်ထွေးကာ မျိုးစုံကြတဲ့

making structures with a complexity

and a diversity that we can't even approach.

အဆောက်အအုံများကို ဆောက်လုပ်ပါတယ်။

And she's already at the nano.

ပြီးတော့ ၎င်းဟာ nano မြောက်နေပါပြီ။

၎င်းဟာ အဲဒီလို လုပ်နေတာ နှစ်ပေါင်း သန်းပေါင်း ရာချီ ကြာနေပါပြီ။

She's been there for hundreds of millions of years.

We're the ones that are late to the party.

ကျွန်ုပ်တို့ ကျတော့ အခုကျမှ ချဉ်းကပ်လာတာပါ။

So we decided that we're going to use the same tool that nature uses,

ဒါကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့ပါ သဘာဝက သုံးလာတဲ့ ကိရိယာကိုပဲ၊ အဲဒီ ဓာတုဗေဒနည်းကိုပဲ

and that's chemistry.

သုံးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

လွတ်နေခဲ့တဲ့ ကိရိယက ဓာတုဗေဒပါ။

Chemistry is the missing tool.

And chemistry works in this case

ဒီကိစ္စထဲ ဓာတုဗေဒဟာ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်၊

because these nanoscale objects are about the same size as molecules,

နာနိုစကေး အရာများဟာ မော်လီကျူးနဲ့ အရွယ်အားဖြင့် တူကြလို့ပါ၊

ဒါကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့ အဲဒီလို အရာတွေကို ထိန်းကျောင်းရန် ၎င်းတို့ကို သုံးနိုင်တယ်၊

so we can use them to steer these objects around,

much like a tool.

ကိရိယာ တစ်ခု အတိုင်းပါပဲ။

That's exactly what we've done in our lab.

ကျွန်ုပ်တို့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ခဲ့ကြတာ အဲဒီအတိုင်းပါပဲ။

We've developed chemistry that goes into the pile of dust,

ကျွန်ုပ်တို့ တီထွင်ခဲ့တဲ့ ဓာတုဗေဒနည်းဟာ အမှုန်တွေရဲ့

into the pile of nanoparticles,

nano အမှုန်များရဲ့ အပုံထဲ ဝင်လျက်၊

and pulls out exactly the ones we need.

ကျွန်ုပ်တို့ လိုတာကိုမှ ဆွဲထုတ်ယူတယ်။

Then we can use chemistry to arrange literally billions of these particles

အဲဒီနောက်မှာ ဓာတုဗေဒကို သုံးလျက် အဲဒီအမှုန်တွေ ဘီလီယံချီကို

into the pattern we need to build circuits.

လျှပ်စစ်ပတ်လမ်းတွေကို ဆောက်လုပ်မယ့် ပုံစံများအဖြစ် စီစဉ်ပေးတယ်။

And because we can do that,

အဲဒီလို လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိလာလို့

we can build circuits that are many times faster

အရင်တုန်းက နာနိုပစ္စည်းတွေ သုံးပြီး ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ ပတ်လမ်းထက်ကို

than what anyone's been able to make using nanomaterials before.

များစွာမှ မြန်တဲ့ ပတ်လမ်းတွေကို ဆောက်နိုင်ကြတယ်။

Chemistry's the missing tool,

လိုအပ်နေခဲ့တဲ့ ကိရိယာက ဓာတုဗေဒပါပဲ၊

and every day our tool gets sharper and gets more precise.

တစ်နေ့တစ်ခြား ကျွန်ုပ်တို့ကိရိယာဟာ တိုးတိုးတိကျလာနေကာ ထက်မြက်လာနေတယ်။

And eventually --

နောက်ဆုံးမှာတော့၊

and we hope this is within a handful of years --

နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဖြစ်လာမယ် ကျွန်ုပ်တို့ မျှော်လင့်တယ်၊

we can deliver on one of those original promises.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ပေးခဲ့တဲ့ ကတိတစ်ခုခုကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ပါမယ်။

Now, computing is just one example.

ဒီကွန်ပျူတာကိစ္စဟာ ဥပမာ တစ်ခုမျှပါ။

It's the one that I'm interested in, that my group is really invested in,

အဲဒါဟာ ကျွန်တော် စိတ်ဝင်စားနေတာ၊ ကျွန်တော့အုပ်စု လက်တွေ့ လုပ်ကိုင်ပေမဲ့၊

but there are others in renewable energy, in medicine,

ပြန်ပြန်သုံးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်၊ ဆေးပညာ၊ ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းများ၊

in structural materials,

စသဖြင့် နာနိုဆီကို ခြေလှမ်းရန်

လိုအပ်ကြောင် သိပ္ပံပညာက ညွှန်ပြနေတဲ့ မျက်နှာစာတွေ ရှိပါသေးတယ်။

where the science is going to tell you to move towards the nano.

အကြီးမားဆုံး အကျိုးစီးပွားတွေ ရှိလာမယ့် မျက်နှာစာများပါ။

That's where the biggest benefit is.

But if we're going to do that,

ကျွန်ုပ်တို့က အဲဒါတွေ လုပ်လိုကြရင်၊

the scientists of today and tomorrow are going to need new tools --

ဒီနေ့နဲ့ အနာဂတ် သိပ္ပံပညာရှင်များဟာ ကိရိယာ အသစ်တွေကို လိုအပ်မှာပါ၊

tools just like the ones I described.

ကျွန်တော် ခုနက ပြောပြခဲ့တဲ့ ကိရိယာမျိုး လိုမယ်။

And they will need chemistry. That's the point.

၎င်းတို့ ဓာတုဗေဒကို သုံးရန် လိုမှာကို ဆိုချင်တာပါ။

The beauty of science is that once you develop these new tools,

သိပ္ပံပညာရဲ့ အလှတရားအရ၊ ကိုယ်က ဒီလို ကိရိယာသစ်တွေကို ပြုစုထုတ်လိုက်တဲ့ နောက်မှာ

they're out there.

အားလုံး သုံးနိုင်တော့မှာပါ။

They're out there forever,

၎င်းတို့ဟာ ထာဝရ အဲဒီမှာ ရှိနေကြလျက်

and anyone anywhere can pick them up and use them,

ဘယ်သူမဆို ဘယ်နေရာမှာမဆို ကောက်ယူပြီး သုံးနိုင်ခြင်းဖြင့်

and help to deliver on the promise of nanotechnology.

နာနိုနည်းပညာက ကတိပြုထားတာတွေကို စီမံထုတ်လုပ်နိုင်မှာပါ။

ခင်ဗျားတို့ အချိန်အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ကျွန်တော် အဲဒါကို တန်ဖိုးထားပါတယ်။

Thank you so much for your time. I appreciate it.

(လက်ခုပ်သံများ)

(Applause)