Geraldine Hamilton: Body parts on a chip

Translator: sann tint Reviewer: Thanda Oo

We have a global health challenge

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စိမ်ခေါ်မှုများဟာ

in our hands today,

ကျွန်မတို့လက်များအတွင်းသို့ ကျရောက်လျက်ရှိနေပါတယ်။

and that is that the way we currently

ပြောချင်တာကတော့ ကျွန်မတို့ လောလောဆယ်

discover and develop new drugs

ရှာဖွေ၊ကြံဆထုတ်လုပ်နေသော ဆေးဝါးအသစ်များဟာ

is too costly, takes far too long,

ကုန်ကျစရိတ် အတော့်ကို ကြီးမားပါတယ်။ အချိန်လည်း အတော်ယူရပါတယ်။

and it fails more often than it succeeds.

နောက်ပြီးတော့ အောင်မြင်တာထက် ပျက်ယွင်းသွားတာက ပိုများပါတယ်။

It really just isn't working, and that means

ဒါက အလုပ်မဖြစ်ရုံတင်မကပါဘူး။ ဆိုလိုတာက

that patients that badly need new therapies

ကုထုံးအသစ်တွေကို အလွန်အမင်းကိုလိုအပ်နေတဲ့ လူနာတွေဆီကို

are not getting them,

မရောက်ရှိနိုင်ပဲ၊

and diseases are going untreated.

ရောဂါတွေကို မကုသနိုင်ပဲဖြစ်နေတာကိုပါ။

We seem to be spending more and more money.

ကျွန်မတို့တွေဟာ ပိုက်ဆံတွေကို တစ်နေ့တခြား တိုးတိုးပြီးသုံးလာနေသလိုပါပဲ။

So for every billion dollars we spend in R&D,

ဒါကြောင့် သုသေသန နဲ့ တီထွင်ထုတ်လုပ်မှုမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ဒေါ်လာသန်းတစ်ထောင်တိုင်း၊ တစ်ထောင်တိုင်း အတွက်

we're getting less drugs approved into the market.

ကျွန်မတို့ ရရှိနေတဲ့ ဈေးကွက်ထဲမှာ ထောက်ခံအတည်ပြုထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေက ပိုပြီးလျော့နည်းနေပါတယ်။

More money, less drugs. Hmm.

ပိုက်ဆံမျာများသုံးလေ၊ဆေးဝါးနည်းလေလေ ဖြစ်နေတာပေါ့။

So what's going on here?

ကဲ ဒီတော့ ဘာတွေဖြစ်နေတာလဲ။

Well, there's a multitude of factors at play,

ကောင်းပြီ ဒီနေရာမှာ မြောက်မြားစွာသော အကြောင်းခံတရားတွေ ါဝင်ပတ်သက်နေပါတယ်။

but I think one of the key factors

ဒါပေမယ့် ကျွန်မထင်တဲ့ အဓိကအကြောင်းခံတစ်ခုကတော့

is that the tools that we currently have

ကျွန်မတို့ လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ စမ်းသပ်တဲ့ ကိရိယာတွေပါ၊

available to test whether a drug is going to work,

ဆေးဝါးတစ်ခုကို အလုပ်ဖြစ်မဖြစ် စမ်းသပ်ဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊

whether it has efficacy,

အာနိသင်ထက်မြက်မှုရှိမရှိ မရှိ

or whether it's going to be safe

ဒါမှမဟုတ် စိတ်ချရမှုရှိမရှိ စမ်းသပ်ဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ၊

before we get it into human clinical trials,

လူသားတွေကို ကုသမှုဆိုင်ရာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုမလုပ်ခင်မှာပေါ့။

are failing us. They're not predicting

ဒီကိရိယာတွေက ကျွန်မတို့ကို အလွဲလွဲ အချော်ချော်ဖြစ်နေစေတာပါပဲ။ ဒီစက်ကိရိယာတွေက ကြိုတင်ပြီး မခန့်မှန်းနိူင်ဘူးဖြစ်နေတာက

what's going to happen in humans.

လူသားတွေဆီမှာ ဘာအကျိုးဆက် ဖြစ်လာမလဲဆိုတာကို ပဲပေါ့။

And we have two main tools available

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ဆီမှာ လိုသလိုစိတ်ကြိုက်သုံးလို့ရတဲ့

at our disposal.

အဓိကကိရိယာ နှစ်ခုတော့ ရှိတယ်။

They are cells in dishes and animal testing.

သူတို့ကတော့ ပန်းကန်တွေထဲက ဆဲလ်တွေရယ်၊ တိရိစ္ဆာန်တွေကို အသုံးပြုပြီး စမ်းသပ်ခြင်းတွေပဲပေါ့။

Now let's talk about the first one, cells in dishes.

အခုကျွန်မတို့ ပထမတစ်ခုအကြောင်း ပြောကြရအောင်၊ ပန်းကန်တွေထဲက ဆဲလ်တွေ အကြောင်းပေါ့။

So, cells are happily functioning in our bodies.

ဒီတော့ ဆဲလ်တွေဆိုတာက ကျွန်မတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာပဲ အဆင်ပြေပြေ လည်ပတ်လုပ်ဆောင်နေတာပါ။

We take them and rip them out

အဲဒီ ဆဲလ်တွေကို သူတို့ရဲ့မူလပတ်ဝန်းကျင်ကနေ လှီးထုတ်၊ဖြတ်ယူပြီး

of their native environment, throw them in one of these dishes,

ဒီပန်းကန်ပြားတွေထဲက တစ်ချပ်ချပ်ထဲကို ပစ်ထည့်လိုက်ပါမယ်။

and expect them to work.

ပြီးတော့ သူတို့ အလုပ်လုပ်တာကို စောင့် ကြည့်ပါမယ်။

Guess what. They don't.

မှန်းကြည့်စမ်းပါဦး။ သူတို့အလုပ်မလုပ်ပါဘူး။

They don't like that environment

သူတို့ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်ကို မကြိုက်ကြပါဘူး။

because it's nothing like

အဲဒီနေရာက သူတို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာတုန်းက

what they have in the body.

ရရှိတာနဲ့ ဘာမှမဆိုင်တော့လို့ပေါ့။

What about animal testing?

တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ စမ်းသပ်တာကရော့။

Well, animals do and can provide

အင့်းတိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ ကတော့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့

extremely useful information.

အင်မတန်မှကိုပဲ အသုံးဝင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကိုလည်း ပံ့ပိုးပေးနိုင်တယ်လေ။

They teach us about what happens

သူတို့က ခက်ခဲရှုပ်ထွေးလှတဲ့

in the complex organism.

ဇီဝရုပ်အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကိုပါသင်ပေးတယ်လေ။

We learn more about the biology itself.

ဇီဝဗေဒဘာသာအကြောင်းကို ကျွန်မတို့ ပိုမိုသဘောပေါ်က်နားလည်စေတာပေါ့။

However, more often than not,

ဒါပေမယ့် မကြာခဏဆိုသလို

animal models fail to predict what will happen in humans

တိရိစ္ဆာန်နမူနာတွေကို သီးခြားလက္ခဏာဆောင်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ စမ်းသပ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ

when they're treated with a particular drug.

လူသားတွေအတွက် ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမယ် ဆိုတာကို ခန့်မှန်းဖို့ ပျက်ကွက်နေပြန်တယ်။

So we need better tools.

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့အတွက် ပိုပြီးကောင်းမွန်တဲ့ ကိရိယာတွေ လိုအပ်နေပါတယ်။

We need human cells,

ကျွန်မတို့ လူသားဆဲလ်တွေ လိုအပ်ပါတယ်။

but we need to find a way to keep them happy

ဒါပေမယ့် ကိုယ်ခန္ဓာအပြင်ဖက်မှာ ဆဲလ်တွေကို အဆင်ပြေပြေ

outside the body.

ထိန်းသိမ်းထားဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုရှာဖို့ လိုပါတယ်။

Our bodies are dynamic environments.

ကျွန်မတို့ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ရွေ့လျားနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုပါ။

We're in constant motion.

ကျွန်မတို့ဟာ အဆက်မပြတ် လှုပ်ရှားနေပါတယ်။

Our cells experience that.

ဒါကို ကျွန်မတို့ ဆဲလ်တွေက ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။

They're in dynamic environments in our body.

သူတိုတွေဟာ ကျွန်မတို့ ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ရွေ့လျားနေတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်တွေထဲမှာပါ။

They're under constant mechanical forces.

သူတို့တွေဟာ အမြဲမပြတ်လှုပ်ရှားနေတဲ့ စွမ်းအားတွေရဲ့အောက်မှာ ရှိနေတာပါ။

So if we want to make cells happy

ဒါကြောင့် ဆဲလ်တွေ ကျွန်မတို့ရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့

outside our bodies,

အပြင်ဖက်မှာ အဆင်ပြေပြေ နေစေချင်တယ်ဆိုရင်

we need to become cell architects.

ကျွန်မတို့တွေဟာ ဆဲလ်ဆိုင်ရာ ဗိသုကာတွေ ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။

We need to design, build and engineer

ကျွန်မတို့ဟာ ဆဲလ်တွေ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ့်ရာလို နေနိုင်အောင်

a home away from home for the cells.

ပုံစံချဖို့၊ တည်ဆောက်ဖို့ နဲ့ စီမံဖို့ တော့ လိုတာပေါ့။

And at the Wyss Institute,

နောက်ပြီး Wyss သိပ္ပံဋ္ဌာနမှာ

we've done just that.

ကျွန်မတို့ အဲဒါကို သုတေသန ပြုလုပ်ထားပါတယ်။

We call it an organ-on-a-chip.

အဲဒါကို "ချစ်(ပ်)အပြားလေးပေါ်က ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း ကလေးတစ်ခု"လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။

And I have one right here.

အခု ကျွန်မလက်ထဲမှာ ရှိနေတာကလေးပါ။

It's beautiful, isn't it? But it's pretty incredible.

လှတယ် မဟုတ်လား။ ဒါပေမယ့် ဒါလေးက တော်တော်လေးကို ဆန်းပြားပါတယ်။

Right here in my hand is a breathing, living

အခု ကျွန်မလက်ထဲမှာရှိနေတာကလေးက ချစ်(ပ်)အပြားကလေးပေါ်က

human lung on a chip.

အသက်ရှုနေတဲ့၊အသက်ရှိနေတဲ့ လူ့အဆုတ် တစ်ခုပါ။

And it's not just beautiful.

ဒါကလေးက အလှသက်သက်ချည်းပဲ မဟုတ်ပါဘူး။

It can do a tremendous amount of things.

သူလုပ်ဆောင်နိူင်တာတွေက တပုံတခေါင်းကြီးပါ။

We have living cells in that little chip,

ဒီချစ်(ပ်)သေးသေးလေးထဲမှာ ကျွန်မတို့ သက်ရှိ ဆဲလ်တွေ ထည့်ထားပါတယ်။

cells that are in a dynamic environment

ရွေ့လျားနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် တစ်ခုထဲမှာရှိတဲ့ ဆဲလ်တွေဟာ

interacting with different cell types.

အခြားမျိုးမတူတဲ့ ဆဲလ်တွေနဲ့အတူ အပြန်အလှန်အကျိုးပြုဆက်သွယ်နေတာပါ။

There's been many people

စမ်းသပ်ခန်းထဲမှာ ဆဲလ်တွေဖြစ်ထွန်းဖို့

trying to grow cells in the lab.

စမ်းသပ်နေသူတွေ အများကြီးရှိလာပါပြီ။

They've tried many different approaches.

နည်းလမ်းပေါင်းများစွာနဲ့ကို သူတို့ စမ်းသပ်ထားတာပါ။

They've even tried to grow little mini-organs in the lab.

ကိုယ်အင်္ဂါအသေးစားတွေကို စမ်းသပ်ခန်းထဲမှာ ပြုစုပျိုးထောင်ဖို့ကိုတောင် သူတို့ စမ်းကြည့်ထားပါတယ်။

We're not trying to do that here.

ဒီနေရာမှာတော့ ဒါမျိုးကို စမ်းသပ် လုပ်ဆောင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

We're simply trying to recreate

ကျွန်မတို့ ဘာကို ပြန်လည်ဆန်းသစ် တီထွင်နေတာလည်းဆိုတော့

in this tiny chip

ဒီ သေးကွေးလှတဲ့ ချစ်(ပ်)ထဲမှာ

the smallest functional unit

အရမ်းကို သေးငယ်တဲ့ ယန္တရားတစ်ခုရှိနေတယ်။

that represents the biochemistry,

ဒီယန္တရားဟာ

the function and the mechanical strain

ခန္ဓာကိုယ်တွေထဲမှာ ဆဲလ်တွေ

that the cells experience in our bodies.

ကြုံတွေ့ရတဲ့ ဇီဝဓာတုဓာတ်တွေ၊ လည်ပတ်မှုတွေ နဲ့ လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ စရိုက်ကို ကိုယ်စားပြုတယ်။

So how does it work? Let me show you.

အခု ဒီပစ္စည်း ဘယ်လို အလုပ်လုပ်သလဲဆိုတာ ကျွန်မ ရှင်းပြပါမယ်။

We use techniques from the computer chip

ဒီ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံတွေ ပြုလုပ်ဖို့

manufacturing industry

ကွန်ပြူတာချစ်(ပ်)ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းက နည်းပညာတွေကိုယူသုံးပါတယ်။

to make these structures at a scale

ဆဲလ်တွေရော၊ သူတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ပါ

relevant to both the cells and their environment.

နှစ်ခုစလုံးနဲ့ ဆီလျော်တဲ့ အချိုးကျစကေးတခု ရှိမှုကို ရယူပါတယ်။

We have three fluidic channels.

ကျွန်မတို့မှာ အရည်စီးဆင်းမှုကိုထိန်းကျောင်းပေးတဲ့ လမ်းကြောင်း(ပြွန်) (၃)ခုရှိပါတယ်။

In the center, we have a porous, flexible membrane

အလယ်ဗဟိုမှာတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အဆုတ်ထဲကယူထားတဲ့

on which we can add human cells

လူသားဆဲလ်တွေထည့်နိုင်လောက်တဲ့ အရည်စိမ့်ဝင်နိုင်ပြီး ပျော့ပျောင်းတဲ့

from, say, our lungs,

အလွှာပါးတစ်လွှာ ရှိပါတယ်။

and then underneath, they had capillary cells,

နောက်ပြီး အောက်ဖက်မှာတော့ ဆံချည်မျှင်ဆဲလ်တွေ ရှိပါတယ်။

the cells in our blood vessels.

သွေးကြောတွေထဲမှာရှိတဲ့ ဆဲလ်တွေပါ။

And we can then apply mechanical forces to the chip

အဲဒီနောက်မှာတော့ ချစ်(ပ်)ပြားပေါ်ကို လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာစွမ်းအားတွေကို သက်ရောက်စေပြီး

that stretch and contract the membrane,

အလွှာပါးကို ဆန့်နှိုင်၊ကျုံ့နိုင်စေပါတယ်။

so the cells experience the same mechanical forces

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ အသက်ရှူတဲ့အခါ သူတို့ ရခဲ့တဲ့

that they did when we breathe.

လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာစွမ်းအားတွေ အတိုင်းကို ခံစားရတာပါ။

And they experience them how they did in the body.

ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာတုန်းက သူတို့ခံစားခဲ့ရတဲ့ ပုံလိုမျိုးကို ခံစားရတာပါ။

There's air flowing through the top channel,

အပေါ်ဖက်ပြွန်ကိုဖြတ်ပြီး လေက စီးဆင်းနေပါတယ်။

and then we flow a liquid that contains nutrients

နောက်ပြီး အဟာရဓာတ်တွေပါတဲ့ အရည်ကို

through the blood channel.

သွေးပြွန်တွေကတဆင့် စီးဝင်စေပါတယ်။

Now the chip is really beautiful,

အခုတော့ ချစ်(ပ်)ပြားကလေးက တော်တော့ လှနေပါတယ်။

but what can we do with it?

ဒါပေမယ့် ဒါလေးနဲ့ ကျွန်မတို့ ဘာလုပ်နိုင်မှာပါလိမ့်။

We can get incredible functionality

မယုံနိူင်လောက်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို

inside these little chips.

ဒီချစ်(ပ်)သေးသေးကလေးတွေထဲကနေ ရရှိနှိုင်ပါတယ်။

Let me show you.

ကျွန်မပြသပါမယ်။

We could, for example, mimic infection,

ဥပမာအားဖြင့် ရောဂါကူးစက်မှုကို အသွင်တူပြုလုပ်လို့ ရပါတယ်။

where we add bacterial cells into the lung.

အဲလိုလုပ်တဲ့အခါမှာ အဆုတ်ထဲကို ဗက်တီးရီးယားဆဲလ်တွေ ထည့်လိုက်ပါတယ်။

then we can add human white blood cells.

နောက်ပြီး လူ့ သွေးဖြူဥဆဲလ်တွေ ထပ်ထည့်နိူင်ပါတယ်။

White blood cells are our body's defense

သွေးဖြူဥဆဲလ်တွေဟာ ဘက်တီးရီးယားတိုက်ခိုက်သူတွေကို

against bacterial invaders,

ကာကွယ်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခံစစ်တွေပါ။

and when they sense this inflammation due to infection,

ရောဂါကူးစက်မှုကြောင့် ရောင်ရမ်းတာကို အာရုံခံမိတဲ့ အခါမှာတော့

they will enter from the blood into the lung

သူတို့တွေဟာ အဆုတ်ထဲကို သွေးထဲကနေ ဝင်ရောက်ပြီး

and engulf the bacteria.

ဘက်တီးရီးယားကို ဝိုင်းရံထားမှာဖြစ်ပါတယ်။

Well now you're going to see this happening

ကဲ အခုတော့ ချစ်(ပ်)ပြားတစ်ခုပေါ်မှာရှိတဲ့ တကယ့် လူ့အဆုတ်တစ်ခုရဲ့

live in an actual human lung on a chip.

ဖြစ်စဉ်ကို တိုက်ရိုက် မြင်တွေ့ရတော့ မှာပါ။

We've labeled the white blood cells so you can see them flowing through,

သွေးျဖူဥဆဲလ်တွေကို အညွှန်းတွေကပ်ထားတာမို့လို့ သူတို့စီးဆင်းသွားတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။

and when they detect that infection,

ရောဂါကူးစက်မှုကို တွေ့တဲ့အခါ

they begin to stick.

သူတို့ဟာ စတင်စေးကပ်လာပါတယ်။

They stick, and then they try to go into the lung

သူတို့ စေးကပ်သွားတယ် ၊ျပီးတော့ သွေးျပွန်တွေရဲ

side from blood channel.

ဘေးကနေမှ အဆုတ်ထဲကို တိုးဝင်သွားပါတယ်။

And you can see here, we can actually visualize

နောက်ျပီး ဒီမှာအားလုံးတွေ့နိူင်ပါတယ်။ သွေးဖြူဥဆဲလ်ကို

a single white blood cell.

တကယ်အစစ်အမှန်အတိုင်း မြင်ယောင်စေနိုင်တာပါ။

It sticks, it wiggles its way through

အဲဒါက စေးကပ်နေတယ်၊ ဆဲလ်လွှာတွေအကြား သူျဖတ်သန်းသွားစဉ်မှာ တွန့်လိမ်နေျပီး

between the cell layers, through the pore,

စိမ့်ပေါက်ငယ်ကလေးတွေက တဆင့်

comes out on the other side of the membrane,

အလွှာပါးရဲ့ အျခားတစ်ဖက်ကနေ ထွက်လာပါတယ်။

and right there, it's going to engulf the bacteria

အဲ့ဒီမှာပါ။ သူက အစိမ်းရောင်အညွှန်းကပ်ထားတဲ့

labeled in green.

ဘက်တီးရီးယားကို ဝိုင်းရံတော့မှာပါ။

In that tiny chip, you just witnessed

ဒီချစ်(ပ်)သေးသေးလေးထဲမှာ သင်တို့ မျက်ျမင်ဒိဋ္ဌ တွေ့လိုက်ရတာက

one of the most fundamental responses

ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ အခြေခံအကျဆုံး တုံ့ပြန်မှု တစ်ခုဖြစ်တဲ့

our body has to an infection.

ရောဂါကူးစက်ျခင်းကို တန်ပြန်တာကိုပါ။

It's the way we respond to -- an immune response.

ဒါက ကျွန်မတို့ရဲ့ တုံ့ပြန်ပုံပဲလေ၊ ခုခံတုံ့ပြန်မှု ဆိုပါတော့။

It's pretty exciting.

တော်တော်လေး စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းပါတယ်။

Now I want to share this picture with you,

အခု ကျွန်မ ဒီရုပ်ပုံကလေးကို အားလုံးနဲ့ မျှဝေချင်ပါတယ်။

not just because it's so beautiful,

အရမ်းကို လှပတဲ့ပုံဖြစ်နေလို့ချည်းပဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

but because it tells us an enormous amount of information

ဒီပုံပြောနေတာက ချစ်(ပ်)ပြားတွေရဲ့ အတွင်းပိုင်းမှာ ဆဲလ်တွေ

about what the cells are doing within the chips.

လုပ်ဆောင်တာနဲ့ပတ်သက်ပီး သတင်းအချက်အလက်တွေ အများကြီးကိုပါ၊

It tells us that these cells

ဒီပုံကပြောပြနေတာကတော့

from the small airways in our lungs,

အဆုတ်တွေ အတွင်းပိုင်းမှာရှိတဲ့ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းက ဆဲလ်တွေဟာ

actually have these hairlike structures

အားလုံး မျှော်လင့်ထားသလိုပဲ

that you would expect to see in the lung.

ဆံချည်မျှင်ပုံသဏ္ဍာန်တွေ ဖြစ်တည်နေတယ် ဆိုတာကိုပါ။

These structures are called cilia,

ဒီတည်ဆောက်ပုံတွေကို (cilia) ဆီလီယာလို့ ခေါ်ပါတယ်။

and they actually move the mucus out of the lung.

တကယ်တော့ သူတို့ဟာ အဆုတ်ထဲက ချွဲတွေကို တွန်းထုတ်ပေးတာပါ။

Yeah. Mucus. Yuck.

ဟုတ်ပါတယ်။ ချွဲတွေပါ။ ရွံဖို့ကောင်းလိုက်တာ။

But mucus is actually very important.

ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်းကျတော့ ချွဲတွေက တော်တော်အရေးပါတယ်နော်။

Mucus traps particulates, viruses,

ချွဲတွေက အမှုန်အမွှားတွေ၊ ဗိုင်းရပ်(စ်)၊

potential allergens,

ဓာတ်မတည့်တာဖြစ်ဖို့ အလားအလာရှိတာတွေကို စစ်ဖယ်ပေးတယ်။

and these little cilia move

ပြီးတော့မှ ဒီ(cilia)ဆီလီယာ လေးတွေက

and clear the mucus out.

ချွဲတွေကို တွန်းထုတ်ပြီး ရှင်းပစ်လိုက်ပါတယ်။

When they get damaged, say,

သူတို့ ထိခိုက်ပျက်စီးတဲ့အခါမှာတော့ ဆိုပါတော့

by cigarette smoke for example,

ဆေးလိပ်သောက်တာတို့ ဘာတို့ကြောင့်ပေါ့

they don't work properly, and they can't clear that mucus out.

အဲဒီအခါမှာတော့ သူတို့ ကောင်းကောင်း အလုပ်မလုပ်တော့ပါဘူး။ ချွဲတွေကိုလည်း ရှင်းမပေးနိုင်တော့ဘူးပေါ့။

And that can lead to diseases such as bronchitis.

အဲဒီကနေ ချောင်းဆိုးရင်ကျပ်လို ရောဂါမျိုးတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

Cilia and the clearance of mucus

(Cilia)ဆီလီယာနဲ့ ချွဲရှင်းထုတ်ပစ်ခြင်းတို့ဟာ

are also involved in awful diseases like cystic fibrosis.

အင်မတန်ဆိုးဝါးတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ပိတ်ရောဂါမျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်မှုရှိပါတယ်။

But now, with the functionality that we get in these chips,

ဒါပေမယ့် အခုတော့ ဒီချစ်(ပ်)တွေပေါ်ကရတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေအရ

we can begin to look

အလားအလာရှိတဲ့ ကုသမှုအသစ်တွေကို

for potential new treatments.

စတင်ရှာဖွေနိုင်တော့မှာပါ။

We didn't stop with the lung on a chip.

ချစ်(ပ်)ပြားပေါ်က အဆုတ်နဲ့တင် မပြီးသေးပါဘူး။

We have a gut on a chip.

ကျွန်မတို့ အူတစ်ခုကို ချစ်(ပ်)ပေါ် တင်ထားပါတယ်။

You can see one right here.

ဒါကို ဟောဒီညာဖက်မှာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

And we've put intestinal human cells

နောက်ပြီး အူအတွင်းပိုင်းဆိုင်ရာ လူသားဆဲလ်တွေကို

in a gut on a chip,

ချစ်(ပ်)ပြားပေါ်က အူထဲမှာ ထည့်ထားပါတယ်။

and they're under constant peristaltic motion,

သူတို့ ဟာ အမြဲမပြတ် လှိုင်းတွေလို တွန်းထိုးရွေ့မှုရဲ့အောက်မှာ တည်ရှိနေပြီးတော့

this trickling flow through the cells,

ဒီတစက်စီ ဆဲလ်တွေတလျှောက် ယိုကျစီးဆင်းနေပါတယ်။

and we can mimic many of the functions

သင်တို့မြင်တွေ့ဖို့

that you actually would expect to see

မျှော်လင့်ထားတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် တော်တော်များများကို

in the human intestine.

လူတွေရဲ့ အူတွေထဲမှာ မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။

Now we can begin to create models of diseases

အခု ကျမတို့ ရောဂါတွေရဲ့ နမူနာပုံစံတွေကို စတင်ဖန်တီးနိုင်ပါပြီ။

such as irritable bowel syndrome.

ဥပမာ ကသိကအောက်နိုင်လှတဲ့ အူသိမ်အူမနဲ့ဆိုင်တဲ့ လက္ခဏာလို ရောဂါတွေပေါ့။

This is a disease that affects

ဒါက လူတော်တော်များများကို

a large number of individuals.

ကူးစက်စေတဲ့ ရောဂါတစ်ခုပါ။

It's really debilitating,

ဒါက တော်တော်ကြီးကို အားအင်ကုန်ခန်းစေပြီးတော့

and there aren't really many good treatments for it.

ကောင်းမွန်တဲ့ ကုသမှုတွေလည်း သိပ်များများစားစား မရှိပါဘူး။

Now we have a whole pipeline

ကျွန်မတို့လက်တွေ့ခန်းတွေမှာ

of different organ chips

ကိုယ်ခန္ဓာ အစိတ်အပိုင်း အမျိုးမျိုးပါဝင်တဲ့ ချစ်(ပ်)တွေ

that we are currently working on in our labs.

တသီတတန်းကြီး ရှိနေပါပြီ။

Now, the true power of this technology, however,

ဒီနည်းပညာရဲ့ တကယ့်စွမ်းအား အစစ်အမှန်ဆိုတာက တကယ်တော့

really comes from the fact

ဒီအစိတ်အပိုင်းတွေကို

that we can fluidically link them.

ပြေပြစ်ညက်ညောစွာ ချိတ်ဆက်ပေးခြင်းဆိုတဲ့ အချက်က ရရှိတာပါ။

There's fluid flowing across these cells,

ဒီဆဲလ်တွေကိုဖြတ်ပြီး စီးဆင်းမှုတဲ့ အရည်ကြည်တွေ ရှိပါတယ်။

so we can begin to interconnect

ဒါကြောင့် မတူညီတဲ့ ချစ်(ပ်)ပေါင်းစုံကို

multiple different chips together

ချိတ်ဆက်ပြီး virtual human လို့ ခေါ်တဲ့ လူသားအသွင်တူ တစ်ခုကို

to form what we call a virtual human on a chip.

ချစ်(ပ်)ပြား တစ်ချပ်ပေါ်မှာ ပုံဖေါ်နိုင်ပါတယ်။

Now we're really getting excited.

အခုအချိန်ဟာ ပိုစိတ်လှုပ်ရှားစရာပဲနော်။

We're not going to ever recreate a whole human in these chips,

ဒီချစ်(ပ်)တွေပေါ်မှာ လူသားသဏ္ဌန် တစ်ခုလုံးကို ပြန်လည်ဖန်တီးမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

but what our goal is is to be able to recreate

ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ ရည်မှန်းထားတာက

sufficient functionality

လူသားတွေရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး

so that we can make better predictions

ပိုကောင်းမွန်တဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေ လုပ်နိုင်အောင်လို့ လုံလောက်တဲ့

of what's going to happen in humans.

လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ပြန်လည် ဖန်တီးနိုင်ဖို့ပါ။

For example, now we can begin to explore

ဥပမာဆိုပါတော့ အခု ကျွန်မတို့ aerosol drug လို့ ခေါ်တဲ့ လေဖိအားသုံးဆေးဝါးလို ဆေးတစ်မျိုးကို

what happens when we put a drug like an aerosol drug.

ထည့်သွင်းျပီး ျဖစ်ပျက်ပုံတွေကို စတင် စူးစမ်းလေ့လာနိုင်ပါပီ။

Those of you like me who have asthma, when you take your inhaler,

ဒီ ပရိသတ်ထဲက ကျွန်မလို ပန်းနာသည်တွေ ဆိုပါစို့၊ ရှူဆေးဘူး ရှူတဲ့အခါ၊ ဆေးတွေ

we can explore how that drug comes into your lungs,

အဆုတ်တွေထဲကို ဘယ်လိုရောက်လာပုံ၊

how it enters the body,

ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဘယ်လိုဝင်လာပုံ၊ ပြောရရင်

how it might affect, say, your heart.

နှလုံးကိုဘယ်လို ထိခိုက်စေပုံ စတာတွေကို စူးစမ်းလေ့လာနိုင်ပါပြီ။

Does it change the beating of your heart?

ဒါက နှလုံးခုန်သံတွေကို ပြောင်းလဲစေလား။

Does it have a toxicity?

ဒီအထဲမှာ အဆိပ်အာနိသင်တွေ ပါဝင်နေလား။

Does it get cleared by the liver?

ဒါကို အသည်းက ရှင်းထုတ်ပစ်နိုင်မလား။

Is it metabolized in the liver?

အသည်းထဲမှာ အစာချေဖျက်မှု ဖြစ်စေလား။

Is it excreted in your kidneys?

ကျောက်ကပ်ထဲမှာ စွန့်ထုတ်တာလား။

We can begin to study the dynamic

ဆေးဝါးတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်ျပီး ခန္ဓာကိုယ်က

response of the body to a drug.

သွက်လက်ျမန်ဆန်တဲ့ တုံ့ျပန်မှုတွေကို စတင်လေ့လာနိုင်ပါပီ။

This could really revolutionize

ဒါဟာ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်းတွေတင်မကပဲ ၊

and be a game changer

အလှပြင်ဆင်မှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းအပါအဝင်

for not only the pharmaceutical industry,

လုပ်ငန်းပေါင်းများစွာကို

but a whole host of different industries,

အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲစေနိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက်

including the cosmetics industry.

အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေမယ့် ကစားပွဲ ဖြစ်မလာဘဲ၊

We can potentially use the skin on a chip

အရေပြားကို ချစ်(ပ်)တစ်ခုပေါ်တင်ပြီး စမ်းသပ်ဖို့ အလားအလာရှိနိုင်ပါတယ်။

that we're currently developing in the lab

လောလောဆယ် ဒါကို စမ်းသပ်ခန်းမှာ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

to test whether the ingredients in those products

တိရိစ္ဆာန်တွေ အသုံးျပုစရာမလိုပဲ အရေပြားပေါ်မှာ လိမ်းကျံ

that you're using are actually safe to put on your skin

အသုံးပြုနေတဲ ထုတ်ကုန်တွေမှာပါဝင်တဲ့ ပစ္စည်းတွေဟာ

without the need for animal testing.

တကယ်ပဲ စိတ်ချရမလားဆိုတာကို စမ်းသပ်ဖို့ပါ။

We could test the safety

နေစဉ်လိုလို ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ထိတွေ့နေရတဲ့

of chemicals that we are exposed to

ဓါတုပစ္စည်းတွေရဲ့ ဘေးကင်းမှုကို

on a daily basis in our environment,

စမ်းသပ်လို့ ရပါတယ်။ဥပမာအားဖြင့်

such as chemicals in regular household cleaners.

သုံးနေကျ အိမ်တွင်းသုံး သန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းတွေပေါ့။

We could also use the organs on chips

ချစ်(ပ်)တွေပေါ်မှာရှိတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေကို ဇီဝလက်နက်အသုံးပြုတဲ့

for applications in bioterrorism

အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်သင့်မှုဆိုင်ရာ

or radiation exposure.

လုပ်ဆောင်မှုတွေအတွက်လည်း အသုံးပြုနိုင်ပါသေးတယ်။

We could use them to learn more about

ဒါတွေကို အသုံးပြုပြီးတော့ အီဗိုလာ အဖျားရောဂါမျိုးတွေ၊

diseases such as ebola

သေလောက်အောင်ဆိုးဝါးတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ SARS လို အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ

or other deadly diseases such as SARS.

ရောဂါမျိုးတွေအကြောင်း ပိုပြီးတော့ လေ့လာနိုင်ပါသေးတယ်။

Organs on chips could also change

ချစ်(ပ်)ပေါ်က ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း အပိုင်းတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆေးကုသမှု

the way we do clinical trials in the future.

ဆ်ိုင်ရာ စမ်းသပ်ချက်တွေကို အနာဂတ်မှာ ပြောင်းပစ်နိုင်ပါတယ်။

Right now, the average participant

အခုလောလောဆယ် ဆေးဝါးကုသ စမ်းသပ်မှုတွေမှာ

in a clinical trial is that: average.

ပါဝင်ပတ်သက်နေသူတွေက ပျမ်းမျှကြိမ်နှုန်းပဲရှိတာပါ။

Tends to be middle aged, tends to be female.

လူလတ်ပိုင်းတွေနဲ့အမျိုးသမီးတွေပဲ ဖြစ်နေတာများပါတယ်။

You won't find many clinical trials

ကလေးတွေ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့

in which children are involved,

ဆေဝါးကုသ စမ်းသပ်မှုမျိုးကို မတွေ့နိုင်ပါဘူး။

yet every day, we give children medications,

ဒါပေမယ့် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း ကလေးတွေကို ဆေးဝါးတွေ ပေးနေရတယ်။

and the only safety data we have on that drug

ဒီဆေးဝါးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးဆိုင်ရာ

is one that we obtained from adults.

အချက်အလက်တွေက လူကြီးတွေဆီကနေရယူထားတာပါ။

Children are not adults.

ကလေးတွေက လူကြီးမှ မဟုတ်တာ။

They may not respond in the same way adults do.

သူတို့ရဲ့တုံ့ပြန်မှုတွေက လူကြီးတွေနဲ့ မတူဘူးလေ။

There are other things like genetic differences

မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ကွဲပြားခြားနားမှုလိုမျိုး

in populations

တခြားသောအရာတွေက အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့

that may lead to at-risk populations

ဆေးဝါးတွေရဲ့ဆန့်ကျင်ဖက်ဆိုးရွားစွာ

that are at risk of having an adverse drug reaction.

တုံ့ပြန်မှုတွေကြောင့် လူတွေကို ဘေးဥပါဒ်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

Now imagine if we could take cells from all those different populations,

ကဲ အခုကျွန်မတို့ လူအမျိုးမျိုးဆီကဆဲလ်တွေကိုယူ၊

put them on chips,

ပြီးရင် သူတို့ကိုချစ်(ပ်)တွေပေါ်မှာတင်ပြီး

and create populations on a chip.

လူမျိုးပေါင်းစုံကို ပြန်လည် ဖန်တီးနိုင်ဖို့ကို စိတ်ကူးကြည့်ကြရအောင်။

This could really change the way

ဒါဟာ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတွေမှာ လုပ်ဆောင်ပုံတွေအတွက်

we do clinical trials.

အတော်ကြီးကို ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။

And this is the team and the people that are doing this.

ဒါကတော့ ဒါကိုလုပ်ဆောင်နေတဲ့ အဖွဲ့ နဲ့ အဖွဲ့သားတွေပါ။

We have engineers, we have cell biologists,

ကျွန်မတို့ဆီမှာ အင်ဂျင်နီယာတွေ၊ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေ၊

we have clinicians, all working together.

ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာပညာရှင်တွေ အားလုံးပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။

We're really seeing something quite incredible

ကျွန်မတို့ဟာ Wyss သိပ္ပံဌာနကြီးမှာ တော်တော်ကို မယုံနိုင်စရာကောင်းတဲ့

at the Wyss Institute.

တစုံတရာ ဖြစ်လာမှာကို တကယ်ပဲ မြင်ယောင်မိနေကြတာပါ။

It's really a convergence of disciplines,

ဒါဟာ တကယ်ပဲ ပညာရပ်တွေ ပေါင်းဆုံတဲ့နေရာပါ။

where biology is influencing the way we design,

ဒီနေရာမှာ ဇီဝဗေဒပညာရပ်က ကျွန်မတို့ရဲ့ပုံစံထုတ်ပုံ၊

the way we engineer, the way we build.

စီမံထုတ်လုပ်ပုံ၊ဆောက်လုပ်ပုံတွေအပေါ် အတော်လွှမ်းမိုးမှုရှိပါတယ်။

It's pretty exciting.

တော်တော်လေးကို စိတ်လှုပ်ရှားဖို့ ကောင်းတာပေါ့။

We're establishing important industry collaborations

ကျွန်မတို့နဲ့လက်ရှိလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဒီဂျစ်တယ်ပစ္စည်းတွေ

such as the one we have with a company

ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုလိုမျိုး

that has expertise in large-scale digital manufacturing.

အရေးပါတဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို ထူထောင်ဖို့ လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။

They're going to help us make,

သူတို့တွေက

instead of one of these,

ဒီလိုချစ်(ပ်)တွေကို

millions of these chips,

သုသေသနပညာရှင်တွေဆီကို

so that we can get them into the hands

ရောက်နိူင်သမျှ အများဆုံးရောက်အောင်

of as many researchers as possible.

သန်းနဲ့ချီပြီး ကူညီထုတ်လုပ်ပေးကြမှာပါ။

And this is key to the potential of that technology.

ဒါဟာ ဒီနည်းပညာရဲ့အလားအလာ အတွက် အဓိကသော့ချက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Now let me show you our instrument.

အခု ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိရိယာကို ပြသပါရစေ။

This is an instrument that our engineers

ဒီကိရိယာက လေလောဆယ် ကျွန်မတို့ အင်ဂျင်နီယာတွေ

are actually prototyping right now in the lab,

လက်တွေ့ခန်းမှာ တကယ့်ကို ပုံစံတူထုတ်လုပ်နေတာပါ။

and this instrument is going to give us

ဒီကိရိယာက ကျွန်မတို့လိုအပ်မယ့် ကိုယ်အင်္ဂါ (၁၀)ခု ဒါမှမဟုတ် ဒိထက်ပိုတဲ့

the engineering controls that we're going to require

အစိတ်အပိုင်းတွေကို အတူတကွ ချိတ်ဆက်လို့ရအောင်

in order to link 10 or more organ chips together.

အင်ဂျင်နီယာပိုင်းဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှုတွေကိုပေးမှာပါ။

It does something else that's very important.

ဒါထက်ကို အရမ်းအရေးကြီးတာကိုလည်း လုပ်ဆောင်ပါတယ်။

It creates an easy user interface.

အသုံးပြုသူလွယ်ကူစေမယ့် ကြားခံစနစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးပေးပါတယ်။

So a cell biologist like me can come in,

ဒါကြောင့် ကျွန်မလို ဆဲလ်ဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက်ဟာ ဝင်လာပြီး

take a chip, put it in a cartridge

ချစ်(ပ်)တစ်ခုကိုယူပြီးတော့ အခုမြင်နေရတဲ့

like the prototype you see there,

နမူနာပုံစံလိုမျိုး ကျည်တောက်ပုံ ဗူးတစ်ခုထဲကို ထည့်ပါတယ်။

put the cartridge into the machine

နောက်ပြီး CD ချပ်ထည့်သလိုမျိုး

just like you would a C.D.,

စက်ထဲကိုထည့်လိုက်ပါတယ်။

and away you go.

ဒါဆိုရပြီပေါ့။

Plug and play. Easy.

ပလတ်ခေါင်းထိုးပြီး ဖွင့်လိုက်တာပါပဲ။ အလွယ်လေးပါ။

Now, let's imagine a little bit

ကဲ အခုနည်းနည်းလေး စိတ်ကူးပုံဖေါ်ကြည့်ရအောင်။

what the future might look like

ကျွန်မက ရှင်တို့ရဲ့ ပင်မ ဆဲကလာပ်စည်း တွေကိုယူပြီး

if I could take your stem cells

ချစ်(ပ်)တစ်ခုပေါ်ကိုတင်လိုက်ရင်

and put them on a chip,

အနာဂတ်ဟာ ဘယ်လိုများ

or your stem cells and put them on a chip.

ပုံများပေါက်နေမလဲဆိုတာကိုပေါ့။

It would be a personalized chip just for you.

ဒါဟာ ရှင်တို့ အတွက်သီးသန့် ပြုလုပ်ထားတဲ့ ကိုယ်ပိုင် ချစ်(ပ်) ဖြစ်လာမှာပေါ့။

Now all of us in here are individuals,

အခု ဒီမှာရှိနေတဲ့ ကျွန်မတို့အားလုံးဟာ တစ်ဦးချင်းစီတွေပါပဲ။

and those individual differences mean

ဒီလိုတစ်ယောက်ခြင်း ကွဲပြားခြာနားနေကြတာနဲ့အညီ

that we could react very differently

ကျွန်မတို့တွေဟာ ဆေးဝါးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားခြားနားစွာ တုန့်ပြန်တတ်ကြတယ်။

and sometimes in unpredictable ways to drugs.

နောက်ပြီး တခါတလေကျရင် မခန့်မှန်းနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ တုံ့ပြန်တတ်ကြပြန်ပါတယ်။

I myself, a couple of years back, had a really bad headache,

လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်တုန်းက ကျွန်မကိုယ်တိုင် အတော်ဆိုးဝါးတဲ့ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားခဲ့ရတယ်။

just couldn't shake it, thought, "Well, I'll try something different."

ခေါင်းကို လှုပ်လို့မရနိူင်အောင်ကို ဖြစ်ခဲ့တာ။ အဲဒီအချိန်မှာ တွေးမိတာက ''ငါ အပြောင်းအလဲတခုခုကို စမ်းကြည့်မှပဲ''လို့ပေါ့။

I took some Advil. Fifteen minutes later,

ကျွန်မ Advil ဆိုတဲ့ဆေးကိုသောက်လိုက်တယ်။ (၁၅)မိနစ်လောက်လဲကြာရော

I was on my way to the emergency room

တကယ့် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကြီးနဲ့

with a full-blown asthma attack.

အရေးပေါ်အခန်းကို ပြေးရတော့တာပဲ။

Now, obviously it wasn't fatal,

အခုတော့ သေလောက်အောင် မဟုတ်တော့တာ သိသာထင်ရှားပါတယ်။

but unfortunately, some of these

ကံအကြောင်းမလှစွာပဲ တချို့သော ဆေးဝါးဆိုင်ရာ

adverse drug reactions can be fatal.

ဆန့်ကျင်တုံ့ပြန်မှုတွေဟာ အသက်ကိုပါ သေစေနိုင်ပါတယ်။

So how do we prevent them?

ကဲ ဒီတော့ဒါတွေကို ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုတားဆီးကြမလဲ။

Well, we could imagine one day

ကောင်းပါပြီ၊ တနေ့မှာတော့

having Geraldine on a chip,

Geraldine ကို ချစ်(ပ်) တစ်ခုပေါ်မှာတင်၊

having Danielle on a chip,

Danielle ကို ချစ်(ပ်)တစ်ခုပေါ်မှာတင်၊ ဒီကလူတွေကိုလည်း ချစ်(ပ်)တစ်ခုစီပေါ်မှာ

having you on a chip.

တင်ထားနိုင်မယ်လို့ စိတ်ကူးမြင်ယောင်နိုင်တော့မှာပါ။

Personalized medicine. Thank you.

သီးသန့်ကိုယ်ပိုင်ဆေး လို့ပဲဆိုပါတော့။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

လက်ခုပ် သံများ။