Dare to disagree | Margaret Heffernan

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Morton Bast

Translator: Chaitanya Shivade Reviewer: Purnendu Saptarshi

In Oxford in the 1950s,

१९५० साली ऑक्सफोर्ड मध्ये

there was a fantastic doctor, who was very unusual,

अॅलिस स्टुवर्ट नावाची निराळी

named Alice Stewart.

आणि अद्वितीय डॉक्टर होती.

And Alice was unusual partly because, of course,

आणि अॅलिस वेगळी असायचं एक कारण

she was a woman, which was pretty rare in the 1950s.

म्हणजे अर्थात ती एक स्त्री होती आणि १९५० मध्ये हे खूप दुर्मिळ होतं.

And she was brilliant, she was one of the,

ती अत्यंत हुशार,आणि त्या काळातली

at the time, the youngest Fellow to be elected to the Royal College of Physicians.

रॉयल सोसायटी ऑफ फिसिक्स ने निवडलेली सर्वात तरुण फेलो होती.

She was unusual too because she continued to work after she got married,

अजून एक वेगळी गोष्ट म्हणजे लग्न झाल्यावर सुद्धा तिने काम चालू ठेवलं,

after she had kids,

मुलं झाल्यावर,

and even after she got divorced and was a single parent,

आणि घटस्फोट झाल्यवर सुद्धा एकटीने मुलं वाढवत असताना

she continued her medical work.

तिने आपलं वैद्यकीय काम चालू ठेवलं.

And she was unusual because she was really interested in a new science,

आणि ती वेगळी होती कारण तिला

the emerging field of epidemiology,

रोगपरिस्थितिविज्ञान, रोगांमधील नमुन्यांचा अभ्यास

the study of patterns in disease.

या नवीन विज्ञानक्षेत्रामध्ये रस होता.

But like every scientist, she appreciated

पण प्रत्येक वैज्ञानिकाप्रमाने ती हे जाणून होती

that to make her mark, what she needed to do

की स्वतःचा ठसा उमटवण्यासाठी,

was find a hard problem and solve it.

आपल्याला एक कठीण प्रश्न शोधून तो सोडवावा लागेल.

The hard problem that Alice chose

बालकांमध्ये वाढणाऱ्या कर्क रोगाचा

was the rising incidence of childhood cancers.

कठीण प्रश्न अॅलिसने निवडला.

Most disease is correlated with poverty,

बहुतेक रोगांचा गरिबीशी संबंध असतो,

but in the case of childhood cancers,

पण बालपणीच कर्क रोग झालेली मुलं

the children who were dying seemed mostly to come

जी काळाच्या पडद्याआड जात होती,

from affluent families.

ही बहुतांश श्रीमंत घरातून येणारी होती.

So, what, she wanted to know,

तर ह्या विसंगतीचं कारण काय

could explain this anomaly?

हे तिला जाणून घ्यायचं होतं.

Now, Alice had trouble getting funding for her research.

आता अॅलिसला आपल्या संशोधनासाठी आर्थिक निधी गोळा करणे अवघड गेलं.

In the end, she got just 1,000 pounds

शेवटी तिला लेडी टाटा मेमोरियल तर्फे

from the Lady Tata Memorial prize.

फक्त १००० पाउंड मिळाले.

And that meant she knew she only had one shot

आणि ह्याचा अर्थ ती जाणून होती की

at collecting her data.

संशोधनासाठी माहिती गोळा करण्याची तिच्याकडे एकच संधी होती.

Now, she had no idea what to look for.

कशाचा शोध घ्यायचा हे तिला खरंच माहिती नव्हतं.

This really was a needle in a haystack sort of search,

हे खरंच गवताच्या गन्जीम्ध्ये सुई शोधण्यासारख होतं,

so she asked everything she could think of.

आणि म्हणून तिनी सुचतील ते सगळे प्रश्न विचारले.

Had the children eaten boiled sweets?

मुलांनी काय काय गोड खाल्लं होतं ?

Had they consumed colored drinks?

त्यांनी रंगीत पेय प्यायली का ?

Did they eat fish and chips?

त्यांनी मासे खाल्ले का ?

Did they have indoor or outdoor plumbing?

त्यांच्या घरातले नळ घराच्या आत होते का बाहेर ?

What time of life had they started school?

किती वयाचे असताना ते शाळेत जाऊ लागले?

And when her carbon copied questionnaire started to come back,

आणि जेव्हा तिने बनवलेल्या प्रश्नावलीच्या प्रती परत येऊ लागल्या,

one thing and one thing only jumped out

एक गोष्ट आणि एकच गोष्ट प्रकर्षाने उठून दिसली,

with the statistical clarity of a kind that

इतकी स्पष्टपणे की

most scientists can only dream of.

ज्याचं प्रत्येक वैज्ञानिक फक्त स्वप्नच बघू शकतो.

By a rate of two to one,

जी मुले मरण पावली,

the children who had died

त्यांच्या आईने गरोदर असताना एक्स-रे घेतल्याचे

had had mothers who had been X-rayed when pregnant.

प्रमाण दोनास एक इतके होते.

Now that finding flew in the face of conventional wisdom.

आता हा निष्कर्ष पारंपारिक युक्तिवादाच्या विरोधात जाणारा होता.

Conventional wisdom held

पारंपारिक समजूत अशी होती की,

that everything was safe up to a point, a threshold.

कुठली ही गोष्ट एका ठरावीक हद्दीपर्यंत सुरक्षितपणे चालू शकते.

It flew in the face of conventional wisdom,

पारंपारिक समजूतीच्या आणि

which was huge enthusiasm for the cool new technology

या नवीन तंत्रज्ञानाबद्दलच्या ,

of that age, which was the X-ray machine.

जे कि क्ष किरण होते, त्याबद्दल असलेल्या उत्साहाच्या विरोधात जाणारा हा निष्कर्ष होता.

And it flew in the face of doctors' idea of themselves,

आणि हा डॉक्टरांच्या स्वतःबद्दलच्या संकल्पनेला

which was as people who helped patients,

जी ते रुग्णांना मदत करतात,

they didn't harm them.

तिला छेद देणारा होता.

Nevertheless, Alice Stewart rushed to publish

तरी पण अॅलिस स्टुवर्ट ने आपले प्राथमिक निष्कर्ष

her preliminary findings in The Lancet in 1956.

तात्काळ “लांसेट” मध्ये १९५६ साली प्रसिद्ध केले.

People got very excited, there was talk of the Nobel Prize,

लोकांमध्ये या विषयी खूप उस्त्सुक्ता निर्माण झाली, आणि नोबेल परीतोशिकाबद्दल देखील चर्चा झाली

and Alice really was in a big hurry

आणि अॅलिस बालपणी झालेल्या कर्करोगाच्या

to try to study all the cases of childhood cancer she could find

सगळ्या घटनांचा, त्या नाहीश्या होण्याआधी

before they disappeared.

अभ्यास कराण्याचा प्रयत्न करत होती.

In fact, she need not have hurried.

वस्तुस्तिथी पाहता तिने घाई करण्याची काहीच गरज नव्हती.

It was fully 25 years before the British and medical --

कारण तो काळ म्हणजे ब्रिटीश आणि अमेरिकन वैद्यकीय संस्थांनी

British and American medical establishments

गरोदर बायकांसाठी एक्स-रे वर्ज्य करण्याच्या

abandoned the practice of X-raying pregnant women.

२५ वर्षांपूर्वीचा काळ होता.

The data was out there, it was open, it was freely available,

सगळी माहिती उपलब्ध होती, सर्वांना मिळेल, मोफत मिळेल अशी होती,

but nobody wanted to know.

पण कोणालाच जाणून घेण्याची इच्छा नव्हती.

A child a week was dying,

दर आठवड्याला एका मुलाचा मृत्यू होता होता,

but nothing changed.

पण तरी काही बदलले नाही.

Openness alone can't drive change.

फक्त माहितीची उपलब्धता बदल घडवून आणू शकत नाही.

So for 25 years Alice Stewart had a very big fight on her hands.

तर तब्बल २५ वर्ष अॅलिस स्टुवर्ट एक मोठा लढा देत होती.

So, how did she know that she was right?

मग तिला कसं माहिती होतं की तिची बाजू बरोबर होती ?

Well, she had a fantastic model for thinking.

तिची विचार करण्याची पद्धत अतिशय अफलातून होती.

She worked with a statistician named George Kneale,

ती जॉर्ज नील नावाच्या एका संख्याशास्त्राज्ञाबरोबर काम करायची

and George was pretty much everything that Alice wasn't.

आणि जॉर्ज मध्ये ते सगळं होतं जे अॅलिस मध्ये नव्हतं.

So, Alice was very outgoing and sociable,

अॅलिस अतिशय मनमोकळी,

and George was a recluse.

तर जॉर्ज एकलकोंडा होता.

Alice was very warm, very empathetic with her patients.

अॅलिस अतिशय मनमिळाऊ आणि समजूतदार पद्धतीन आपल्या रुग्णांशी वागत असे.

George frankly preferred numbers to people.

आणि खरं सांगायचं तर जॉर्ज लोकांपेक्षा गणितात रमत असे.

But he said this fantastic thing about their working relationship.

पण त्यांच्या कामाच्या पद्धातीविषयी त्यांनी एक विलक्षणीय विधान केले.

He said, "My job is to prove Dr. Stewart wrong."

तो म्हणाला "डॉ. स्टुवर्ट यांना चूक सिध्द करणे हे माझं काम आहे."

He actively sought disconfirmation.

तो आतुर्तॆनॆ अनियमिततेच्या मागे असे.

Different ways of looking at her models,

तिने तयार केलेल्या विविध गणितीय विश्लेशाणांचा, त्यांच्याकडे वेगवेगळ्या दृष्टीने बघण्याचा,

at her statistics, different ways of crunching the data

तिच्या संख्याशास्त्राचा आणि आकडेमोडीचा चिकित्सक पद्धतीने विचार करून

in order to disprove her.

तिला चूक ठरविण्याच्या प्रयत्नात असे .

He saw his job as creating conflict around her theories.

आपले काम म्हणजे तिच्या सिद्धांतान्भोव्ती विरोध उभा करणे, असे तो मानत असे.

Because it was only by not being able to prove

कारण तिची चूक नाही आही

that she was wrong,

हे दाखवण्यात अपयश आले तरच जॉर्ज तिला

that George could give Alice the confidence she needed

ती बरोबर असल्याचा

to know that she was right.

आत्मविश्वास देऊ शकणार होता.

It's a fantastic model of collaboration --

सहयोगाचा हा एक उत्तम नमुना आहे -

thinking partners who aren't echo chambers.

विचार करणारे सहकारी जे नुसती री ओढण्याच काम करत नाहीत.

I wonder how many of us have,

मी नेहमी विचार करते की आपल्यापैकी किती जणांचे असे सहकारी आहेत

or dare to have, such collaborators.

किंवा किती जणांमेध्ये असे सहकारी असावेत असा विचार करण्याची हिम्मत आहे.

Alice and George were very good at conflict.

अॅलिस आणि जॉर्ज मतभेदबहाद्दर होते.

They saw it as thinking.

मतभेद दर्शवणे आणि विचार करणे, ह्यात त्यांना कधी अंतरच वाटले नाही.

So what does that kind of constructive conflict require?

तर काय असतात अश्या विधायक मतभेदांचे घटक?

Well, first of all, it requires that we find people

पहिले तर अशी लोकं शोधावी लागतात

who are very different from ourselves.

जी तुमच्यापेक्षा वेगळी आहेत.

That means we have to resist the neurobiological drive,

ह्याचा अर्थ असा की आपल्याला स्वतःच्या मानसिकतेचा विरोध करावा लागतो,

which means that we really prefer people mostly like ourselves,

कारण आपण नेहमीच स्वतःसारख्या लोकांना प्राधान्य देतो,

and it means we have to seek out people

आणि ह्याचाच अर्थ असा की आपण अशी लोकं शोधली पाहिजेत

with different backgrounds, different disciplines,

जी वेगळी पार्श्वभूमीची आहेत, वेगळ्या शाखेतली,

different ways of thinking and different experience,

वेगळ्या विचारसरणीची, आणि विविध अनुभवसमृद्ध

and find ways to engage with them.

आणि त्यांच्याशी संबंध वाढवण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.

That requires a lot of patience and a lot of energy.

हे करण्यासाठी प्रचंड संयम आणि उत्साह पाहिजे.

And the more I've thought about this,

आणि ह्या गोष्टीचा मी जितका जास्ती विचार करते

the more I think, really, that that's a kind of love.

तितकं मला असं वाटतं की हे एक प्रकारचं प्रेम आहे.

Because you simply won't commit that kind of energy

कारण तुम्ही तेवढा वेळ आणि तेवढी मेहनत नाही खर्च करू शकत

and time if you don't really care.

जर तुम्हाला त्याने फरक पडत नसेल .

And it also means that we have to be prepared to change our minds.

आणि त्याचाच अर्थ आपण आपली मतं बदलण्याची सुद्धा तयारी ठेवली पाहिजे.

Alice's daughter told me

अॅलिसची मुलगी मला म्हणाली की

that every time Alice went head-to-head with a fellow scientist,

दर वेळेस जेव्हा अॅलिस शास्त्रज्ञांशी बोलत असे,

they made her think and think and think again.

तेव्हा ते तिला विचार करण्यास आणि मग फेरविचार करण्यास भाग पाडत असत .

"My mother," she said, "My mother didn't enjoy a fight,

“माझ्या आईला” ती म्हणाली, “माझ्या आईला वाद घालायला कधीच आवडायचं नाही,

but she was really good at them."

पण तिला ते खूप चांगलं जमायचं”.(हशा)

So it's one thing to do that in a one-to-one relationship.

एकमेकांमधील संबंधांमध्ये असं नातं असणं मी समजू शकते.

But it strikes me that the biggest problems we face,

पण मला हे नेहमी जाणवतं की आपल्या सगळ्या मोठ्या समस्या,

many of the biggest disasters that we've experienced,

आपण सामोरी गेलेले मोठे अनर्थ हे

mostly haven't come from individuals,

एका व्यक्तीमुळे नसून

they've come from organizations,

संघटनांमुळे जन्माला येतात,

some of them bigger than countries,

ज्या कधी कधी राष्ट्रांपेक्षा मोठ्या असतात,

many of them capable of affecting hundreds,

आणि ज्यांचे अनेक हजार

thousands, even millions of lives.

आणि कधी कधी लाखो लोकांवर प्रभाव पाडण्याचे सामर्थ्य असते .

So how do organizations think?

अश्या संघटना कसा विचार करत असतील?

Well, for the most part, they don't.

अनेकदा ह्या संघटना विचारच करत नाहीत.

And that isn't because they don't want to,

त्यांना विचार करायचा नसतो म्हणून नाही

it's really because they can't.

तर त्या खरंच विचार करू शकत नाहीत म्हणून.

And they can't because the people inside of them

आणि त्यांना विचार करता येत नाही कारण

are too afraid of conflict.

त्यांचे सदस्य मतभेदांना घाबरतात.

In surveys of European and American executives,

युरोप आणि अमेरिकेतील उच्च पदाधिकाऱ्यांच्या घेतलेल्या सर्वेक्षणांमध्ये,

fully 85 percent of them acknowledged

८५% लोकांनी हे कबूल केले की

that they had issues or concerns at work

त्यांना आपल्या कामात काही अडचणी आहेत

that they were afraid to raise.

ज्या मांडण्याची त्यांना भीती वाटते.

Afraid of the conflict that that would provoke,

उद्भवणाऱ्या मतभेदाची भीती,

afraid to get embroiled in arguments

ज्यावर आपला ताबा नसेल

that they did not know how to manage,

अश्या वादात गुंतण्याची भीती

and felt that they were bound to lose.

आणि शेवटी आपला पराभव होईल असे वाटणे.

Eighty-five percent is a really big number.

८५ टक्के हा खरोखरच मोठा आकडा आहे.

It means that organizations mostly can't do

ह्याचा अर्थ असा की जॉर्ज आणि अॅलिस ने जे यशस्वीपणे करून दाखवलं

what George and Alice so triumphantly did.

ते मोठ्या संघटना बहुतांशी करू शकत नाहीत .

They can't think together.

ते एकत्र विचार करू शकत नाहीत.

And it means that people like many of us,

म्हणजेच आपल्यासारखी लोकं,

who have run organizations,

जे संघटना चालवतात,

and gone out of our way to try to find the very best people we can,

आणि उत्तम लोकांचा त्यात समावेश व्हावा असा प्रयत्न करतात,

mostly fail to get the best out of them.

ते त्यांच्यातलं सर्वोत्तम मिळवण्यात अपयशी ठरतात.

So how do we develop the skills that we need?

तर आपल्याला हवी असणारी कौशल्य आपण कशी वृद्धिंगत करू शकतो?

Because it does take skill and practice, too.

कारण कौशल्य आणि कष्ट दोन्ही गरजेचे आहेत.

If we aren't going to be afraid of conflict,

आपण जर मतभेदांना घाबरणार नसलो तर

we have to see it as thinking,

आपण त्यांना विचारांचा एक भाग मानलं पाहिजे,

and then we have to get really good at it.

आणि असा विचार आपण सहजपणे केला पाहिजे.

So, recently, I worked with an executive named Joe,

अलीकडेच, मी जो नावाच्या एका मोठ्या अधिकाऱ्याबरोबर काम केले,

and Joe worked for a medical device company.

आणि जो एका वैद्यकीय उपकरण बनवणाऱ्या कंपनी साठी काम करायचा.

And Joe was very worried about the device that he was working on.

आपण काम करत असलेल्या एका उपकरणाबद्दल त्याला खूप चिंता वाटत होती.

He thought that it was too complicated

त्याला वाटत होतं की ते खूप किचकट होतं

and he thought that its complexity

आणि पर्यायाने होणार्या दोष परिणामांमुळे

created margins of error that could really hurt people.

लोकांच्या तब्येतीवर दुष्परिणाम होऊ शकेल.

He was afraid of doing damage to the patients he was trying to help.

ज्या रुग्णांना तो मदत करू इच्छित होता त्यांना इजा होण्याची त्याला भीती वाटत होती.

But when he looked around his organization,

पण आजूबाजूला एक नजर टाकल्यावर

nobody else seemed to be at all worried.

त्याच्या लक्षात आले की, कुणालाच इतकी काळजी नव्हती.

So, he didn't really want to say anything.

त्यामुळे तो कुणाला फार काही बोलला नाही.

After all, maybe they knew something he didn't.

कदाचित त्यांना अश्या काही गोष्टी माहिती होत्या ज्याचे ज्ञान त्याला नव्हते.

Maybe he'd look stupid.

कदाचित तो मूर्ख दिसला असता.

But he kept worrying about it,

पण तो फक्त काळजी करत राहिला

and he worried about it so much that he got to the point

आणि इतकी,

where he thought the only thing he could do

की त्याला असे वाटू लागले की

was leave a job he loved.

आपल्याला आवडणारी नोकरी सोडणे हा एकाच मार्ग आहे.

In the end, Joe and I found a way

शेवटी मी आणि जो ने मिळून त्याची काळजी उपस्थित करण्याचा

for him to raise his concerns.

एक मार्ग शोधून काढला.

And what happened then is what almost always

आणि मग जे घडलं

happens in this situation.

ते नेहमीच अश्या वेळी घडतं.

It turned out everybody had exactly the same

असं लक्षात आलं की सगळ्यांनाच

questions and doubts.

ते प्रश्न आणि त्या शंका होत्या.

So now Joe had allies. They could think together.

त्यामुळे जो ला आता सहयोगीमिळाले होते. त्यांना एकत्र विचार करता येणार होता.

And yes, there was a lot of conflict and debate

आणि हो, ह्यामुळे अनेक वाद, विवाद आणि मतभेद झाले,

and argument, but that allowed everyone around the table

पण त्यामुळे सगळ्यांना

to be creative, to solve the problem,

सर्जनशील होण्याची संधी मिळाली, तो प्रश्न सोडवण्यासाठी आणि

and to change the device.

ते उपकरण बदलण्यासाठी.

Joe was what a lot of people might think of

अनेक लोकांच्या मते जो अशी व्यक्ती होती

as a whistle-blower,

जी चुकीच्या गोष्टी उघडकीस आणते.

except that like almost all whistle-blowers,

फक्त अशा बहुतांशी इतर लोकांप्रमाणे

he wasn't a crank at all,

तो विस्क्शिप्त नक्कीच नव्हता,

he was passionately devoted to the organization

तो आपल्या संघटनेशी आणि

and the higher purposes that that organization served.

तिच्या उद्दिष्टांशी एकनिष्ठ होता.

But he had been so afraid of conflict,

पण त्याने मतभेदाची इतकी भीती बाळगली होती,

until finally he became more afraid of the silence.

की शेवटी त्याला शांत राहण्याची भीती वाटू लागली.

And when he dared to speak,

आणि जेव्हा त्यानी बोलायचं धाडस केलं

he discovered much more inside himself

तेव्हा त्याला स्वतःबद्दल अनेक गोष्टींचा शोध लागला आणि आपण कल्पना केली नव्हती

and much more give in the system than he had ever imagined.

इतकं आपल्याकडे इतरांना देण्यासारखं काही आहे, हे त्याच्या लक्षात आलं.

And his colleagues don't think of him as a crank.

आणि त्याचे सहयोगी त्याच्याकडे एक विक्षिप्त व्यक्ती म्हणून पहात नाहीत.

They think of him as a leader.

ते त्याच्याकडे एक मार्गदर्शक म्हणून बघतात.

So, how do we have these conversations more easily

तर अशी संभाषणं सहज आणि वारंवार होण्यासाठी

and more often?

आपण काय केलं पाहिजे ?

Well, the University of Delft

डेलफ्ट विद्यापीठाच्या पीएचडी विद्यार्थ्यांना

requires that its PhD students

अश्या पाच विधानांचा प्रस्ताव मांडावा लागतो

have to submit five statements that they're prepared to defend.

ज्याचं ते समर्थन करू शकतील.

It doesn't really matter what the statements are about,

ती विधानं कश्याबद्दल आहेत हे गौण असते,

what matters is that the candidates are willing and able

तो विद्यार्थी स्वतःला त्याबद्दल तज्ञ असल्याचे सिद्ध करू शकतो

to stand up to authority.

ह्याला महत्त्व आहे.

I think it's a fantastic system,

मला असं वाटतं की एक अफलातून पद्धत आहे.

but I think leaving it to PhD candidates

पण ही इतकी उशीरा आणि फक्त पीएचडी विद्यार्थ्यासाठी नसली पाहिजे

is far too few people, and way too late in life.

जी मोजक्याच वर्गाशी सीमित राहते.

I think we need to be teaching these skills

मला असं वाटतं की आपण लहान मुलांना आणि मोठ्यांना

to kids and adults at every stage of their development,

आयुष्यातील वेगवेगळ्या टप्प्यावर हे शिकवलं पाहिजे,

if we want to have thinking organizations

जर आपल्याला विचारी संघटना

and a thinking society.

आणि विचारी समाज हवा असेल तर.

The fact is that most of the biggest catastrophes that we've witnessed

वस्तुस्तिथी अशी आहे की आपण पाहिलेली मोठी संकटं ही

rarely come from information that is secret or hidden.

क्वचितच दडवून ठेवलेल्या माहितीमुळे उद्भवली आहेत.

It comes from information that is freely available and out there,

ती येतात अश्या माहितीपासून जी सगळ्यांना मुक्तपणे उपलब्ध आहे,

but that we are willfully blind to,

पण ज्याकडे आपण पाठ फिरवून बसलो आहोत,

because we can't handle, don't want to handle,

कारण आपण त्याचा उपयोग करू शकत नाही, किंवा आपल्याला त्याचा उपयोग करू इच्छित नाही,

the conflict that it provokes.

आणि त्यामुळे होणाऱ्या वादाला सामोरे जाऊ इच्छित नाही

But when we dare to break that silence,

पण जेव्हा आपण बोलण्याचे धाडस करतो,

or when we dare to see,

किंवा डोळसपणे बघण्याचं धाडस करतो,

and we create conflict,

तेव्हा मतभेद होतात

we enable ourselves and the people around us

आणि आपण स्वतःला आणि आजूबाजूच्या सगळ्यांना

to do our very best thinking.

उत्तम विचार करण्यास सक्षम बनवतो.

Open information is fantastic,

मुक्तपणे माहिती उपलब्ध असणे हा विल्क्ष्णीय प्रकार आहे,

open networks are essential.

मुक्त संघटना देखील महत्वाच्या आहेत.

But the truth won't set us free

परंतु सत्य आपल्याला मुक्त करू शकत नाही

until we develop the skills and the habit and the talent

जोवर त्याचा वापर करण्याचे कसब आणि सवय आणि बुद्धिमत्ता

and the moral courage to use it.

आणि धैर्य आपण आत्मसात करत नाही .

Openness isn't the end.

पारदर्शकपणा म्हणजे शेवट नाही.

It's the beginning.

ती सुरुवात आहे.

(Applause)

(टाळ्या)