Dare to disagree | Margaret Heffernan

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Morton Bast

Translator: Tuya Bat Reviewer: Sundari Enkhtugs

In Oxford in the 1950s,

1950-иад онд Оксфордын Их Сургуульд

there was a fantastic doctor, who was very unusual,

Алис Стюарт гэдэг нэгэн гайхалтай,

бас онцгой эмч байсан юм.

named Alice Stewart.

And Alice was unusual partly because, of course,

Онцгой байсан шалтгаан нь зарим талаараа мэдээж эмэгтэй гэдэгтэй нь холбоотой.

she was a woman, which was pretty rare in the 1950s.

Энэ 1950-иад онд тун ховор зүйл байсан.

And she was brilliant, she was one of the,

Тэр маш ухаантай, Хааны нэрэмжит Анагаахын Коллежид сонгогдсон

at the time, the youngest Fellow to be elected to the Royal College of Physicians.

тухайн үеийн хамгийн залуу эрдэмтдийн нэг байсан.

She was unusual too because she continued to work after she got married,

Тэр бас гэрлэж, хүүхэдтэй болж,

after she had kids,

бүр гэрлэлтээ цуцлуулж,

and even after she got divorced and was a single parent,

өрх толгойлсон ээж болсон ч эмчийн ажлаа

she continued her medical work.

орхиогүйгээрээ онцгой байсан.

And she was unusual because she was really interested in a new science,

Тэр мөн шинжлэх ухааны шинэ салбар болох

the emerging field of epidemiology,

эпидемиологи буюу

the study of patterns in disease.

өвчний зүй тогтол судлалын салбарыг их сонирхож байсан.

But like every scientist, she appreciated

Гэхдээ бусад эрдэмтэдтэй адилаар

that to make her mark, what she needed to do

мөрөө үлдээхийн тулд чухал асуудал олж,

was find a hard problem and solve it.

түүнийгээ шийдвэрлэх байсан.

The hard problem that Alice chose

Алисын олсон асуудал бол

was the rising incidence of childhood cancers.

огцом нэмэгдэж байсан хүүхдийн хорт хавдрын өвчлөл.

Most disease is correlated with poverty,

Ихэнх өвчин ядууралтай холбоотой.

but in the case of childhood cancers,

Гэвч энэ өвчнөөр нас барж байсан хүүхдүүд

the children who were dying seemed mostly to come

ихэнх нь чинээлэг айлаас гаралтай байсан.

from affluent families.

So, what, she wanted to know,

Тэр үүний шалтгааныг олж мэдэхийг хүссэн.

could explain this anomaly?

Now, Alice had trouble getting funding for her research.

Гэвч түүнд судалгаандаа санхүүжилт олоход маш хэцүү байсан.

In the end, she got just 1,000 pounds

Эцэст нь Хатагтай Татагийн нэрэмжит

from the Lady Tata Memorial prize.

шагналын сангаас дөнгөж 1000 фунт олдсон.

And that meant she knew she only had one shot

Ингээд түүнд мэдээллээ цуглуулахад

at collecting her data.

ганцхан боломж байгааг ойлгосон.

Now, she had no idea what to look for.

Юу хайх ёстойгоо ч мэдэхгүй байсан.

This really was a needle in a haystack sort of search,

Яг л өвсөн дунд зүү хайхтай адил.

so she asked everything she could think of.

Тэгээд санаандаа орсон бүх асуултуудаа тавьсан.

Had the children eaten boiled sweets?

Хүүхдүүд чанасан амттан иддэг байсан уу?

Had they consumed colored drinks?

Өнгө оруулсан ундаа уудаг байсан уу?

Did they eat fish and chips?

Шарсан загас төмстэй иддэг байсан уу?

Did they have indoor or outdoor plumbing?

Дотор, гадна талбайн усны хоолойнд тоглодог байсан уу?

What time of life had they started school?

Хэдэн настайдаа сургуульд орсон бэ?

And when her carbon copied questionnaire started to come back,

Түүний хувилж явуулсан санал асуулгууд буцаж ирэхэд

one thing and one thing only jumped out

статистикчдын мөрөөдөл болсон илэрхий байдлаар

with the statistical clarity of a kind that

ганцхан хариулт

most scientists can only dream of.

тодорч харагдаж байсан юм.

By a rate of two to one,

Нас барсан хоёр хүүхэд тутмын нэгийх нь ээж

the children who had died

had had mothers who had been X-rayed when pregnant.

жирэмсэн байхдаа

Рентген зураг авахуулсан байв.

Now that finding flew in the face of conventional wisdom.

Энэ нээлт нэгэн уламжлалт ойлголтыг эсэргүүцэж байв.

Conventional wisdom held

Хүмүүс ямар нэг зүйл тодорхой хэмжээ хүртэл

that everything was safe up to a point, a threshold.

ямар ч аюулгүй гэж үздэг байв.

It flew in the face of conventional wisdom,

Алисийн нээлт шинэ технологи хөхүүлэн дэмжиж байдаг

which was huge enthusiasm for the cool new technology

явцуу хандлагыг эсэргүйцэв.

of that age, which was the X-ray machine.

Энэ тохиолдолд Рентген туяаны төхөөрөмж.

And it flew in the face of doctors' idea of themselves,

Мөн эмч нар бол өвчтөнүүдэд тусладаг хүмүүс тул

which was as people who helped patients,

тэднийг хохироодоггүй гэсэн

эмч нарын өөрсдийнх нь явцуу ойлголтыг няцаав.

they didn't harm them.

Nevertheless, Alice Stewart rushed to publish

Гэвч Алис Стюарт өөрийн нээлтээ

her preliminary findings in The Lancet in 1956.

1956 оны The Lancet сэтгүүлд хэвлүүлэхээр яаравчилсан.

People got very excited, there was talk of the Nobel Prize,

Хүмүүс их догдолж, бүр Нобелийн шагналын тухай яриа ч гарсан.

and Alice really was in a big hurry

Алис өөрт нь олдсон хүүхдийн

to try to study all the cases of childhood cancer she could find

хорт хавдрын тохиолуудлыг алга болохоос нь өмнө

бүгдийг судлахаар их яарч байлаа.

before they disappeared.

In fact, she need not have hurried.

Үнэндээ түүнд яарах хэрэг байгаагүй юм.

It was fully 25 years before the British and medical --

Их Британи болон Америкийн анагаах ухаан

British and American medical establishments

жирэмсэн эмэгтэйчүүдийг Рентгенд харахаа болих

abandoned the practice of X-raying pregnant women.

шийдвэр гарах хүртэл бүхэл бүтэн 25 жил дутуу байсан юм.

The data was out there, it was open, it was freely available,

Тоо баримтууд нээлттэй, үзэхэд чөлөөтэй байсан ч

but nobody wanted to know.

хэн ч үнэнийг мэдэхийг хүсээгүй.

A child a week was dying,

Долоо хоногт нэг хүүхэд үхэж байсан ч

but nothing changed.

юу ч өөрчлөгдөөгүй.

Openness alone can't drive change.

Өөрчлөлт хийхэд нээлттэй байдал дангаараа хангалтгүй.

So for 25 years Alice Stewart had a very big fight on her hands.

25 жилийн турш Алис Стюарт маш их тэмцсэн.

So, how did she know that she was right?

Тэр өөрийгөө зөв гэдгийг яаж мэдэж байсан бэ?

Well, she had a fantastic model for thinking.

Түүнд сэтгэн бодох гайхалтай арга барил байсан.

She worked with a statistician named George Kneale,

Тэрээр Жорж Нийл гэдэг статистикчтай хамт ажилладаг байжээ.

and George was pretty much everything that Alice wasn't.

Жорж Алисаас тэс өөр зантай.

So, Alice was very outgoing and sociable,

Алис маш нийтэч байсан бол

and George was a recluse.

Жорж зожиг нэгэн байв.

Alice was very warm, very empathetic with her patients.

Алис өвчтөнүүдтэйгээ дулаан, илүү дотно харилцаатай.

George frankly preferred numbers to people.

Жорж хүмүүсээс тоог илүүд үздэг байв.

But he said this fantastic thing about their working relationship.

Гэхдээ Жорж хамтын ажиллагааныхаа тухай нэг гайхалтай зүйл хэлсэн.

He said, "My job is to prove Dr. Stewart wrong."

"Миний үүрэг бол Стюарт эмчид өөрийх нь буруу гэдгийг батлах."

He actively sought disconfirmation.

Тэр эсрэгээр нь нотлох аргыг идэвхтэй хайдаг байв.

Different ways of looking at her models,

Алисийн загвар, тоо баримтуудыг

at her statistics, different ways of crunching the data

харах, гуйвуулах янз бүрийн арга хайж

in order to disprove her.

бурууг нь нотлохыг оролддог байсан.

He saw his job as creating conflict around her theories.

Жоржийн хувьд Алисын онолын зөрчлийг олох нь түүний үүрэг гэж боддог байв.

Because it was only by not being able to prove

Учир нь Алисын буруу гэж

that she was wrong,

нотолж чадаагүй тохиолдолд л

that George could give Alice the confidence she needed

Жорж зөв гэдэг итгэлийг нь

to know that she was right.

Алист өгдөг байжээ.

It's a fantastic model of collaboration --

Энэ бол хамтын ажиллагааны шалгарсан арга.

thinking partners who aren't echo chambers.

Цуурай шиг биш, харин жинхэнэ утгаар нь бодож сэтгэдэг хамтрагчид.

I wonder how many of us have,

Бидний хэд нь ийм хамтрагчтай байдаг эсвэл

or dare to have, such collaborators.

болохыг зүрхэлдэг бол?

Alice and George were very good at conflict.

Алис, Жорж хоёр маргахдаа гаргуун байсан.

They saw it as thinking.

Тэд үүнийг нэг төрлийн бодох арга гэж үздэг байв.

So what does that kind of constructive conflict require?

Ийм төлөвлөгөөт маргаан ямар байх ёстой вэ?

Well, first of all, it requires that we find people

Эхлээд бид өөрсдөөсөө

who are very different from ourselves.

тэс ондоо хүмүүсийг олох хэрэгтэй.

That means we have to resist the neurobiological drive,

Өөртэйгээ төстэй хүмүүсийг илүүд үздэг

which means that we really prefer people mostly like ourselves,

байгалийн зөнгөө эсэргүүцэн,

and it means we have to seek out people

өөр боловсрол, өөр хүмүүжил,

with different backgrounds, different disciplines,

өөр сэтгэхүй, өөр туршлага бүхий

different ways of thinking and different experience,

хүмүүсийг хайж,

and find ways to engage with them.

тэдэнтэй хамтрах арга олно гэсэн үг.

That requires a lot of patience and a lot of energy.

Энэ маш их тэвчээр, эрч хүч шаардана.

And the more I've thought about this,

Үүний тухай бодох тусам

the more I think, really, that that's a kind of love.

үүнийг нэг төрлийн хайр гэж бодож байна.

Because you simply won't commit that kind of energy

Учир нь чамд тэр хүн ямар ч хамаагүй бол

and time if you don't really care.

тийм их эрч хүч, цаг заваа зарцуулахгүй.

And it also means that we have to be prepared to change our minds.

Мөн бид сэтгэхүйгээ өөрчлөх бэлтгэлтэй байх хэрэгтэй гэсэн үг.

Alice's daughter told me

Алисын охины хэлснээр

that every time Alice went head-to-head with a fellow scientist,

ээж нь хамт ажилладаг эрдэмтэн найзтайгаа хамт явах бүртээ

they made her think and think and think again.

давхар, давхар бодолд автдаг байжээ.

"My mother," she said, "My mother didn't enjoy a fight,

"Ээжид маань маргах таалагддаггүй байсан.

but she was really good at them."

Гэхдээ ээж маргахдаа үнэхээр гаргуун байсан" гэжээ.

So it's one thing to do that in a one-to-one relationship.

Хоёр хүн үүнийг хэрэгжүүлэх нь нэг хэрэг.

But it strikes me that the biggest problems we face,

Гэвч бидэнд тулгардаг хамгийн том асуудлууд,

many of the biggest disasters that we've experienced,

тохиолдсон хамгийн том гамшгууд

mostly haven't come from individuals,

ихэвчлэн хувь хүнээс биш,

they've come from organizations,

байгууллагуудаас үүсэлтэй байдаг.

some of them bigger than countries,

Зарим нь улс гүрнээс ч том байдаг.

many of them capable of affecting hundreds,

Тэдгээрийн ихэнх нь хэдэн зуу,

thousands, even millions of lives.

хэдэн мянга, бүр хэдэн сая хүний амьдралд нөлөөлдөг.

So how do organizations think?

Байгууллагууд хэрхэн "боддог" вэ?

Well, for the most part, they don't.

Ихэнх нь боддоггүй.

And that isn't because they don't want to,

Учир нь хүсэхгүй байгаадаа биш,

it's really because they can't.

харин зүгээр л боломжгүй.

And they can't because the people inside of them

Яагаад гэвэл доторх хүмүүс нь

are too afraid of conflict.

маргалдахаас хэтэрхий их айдаг.

In surveys of European and American executives,

Европ, Америкийн гүйцэтгэх албан тушаалтнуудаас авсан судалгаагаар

fully 85 percent of them acknowledged

тэдний 85 хувь нь

that they had issues or concerns at work

дэвшүүлэхээс айдаг асуудал эсвэл

that they were afraid to raise.

түгшүүр байдаг гэсэн байна.

Afraid of the conflict that that would provoke,

Үүнээс үүсэх маргаан,

afraid to get embroiled in arguments

хэрхэн шийдвэрлэхээ мэдэхгүй зөрчилдөөнд орооцолдох,

that they did not know how to manage,

and felt that they were bound to lose.

бас ялагдахаас айдаг.

Eighty-five percent is a really big number.

85 хувь гэдэг бол маш их тоо.

It means that organizations mostly can't do

Жорж, Алис хоёрын чадварлаг хийдэг байсан зүйлийг

what George and Alice so triumphantly did.

ихэнх байгууллагууд хийж чаддаггүй гэсэн үг.

They can't think together.

Тэд хамтдаа бодож чаддаггүй.

And it means that people like many of us,

Яг бидний ихэнх шиг

who have run organizations,

байгууллагыг удирдаж ирсэн хүмүүс

and gone out of our way to try to find the very best people we can,

хамгийн шилдэг хүмүүсийг олж авах гэж байдгаараа хичээдэг мөртлөө

mostly fail to get the best out of them.

ажлыг нь хамгийн их үр дүнтэй хийлгэж чаддаггүй.

So how do we develop the skills that we need?

Шаардлагатай ур чадвараа хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

Because it does take skill and practice, too.

Учир нь үүнд ур чадвар болон дадлага хэрэгтэй.

If we aren't going to be afraid of conflict,

Хэрвээ маргалдахаас айхгүй байж чадвал

we have to see it as thinking,

үүнийг бодох нэг арга гэж үзэн

and then we have to get really good at it.

энэ чадвараа цаашид хөгжүүлэх шаардлагатай.

So, recently, I worked with an executive named Joe,

Саяхан би эмнэлгийн төхөөрөмжийн компанид

and Joe worked for a medical device company.

гүйцэтгэх алба хашдаг Жоу гэдэг залуутай хамт ажилласан юм.

And Joe was very worried about the device that he was working on.

Тэр өөрийн хариуцаж байсан төхөөрөмжиндөө санаа нь их зовж байсан.

He thought that it was too complicated

Төхөөрөмж маш төвөгтэй байсан учраас

and he thought that its complexity

алдаа гарах магадлалыг нэмэгдүүлж

created margins of error that could really hurt people.

хүмүүсийг гэмтээж мэднэ гэж бодсон.

He was afraid of doing damage to the patients he was trying to help.

Туслахыг хүссэн өвчтөнүүдээ хохироохоос их айж байсан.

But when he looked around his organization,

Харин тэр бусад ажилтнууд руугаа харах үед

nobody else seemed to be at all worried.

хэн ч санаа нь зовсон харагдахгүй байсан.

So, he didn't really want to say anything.

Иймээс тэр юу ч хэлэхийг хүсээгүй.

After all, maybe they knew something he didn't.

Магадгүй тэд түүний мэддэггүйг мэддэг ч юм билүү.

Maybe he'd look stupid.

Тэр эвгүй байдалд орох ч юм билүү.

But he kept worrying about it,

Жоу маш их санаа нь зовсоор

and he worried about it so much that he got to the point

эцэст нь түүний бодлоор хийж чадах ганц зүйл нь

where he thought the only thing he could do

was leave a job he loved.

дуртай ажлаасаа гарах мэт санагдсан ажээ.

In the end, Joe and I found a way

Ингээд Жоу бид хоёр асуудлыг дэвшүүлэх арга олсон.

for him to raise his concerns.

And what happened then is what almost always

Үүний дараа болсон явдал

ийм үед ихэвчлэн болдог зүйл.

happens in this situation.

It turned out everybody had exactly the same

Хүн болгонд яг ижил асуулт, эргэлзээ байж таарсан.

questions and doubts.

Ингээд Жоу хамтрагчидтай болж, хамтдаа эргэцүүлэх боломжтой болсон.

So now Joe had allies. They could think together.

And yes, there was a lot of conflict and debate

Тийм ээ, олон маргаан, мэтгэлцээн үүссэн.

and argument, but that allowed everyone around the table

Гэвч энэ л ширээнд сууж байсан хүмүүсийг бүтээлч болгож

to be creative, to solve the problem,

асуудлыг шийдвэрлэн,

and to change the device.

төхөөрөмжийг өөрчлөх боломжтой болгосон.

Joe was what a lot of people might think of

Жоу хүмүүсийн хэлдгээр

as a whistle-blower,

"матаач" байж болох ч,

except that like almost all whistle-blowers,

тэр бусад матаачид шиг

he wasn't a crank at all,

өөдгүй нэгэн байгаагүй.

he was passionately devoted to the organization

Харин ажилладаг байгууллагатаа болон

and the higher purposes that that organization served.

байгууллагынхаа хэтийн зорилгод үнэнч байсан.

But he had been so afraid of conflict,

Тэр маргаанаас маш их айсаар байсан ч,

until finally he became more afraid of the silence.

чимээгүй байхаас илүү их айх болсон.

And when he dared to speak,

Тэр үгээ хэлэх зориг гаргаж чадсныхаа дараа

he discovered much more inside himself

өөртөө илүү их зүйл байгааг,

and much more give in the system than he had ever imagined.

мөн систем нь бодсноос ч илүү уян хатан гэдгийг ойлгосон.

And his colleagues don't think of him as a crank.

Хамтран ажиллагсад нь Жоуг хов зөөгч биш,

They think of him as a leader.

харин манлайлагч гэж бодсон.

So, how do we have these conversations more easily

Ийм яриаг хэрхэн илүү амар,

and more often?

бас олон давтамжтай болгох вэ?

Well, the University of Delft

Дэлфт Их Сургууль докторын оюутнуудаа

requires that its PhD students

дипломоо хамгаалахад бэлэн гэдгээ нотлох

have to submit five statements that they're prepared to defend.

таван төрлийн тайлан шаарддаг.

It doesn't really matter what the statements are about,

Тайлан нь юуны тухай байх нь чухал биш,

what matters is that the candidates are willing and able

харин удирдлагын эсрэг зогсох

to stand up to authority.

хүсэл болон чадвар нь чухал.

I think it's a fantastic system,

Энэ бол гайхалтай систем.

but I think leaving it to PhD candidates

Гэвч зөвхөн докторантуудад хамааралтай байлгах нь

is far too few people, and way too late in life.

хэтэрхий цөөн хүнд хүрч,

хэтэрхий оройтсон байна гэж бодож байна.

I think we need to be teaching these skills

Хэрвээ сэтгэн бодох чадвартай

to kids and adults at every stage of their development,

байгууллага болон нийгэмтэй байхыг хүсвэл

if we want to have thinking organizations

эдгээр ур чадварыг хүүхдүүд, томчуудад

and a thinking society.

бүгдэд нь бүхий л насанд нь зааж байх шаардлагатай.

The fact is that most of the biggest catastrophes that we've witnessed

Бидний гэрчлэх хамгийн том гамшгууд

rarely come from information that is secret or hidden.

нууцлагдмал мэдээллээс шалтгаалах нь тун бага.

It comes from information that is freely available and out there,

Тэдгээр гамшгууд ихэвчлэн ил тод байгаа мөртлөө

but that we are willfully blind to,

бидний харахыг хүсдэггүй мэдээллээс үүдэлтэй.

because we can't handle, don't want to handle,

Учир нь бид үүдэн гарах маргааныг

the conflict that it provokes.

шийдэж чадахгүй, шийдэхийг ч хүсдэггүй.

But when we dare to break that silence,

Харин бид тэр чимээгүй байдлыг эвдэх

or when we dare to see,

эсвэл асуудлыг бодитоор харах зориг гаргахад

and we create conflict,

маргаан үүсэх болно.

we enable ourselves and the people around us

Ингэснээр өөрсдийгөө болон эргэн тойрныхоо хүмүүст

to do our very best thinking.

үнэхээр нухацтай сэтгэх боломж олгодог.

Open information is fantastic,

Нээлттэй мэдээлэл гайхалтай,

open networks are essential.

нээлттэй сүлжээ зайлшгүй шаардлагатай зүйл.

But the truth won't set us free

Гэхдээ тэдгээрийг ашиглах

until we develop the skills and the habit and the talent

чадвар, дадал, авьяас, сэтгэлийн тэнхээтэй болох хүртэл

and the moral courage to use it.

бодит үнэнийг мэдэх боломжгүй.

Openness isn't the end.

Нээлттэй байдал бол асуудлын зангилаа биш.

It's the beginning.

Энэ бол зөвхөн эхлэл.

(Applause)

(Алга ташилт)