A young scientist's quest for clean water | Deepika Kurup

Translator: Binderiya Oyunbaatar Reviewer: Nomindari Bayaraa

Every summer, my family and I travel across the world,

Зун бүр би гэр бүлтэйгээ дэлхийгээр аялж,

3,000 miles away

3000 км-ын цаадах

to the culturally diverse country of India.

янз бүрийн соёлыг багтаасан Энэтхэг улсад очдог.

Now, India is a country infamous for its scorching heat and humidity.

Энэтхэг бол өөрийн бүгчим халуун орчин, чийглэг байдлаараа алдартай.

For me, the only relief from this heat is to drink plenty of water.

Миний хувьд энэ халуунаас аврагдах ганц арга нь маш их ус уух.

Now, while in India,

Энэтхэгт байхад минь

my parents always remind me to only drink boiled or bottled water,

эцэг эх маань цэвэршүүлсэн эсвэл буцалгасан ус уугаарай гэж дандаа захидаг.

because unlike here in America,

Учир нь Америк-д байдаг шиг ус гоожуулаад л

where I can just turn on a tap and easily get clean, potable water,

цэвэр, ундны ус авах боломж байдаггүй.

in India, the water is often contaminated.

Энэтхэгт ус нь ихэнхдээ бохир байдаг.

So my parents have to make sure

Тиймээс эцэг эх маань

бидний ууж буй ус аюулгүй эсэхэд үргэлж анхаардаг.

that the water we drink is safe.

However, I soon realized

Харин би удалгүй

that not everyone is fortunate enough

хүн бүр бидний уудаг шиг цэвэр усыг

to enjoy the clean water we did.

хэрэглэх боломжгүй байгааг анзаарсан.

Outside my grandparents' house in the busy streets of India,

Эмээ өвөөгийн минь гэрийн гадаах Энэтхэгийн завгүй гудамжинд

I saw people standing in long lines

хүмүүс ус авахын тулд

under the hot sun

халуун наранд дугаарлан зогсож байгааг

filling buckets with water from a tap.

би харж байлаа.

I even saw children,

Бүр миний үеийн хүүхдүүд

who looked the same age as me,

замын дагуух уснаас хуванцар саванд

filling up these clear plastic bottles

бохир ус хийж авж байхыг харсан.

with dirty water from streams on the roadside.

Watching these kids

Миний хүрэхээс ч эвгүйцдэг тэр усыг хүүхдүүд

forced to drink water

that I felt was too dirty to touch

хүчлэн ууж байхыг хараад

миний дэлхийг харах өнцөг өөрчлөгдсөн.

changed my perspective on the world.

This unacceptable social injustice

Энэ зөвшөөрч боломгүй нийгмийн шударга бус байдал нь

compelled me to want to find a solution

намайг дэлхийн цэвэр усны асуудлыг шийдэх

to our world's clean water problem.

арга замыг олох түлхэц болсон.

I wanted to know why these kids lacked water,

Эдгээр хүүхдүүд яагаад амьдралын үндэс болсон цэвэр усаар

a substance that is essential for life.

дутагдаж байгааг би мэдэхийг хүссэн.

And I learned that we are facing

Тэгээд бид дэлхий нийтээрээ

усны хомсдолтой нүүр тулж байгааг ойлгож билээ.

a global water crisis.

Now, this may seem surprising,

Магадгүй энэ сонин сонсогдох байх,

as 75 percent of our planet is covered in water,

дэлхийн 75 хувь нь усаар бүрхэгдсэн ч

but only 2.5 percent of that is freshwater,

зөвхөн 2.5 хувь нь л цэвэр ус бөгөөд

and less than one percent of Earth's freshwater supply

дэлхийн цэвэр усны хангамжийн 1-ээс бага хувь нь

is available for human consumption.

хүний хэрэглээнд зохистой байдаг.

With rising populations,

Өсөж буй хүн амын тоо,

industrial development and economic growth,

эдийн засгийн өсөлт, үйлдвэрлэлийн дэвшилтээс үүдэн

our demand for clean water is increasing,

бидний усны хэрэгцээ ихэссээр байв ч,

yet our freshwater resources are rapidly depleting.

цэвэр усны нөөц хурдацтайгаар багассаар л байна.

According to the World Health Organization,

Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагийн мэдээлснээр

660 million people in our world

дэлхий дээр 660 сая хүн

цэвэр усны хомсдолд амьдардаг.

lack access to a clean water source.

Lack of access to clean water is a leading cause of death

Цэвэр усны дутагдал нь хөгжиж буй орнуудад

5-аас доош насны хүүхдүүдийн үхлийн тэргүүн шалтгаан бөгөөд,

in children under the age of five in developing countries,

and UNICEF estimates that 3,000 children

НҮБ-ийн хүүхдийн сан уснаас үүдсэн өвчнөөс болж

die every day from a water-related disease.

өдөр бүр 3000 хүүхэд нас бардаг гэж тооцоолжээ.

So after returning home one summer in eighth grade,

Тэгээд 8-р ангийн зун гэртээ хариад

I decided that I wanted to combine my passion

би өөрийн шинжлэх ухааны сонирхлоо

дэлхийн усны асуудлыг шийдэх хүсэлтэйгээ

for solving the global water crisis

with my interest in science.

нэгтгэх болно гэж шийдсэн юм.

So I decided that the best thing to do

Тэгээд би гаражаа лаборатори болгох нь

would be to convert my garage into a laboratory.

хамгийн шилдэг санаа юм байна гэж бодсон.

(Laughter)

(Инээд)

Actually, at first I converted my kitchen into a laboratory,

Яг үнэндээ эхлээд би гал зуухаа лаборатори болгосон л доо,

but my parents didn't really approve and kicked me out.

гэхдээ ээж аав маань зөвшөөрөөгүй тул болиулсан юм.

I also read a lot of journal papers on water-related research,

Би бас усны судалгаатай холбоотой шинжлэх ухааны өгүүллүүд уншиж,

and I learned that currently in developing countries,

мөн одоогоор хөгжиж буй улсуудад

something called solar disinfection,

СОДИС буюу нараар ариутгагч гэдэг нэртэй

or SODIS, is used to purify water.

зүйлийг ус цэвэршүүлэхэд ашигладгийг мэдэж авсан.

In SODIS, clear plastic bottles are filled with contaminated water

СОДИС арга нь хүмүүс тунгалаг хуванцар саванд бохир ус хийж

and then exposed to sunlight for six to eight hours.

6-аас 8 цаг орчим наранд байлгахыг хэлнэ.

The UV radiation from the sun

Нарнаас ирж буй хэт ягаан туяа нь

destroys the DNA of these harmful pathogens

ус бохирдуулж буй жижиг организмын ДНХ-г устгаж

and decontaminates the water.

усыг цэвэршүүлдэг.

Now, while SODIS is really easy to use and energy-efficient,

СОДИС нь хэрэглэхэд амар, энергийн хувьд хэмнэлттэй ч

as it only uses solar energy,

нарны энергийг л ашигладаг тул

it's really slow,

маш удаан,

as it can take up to two days when it's cloudy.

үүлэрхэг өдрүүдэд хоёр өдөр шаарддаг.

So in order to make the SODIS process faster,

Тэгэхээр СОДИС-ын үйл явцыг хурдасгахын тулд

this new method called photocatalysis

фотокаталисис хэмээх шинэ арга

has recently been used.

ойрын үед хэрэглэгдэж байгаа.

So what exactly is this photocatalysis?

Тэгэхээр фотокаталисис гэж юу юм бэ?

Let's break it down:

Задлаад үзье л дээ:

"photo" means from the sun,

"фото" гэдэг нь нар гэсэн үг,

and a catalyst is something that speeds up a reaction.

харин каталист бол урвалыг түргэсгэгч зүйл юм.

So what photocatalysis is doing

Фотокаталисис юу хийдэг вэ гэвэл

is it's just speeding up this solar disinfection process.

энэхүү ариутгах явцыг хурдасгадаг.

When sunlight comes in and strikes a photocatalyst,

Нарны гэрэл ТиО2 буюу титаниум диоксид

like TiO2, or titanium dioxide,

зэрэг фотокаталист дээр тусмагцаа

it creates these really reactive oxygen species,

тийрэлтэт устөрөгчийн төрлүүд болох

like superoxides, hydrogen peroxide and hydroxyl radicals.

супероксид, устөрөгчийн пероксид зэргийг үүсгэдэг.

These reactive oxygen species

Эдгээр тийрэлтэт устөрөгчийн төрлүүд нь

are able to remove bacteria and organics

бактери, организм болон ундны усны олон төрлийн

and a whole lot of contaminants from drinking water.

бохирдлыг устгах боломжийг бүрдүүлдэг.

But unfortunately, there are several disadvantages

Харамсалтай нь фотокаталисттай СОДИС хэрэглэх одоогийн зарчимд

to the way photocatalytic SODIS is currently deployed.

хэд хэдэн сөрөг талууд гарч ирдэг.

See, what they do is they take the clear plastic bottles

Хүмүүс хэрхэн хэрэглэдэг вэ гэхээр цэвэр хуванцар сав аваад

and they coat the inside with this photocatalytic coating.

фотокаталистаар дотор ханыг нь бүрхдэг.

But photocatalysts like titanium dioxide

Гэвч титаниум диоксид гэх мэт фотокаталистууд нь

are actually commonly used in sunscreens

нарнаас хамгаалах тос зэрэгт хэт ягаан туяаг хаахад ашиглагддаг.

to block UV radiation.

So when they're coated on the inside of these bottles,

Тэгэхээр фотокаталистууд савны дотор байвал

they're actually blocking some of the UV radiation

зарим хэт ягаан туяаг хааж

and diminishing the efficiency of the process.

үйл явцын бүтээмжийг багасгадаг.

Also, these photocatalytic coatings

Мөн фотокаталистууд нь

are not tightly bound to the plastic bottle,

савны хананд сайн наалдаж өгдөггүй учир

which means they wash off, and people end up drinking the catalyst.

урссан тохиолдолд хүмүүс фотокаталист ууна гэсэн үг.

While TiO2 is safe and inert,

Хэдий титаниум диоксид нь аюулгүй ч

it's really inefficient if you keep drinking the catalyst,

фотокаталистаа уугаад байвал үр бүтээмж багатай.

because then you have to continue to replenish it,

Учир нь цөөн хэрэглээний дараа

дахин дахин бүрэх хэрэгтэй болно.

even after a few uses.

So my goal was to overcome the disadvantages

Тэгэхээр миний зорилго бол одоогийн цэвэршүүлэх зарчмын

of these current treatment methods

сөрөг талуудыг шийдвэрлэж,

and create a safe, sustainable,

аюулгүй, тогтвортой, зардал багатай,

cost-effective and eco-friendly method of purifying water.

байгальд ээлтэй аргачлал олох байсан юм.

What started off as an eighth grade science fair project

8-р ангийн шинжлэх ухааны үзэсгэлэнд зориулсан төсөл маань

is now my photocatalytic composite for water purification.

миний ус цэвэршүүлэх фотокаталист хольцийн эхлэл болсон юм.

The composite combines titanium dioxide with cement.

Энэ нь титаниум диоксид ба цементийн хольц юм.

The cement-like composite can be formed into several different shapes,

Цемент төрлийн хольц нь хэд хэдэн хэлбэрт хувирч

which results in an extremely versatile range of deployment methods.

маш олон төрлийн түрхэцийн боломжийг бий болгодог.

For example, you could create a rod

Жишээ нь хувийн хэрэгцээнд зориулж

that can easily be placed inside water bottles for individual use

усны саванд хийх боломжтой саваа хэлбэр эсвэл

or you could create a porous filter that can filter water for families.

гэр бүлийн хэрэгцээнд зориулж нүхтэй шүүлтүүр хэлбэрт оруулж болно.

You can even coat the inside of an existing water tank

Бүр урт хугацаанд олон нийтийн хэрэгцээнд зориулж

to purify larger amounts of water

хэрэглэж буй усны том савны

for communities over a longer period of time.

ханыг нь бүхэлд нь бүрхсэн ч болно.

Now, over the course of this,

Үүнийг хийх хугацаанд

my journey hasn't really been easy.

миний туулсан зам дардан байгаагүй.

You know, I didn't have access to a sophisticated laboratory.

Надад мэргэжлийн лаборатори байгаагүй.

I was 14 years old when I started,

Би үүнийг хийж эхлэхдээ дөнгөж 14 настай байсан ч,

but I didn't let my age deter me

дэлхийн усны хомсдолыг үгүй болгох

in my interest in pursuing scientific research

мөн шинжлэх ухааны судалгаа хийх хүсэлд

and wanting to solve the global water crisis.

нас минь нөлөөлөхийг би хүлээн зөвшөөрөөгүй.

See, water isn't just the universal solvent.

Ус бол зүгээр л нийтлэг уусгагч биш.

Water is a universal human right.

Ус бол хүн бүхний эрх.

And for that reason,

Тийм ч учраас,

I'm continuing to work on this science fair project from 2012

би 2012 оны шинжлэх ухааны үзэсгэлэнгээс хойш үүнийг

лабораториос жинхэнэ амьдрал руу авчрахын тулд ажиллаж байна.

to bring it from the laboratory into the real world.

And this summer, I founded Catalyst for World Water,

Тэгээд энэ зун Дэлхийн Усны Каталист буюу дэлхийн усны асуудлын

a social enterprise aimed at catalyzing solutions to the global water crisis.

шийдлийг түргэсгэх нийгмийн байгууллага үүсгэсэн юм.

(Applause)

(Алга ташилт)

Alone, a single drop of water can't do much,

Ганц дусал ус нөлөө үзүүлж чадахгүй ч,

but when many drops come together,

маш олон дусал цугларах юм бол

they can sustain life on our planet.

энэ гараг дээрх бидний амьдралыг тогтворжуулж чадна.

Just as water drops come together to form oceans,

Усны дуслууд нийлж далайг үүсгэдэг шиг

I believe that we all must come together

энэхүү асуудлыг шийдэхийн тулд

хүмүүс бид хамтрах хэрэгтэй гэдэгт би итгэдэг.

when tackling this global problem.

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)