Are we sexual omnivores? | Christopher Ryan

Translator: Gligor Dinev Reviewer: Julia Kalaputi

I'm going to go off script

Ќе се одалечам од планот

and make Chris quite nervous here

и ќе го направам Крис доста нервозен

by making this audience participation.

со што ќе ја вклучам оваа публика.

All right. Are you with me? Yeah. Yeah. All right.

Добро. Дали сте со мене? Да. Да. Добро.

So what I'd like to do is have you raise your hand

Сакам да кренете рака

if you've ever heard a heterosexual couple having sex.

ако некогаш сте слушнале како хетеросексуалци имаат секс.

Could be the neighbors, hotel room,

Може да биле соседите, соба во хотел,

your parents. Sorry.

вашите родители. Се извинувам.

Okay. Pretty much everybody.

Добро. Скоро сите.

Now raise your hand if the man was making

Сега кренете рака ако мажот предизвикувал

more noise than the woman.

повеќе врева отколку жената.

I see one guy there.

Гледам еден дечко таму.

It doesn't count if it was you, sir.

Не се брои ако тоа сте биле вие, господине.

(Laughter)

(Смеа)

So his hand's down. And one woman. Okay.

Ја спушти неговата рака. И една жена. Добро.

Sitting next to a loud guy.

Која седи до гласниот.

Now what does this tell us?

Што ни покажува ова?

It tells us that human beings

Ни покажува дека човечките суштества

make noise when they have sex,

се бучни кога имаат секс

and it's generally the woman who makes more noise.

и обично жената е таа која е погласна.

This is known as female copulatory vocalization

Ова е познато како женска копулаторна вокализација,

to the clipboard crowd.

за тие кои сакаат да запишат.

I wasn't even going to mention this,

Немаше ни да го спомнам ова,

but somebody told me that Meg Ryan might be here,

но некој ми рече дека Meg Ryan може ќе биде овде,

and she is the world's most famous

и таа е светски најпознат

female copulatory vocalizer.

женски копулаторен вокализер.

So I thought, got to talk about that.

Па си помислив, мора да зборувам за тоа.

We'll get back to that a little bit later.

Ќе се навратиме на тоа малку подоцна.

Let me start by saying human beings

Да почнам со тоа дека човечките суштества

are not descended from apes,

не се потомци на мајмуните,

despite what you may have heard. We are apes.

без разлика што сте слушале. Ние сме мајмуни.

We are more closely related to the chimp and the bonobo

Повеќе сме поврзани со шимпанзото и бонобото

than the African elephant is to the Indian elephant,

отколку што е Африканскиот слон со Индискиот,

as Jared Diamond pointed out in one of his early books.

како што истакна Џаред Дајмонд во една од неговите први книги.

We're more closely related to chimps and bonobos

Повеќе сме поврзани со шимпанзото и бонобото

than chimps and bonobos are related

отколку што се тие поврзани

to any other primate --

со било кој друг примат -

gorillas, orangutans, what have you.

горилото, орангутанот, што и да е.

So we're extremely closely related to them,

Па така, многу сме поврзани со нив,

and as you'll see in terms of our behavior,

и како што ќе видите во однос на нашето однесување,

we've got some relationship as well.

постои одредена поврзаност.

So what I'm asking today, the question

Тоа што сакам да прашам денес,

I want to explore with you today is,

да истражам со вас,

what kind of ape are we in terms of our sexuality?

е каков вид мајмун сме ние, кога станува збор за нашата сексуалност?

Now, since Darwin's day there's been

Сега, уште од времто на Дарвин, постоело,

what Cacilda and I have called

тоа што со Касилда го нарековме

the standard narrative of human sexual evolution,

стандардна приказна за човечката сексуална еволуција,

and you're all familiar with it,

и ова на сите ви е познато,

even if you haven't read this stuff.

дури и ако не сте читале за ова.

The idea is that, as part of human nature,

Идејата е дека, како дел од човечката природа,

from the beginning of our species' time,

од почетокот на нашето време,

men have sort of leased women's reproductive potential

мажите на некој начин го изнајмуваат репродуктивниот потенцијал на жените

by providing them with certain goods and services.

снабдувајќи ги со одредени добра и услуги.

Generally we're talking about meat, shelter, status,

Главно зборуваме за месо, засолниште, статус,

protection, things like that.

заштита, такви работи.

And in exchange, women have offered fidelity,

И за возврат, жените нудат плодност,

or at least a promise of fidelity.

или барем ветување за плодност.

Now this sets men and women up in an oppositional relationship.

Сега ова ги става мажите и жените во конфликтна врска.

The war between the sexes is built right into our DNA, according to this vision. Right?

Војната помеѓу половите е вградена во нашата ДНК, според ова видување. Така?

What Cacilda and I have argued is that no,

Тоа што јас и Какилда го расправавме е дека - не,

this economic relationship,

оваа економска врска,

this oppositional relationship,

конфликтна врска,

is actually an artifact of agriculture,

всушност последица на земјоделството,

which only arose about 10,000 years ago at the earliest.

која се појавила најрано пред 10.000 години.

Anatomically modern human beings

Анатомските модерни човечки суштества

have been around for about 200,000 years,

постојат околу 200.000 години,

so we're talking about five percent, at most,

па така зборуваме за најмногу 5 проценти

of our time as a modern, distinct species.

од нашето време како модерни, посебни суштества.

So before agriculture,

Па пред земјоделството,

before the agricultural revolution,

пред земјоделската револуција,

it's important to understand that human beings

важно е да се разбере дека луѓето

lived in hunter-gatherer groups that are

живееле во групи на ловци и собирачи,

characterized wherever they're found in the world

карактеристични, без разлика каде се во светот

by what anthropologists called fierce egalitarianism.

по тоа што антрополозите го нарекуваат агресивен егалитаризам.

They not only share things,

Не само што ги делат работите,

they demand that things be shared:

бараат работите да бидат поделени:

meat, shelter, protection, all these things

место, засолниште, заштита, сите овие работи

that were supposedly being traded to women

кои биле разменувани со жените

for their sexual fidelity, it turns out,

за нивната плодност, излегува дека,

are shared widely among these societies.

широко се споделуваат во овие заедници.

Now I'm not saying that our ancestors

Не велам дека нашите предци

were noble savages, and I'm not saying

биле благородни дивјаци, и не велам дека

modern day hunter-gatherers are noble savages either.

модерните ловци и собирачи се исто благородни дивјаци.

What I'm saying is that this is simply

Тоа што го зборувам е дека ова е просто

the best way to mitigate risk

најдобриот начин да се ублажи ризикот

in a foraging context.

во контекст на прехранувањето.

And there's really no argument about this among anthropologists.

И навистина не постои дилема за ова меѓу антрополозите.

All Cacilda and I have done is extend this sharing behavior to sexuality.

Со Касилда едноставно го проширивме ова однесување на споделување со сексуалноста.

So we've argued that human sexuality

Па така дискутиравме дека човечката сексуалност

has essentially evolved, until agriculture,

во суштина еволуирала, сѐ до земјоделството,

as a way of establishing and maintaining

како начин на поставување и одржување

the complex, flexible social systems, networks,

на сложените, флексибилни општествени системи, мрежи,

that our ancestors were very good at,

во кои нашите предци многу добро живееле,

and that's why our species has survived so well.

и затоа нашиот вид опстанувал толку добро.

Now, this makes some people uncomfortable,

Сега, ова им е чудно на многумина,

and so I always need to take a moment in these talks

па така ми треба време во овие говори

to say, listen,

да кажам, слушајте,

I'm saying our ancestors were promiscuous,

нашите предци биле промискуитетни,

but I'm not saying they were having sex with strangers.

но не велам дека имале секс со непознати.

There were no strangers. Right?

Немало непознати! Така?

In a hunter-gatherer band, there are no strangers.

Кај ловците-собирачи немало непознати.

You've known these people your entire life.

Ги знаеш овие луѓе целиот твој живот.

So I'm saying, yes, there were overlapping sexual relationships,

Па да, сексуални врски кои се поклопувале,

that our ancestors probably had several different sexual relationships

нашите предци веројатно имале неколку различни сексуални врски

going on at any given moment in their adult lives.

кои се одвивале во кој било момент од нивните животи како возрасни.

But I'm not saying they were having sex with strangers.

Но не велам дека имале секс со непознати.

I'm not saying that they didn't love the people they were having sex with.

Не велам дека не ги сакале луѓето со кои имале секс.

And I'm not saying there was no pair-bonding going on.

И не велам дека не постоеле парови.

I'm just saying it wasn't sexually exclusive.

Само велам дека не било сексуално ексклузивно.

And those of us who have chosen to be monogamous --

И тие што одбрале да бидат моногамни,

my parents, for example, have been married

моите родители, на пример, се во брак

for 52 years monogamously,

52 години моногамно,

and if it wasn't monogamously, Mom and Dad,

и ако не било моногамно, мамо и тато,

I don't want to hear about it—

не сакам да слушам за тоа,

I'm not criticizing this and I'm not saying

не го критикувам ова и не велам дека

there's anything wrong with this.

нешто не е во ред со ова.

What I'm saying is that to argue

Тоа што го велам е дека, да се расправаш

that our ancestors were sexual omnivores

дека нашите предци биле сексуални сештојади

is no more a criticism of monogamy

е исто толку критика на моногамијата

than to argue that our ancestors were dietary omnivores

колку и тврдењето дека нашите предци биле сештојади

is a criticism of vegetarianism.

како критика на вегетаријанизмот.

You can choose to be a vegetarian,

Можеш да избереш да бидеш вегетаријанец,

but don't think that just because you've made that decision,

но не мислете дека со донесувањето на таа одлука,

bacon suddenly stops smelling good.

одеднаш сланината ќе престане да мириса добро.

Okay? So this is my point.

Нели? Ова е мојата поента.

(Laughter)

(Смеа)

That one took a minute to sink in, huh?

Ви требаше време за шегата, а?

Now, in addition to being a great genius,

Сега, покрај тоа што е гениј,

a wonderful man, a wonderful husband,

прекрасен човек. прекрасен сопруг,

a wonderful father, Charles Darwin

прекрасен татко, Чарлс Дарвин

was also a world-class Victorian prude.

бил исто така и викторијански пуританец

All right? He was perplexed

Добро? Бил збунет

by the sexual swellings of certain primates,

од сексуалната подуеност на одредени примати,

including chimps and bonobos,

вклучително шимпанза и боноба

because these sexual swellings tend to provoke

зашто сексуалната подуеност провоцирала

many males to mate with the females.

многу мажјаци да се парат со женките.

So he couldn't understand why on Earth would the female have developed this thing

Не можел да разбере зошто женките би ја развиле оваа работа

if all they were supposed to be doing is forming their pair bond, right?

ако тоа што би требало да прават е да формираат врска со партнерот, така?

Chimps and bonobos, Darwin didn't really know this,

Шимпанза и бонобоа, Дарвин не го знаел ова,

but chimps and bonobos mate

но шимпанзата и бонобоата се парат

one to four times per hour

еднаш до четири пати на час

with up to a dozen males per day

со десетици мажјаци на ден

when they have their sexual swellings.

кога имаат сексоуални отоци.

Interestingly, chimps have sexual swellings

Интересно, жимпанзата ги имаат овие отоци

through 40 percent, roughly,

низ 40 проценти приближно,

of their menstrual cycle,

од нивниот менструален циклус,

bonobos 90 percent,

бонобоата 90 проценти,

and humans are among the only species on the planet

и луѓето се меѓу единствените видови на планетата

where the female is available for sex

каде што жената е достапна за секс

throughout the menstrual cycle,

низ менструалниот циклус,

whether she's menstruating, whether she's post-menopausal,

било да е за време на циклусот, било да е по менопаузата,

whether she's already pregnant.

било да е веќе трудна.

This is vanishingly rare among mammals.

Ова се среќава многу ретко меѓу цицачите.

So it's a very interesting aspect of human sexuality.

Ова е многу интересен аспект од човечката сексуалност.

Now, Darwin ignored the reflections

Дарвин ги игнорира последиците

of the sexual swelling in his own day,

од сексуалната подуеност во негово време,

as scientists tend to do sometimes.

како што научниците понекогаш прават.

So what we're talking about is sperm competition.

Она за што зборуваме е натпревар на сперматозоиди.

Now the average human ejaculate has about 300 million sperm cells,

Просечната човечка ејакулација содржи околу 300 милиони сперматозоиди,

so it's already a competitive environment.

и веќе средината е конкурентна.

The question is whether these sperm are competing against other men's sperm

Прашање дали сперматозоиди се натпреваруваат со сперма други мажи

or just their own.

There's a lot to talk about in this chart.

или во сопствената.

Има многу да се зборува на овој приказ.

The one thing I'll call your attention to right away

Едно нешто што сакам да го забележите

is the little musical note above the female chimp and bonobo and human.

-малата музичка нота над женското шимпанзо и бонобото и човекот.

That indicates female copulatory vocalization.

Таа нота ја претставува женската копулативна вокализација.

Just look at the numbers.

Само погледнете ги бројките.

The average human has sex

Просечниот човек има секс

about 1,000 times per birth.

околу 1000 пати по раѓање.

If that number seems high for some of you,

Ако таа бројка е висока за некој,

I assure you it seems low for others in the room.

ве уверувам дека е ниска за останатите во просторијата.

We share that ratio with chimps and bonobos.

Го делиме тој однос со шимпанзото и бонобото.

We don't share it with the other three apes,

Не го делиме односот со останатите мајмуни,

the gorilla, the orangutan and the gibbon,

горилото, орангутанот и гибонот,

who are more typical of mammals,

кое се повеќе типични цицачи,

having sex only about a dozen times per birth.

кои имаат секс само околу дванаесетина пати по раѓањето.

Humans and bonobos are the only animals that have sex face-to-face

Луѓето и бонобото се единствени кои имаат секс свртени со лицата еден кон друг

when both of them are alive.

кога се живи.

(Laughter)

(Смеа)

And you'll see that the human, chimp and bonobo

И човекот, шимпанзото и бонобото

all have external testicles, which in our book

сите имаат надворешни тестиси, што кај нас

we equate to a special fridge you have in the garage

се изеднчува со посебен фрижидер кој ви стои во гаража

just for beer.

само за пиво.

If you're the kind of guy who has a beer fridge

Ако си таков тип, кој има фрижидер за пиво

in the garage, you expect a party to happen

во гаражата, очекуваш да почне журка

at any moment, and you need to be ready.

во секој момент,мора да си подготвен.

That's what the external testicles are.

Тоа го прават тестисите.

They keep the sperm cells cool

Ги одржуваат ладни сператозоидите

so you can have frequent ejaculations.

за да има чести ејакулации.

I'm sorry. It's true.

Жалам. Точно е.

Човекот, некои ќе бидат среќни да го слушнат ова,

The human, some of you will be happy to hear,

has the largest, thickest penis of any primate.

го има најголемиот, најдебелиот пенис меѓу приматите.

Now, this evidence goes way beyond anatomy.

Овој доказ ја надминува анатомијата.

It goes into anthropology as well.

Се поврзува и со антропологијата.

Historical records are full of accounts of people

Историските записи се полни со луѓе

around the world who have sexual practices

околу светот кои имаат секс

that should be impossible

кој би требало да е невозможен,

given what we have assumed about human sexual evolution.

земајќи го предвид претпоставеното за човечката сексуална еволуција.

These women are the Mosuo from southwestern China.

Овие се Moсуо жени од југозападна Кина.

In their society, everyone, men and women,

Во нивното општество, сите, мажи и жени,

are completely sexually autonomous.

се целосно сексуално автономни.

There's no shame associated with sexual behavior.

Нема срам поврзан со сексуалното однеување.

Women have hundreds of partners.

Жените имаат стотици партнери.

It doesn't matter. Nobody cares. Nobody gossips. It's not an issue.

Не е важно. Никому не му е грижа. Никој не озборува. Не е проблем.

When the woman becomes pregnant,

Кога жената е трудна,

the child is cared for by her, her sisters, and her brothers.

за детето се грижи таа самата, нејзините сестри и браќа.

The biological father is a nonissue.

Биолошкиот татко не е проблем.

On the other side of the planet, in the Amazon,

На другата страна на планетата, во Амазонија,

we've got many tribes which practice

постојат многу племиња кои практикуваат,

what anthropologists call partible paternity.

тоа што антрополозите го нарекуваат поделено татковство.

These people actually believe --

Овие луѓе веруваат,

and they have no contact among them,

а не остваруваат заеднички контакт,

no common language or anything,

немаат заеднички јазик или слично,

so it's not an idea that spread,

така што не е идеја што се раширила,

it's an idea that's arisen around the world --

тоа е идеја која настанала низ светот,

they believe that a fetus is literally made

тие веруваат дека фетусот е буквално создаден

of accumulated semen.

од акумулирана сперма.

So a woman who wants to have a child

Па така жена која сака да има дете

who's smart and funny and strong

кое ќе биде паметно, духовит и силно

makes sure she has lots of sex with the smart guy,

има многу секс со паметен маж,

the funny guy and the strong guy,

со духовит и снажен

to get the essence of each of these men into the baby,

за да детето го добие потребното од сите нив,

and then when the child is born,

и тогаш кога детето се раѓа,

these different men will come forward

овие различни мажи ќе пристапат

and acknowledge their paternity of the child.

и ќе го признаат детето како нивно.

So paternity is actually sort of a team endeavor

Така татковството е всушност вид тимски напор

in this society.

во ова општество.

So there are all sorts of examples like this

Постојат секакви примери како овој

that we go through in the book.

кои ги разгледуваме во книгата.

Now, why does this matter?

Сега, зошто е ова важно?

Edward Wilson says we need to understand

Ецвард Вилсон вели дека мора да разбереме

that human sexuality is first a bonding device

дека човечката сексуалност е најпрво инструмент за поврзување

and only secondarily procreation.

а секундарно како инструмент за создавање.

I think that's true. This matters because

Мислам дека тоа е точно. Ова е важно бидејќи

our evolved sexuality is in direct conflict

нашата еволуирана сексуалност е во директен конфликт

with many aspects of the modern world.

со многу аспекти на модерниот живот.

The contradictions between what we're told

Противреченоста на она што ни е кажано

we should feel and what we actually do feel

што да чувствуваме и како навистина се чувствуваме,

generates a huge amount of unnecessary suffering.

создава огромни количини на непотребно страдање.

My hope is that a more accurate,

Се надевам дека попрецизно,

updated understanding of human sexuality

современо сфаќање на човечката сексуалност

will lead us to have greater tolerance for ourselves,

ќе не донесе до поголема толеранција за нас,

for each other,

за другите,

greater respect for unconventional relationship configurations

поголема почит за неконвенционални врски-

like same-sex marriage or polyamorous unions,

истополови бракови и полиаморни заедници.

and that we'll finally put to rest the idea

и дека конечно ќе ја отфрлиме идејата

that men have some innate, instinctive right

дека мажите имаат вродено, инстинктивно право

to monitor and control women's sexual behavior.

да го надгледуваат и контролираат сексуалното однесување на жените.

(Applause)

(Аплауз)

Thank you.

Ви благодарам.

And we'll see that it's not only gay people

И ќе видиме дека не се само геј луѓето

that have to come out of the closet.

кои треба да се откријат.

We all have closets we have to come out of. Right?

Сите имаме нешто кое мора да го откриеме. Нели?

And when we do come out of those closets,

И кога ќе ги откриеме тие работи,

we'll recognize that our fight is not with each other,

ќе откриеме дека нашата борба не е меѓусебна,

our fight is with an outdated, Victorian sense of human sexuality

нашата борба е со застарена, Виктторијанска замисла за сексуалноста

that conflates desire with property rights,

која ја комбинира желбата со право на сопственост

generates shame and confusion

која создава засраменост и конфузија

in place of understanding and empathy.

наместо разбирање и емпатија.

It's time we moved beyond Mars and Venus,

Време е да се придвижиме над Марс и Венера,

because the truth is

затоа што вистината е

that men are from Africa

дека мажите се од Африка

and women are from Africa.

и жените се од Африка.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)

Chris Anderson: Thank you. Christopher Ryan: Thank you.

К.Андерсон: Ви благодарам. К.Рајан: Ви благодарам.

CA: So a question.

К.A: Едно прашање.

It's so perplexing, trying to use arguments

Толку збунувачко, со употреба на аргументи

about evolutionary history

за еволутивната историја

to turn that into what we ought to do today.

да се претвори во она што го правиме денес.

Someone could give a talk and say,

Некој би можел да рече,

look at us, we've got these really sharp teeth

погледнете не, со нашите остри заби,

and muscles and a brain that's really good

мускули и мозок кој е добар

at throwing weapons,

за фрлање оружја,

and if you look at lots of societies around the world,

и ако погледнеме многу општества во светот,

you'll see very high rates of violence.

се забележуваат високи стапки на насилство.

Nonviolence is a choice like vegetarianism,

Да не се биде насилен е избор исто како и вегетаријанизмот,

but it's not who you are.

но тоа не е тоа што си.

How is that different

Како е тоа поразлично

from the talk you gave?

од твојот говор?

CR: Well first of all, the evidence

К.Р.: Па, најпрво, доказите

for high levels of violence in prehistory

за висока стапка на насилство во праисторијата

is very debatable.

се подложни на дебата.

But that's just an example.

Но тоа е само пример.

Certainly, you know, lots of people say to me,

Секако, знаеш, многумина ми велат,

just because we lived a certain way in the past

само затоа што живеевме на одреден начин во минатото

doesn't mean we should live that way now, and I agree with that.

не значи дека така треба да живееме и денес-се согласувам.

Everyone has to respond to the modern world.

Сите мора да одговорат на модерниот свет.

But the body does have its inherent

Но телото си има свои својствени

evolved trajectories.

еволуирани патишта.

And so you could live on McDonald's and milkshakes,

И можеш да живееш со брза храна и милкшејк,

but your body will rebel against that. We have appetites.

но твоето тело ќе се противи на тоа. Имаме апетити.

I think it was Schopenhauer who said,

Мислам дека Шопенхауер еднаш рекол,

a person can do what they want

човек може да прави што сака

but not want what they want.

но не да посакува тоа што сака.

And so what I'm arguing against

И тоа на што се противам

is the shame that's associated with desires.

е срамот кој е поврзан со желбите.

It's the idea that if you love your husband or wife

Идејата дека ако го сакаш својот сопруг или сопруга

but you still are attracted to other people,

но сеуште те привлекуват други луѓе,

there's something wrong with you,

нешто не е во ред со тебе,

there's something wrong with your marriage,

нешто не е во ред со твојот брак,

something wrong with your partner.

со твојот партнер.

I think a lot of families are fractured

Мислам дека многу семејства се повредени

by unrealistic expectations

од нереални очекувања

that are based upon this false vision of human sexuality.

кои се базирани на една лажна визија за човечката сексуалност.

That's what I'm trying to get at.

Таму се обидувам да допрам.

CA: Thank you. Communicated powerfully. Thanks a lot.

К.A.: Благодарам. Моќен говор. Ти благодарам многу.

CR: Thank you, Chris. (Applause)

К.Р: Ти благодарам, Chris. (Аплауз)