How Syria's architecture laid the foundation for brutal war | Marwa Al-Sabouni

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

Здраво! Се викам Марва, архитект сум.

Hi. My name is Marwa, and I'm an architect.

I was born and raised in Homs,

Родена сум и пораснав во Хомс,

a city in the central western part of Syria,

град во средно-западниот дел на Сирија

and I've always lived here.

и отсекогаш тука живеам.

After six years of war,

По 6 години војна,

Homs is now a half-destroyed city.

Хомс денес е пола уништен град.

My family and I were lucky; our place is still standing.

Моето семејство и јас имавме среќа- нашиот дом сеуште стои.

Although for two years, we were like prisoners at home.

Иако веќе 2 години сме како затвореници дома.

Outside there were demonstrations and battles and bombings and snipers.

Надвор имаше демонстрации и борби, бомбардирања и снајпери.

My husband and I used to run an architecture studio

Со мојот сопруг водевме архитектонско биро

in the old town main square.

на плоштадот во стариот град.

It's gone, as is most of the old town itself.

Го нема веќе како и поголемиот дел од стариот град.

Half of the city's other neighborhoods

Половина од останатите делови на градот

are now rubble.

сега се урнатини.

Since the ceasefire in late 2015,

Од прекинот на огнот кон крајот на 2005-та,

large parts of Homs have been more or less quiet.

поголеми делови на Хомс беа повеќе или помалку мирни.

The economy is completely broken, and people are still fighting.

Економијата е целосно уништена и луѓето сеуште се борат.

The merchants who had stalls in the old city market

Трговците кои имаа тезги во стариот дел на градот

now trade out of sheds on the streets.

сега работат надвор на улиците.

Under our apartment, there is a carpenter,

Под нашиот стан има еден столар,

sweetshops, a butcher, a printing house, workshops, among many more.

слаткарници, месара, печатница, занаетчиски дуќании и многу други.

I have started teaching part-time,

Почнав да предавам хонорарно

and with my husband, who juggles several jobs,

и заедно со мојот сопруг, кој има неколку ангажмани,

we've opened a small bookshop.

отворивме мала книжарница.

Other people do all sorts of jobs to get by.

Другите луѓе се занимаваат со разни работи за да опстанат.

When I look at my destroyed city, of course, I ask myself:

Кога го гледам мојот уништен град, се разбира, се прашувам:

What has led to this senseless war?

Што придонесе за оваа бесмислена војна?

Syria was largely a place of tolerance,

Сирија во голем дел беше место на толеранција,

historically accustomed to variety,

историски приспособена за различности,

accommodating a wide range of beliefs, origins, customs,

прифаќајќи бројни различни обичаи, потекла, навики

goods, food.

производи и храна.

How did my country --

Како мојата земја-

a country with communities living harmoniously together

земја со заедници кои живееја во хармонија

and comfortable in discussing their differences --

и слога околу нивните различности-

how did it degenerate into civil war, violence, displacement

како се изопачи во граѓанска војна, насилство и раселеност

and unprecedented sectarian hatred?

и невидена секташка омраза?

There were many reasons that had led to the war --

Имаше многу причини кои ја предизвикаа војната-

social, political and economic.

социјални,политички и економски.

They all have played their role.

Сите тие повлијаеа.

But I believe there is one key reason that has been overlooked

Но,сметам дека има една основна причина што не е земена предвид

and which is important to analyze,

и која е значајна да се анализира

because from it will largely depend

зашто од неа многу ќе зависи

whether we can make sure that this doesn't happen again.

дали ќе бидеме сигурни дека ова нема повторно да ни се случи.

And that reason is architecture.

Таа причина е архитектурата.

Architecture in my country has played an important role

Архитектурата во мојата земја имаше значајна улога

in creating, directing and amplifying conflict between warring factions,

во создавањето,водењето и засилувањето на конфликтот меѓу завојуваните страни

and this is probably true for other countries as well.

и ова веројатно е така и за други држави.

There is a sure correspondence between the architecture of a place

Има сигурна поврзаност меѓу архитектурата на едно место

and the character of the community that has settled there.

и видот на заедницата населена во тоа место.

Architecture plays a key role in whether a community crumbles

Архитектурата игра значајна улога во тоа дали заедницата ќе се разедини

or comes together.

или ќе се зближи.

Syrian society has long lived the coexistence

Сирија долго време го одржуваше заедничкиот соживот

of different traditions and backgrounds.

на различните традиции и нивното минато.

Syrians have experienced the prosperity of open trade

Сиријците ги почувствуваа успесите на отворена трговија

and sustainable communities.

и оддржливи заедници.

They have enjoyed the true meaning of belonging to a place,

Уживаа во вистинското значење на припадност на едно место

and that was reflected in their built environment,

и тоа се рефлектираше во нивниот начин на градење,

in the mosques and churches built back-to-back,

во црквите и џамиите изградени едни кон други

in the interwoven souks and public venues,

во испреплетените базари и јавни места

and the proportions and sizes based on principles of humanity and harmony.

и пропорциите и размерот засновани на принципите на човечност и хармонија.

This architecture of mixity can still be read in the remains.

Оваа измешана архитектура сеуште се гледа во остатоците.

The old Islamic city in Syria was built over a multilayered past,

Стариот исламски град на Сирија беше изграден врз многуте слоеви на минатото,

integrating with it and embracing its spirit.

во спој со него и неговиот дух.

So did its communities.

Така и заедниците.

People lived and worked with each other

Луѓето живееја и работеа заедно

in a place that gave them a sense of belonging

на место кое им даваше чувство на припадност.

and made them feel at home.

и ги правеше да се чувствуваат како дома.

They shared a remarkably unified existence.

Тие споделуваа исклучително поврзано постоење.

But over the last century,

Но, во текот на минатиот век,

gradually this delicate balance of these places has been interfered with;

постепено чувствителниот однос на овие места бил засегнат;

first, by the urban planners of the colonial period,

прво од урбаните планери на колонијалниот период

when the French went enthusiastically about,

кога Французите почнаа со ентузијазам

transforming what they saw as the un-modern Syrian cities.

да го трансформираат тоа што го сметале за не-модерен сириски град.

They blew up city streets and relocated monuments.

Ги збришаа градските улици и ги преместија спомениците.

They called them improvements,

Тоа го нарекоа унапредување

and they were the beginning of a long, slow unraveling.

и тоа беше почеток на еден долг и бавен расплет.

The traditional urbanism and architecture of our cities

Традиционалниот урбанизам и архитектура на нашите градови

assured identity and belonging not by separation,

обезбедуваше идентитет и припадност не со поделеност,

but by intertwining.

туку со сплотување.

But over time, the ancient became worthless, and the new, coveted.

Но, со тек на време старото стана бескорисно и новото преовлада.

The harmony of the built environment and social environment

Хармонијата на изградената околина и социјалната средина

got trampled over by elements of modernity --

ја растргнаа елементите на модернизмот-

brutal, unfinished concrete blocks,

брутални, недовршени бетонски блокови,

neglect, aesthetic devastation,

запуштени, естетски уништени,

divisive urbanism that zoned communities by class, creed or affluence.

разединет урбанизам кој ги сврсти заедниците по класи, вера или моќ.

And the same was happening to the community.

Истото се случуваше и со заедниците.

As the shape of the built environment changed,

Како што се менуваше обликот на изградената околина,

so the lifestyles and sense of belonging of the communities

така се менуваше и животниот стил и чувството на припадност

also started changing.

во заедниците.

From a register of togetherness, of belonging,

Во регистарот на заедништво и припадност

architecture became a way of differentiation,

архитектурата стана начин на разликување

and communities started drifting apart

и заедниците почнаа да се оддалечуваат

from the very fabric that used to unite them,

од сржта што ги зближуваше,

and from the soul of the place that used to represent their common existence.

од душата на местата кои го означуваа нивното заедничко постоење.

While many reasons had led to the Syrian war,

Иако имаше многу причини за војната во Сирија,

we shouldn't underestimate the way in which,

не треба да се потцени начинот на кој,

by contributing to the loss of identity and self-respect,

придонесувајќи за губење на идентитетот и само-почитта,

urban zoning and misguided, inhumane architecture

урбаното зонирање и слепата, нечовечна архитектура

have nurtured sectarian divisions and hatred.

предизвикаа секташка поделеност и омраза.

Over time, the united city has morphed into a city center

Со тек на време,соединетиот град се претвори во градски центар

with ghettos along its circumference.

со гета низ перифериите.

And in turn, the coherent communities became distinct social groups,

Како резултат,кохерентните заедници станаа посебни социјални групи,

alienated from each other and alienated from the place.

меѓусебно оттуѓени и оттуѓени од местото.

From my point of view,

Според мене,

losing the sense of belonging to a place

губењето на чувството на припадност

and a sense of sharing it with someone else

и чувството на споделување на местото,

has made it a lot easier to destroy.

го овозможија неговото уништување.

The clear example can be seen in the informal housing system,

Јасен показател за ова е неформалниот систем на домаќинства,

which used to host, before the war, over 40 percent of the population.

кој пред војната опфаќаше 40% од населението.

Yes, prior to the war, almost half of the Syrian population

Да,пред војната,речиси половина од населението во Сирија

lived in slums,

живееше во сиромашни квартови,

peripheral areas without proper infrastructure,

периферни области без прописна инфрастуктура,

made of endless rows of bare block boxes

бескрајни редици на голи блокови од бараки

containing people,

населени со луѓе,

people who mostly belonged to the same group,

луѓе кои претежно припаѓаа на иста група,

whether based on religion, class, origin or all of the above.

според религија, класа,потекло или сѐ заедно.

This ghettoized urbanism proved to be a tangible precursor of war.

Овој гетоизиран урбанизам се покажа како очигледен предзнак за војна.

Conflict is much easier between pre-categorized areas --

Конфликтите се многу полесни меѓу претходно поделени области-

where the "others" live.

каде „другите“ живеат.

The ties that used to bind the city together --

Врските кои порано го поврзуваа градот-

whether they were social, through coherent building,

било социјални преку кохерентни градби,

or economic, through trade in the souk,

или економски, преку трговијата во базарите,

or religious, through the coexistent presence --

или религиски, преку заедничкиот соживот-

were all lost in the misguided and visionless modernization

беа изгубени во слепата,без визија

of the built environment.

модернизација на градбите.

Allow me an aside.

Дозволете една дигресија.

When I read about heterogeneous urbanism in other parts of the world,

Кога прочитав за хетерогениот урбанизам во други делови на светот,

involving ethnic neighborhoods in British cities

во кои се и етничките делови во британските градови

or around Paris or Brussels,

или околу Париз и Брисел,

I recognize the beginning of the kind of instability

го увидов почетокот на еден вид нестабилност

we have witnessed so disastrously here in Syria.

кој катастрофално го доживеавме овде во Сирија.

We have severely destroyed cities,

Безмилосно ги унштивме градовите,

such as Homs, Aleppo, Daraa and many others,

како Хомс,Алепо, Дараа и многу други

and almost half of the population of the country is now displaced.

и речиси половина од населението на државата е раселено.

Hopefully, the war will end,

Се надевам војната ќе заврши

and the question that, as an architect, I have to ask, is:

и морам да се запрашам како архитект:

How do we rebuild?

Како повторно ќе изградиме?

What are the principles that we should adopt

Кои принципи ќе ги примениме,

in order to avoid repeating the same mistakes?

за да не ги повториме истите грешки?

From my point of view, the main focus should be on creating places

Според мене, главниот фокус теба да биде на изградба на такви места

that make their people feel they belong.

во кои луѓето ќе чувствуваат дека припаѓаат.

Architecture and planning need to recapture

Архитектурата и планирањето треба повторно да опфатат

some of the traditional values that did just that,

некои од традиционалните вредности кои го правеа токму тоа,

creating the conditions for coexistence and peace,

создаваа услови за соживот и мир,

values of beauty that don't exhibit ostentation,

вредности на убавина кои не изразуваат снобизам,

but rather, approachability and ease,

туку достапност и едноставност,

moral values that promote generosity and acceptance,

морални вредности кои промовираат великодушност и прифаќање,

architecture that is for everyone to enjoy, not just for the elite,

архитектура која е за секој да ужива, не само за елитата,

just as used to be in the shadowed alleys of the old Islamic city,

како што беа алеите под сенки во стариот исламски град,

mixed designs that encourage a sense of community.

и мешаните дизајни кои создаваат чувство на заедништво.

There is a neighborhood here in Homs that's called Baba Amr

Има едно маало тука во Хомс што се викаше Баба АМР

that has been fully destroyed.

и беше целосно уништено.

Almost two years ago, I introduced this design

Речиси пред две години го претставив овој дизајн

into a UN-Habitat competition for rebuilding it.

на конкурсот на ОН „Хабитат“ со цел да се реконструира.

The idea was to create an urban fabric inspired by a tree,

Идејата беше да се создаде урбана структура инспирирана од дрво,

capable of growing and spreading organically,

со способност да расте и органски да се распространува

echoing the traditional bridge hanging over the old alleys,

налик на традиционалниот мост надвиснат над старите алеи,

and incorporating apartments, private courtyards, shops,

каде што ќе има станови, приватни дворишта, продавнци,

workshops, places for parking and playing and leisure,

занаетчиски дуќани,паркиралишта зеленило за игри и забава

trees and shaded areas.

дрвја и сенковите простори.

It's far from perfect, obviously.

Далеку од реалноста, очигледно.

I drew it during the few hours of electricity we get.

Направив слица за неколку часа додека имавме струја.

And there are many possible ways to express belonging and community

Постојат многу можни начини да се покаже припадност и заедништво

through architecture.

преку архитектура.

But compare it with the freestanding, disconnected blocks

Но, споредете го ова со самотните, неповрзани блокови

proposed by the official project for rebuilding Baba Amr.

предвидени со официјалниот проект за реконструкција на Баба Амр.

Architecture is not the axis around which all human life rotates,

Архитектурата не е оската околу која се движи животот на луѓето,

but it has the power to suggest and even direct human activity.

но,таа има моќ да укажува и да го води начинот на кој луѓето функционираат.

In that sense, settlement, identity and social integration

Во таа смисла,населувањето,идентитетот и социјалната интеграција

are all the producer and product of effective urbanism.

се создавачите и производот на ефикасниот урбанизам.

The coherent urbanism of the old Islamic city

Кохерентниот урбанизам на стариот исламски град

and of many old European towns, for instance,

и на многу други европски градови, на пример,

promote integration,

промовираат интеграција,

while rows of soulless housing or tower blocks,

додека редици на бездушни домаќинства или градски блокови,

even when they are luxurious,

дури и да се луксузни,

tend to promote isolation and "otherness."

промовираат изолација и „да се биде поинаков“.

Even simple things

Дури и едноставните нешта

like shaded places or fruit plants or drinking water inside the city

како што се сенковити места,овошни дрвја или јавни чешми во градовите

can make a difference in how people feel towards the place,

можат да направат разлика во тоа како се чувствуваат луѓето таму,

and whether they consider it a generous place that gives,

и дали ги сметаат за благородни места кои нудат

a place that's worth keeping, contributing to,

простор вреден да се чува и придонесува за него,

or whether they see it as an alienating place,

или пак ги гледаат како оттуѓени места,

full of seeds of anger.

посеани со семето на омраза.

In order for a place to give, its architecture should be giving, too.

Едно место за даде нешто, треба и неговата архитектура да дава.

Our built environment matters.

Градбите во околината имаат значење.

The fabric of our cities is reflected in the fabric of our souls.

Структурата на нашите градови се рефлектира во структурата на нашите души.

And whether in the shape of informal concrete slums

Без разлика дали се дивоградби за сиромашни,

or broken social housing

излитени социјални живеалишта

or trampled old towns

прегазени стари градови,

or forests of skyscrapers,

шуми или висококатници,

the contemporary urban archetypes

современите урбани архетипови

that have emerged all across the Middle East

кои навлегоа низ целиот Среден Исток

have been one cause of the alienation and fragmentation of our communities.

беа една од причините за оттуѓување и расцеп на нашите заедници.

We can learn from this.

Може да извлечеме поука од ова.

We can learn how to rebuild in another way,

Може да научиме како да градиме на поинаков начин,

how to create an architecture that doesn't contribute only

како да создадеме архитектура која ќе придонесува, не само

to the practical and economic aspects of people's lives,

за практиччниот и економскиот аспект на животот на луѓето,

but also to their social, spiritual and psychological needs.

туку и за нивнте социјални, духовни и психололошки потреби.

Those needs were totally overlooked in the Syrian cities before the war.

Тие потреби воопшто не беа земени предвид во сириските градови пред војната.

We need to create again cities that are shared

Треба повторно да создадеме градови кои ќе ги споделуваат

by the communities that inhabit them.

заедниците населени во тие градови.

If we do so, people will not feel the need

Ако го сториме тоа,луѓето нема да имаат потреба

to seek identities opposed to the other identities all around,

да бараат идентитет спротивен на другите идентите наоколу

because they will all feel at home.

бидејќи ќе се чувствуваат како да се дома.

Thank you for listening.

Ви глагодарам на вниманието!