The coolest animal you know nothing about ... and how we can save it | Patrícia Medici

Translator: Hiwa Foundation II Reviewer: Hiwa Foundation

This is one of the most amazing animals on the face of the Earth.

ئەمە یەکێکە لە سەرسوڕهێنەرترین گیاندەرەکانی سەر زەوی.

This is a tapir.

ئەمە پێی دەوترێت تاپیر.

Now this, this is a baby tapir,

ئەمە، ئەمە بێچووە تاپیرێکە،

the cutest animal offspring in the animal kingdom.

جوانترین گیانداری بێچوو لە شانشینی ئاژەڵاندا.

(Laughter)

(پێکەنین)

By far.

هەتا ئێستا.

There is no competition here.

هیچ ڕکابەرییەک نییە.

I have dedicated the past 20 years of my life

بیست ساڵی پێشووی ژیانم تەرخان کردووە بۆ

to the research and conservation of tapirs in Brazil,

توێژینەوە و پاراستنی گیاندارەکانی تاپیر لە بەڕازیل، و

and it has been absolutely amazing.

بەڕاستی زۆر سەرسوڕهێنەر بووە.

But at the moment, I've been thinking really, really hard

بەڵام لە ئێستادا، زۆر بە قوڵی بیردەکەمەوە

about the impact of my work.

لە کاریگەری ئیشەکەم.

I've been questioning myself about the real contributions I have made

پرسیار لەخۆم دەکام دەربارەی ئەو ڕۆڵە گرنگانەی گێڕاومن

for the conservation of these animals I love so much.

بۆ پاراستنی ئەم گیاندارانەی کە زۆرم خۆشدەوێن.

Am I being effective

ئایا کاریگەر بووم

in safeguarding their survival?

لە پاراستنی ڕزگاربوونیان؟

Am I doing enough?

ئەوەی پێویستە ئەیکەم؟

I guess the big question here is,

پێموابێت پرسیارە گەورەکە ئەمەیە،

am I studying tapirs and contributing to their conservation,

ئایا من توێژینەوە لەسەر تاپیرەکان دەکەم و ڕۆڵ دەگێڕم لە پاراستنیان،

or am I just documenting their extinction?

یان تەنیا لەناوچوونیان تۆماردەکەم؟

The world is facing so many different conservation crises.

جیهان دووچاری چەندین قەیرانی پاراستنی گیانداران بۆتەوە.

We all know that. It's all over the news every day.

هەموو ئەوە ئەزانین. هەواڵەکانی ڕۆژانەی داگیرکردووە.

Tropical forests and other ecosystems are being destroyed,

دارستانە باراناوییەکان و ژینگەکانی تر بەردەوام لەناودەبرێن،

climate change, so many species on the brink of extinction:

گۆڕانی کەش و هەوا، و نزیکبوونەوی چەندین گیاندار لە لێواری لەناوچوون:

tigers, lions, elephants, rhinos, tapirs.

پڵنگ، شێر، فیل، کەرکەدەن، تاپیر.

This is the lowland tapir, the tapir species I work with,

ئەمە تاپیری نزماییەکانە، ئەو جۆرە تاپیرەی ئیشی لەسەر ئەکەم،

the largest terrestrial mammal of South America.

گەورەترین شیردەری وشکانی ئەمریکای باشوور.

They're massive. They're powerful.

زۆر گەورەن. زۆر بەهێزن.

Adults can weigh up to 300 kilos.

گەورەکانیان نزیک دەبنەوە لە ٣٠٠ کیلۆ.

That's half the size of a horse.

ئەوە نیوەی قەبارەی ئەسپێکە.

They're gorgeous.

زۆر جوانن.

Tapirs are mostly found in tropical forests such as the Amazon,

تاپیر بە زۆری لە دارستانە باراناوییەکانە وەک ئەمازۆنن، و

and they absolutely need large patches of habitat

پێویستیان بە شوێنی زۆرە

in order to find all the resources they need to reproduce and survive.

بۆ دۆزینەوەی هەموو ئەو پێکهاتانەی پێویستیانە بۆ زاوزێکردن و ڕزگاربوون.

But their habitat is being destroyed,

بەڵام ژینگەکەیان خەریکە لەناودەبرێت، و

and they have been hunted out of several parts of their geographic distribution.

بەهۆی ڕاوکردنەوە لە چەندین بەشی ژینگەی جوگرافی خۆیان نەماون.

And you see, this is very, very unfortunate

وەک دەشبینن، ئەمە زۆر شتێکی خراپە

because tapirs are extremely important for the habitats where they are found.

چونکە تاپیرەکان زۆر گرنگن بۆ ئەو ژینگانەی تێیدا هەڵکەوتوون.

They're herbivores.

ڕووەک خۆرن.

Fifty percent of their diet consists of fruit,

لەسەدا پەنجای خۆراکەکەیان پێکدێت لە میوە، و

and when they eat the fruit, they swallow the seeds,

کاتێک میوەکە دەخۆن، تۆوەکانیش قوت دەدەن،

which they disperse throughout the habitat through their feces.

کە لە ڕێگەی پیساییەکەیانەوە بە ژینگەکەیان بڵاودەبێتەوە.

They play this major role in shaping and maintaining

ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە وێنەکێشان و هێشتنەوەی

the structure and diversity of the forest,

پێکهاتە و فراوانی دارستانەکە، و

and for that reason, tapirs are known as gardeners of the forest.

لەبەر ئەو هۆکارەش، تاپیرەکان ناسراون بە باخەوانەکانی دارستان.

Isn't that amazing?

ئەوە سەرسوڕهێنەر نییە؟

If you think about it,

ئەگەر بیری لێکەنەوە،

the extinction of tapirs would seriously affect

لەناوچوونی تاپیرەکان کاریگەرییەکی زۆری دەبێت

biodiversity as a whole.

لەسەر فرەچەشنی زیندەوەرانی ژینگەکانیان.

I started my tapir work in 1996, still very young, fresh out of college,

ساڵی ١٩٩٦ دەستم کرد بە کارکردن لەسەر تاپیر، گەنج بووم، و تازە لە کۆلێژ دەرچوبووم، و

and it was a pioneer research and conservation program.

توێژینەوەیەکی تازە و پێشەنگ و پرۆگرامێکی پاراستن بوو.

At that point, we had nearly zero information about tapirs,

لەو کاتەدا، بە نزیکەیی هیچ زانیارییەکمان لەسەر تاپیرەکان نەبوو،

mostly because they're so difficult to study.

زیاتر لەبەر ئەوەی توێژینەوە لەسەریان زۆر قورس بوو.

They're nocturnal, solitary, very elusive animals,

گیاندارێکی شەوانە، و گۆشەگیر و زۆر فێڵبزان، و

and we got started getting very basic data about these animals.

دەستمان کرد بە وەرگرتنی چەندین زانیاری بنچینەیی دەربارەیان.

But what is it that a conservationist does?

بەڵام ئەو شتە چییە کە پارێزەری ژینگەیی ئەیەوێت؟

Well, first, we need data.

یەکەم شت زانیاریمان ئەوێت.

We need field research.

توێژینەوەی مەیدانیمان ئەوێت.

We need those long-term datasets to support conservation action,

پێویستمان بەو کۆمەڵە زانیاریانە هەیە بۆ پشتیوانیکردنی کاری پاراستن، و

and I told you tapirs are very hard to study,

پێم وتن توێژینەوە لەسەر تاپیرەکان کارێکی زۆر قورسە،

so we have to rely on indirect methods to study them.

بۆیە پێویستە پشت بە شێوازی ناڕاستەوخۆ ببەستین بۆ ئەو کارە.

We have to capture and anesthetize them

پێویستە بیانگرین و سڕیان بکەین

so that we can install GPS collars around their necks

بۆ ئەوەی بتوانین ئێخەی جی پی ئێس لە ملیان ببەستین و

and follow their movements,

شوێن جوڵەکانیان بکەوین،

which is a technique used by many other conservationists around the world.

ئەوەش تەکنیکێکە لەلایەن چەندین زانای تری جیهانەوە بەکاردێت. و

And then we can gather information about how they use space,

دەشتوانین زانیاری کۆبکەینەوە لەسەر ئەوەی چۆن شوێنەکان بەکاردێنن،

how they move through the landscape,

چۆن بەناو شوێنەکانا دەگەڕێن،

what are their priority habitats,

شوێنەکانی گرنگە بۆیان کوێن، و

and so much more.

زۆر شتی تریش.

Next, we must disseminate what we learn.

دواتر، پێویستە ئەوە بڵاوبکەینەوە کە فێری دەبین.

We have to educate people about tapirs

پێویستە زانیاری بە خەڵک بەین لەسەر تاپیرەکان و

and how important these animals are.

ئەم گیاندارانە چەندێک گرنگن.

And it's amazing how many people around the world

شتێکی سەرسوڕهێنەریشە کە چەند کەس لەسەر زەوی

do not know what a tapir is.

نازانن تاپیر چییە.

In fact, many people think this is a tapir.

ڕاستییەکەی، زۆر کەس وا دەزانن ئەمە تاپیرە.

Let me tell you, this is not a tapir.

با پێتان بڵێم، ئەمە تاپیر نییە.

(Laughter)

(پێکەنین)

This is a giant anteater.

ئەمە مێروولەخۆرێکی گەورەیە.

Tapirs do not eat ants. Never. Ever.

تاپیرەکان قەت مێروولە ناخۆن. قەت.

And then next we have to provide training, capacity building.

ئینجا دواتر پێویستە ڕاهێنان و بنیاتنانی توانا دابینکەین.

It is our responsibility to prepare the conservationists of the future.

ئەوە ئەرکی ئێمەیە ژینگە پارێزەکانی داهاتوو ئامادە بکەین.

We are losing several conservation battles,

خەریکە چەندین شەڕی ژینگەپارێزی دەدۆڕێنین، و

and we need more people doing what we do,

پێویستمان بەوەیە خەڵکی زیاتر ئەوە بکات کە دەیکەین، و

and they need the skills, and they need the passion to do that.

پێویستیان بە شارەزایی پێویستە و پێویستیان بە حەزیشە بۆ ئەوە.

Ultimately, we conservationists,

دەرئەنجام، ئێمەی ژینگەپارێز،

we must be able to apply our data,

پێویستە بتوانین زانیارییەکانمان بەکاربێنین،

to apply our accumulated knowledge

زانیارییە کۆکراوەکانمان بەکاربێنین

to support actual conservation action.

بۆ پشتیوانیکردنی کاری ژینگەپارێزی کردەیی.

Our first tapir program

یەکەم پرۆگرامی تاپیرمان

took place in the Atlantic Forest

لە دارستانی ئەتڵەسی بوو

in the eastern part of Brazil,

لە بەشی خۆرهەڵاتی بەڕازیل،

one of the most threatened biomes in the world.

یەکێک لەو ناوچانەی زەوی کە زۆرترین مەترسی لەسەرە.

The destruction of the Atlantic Forest

لەناوبردنی دارستانی ئەتڵەسی

began in the early 1500s,

هێندەی سەرەتاکانی ١٥٠٠ دەستی پێکرد،

when the Portuguese first arrived in Brazil,

کاتێک پورتوگالییەکان گەشتنە بەڕازیل،

beginning European colonization in the eastern part of South America.

دەستیان بە نیشتەجێبوون کرد لە بەشی خۆرهەڵاتی ئەمریکای باشور.

This forest was almost completely cleared

ئەم دارستانە خەریکبوو بە تەواوەتی بسڕدرێتەوە بۆ مەبەستی

for timber, agriculture, cattle ranching and the construction of cities,

دار، کشتوکاڵ، ئاژەڵداری و بنیاتنانی شارەکان، و

and today only seven percent of the Atlantic forest

ئەمڕۆ تەنیا لەسەدا حەوتی دارستانی ئەتڵەسی

is still left standing.

وەک خۆی ماوەتەوە.

And tapirs are found in very, very small, isolated, disconnected populations.

تاپیرەکانیش بە ژمارەی زۆر بچووک و دابڕاو لە یەکتری ماونەتەوە.

In the Atlantic Forest, we found out that tapirs move through open areas

لە دارستانی ئەتڵەسی، بۆمان دەرکەوت بەناو ناوچە کراوەکانی

of pastureland and agriculture

زەوی و زاری کشتوکاڵیدا دەڕۆن

going from one patch of forest to patch of forest.

لە پارچەیەکی دارستانەوە بۆ پارچەیەکی تری دارستانەکە.

So our main approach in this region

بۆیە کارکردنمان لەسەر ئەم ناوچەیە

was to use our tapir data to identify the potential places

بەکارهێنانی زانیارییەکانی سەر تاپیرەکان بوو بۆ زانینی شوێنەکانی دەکرێت

for the establishment of wildlife corridors

بکرێت بە ناوچەی سرووشتی بۆ بەستنەوەی

in between those patches of forest,

ئەو پارچە دارستانانە پێکەوە،

reconnecting the habitat

ژینگەکان ببەستینەوە

so that tapirs and many other animals could cross the landscape safely.

بۆ ئەوەی تاپیرەکان و گیاندارەکانی تر بتوانن بە سەلامەتی بپەڕنەوە.

After 12 years in the Atlantic Forest,

دوای دوانزە ساڵ لە دارستانی ئەتڵەسی،

in 2008, we expanded our tapir conservation efforts to the Pantanal

ساڵی ٢٠٠٨، هەوڵەکانمان بۆ پاراستنی تاپیرەکان فراوانکرد بۆ پانتاناڵ

in the western part of Brazil

لە بەشی خۆرئاوای بەڕازیل

near the border with Bolivia and Paraguay.

لە نزیک سنوری بۆلیڤیا و پاراگوای.

This is the largest continuous freshwater floodplain in the world,

ئەمە گەورەترین ناوچەی بەردەوامی زەوییە نزمەکانی تەنیشت ڕووبارەکانە،

an incredible place

شوێنێکی سەرسوڕهێنەرە و

and one of the most important strongholds for lowland tapirs in South America.

یەکێکە لە گرنگترین سەنگەرەکان بۆ تاپیرەکانی ناوچە نزماییەکانی ئەمریکای باشور.

And working in the Pantanal has been extremely refreshing

کارکردنیش لە پانتاناڵ بەڕاستی زۆر دڵخۆشکەر بوو بۆمان

because we found large, healthy tapir populations in the area,

چونکە ژمارەیەکی زۆر لە تاپیری تەندروستمان دۆزییەوە لە ناوچەکە، و

and we have been able to study tapirs

توانیمان توێژینەوە لەسەر تاپیرەکان بکەین

in the most natural conditions we'll ever find,

لە سرووشتیترین هەلومەرجدا کە هەبێت،

very much free of threats.

دوور لە هەموو مەترسییەک.

In the Pantanal, besides the GPS collars, we are using another technique:

لە پانتاناڵ، جگە لە ئێخەی جی پی ئێس، تەکنیکێکی تریش بەکاردێنین:

camera traps.

تەڵەی کامێرا.

This camera is equipped with a movement sensor

ئەم کامێرایە هەستەوەری جوڵەی پێوەیە و

and it photographs animals when they walk in front of it.

وێنەی ئاژەڵەکان دەگرێت کاتێک بە بەردەمیدا دەڕۆن.

So thanks to these amazing devices,

بۆیە سوپاس بۆ ئەم ئامێرە سەرسوڕهێنەرانە،

we have been able to gather precious information

توانیومانە زانیاری بەنرخ کۆ بکەینەوە لەسەر

about tapir reproduction and social organization

زاوزێی تاپیرەکان و پەیوەندی کۆمەڵایەتیان

which are very important pieces of the puzzle

کە پارچەی زۆر گرنگی مەتەڵەکەن

when you're trying to develop those conservation strategies.

کاتێک هەوڵدەدەین پەرە بە ستراتیجییەکانی پاراستن بەین.

And right now, 2015, we are expanding our work once again

ئێستاش، ساڵی ٢٠١٥، دووبارە کارەکانمان فراوان ئەکەین

to the Brazilian Cerrado,

بۆ سێرادۆی بەرازیل،

the open grasslands and shrub forests in the central part of Brazil.

دەشتاییە گژوگیایاوییە کراوەکان و دارستانە دەوەنەکانی ناوەڕاستی بەڕازیل.

Today this region is the very epicenter of economic development in my country,

ئەمڕۆ ئەم ناوچەیە ناوەندی پەرەسندنی ئابوری وڵاتەکەمە،

where natural habitat and wildlife populations

کە ژینگە سرووشتییەکان و ژیانی سرووشتی تیایاندا

are rapidly being eradicated by several different threats,

بە چەندین مەترسی هەمەجۆر بەخێرایی خەریکە دەسڕدرێنەوە،

including once again cattle ranching,

لەوانە: کردن بە شوێنی ئاژەڵداری،

large sugarcane and soybean plantations,

کردن بە شوێنی چاندنی قامیشی شەکر و پاقلەی سۆیا، و

poaching, roadkill, just to name a few.

ڕاوکردنیان، و بوون بەژێر ئوتومبێلەوە. و

And somehow, tapirs are still there,

بەجۆرێک، هێشتا تاپیرەکان ماون،

which gives me a lot of hope.

کە ئەوەش هیوایەکی زۆرم ئەیاتێ.

But I have to say that starting this new program in the Cerrado

بەڵام ئەبێ بڵێم دەستپێکردنی ئەم پرۆگرامە نوێیە لە سێرادۆ

was a bit of a slap in the face.

کەمێک بە ئاگای هێنامەوە.

When you drive around

کاتێک دەگەڕێیت و

and you find dead tapirs along the highways

تاپیری مردوو دەبینیت لەسەر ڕێگا خێراکان و

and signs of tapirs wandering around in the middle of sugarcane plantations

دەبینیت تاپیرەکان لەناو شوێنەکانی چاندنی قامیشی شەکردا بوون

where they shouldn't be,

کە نابێ لەوێدا بن، و

and you talk to kids and they tell you that they know how tapir meat tastes

قسە لەگەڵ مناڵەکانی ناوچەکە دەکەیت و تامی گۆشتی تاپیریان کردووە

because their families poach and eat them,

چونکە خێزانەکانیان ڕاویان دەکەن و دەیانخۆن،

it really breaks your heart.

بەڕاستی ئازاری دڵی دام.

The situation in the Cerrado made me realize --

دۆخەکەی سێرادۆ وایلێکردم درک بەو شتە بکەم --

it gave me the sense of urgency.

کەمێک پەلە بکەم.

I am swimming against the tide.

پێچەوانەی شەپۆلەکە مەلە دەکەم.

It made me realize that despite two decades of hard work

وایلێکردم درک بەوە بکەم کە سەرەڕای دوو دەیە کارکردنی قورس

trying to save these animals, we still have so much work to do

بۆ ڕزگارکردنی ئەم گیاندارانە، هێشتا کاری زۆرمان ماوە بیکەین

if we are to prevent them from disappearing.

ئەگەر بمانەوێت ڕێگە بگرین لە لەناوچوونیان.

We have to find ways to solve all these problems.

پێویستە ڕێگا بدۆزینەوە بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشانە.

We really do, and you know what?

بەڕاستی پێویستە، و دەشزانن چی؟

We really came to a point in the conservation world

گەشتووینەتە سەر خاڵێک لە جیهانی پاراستنی گیانداراندا

where we have to think out of the box.

کە پێویستە لە دەرەوەی سندوقەکە بیرکەینەوە.

We'll have to be a lot more creative than we are right now.

پێویستە زۆر داهێنەرتر بین لە باری ئێستای خۆمان. و

And I told you, roadkill is a big problem for tapirs in the Cerrado,

پێشم وتن، بوون بەژێر ئوتومبێلەوە کێشەیەکی گەورەیە،

so we just came up with the idea of putting reflective stickers

بۆیە بیرۆکەی ئەوەمان داهێنا لێزگەی فسفۆڕ بکەین

on the GPS collars we put on the tapirs.

بە ئێخە جی پی ئێسەکانی ئەیکەین بە تاپیرەکانەوە.

These are the same stickers used on big trucks

ئەمانە هەمان لێزگەکانن کە دەکرێن بە ئوتومبێلە گەورەکانەوە

to avoid collision.

بۆ ڕێگەگرتن لە پێکدادان.

Tapirs cross the highways after dark,

تاپیرەکان دوای تاریکبوون لە ڕێگاکان ئەپەڕنەوە،

so the stickers will hopefully help drivers see this shining thing

بۆیە هیوادارین لێزگەکان یارمەتیدەربێت شۆفێرەکان بتوانن بیانبینن

crossing the highway,

کاتێک لە ڕێگاکە دەپەڕنەوە، و

and maybe they will slow down a little bit.

بتوانن کەمێک خاوی بکەنەوە.

For now, this is just a crazy idea.

بۆ ئێستا، ئەمە تەنیا بیرۆکەیەکی شێتانەیە.

We don't know. We'll see if it will reduce the amount of tapir roadkill.

جارێ نازانین. بزانین هیچ لە کوشتنی تاپیرەکان کەمدەکاتەوە.

But the point is, maybe this is the kind of stuff that needs to be done.

بەڵام مەبەستەکە ئەوەیە، لەوانەیە ئەمە ئەو جۆرە شتەبێت کە پێویستە بکرێت. و

And although I'm struggling with all these questions

هەرچەندە ئێستا لە ململانێدام لەگەڵ هەموو ئەو پرسیارانەدا

in my mind right now,

لە مێشکی خۆمدا،

I have a pact with tapirs.

ڕێکەوتنێکم هەیە لەگەڵ تاپیرەکان.

I know in my heart

لە ناخی دڵمەوە دەزانم

that tapir conservation is my cause.

پاراستنی تاپیرەکان ئامانجی ژیانمە.

This is my passion.

ئەمە حەزی منە.

I am not alone.

بەتەنیاش نیم.

I have this huge network of supporters behind me,

ئەم تۆڕە فراوانەی پشتیوانیکەرانم هەیە، و

and there is no way I'm ever going to stop.

بە هیچ شێوەیەک ناوەستم.

I will continue doing this, most probably for the rest of my life.

بەردەوام دەبم لەم کارە، لەوانەیە بۆ هەتا هەتایە بەردەوام بم. و

And I'll keep doing this for Patrícia, my namesake,

ئەمەش بۆ پاتریشیا دەکەم، ئەوەی لەسەر خۆم ناونراوە،

one of the first tapirs we captured and monitored in the Atlantic Forest

یەکێک لە یەکەمین تاپیرەکانی گرتمان و توێژینەوەمان لەسەر کرد لە دارستانی ئەتڵەسی

many, many years ago;

چەندین ساڵ لەمەوبەر؛

for Rita and her baby Vincent in the Pantanal.

بۆ ریتا و ڤینسینتی بێچووی لە پانتاناڵ.

And I'll keep doing this for Ted, a baby tapir we captured

بەردەوامیش دەبم لەمە بۆ تێد، بێچووە تاپیرێک کە

in December last year also in the Pantanal.

کانوونی یەکەمی پار گرتمان لە دارستانەکانی پانتاناڵ.

And I will keep doing this

بەردەوامیش دەبم لەمە

for the hundreds of tapirs that I've had the pleasure to meet

بۆ ئەو سەدان تاپیرەی کە شەرەفی ئەوەم هەبووە پێیان بگەم

over the years

بەدرێژایی ساڵەکان و

and the many others I know I will encounter in the future.

زۆرێکی تر لەوانەی ئەزانم دەیانبینم لە داهاتوودا.

These animals deserve to be cared for.

ئەم گیاندارانە شایەنی ئەوەن کە ئاگامان لێیان بێت.

They need me. They need us.

پێویستیان پێمە. پێویستیان پێمانە.

And you know? We human beings deserve to live in a world

دەشزانن چی؟ ئێمە مرۆڤ شایەنی ئەوەین لە جیهانێکدا بژین

where we can get out there and see and benefit from

کە بتوانین بچینە دەرەوە بۆ بینین و سوود بینین

not only tapirs

نەک هەر لە تاپیرەکان

but all the other beautiful species,

بەڵکو هەموو بوونەوەرە جوانەکانی تریش،

now and in the future.

لە ئێستا و لە داهاتووشدا.

Thank you so much.

زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)