Barbara Natterson-Horowitz: What veterinarians know that doctors don't

Аудармашы: Bakytgul Salykhova Редактор: Zhan Kar

Ten years ago,

Он жыл бұрын,

I got a phone call that changed my life.

өмірімді өзгерткен телефон қоңырауын қабылдадым.

At the time, I was cardiologist at UCLA,

Ол кезде UCLA-да кардиолог едім,

specializing in cardiac imaging techniques.

Кардиология, визуалды технологиялар бөлімінде жұмыс істедім.

The call came from a veterinarian at the Los Angeles Zoo.

Телефонды Лос-Анжелес зообағының ветеренары шалды.

An elderly female chimpanzee

Кәрі ұрғашы шимпанзе

had woken up with a facial droop

ұйқыдан мимикалық парезбен ояныпты.

and the veterinarians were worried that she'd had a stroke.

Ветеринарлар инсульт алды деп қауіптенді.

They asked if I'd come to the zoo

Олар маған зообаққа келіп,

and image the animal's heart

жануардың жүрегін тексеріп,

to look for a possible cardiac cause.

себебін анықтауды өтінді.

Now, to be clear, North American zoos are staffed

Қате түсінбеңіз, Солтүстік Америка зообақтары

by highly qualified, board-certified veterinarians

қызметкерлерінің кәсіби деңгейі жоғары.

who take outstanding care of their animal patients.

Олар өздерінің жануар пациенттеріне жақсы қарайды.

But occasionally, they do reach into the human medical community,

Бірақ кейде дәрігерлерге

particularly for some speciality consultation,

арнайы кеңес алу үшін хабарласады.

and I was one of the lucky physicians who was invited in to help.

Мен сондай көмекке шақырылған бақытты дәрігердің бірі болдым.

I had a chance to rule out a stroke in this chimpanzee

Шимпанзеде инсульт болмағанын дәлелдедім

and make sure that this gorilla didn't have a torn aorta,

әрі горилланың аортасының жыртылмағанын тексердім

evaluate this macaw for a heart murmur,

бұл макаканы жүрек сылдырына тексердім,

make sure that this California sea lion's paricardium wasn't inflamed,

Калифорния итбалығының перикарды қабынбағанына көз жеткіздім.

and in this picture, I'm listening to the heart of a lion

Мына суретте арыстанның жүрегін

after a lifesaving, collaborative procedure

тыңдап жатырмын, бұл ветерианарлар мен

with veterinarians and physicians

дәрігерлердің бірлескен жұмысы барысында,

where we drained 700 cc's of fluid from the sac

біз жүрек қабынан

in which this lion's heart was contained.

700 мл. сұйықтықты алып тастадық.

And this procedure, which I have done on many human patients,

Бұл процедураларды көптеген емделушілеріме де жасаймын,

was identical, with the exception of that paw and that tail.

олар өте ұқсас, айырмашылық: мына табан мен құйрықта.

Now most of the time, I was working at UCLA Medical Center with physicians,

Қазір көп уақытымды UCLA Медицина орталығында

discussing symptoms and diagnoses and treatments

дәрігерлермен жұмыс істеуге, адам ауруларының симптомдарын,

for my human patients,

емін талқылауға арнаймын,

but some of the time, I was working at the Los Angeles Zoo

бірақ кей кездері Лос Анджелестегі хайуанаттар бағындағы

with veterinarians, discussing symptoms and diagnoses and treatments

ветеринарлармен жануар пациенттерінің

for their animal patients.

симптомдары мен диагнозын талқылаймыз.

And occasionally, on the very same day,

Кейде бір күннің ішінде

I went on rounds at UCLA Medical Center

UCLA Медицина орталығы мен

and at the Los Angeles Zoo.

Лос Анджелес хайуанаттар бағына барамын.

And here's what started coming into very clear focus for me.

Мынаған көзім анық жете бастады.

Physicians and veterinarians were essentially taking care

Дәрігерлер мен ветеринарлар негізінде

of the same disorders in their animal and human patients:

адамдар мен жануарларда болатын ұқсас ауруларды емдейді:

congestive heart failure, brain tumors,

жүрек аурулары, мидағы ісік,

leukemia, diabetes, arthritis, ALS, breast cancer,

лeйкемия, диабет, артрит, Шарко ауруы, сүт безінің ісігі,

even psychiatric syndromes like depression, anxiety,

тіпті психиатриялық ауру белгілері: күйзеліс, үрей,

compulsions, eating disorders and self-injury.

мания, тәбет бұзылуы және өзін-өзі жарақаттау да кездеседі.

Now, I've got a confession to make.

Енді мен мұны мойындаймын.

Even though I studied comparative physiology and evolutionary biology

Cалыстырмалы физиология мен эволюциялық биологияны

as an undergrad --

бакалавр кезімде университетте оқысам да,

I had even written my senior thesis on Darwinian theory --

тіпті Дарвин теориясы бойынша диссертация жазсам да,

learning about the significant overlap

адамдар мен жануарлар ауруларының арасындағы

between the disorders of animals and humans,

ұқсастықтар туралы зерттесем де,

it came as a much needed wake-up call for me.

бұл мен үшін күтпеген жаңалық сияқты болды.

So I started wondering, with all of these overlaps,

Сөйтіп әртүрлі сұрақтар мазалады: ұқсастықтар болса да,

how was it that I had never thought to ask a veterinarian,

неге осы уақытқа дейін ветеринарлардан сұрау ойыма келмеген,

or consult the veterinary literature,

немесе неге мен ветеринарлардың кітаптарын қарап.

for insights into one of my human patients?

адам ауруларын емдеуге байланысты кеңес алмағанмын?

Why had I never, nor had any of my physician friends and colleagues

Неге осыған қатысты кеңес сұраған дәрігер достарым мен әріптестерім

whom I asked, ever attended a veterinary conference?

ешқашан ветеринарлардың конференциясына қатыспаған?

For that matter, why was any of this a surprise?

Бұл тұрғыдан алғанда неге мұның бәрі таңқаларлық нәрсе?

I mean, look, every single physician accepts some biological connection

Қараңызшы, әрбір дәрігер адамдар мен жануарлар арасындағы

between animals and humans.

биологиялық байланысты мойындайды.

Every medication that we prescribe or that we've taken ourselves

Біз ұсынатын, өзіміз қабылдайтын немесе

or we've given to our families

отбасы мүшелеріне беретін әрбір препарат

has first been tested on an animal.

алдымен жануарларда сыналады.

But there's something very different

Бірақ үлкен айырмашылық бар.

about giving an animal a medication or a human disease

Жануарға дәрі беру мен адам ауруы

and the animal developing congestive heart failure

және жануардағы жүрек жетімсіздігінің дамуы мен диабет не сүт безінің рагі

or diabetes or breast cancer on their own.

арасында қандай да бір алшақтық жатыр.

Now, maybe some of the surprise

Мүмкін кейбір таңқалушылығымыз

comes from the increasing separation in our world

әлеміміздегі алшақтықтың, яғни қалалық және қалалық еместердің

between the urban and the nonurban.

бөлінуінің нәтижесінде болып жатқан шығар.

You know, we hear about these city kids

Қала баласы "жүн ағашта өседі"

who think that wool grows on trees

немесе "ірімшікті өсімдіктерден алады"

or that cheese comes from a plant.

деп ойлайтыны туралы естіген боларсыз.

Well, today's human hospitals,

Сонымен, қазіргі адам емдейтін ауруханалар керемет

increasingly, are turning into these gleaming cathedrals of technology.

технологиялармен қамтамасыз етілген жерлерге айналуда.

And this creates a psychological distance between the human patients

Ал бұл сол жерде емделіп жатқан адамдар мен

who are being treated there

мұхиттар мен фермаларда, джунглиде өмір сүріп жатқан

and animal patients who are living in oceans

жануарлар арасында

and farms and jungles.

психологиялық алшақтық орнатады.

But I think there's an even deeper reason.

Бірақ бұл жерде одан да терең себеп бар деп ойлаймын.

Physicians and scientists, we accept intellectually that our species,

Дәрігерлер мен ғалымдар, өзімізді тіршілік иесі ретінде

Homo sapiens, is merely one species,

Хомо сапиенс, адам - бір түр

no more unique or special than any other.

және басқалардан ерекшелігі жоқ деп есептейміз.

But in our hearts, we don't completely believe that.

Бірақ шын мәнінде бұған толықтай сенімді емеспіз.

I feel it myself when I'm listening to Mozart

Өз басым мұны Моцартты тыңдаған кезде

or looking at pictures of the Mars Rover on my MacBook.

не макбукта Марстағы робот суретін қарағанда сезінемін.

I feel that tug of human exceptionalism,

Бәрібір де адамды ерекше деп сезінемін

even as I recognize the scientifically isolating cost

тіпті ғылыми бөлектенудің маңызын түсінсем де, өзімізді оқшау

of seeing ourselves as a superior species, apart.

жоғары түр ретінде қабылдаймыз.

Well, I'm trying these days.

Осы күндері басқаша ойлауға тырысып жүрмін.

When I see a human patient now, I always ask,

Адам пациентімді қараған кезде,

what do the animal doctors know about this problem that I don't know?

бұл туралы ветеринарлар не біледі екен деп сұраймын.

And, might I be taking better care of my human patient

Мүмкін мен адам пациенттеріме

if I saw them as a human animal patient?

жануар пациенттерім сияқты қарасам, оларға жақсырақ көмектесермін?

Here are a few examples of the kind of exciting connections

Осындай ойларға жетелеген

that this kind of thinking has led me to.

бірнеше мысал келтірейін.

Fear-induced heart failure.

Қорқыныштан туындаған жүрек жетімсіздігі

Around the year 2000,

2000 жылдың шамасында кардиологтар жүрек ауруының

human cardiologists "discovered" emotionally induced heart failure.

эмоционалды себептер әсер еткен жүрек жетімсіздігін тапты.

It was described in a gambling father who had lost his life's savings

Бұл өмір бойы жинаған ақшасынан бір сәтте айырылып қалған әкенің

with a roll of the dice,

күйін сипаттау арқылы жасалды, сонымен бірге

in a bride who'd been left at the alter.

той алдындағы қалыңдықты тастап кеткендегі күйі арқылы сипатталды

But it turns out, this "new" human diagnosis

Бірақ бұл "жаңа" диагноз, шын мәнінде,

was neither new, nor was it uniquely human.

жаңа емес еді, сонымен бірге тек қана адамға тән емес еді.

Veterinarians had been diagnosing, treating and even preventing

Ветеринарлар жануарларда эмоционалды себептерден пайда

emotionally induced symptoms in animals

болған аурулардың диагнозын қоюмен қатар, алдын алуды қолға алды.

ranging from monkeys to flamingos, from to deer to rabbits,

Мысалы, маймылдан бастап қоқиқазға дейін, марал мен қоянда болатын осындай ауруларды

since the 1970s.

1970 жылдан бері емдеп келеді.

How many human lives might have been saved

Егер ветеринарлар білімі мен тәжірибесі

if this veterinary knowledge had been put into the hands

жедел жәрдем дәрігерлері мен кардиологтар құжаттарына енгізілсе,

of E.R. docs and cardiologists?

қаншама адамның өмірі сақталып қалғанын ойлап көріңізші?

Self-injury.

Өзін-өзі жарақаттау.

Some human patients harm themselves.

Кейбір адамдар өзін-өзі жарақаттайды.

Some pluck out patches of hair,

Кейбіреулері шаштарын жұлады,

others actually cut themselves.

басқалары өзін-өзі кеседі.

Some animal patients also harm themselves.

Кейбір жануарлар да өзін жарақаттайды.

There are birds that pluck out feathers.

Өзінің қауырсындарын жұлып тастайтын құстар бар.

There are stallions that repetitively bite their flanks until they bleed.

Кейбір айғырлар өздерін қан болғанша тістеп тастайды.

But veterinarians have very specific and very effective ways

Бірақ ветерианарлар мұны шешудің арнайы және өте ыңғайлы

of treating and even preventing self-injury

жолын біледі, яғни өзін-өзі жарақаттаудың

in their self-injuring animals.

алдын алатын шараларды біледі.

Shouldn't this veterinary knowledge be put into the hands

Ветеринарлардың осы білімі

of psychotherapists and parents and patients

психотерапевттер мен ата-аналарға өзін-өзі жарақаттаудың

struggling with self-injury?

алдын алуы үшін берілуі керек пе?

Postpartum depression and postpartum psychosis.

Бала туғаннан кейінгі депрессия мен психоз.

Sometimes, soon after giving birth,

Кейде, босанғаннан кейін

some women become depressed,

кейбір әйелдер күйзеліске ұшырайды,

and sometimes they become seriously depressed and even psychotic.

кейде бұл депрессия ушығып, тіпті психозға дейін барады.

They may neglect their newborn,

Олар жаңа туған нәрестеге қарамай,

and in some extreme cases,

кей кездері оларды

even harm the child.

жаралауға дейін барады.

Equine veterinarians also know that occasionally,

Жылқыны қарайтын ветеринарлар

a mare, soon after giving birth,

биенің құлындағаннан кейін

will neglect the foal, refusing to nurse,

құлыншаққа қарамай қоятын кездерін біледі,

and in some instances, kick the foal, even to death.

кейбір кездері олар құлындарын теуіп тастайды, өлтіріп тастайтыны да бар

But veterinarians have devised

Бірақ ветеринарлар биенің

an intervention to deal with this foal rejection syndrome

құлыннан бас тарту синдромының алдын алу үшін

that involves increasing oxytocin in the mare.

биедегі окситоцин көлемін көбейту керектігін біледі.

Oxytocin is the bonding hormone,

Окситоцин - байланыстыратын гармон,

and this leads to renewed interest,

ол биенің құлынына деген қызығушылығын,

on the part of the mare, in her foal.

мейірімін оятады.

Shouldn't this information

Бұл ақпаратты

be put into the hands of ob/gyn's

бала туғаннан кейінгі депрессиямен күресудегі

and family doctors and patients

пациенттер мен отбасы дәрігерлерінің

who are struggling with postpartum depression and psychosis?

қолына беруіміз керек пе?

Well, despite all of this promise,

Осындай мүмкіншіліктерге қарамастан

unfortunately the gulf between our fields remains large.

екі саланың арасында үлкен алшақтық жатыр.

To explain it, I'm afraid I'm going to have to air some dirty laundry.

Мұны түсіндіру үшін, өкінішке қарай, өзімізді сынауым керек.

Some physicians can be real snobs

Кейбір дәрігерлер шынымен де тәкаппар,

about doctors who are not M.D.'s.

олар доктор атағы жоқ әріптестерін менсінбейді.

I'm talking about dentists and optometrists and psychologists,

Мен тіс дәрігерлері, оптик, психологтар туралы айтып тұрмын,

but maybe especially animal doctors.

жануарларды емдейтін ветеринарларды айрықша жақтырмайды.

Of course, most physicians don't realize that it is harder

Әрине, көптеген дәрігерлер ветеринар оқуының медицинада оқитындарға

to get into vet school these days than medical school,

қарағанда қиын екенін көздеріне елестете алмайды,

and that when we go to medical school,

біз медицина мектебіне барып

we learn everything there is to know

үйренетініміздің бәрі тек қана

about one species, Homo sapiens,

бір тіршілік иесіне, адамға ғана байланысты,

but veterinarians need to learn about health and disease

ал ветеринарлар болса сүтқоректілер, амфибиялар, рептилиялар,

in mammals, amphibians, reptiles, fish and birds.

балықтар мен құстардың денсаулығы мен ауруы туралы оқуы керек.

So I don't blame the vets for feeling annoyed

Сондықтан ветеринарлардың дәрігерлердің өздерінше болуына

by my profession's condescension and ignorance.

ашулануына еш ренжімеймін.

But here's one from the vets:

Мынау ветеринарлардың жиі айтатын әзілі:

What do you call a veterinarian

Бір ғана тіршілік иесіне көмек көрсете

who can only take care of one species?

алатын ветеринарды қалай атайды?

A physician. (Laughter)

Терапевт (Күлкі)

Closing the gap has become a passion for me,

Арадағы алшақтықтықты азайту менің негізгі мақсатыма айналды,

and I'm doing this through programs

мен оны UCLA-ның Darwin at Rounds

like Darwin on Rounds at UCLA,

сияқты бағдарламасы аясында жасап келемін,

where we're bringing animal experts and evolutionary biologists

біз жұмысымызға жануар эксперттері мен биологтарды тарттық және

and embedding them on our medical teams

оларды өзіміздің топтарымызға қостық,

with our interns and our residents.

ол топтарда интерндеріміз және резиденттеріміз жұмыс істейді.

And through Zoobiquity conferences,

Zoobiquity конференциясы арқылы

where we bring medical schools together with veterinary schools

медициналық және ветеринарлық мектептерді бірге жинап

for collabortive discussions

бірлескен пікірталастар ұйымдастырып

of the shared diseases and disorders

адамдар мен жануарларға ортақ

of animal and human patients.

аурулар мен сырқаттарды талқылаймыз.

At Zoobiquity conferences,

Zoobiquity конференциясында

participants learn how treating breast cancer in a tiger

қатысушылар жолбарыстың кеуде ісігін емдеу жолдары

can help us better treat breast cancer

балабақша мұғаліміндегі осындай

in a kindergarten teacher;

ауруды емдеудің тиімді жолдарын табуға көмектесетінін үйренді;

how understanding polycystic overies in a Holstein cow

Голштейн сиыры аналық безі поликистозының емделуін түсіну

can help us better take care

би жетекшісіне етеккір кезінде

of a dance instructor with painful periods;

ауыруына дұрыс көмек бере алуымызға көмектеседі;

and how better understanding the treatment of separation anxiety

айырылысумен байланысты үрей ауруын жақсырақ түсіну үшін

in a high-strung Sheltie

сезімтал понидегі дерт кішкентай баланың

can help an anxious young child struggling with his first days of school.

мектепке барғандағы қорқу сезімін қалай жеңетінін түсінуге көмектесті.

In the United States and now internationally, at Zoobiquity conferences

АҚШ-та және дүние жүзінде Zoobiquity конференциясында

physicians and veterinarians check their attitudes and their preconceptions

дәрігерлер мен ветеринарлар қарым-қатынастары мен қате түсініктерін

at the door and come together as colleagues,

ысырып, әріптес ретінде

as peers, as doctors.

дәрігер ретінде қарастырады.

After all, we humans are animals, too,

Шындығын айтсақ, адамдар да жануар ғой,

and it's time for us physicians to embrace

осы уақытты дәрігерлер

our patients' and our own animal natures

пациенттерімізді және өзіміздің жануар болмысымызды қамту үшін

and join veterinarians

және ветеринарлардың денсаулық сақтау үшін

in a species-spanning approach to health.

түрлерді қамтитын тәсіліне қосылу үшін пайдалануы керек.

Because it turns out,

Өйткені адамдарға арналған медицинаның ең жақсы

some of the best and most humanistic medicine

мысалдарын пациенттері адамдар

is being practiced by doctors whose patients aren't human.

емес дәрігерлер жасағаны белгілі.

And one of the best ways we can take care

Адамдардың денсаулығын сақтаудың

of the human patient is by paying close attention

бірден бір жақсы жолы әлемдегі басқа

to how all the other patients on the planet

тіршілік иелерінің қалай өмір сүріп,

live, grow, get sick and heal.

өсіп, ауырып және жазылатынына көңіл бөлу.

Thank you.

Рақмет.

(Applause).

(Қол шапалақтау)