Barbara Natterson-Horowitz: What veterinarians know that doctors don't

303,449 views ・ 2014-12-04

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Jolanta Dohrmann Korekta: Rysia Wand
00:13
Ten years ago,
0
13619
1470
Dziesięć lat temu
00:15
I got a phone call that changed my life.
1
15089
3808
odebrałam telefon, który zmienił mi życie.
00:18
At the time, I was cardiologist at UCLA,
2
18897
3952
Pracowałam wtedy jako kardiolog w UCLA
00:22
specializing in cardiac imaging techniques.
3
22849
3437
i specjalizowałam się w technikach obrazowania serca.
00:26
The call came from a veterinarian at the Los Angeles Zoo.
4
26286
5529
Dzwonił weterynarz z zoo w Los Angeles.
00:31
An elderly female chimpanzee
5
31815
2654
Starsza szympansica
00:34
had woken up with a facial droop
6
34469
2823
obudziła się z paraliżem twarzy.
00:37
and the veterinarians were worried that she'd had a stroke.
7
37292
3336
Weterynarze obawiali się, że miała udar mózgu.
00:40
They asked if I'd come to the zoo
8
40628
3025
Zapytali, czy mogę przyjechać do zoo
00:43
and image the animal's heart
9
43653
1948
i zobrazować jej serce,
00:45
to look for a possible cardiac cause.
10
45601
3690
żeby sprawdzić, czy było przyczyną udaru.
00:49
Now, to be clear, North American zoos are staffed
11
49291
3638
Dla jasności, w Ameryce Północnej ogrody zoologiczne zatrudniają
00:52
by highly qualified, board-certified veterinarians
12
52929
4129
wysoce wykwalifikowaną kadrę dyplomowanych weterynarzy,
00:57
who take outstanding care of their animal patients.
13
57058
4669
którzy wspaniale dbają o swoich pacjentów.
01:01
But occasionally, they do reach into the human medical community,
14
61727
4086
Czasami jednak kontaktują się z ludzkimi lekarzami,
01:05
particularly for some speciality consultation,
15
65813
4601
szczególnie gdy chodzi o konsultacje specjalistyczne.
01:10
and I was one of the lucky physicians who was invited in to help.
16
70414
5819
Poszczęściło mi się dostać zaproszenie do współpracy.
01:16
I had a chance to rule out a stroke in this chimpanzee
17
76233
6503
Miałam sposobność wykluczyć
udar mózgu u szympansa,
01:22
and make sure that this gorilla didn't have a torn aorta,
18
82736
6064
upewnić się, że goryl
nie miał rozerwanej aorty,
01:28
evaluate this macaw for a heart murmur,
19
88800
4787
zbadać tej arze szmery serca,
01:33
make sure that this California sea lion's paricardium wasn't inflamed,
20
93587
7469
upewnić się, że ta uchatka kalifornijska
nie ma zapalenia osierdzia.
01:41
and in this picture, I'm listening to the heart of a lion
21
101056
4258
Na tym zdjęciu słucham pracy serca u lwa
01:45
after a lifesaving, collaborative procedure
22
105314
3617
po zakończeniu wspólnego zabiegu
01:48
with veterinarians and physicians
23
108931
2917
z udziałem lekarzy i weterynarzy.
01:51
where we drained 700 cc's of fluid from the sac
24
111848
4317
Odprowadziliśmy 700 cm³ płynu z worka osierdziowego,
01:56
in which this lion's heart was contained.
25
116165
4404
w którym znajdowało się serca lwa.
02:00
And this procedure, which I have done on many human patients,
26
120569
4813
Ta operacja, którą przeprowadziłam na wielu ludzkich pacjentach,
02:05
was identical, with the exception of that paw and that tail.
27
125382
9351
była identyczna, prócz tej łapy i ogona.
02:14
Now most of the time, I was working at UCLA Medical Center with physicians,
28
134733
6391
Większość czasu pracowałam w UCLA Medical Center z lekarzami,
02:21
discussing symptoms and diagnoses and treatments
29
141124
5034
omawiając symptomy, diagnozy i leczenie
02:26
for my human patients,
30
146158
3441
dla moich ludzkich pacjentów.
02:29
but some of the time, I was working at the Los Angeles Zoo
31
149599
3078
Czasami pracowałam w Los Angeles Zoo
02:32
with veterinarians, discussing symptoms and diagnoses and treatments
32
152677
5445
z weterynarzami, omawiając symptomy, diagnozy i leczenie
02:38
for their animal patients.
33
158122
2626
dla ich zwierzęcych pacjentów.
02:40
And occasionally, on the very same day,
34
160748
5093
Czasami tego samego dnia
02:45
I went on rounds at UCLA Medical Center
35
165841
3779
miałam obchód w UCLA Medical Center,
02:49
and at the Los Angeles Zoo.
36
169620
2903
a później w Los Angeles Zoo.
02:52
And here's what started coming into very clear focus for me.
37
172523
6338
Z czasem coraz wyraźniej widziałam,
02:58
Physicians and veterinarians were essentially taking care
38
178861
4306
że lekarze i weterynarze zajmowali się w zasadzie
03:03
of the same disorders in their animal and human patients:
39
183167
5170
tymi samymi schorzeniami i u zwierząt i u ludzi:
03:08
congestive heart failure, brain tumors,
40
188337
4513
niewydolnością serca, nowotworami mózgu,
03:12
leukemia, diabetes, arthritis, ALS, breast cancer,
41
192850
8251
białaczką, cukrzycą, zapaleniem stawów, ALS, rakiem piersi,
03:21
even psychiatric syndromes like depression, anxiety,
42
201101
5140
a nawet chorobami psychicznymi, jak depresja, zaburzenia lękowe,
03:26
compulsions, eating disorders and self-injury.
43
206241
6547
natręctwa, zaburzenia odżywiania i samookaleczenia.
03:32
Now, I've got a confession to make.
44
212788
2878
Muszę się do czegoś przyznać.
03:35
Even though I studied comparative physiology and evolutionary biology
45
215666
6849
Choć uczyłam się fizjologii porównawczej i biologii ewolucyjnej
03:42
as an undergrad --
46
222515
2083
w czasie studiów,
03:44
I had even written my senior thesis on Darwinian theory --
47
224598
4538
nawet obroniłam pracę z teorii Darwina,
03:49
learning about the significant overlap
48
229136
2720
zrozumienie zakresu podobieństw
03:51
between the disorders of animals and humans,
49
231856
2736
między chorobami zwierząt i ludzi
03:54
it came as a much needed wake-up call for me.
50
234592
5719
otworzyło mi oczy.
04:00
So I started wondering, with all of these overlaps,
51
240311
4488
Zaczęłam się zastanawiać, czemu przy takich podobieństwach,
04:04
how was it that I had never thought to ask a veterinarian,
52
244799
5518
nigdy nie pomyślałam, żeby zapytać weterynarza,
04:10
or consult the veterinary literature,
53
250317
2527
albo sprawdzić literaturę weterynaryjną,
04:12
for insights into one of my human patients?
54
252844
4329
żeby lepiej zrozumieć ludzkich pacjentów?
04:17
Why had I never, nor had any of my physician friends and colleagues
55
257173
6151
Dlaczego ani ja, ani żaden z moich kolegów lekarzy,
04:23
whom I asked, ever attended a veterinary conference?
56
263324
5343
nigdy nie uczestniczyliśmy w konferencji weterynaryjnej?
04:30
For that matter, why was any of this a surprise?
57
270327
6116
Dlaczego też było to dla mnie taką niespodzianką?
04:36
I mean, look, every single physician accepts some biological connection
58
276443
6145
Każdy lekarz akceptuje biologiczny związek
04:42
between animals and humans.
59
282588
2900
między zwierzętami i ludźmi.
04:45
Every medication that we prescribe or that we've taken ourselves
60
285488
4769
Każde lekarstwo, które przepisujemy lub zażywamy
04:50
or we've given to our families
61
290257
2634
albo dajemy rodzinie,
04:52
has first been tested on an animal.
62
292891
3580
było testowane na zwierzęciu.
04:56
But there's something very different
63
296471
1756
Jednak istnieje różnica
04:58
about giving an animal a medication or a human disease
64
298227
6605
między podawaniem leku zwierzęciu
albo wywoływaniem u niego ludzkiej choroby
05:04
and the animal developing congestive heart failure
65
304832
3945
a zwierzęciem, które zachorowało na niewydolność serca,
05:08
or diabetes or breast cancer on their own.
66
308777
6547
czy cukrzycę albo raka piersi samo z siebie.
05:15
Now, maybe some of the surprise
67
315324
2631
Może częściowo zaskoczenie to
05:17
comes from the increasing separation in our world
68
317955
3584
bierze się z rosnącej w naszym świecie
05:21
between the urban and the nonurban.
69
321539
3884
separacji między miastem a wsią.
05:25
You know, we hear about these city kids
70
325423
2698
Wszyscy słyszeliśmy o miejskich dzieciach,
05:28
who think that wool grows on trees
71
328121
4071
które myślą, że wełna rośnie na drzewach,
05:32
or that cheese comes from a plant.
72
332192
4064
albo że ser bierze się z roślin.
05:36
Well, today's human hospitals,
73
336256
2733
Dzisiejsze ludzkie szpitale
05:38
increasingly, are turning into these gleaming cathedrals of technology.
74
338989
6811
to coraz częściej lśniące katedry technologii.
05:45
And this creates a psychological distance between the human patients
75
345810
4907
Tworzy to psychologiczny dystans
między ludźmi leczonymi w szpitalach,
05:50
who are being treated there
76
350717
2720
05:53
and animal patients who are living in oceans
77
353437
4497
a pacjentami żyjącymi w oceanach,
05:57
and farms and jungles.
78
357934
3518
na farmach i w dżunglach.
06:01
But I think there's an even deeper reason.
79
361452
5109
Myślę, że jest nawet głębszy powód.
06:06
Physicians and scientists, we accept intellectually that our species,
80
366561
6733
Jako lekarze i naukowcy
intelektualnie akceptujemy,
że nasz gatunek, homo sapiens,
06:13
Homo sapiens, is merely one species,
81
373294
3741
jest tylko jednym z gatunków,
06:17
no more unique or special than any other.
82
377035
5471
ani bardziej wyjątkowym, ani bardziej szczególnym niż inne.
06:22
But in our hearts, we don't completely believe that.
83
382506
5016
Ale w głębi ducha w to nie wierzymy.
06:28
I feel it myself when I'm listening to Mozart
84
388572
4294
Nie wierzę w to, gdy słucham Mozarta
06:32
or looking at pictures of the Mars Rover on my MacBook.
85
392866
5400
albo oglądam zdjęcia Mars Rovera na MacBooku.
06:38
I feel that tug of human exceptionalism,
86
398266
5546
Mam poczucie ludzkiej wyjątkowości,
06:43
even as I recognize the scientifically isolating cost
87
403812
4558
choć rozumiem naukowy koszt izolacji
06:48
of seeing ourselves as a superior species, apart.
88
408370
6376
i wywyższania się nad resztę gatunków.
06:54
Well, I'm trying these days.
89
414746
3233
Teraz wzięłam to sobie do serca.
06:57
When I see a human patient now, I always ask,
90
417979
4462
Przyjmując ludzkich pacjentów, zdaję sobie pytanie:
07:02
what do the animal doctors know about this problem that I don't know?
91
422441
4842
czy weterynarze wiedzą o tym problemie coś, czego ja nie wiem?
07:07
And, might I be taking better care of my human patient
92
427283
5462
Czy byłoby lepiej dla mojego ludzkiego pacjenta,
07:12
if I saw them as a human animal patient?
93
432745
5173
gdybym myślała o nim jako o ludzkim zwierzęciu?
07:19
Here are a few examples of the kind of exciting connections
94
439858
4237
Oto kilka przykładów intrygujących połączeń,
07:24
that this kind of thinking has led me to.
95
444095
3962
do których skłoniło mnie takie rozumowanie.
07:28
Fear-induced heart failure.
96
448057
2837
Wywołana strachem niewydolność serca.
07:30
Around the year 2000,
97
450894
2504
Około roku 2000
07:33
human cardiologists "discovered" emotionally induced heart failure.
98
453398
7500
ludzcy kardiolodzy "odkryli"
emocjonalnie wywołaną niewydolność serca.
07:40
It was described in a gambling father who had lost his life's savings
99
460898
5102
Opisano ją na przykładzie hazardzisty,
który stracił oszczędności życia
07:46
with a roll of the dice,
100
466000
3152
przy jednym rzucie kośćmi,
07:49
in a bride who'd been left at the alter.
101
469152
4671
panny młodej zostawionej przed ołtarzem.
07:53
But it turns out, this "new" human diagnosis
102
473823
4641
Okazało się, że ta "nowa" ludzka diagnoza
07:58
was neither new, nor was it uniquely human.
103
478464
4475
nie była ani nowa, ani tylko ludzka.
08:02
Veterinarians had been diagnosing, treating and even preventing
104
482939
5928
Weterynarze diagnozowali, leczyli, a nawet zapobiegali
08:08
emotionally induced symptoms in animals
105
488867
3879
emocjonalnie wywołanym symptomom u zwierząt,
08:12
ranging from monkeys to flamingos, from to deer to rabbits,
106
492746
5904
od małp do flamingów, od jeleni do królików,
08:18
since the 1970s.
107
498650
3058
już od lat 70.
08:22
How many human lives might have been saved
108
502968
3366
Ile istnień ludzkich można było uratować,
08:26
if this veterinary knowledge had been put into the hands
109
506334
3605
gdyby wiedza weterynarzy
trafiła w ręce lekarzy pogotowia i kardiologów?
08:29
of E.R. docs and cardiologists?
110
509939
3906
08:35
Self-injury.
111
515055
2462
Samookaleczenie.
08:37
Some human patients harm themselves.
112
517517
4135
Niektórzy ludzcy pacjenci sami się krzywdzą.
08:41
Some pluck out patches of hair,
113
521652
3700
Niektórzy wyrywają sobie włosy,
08:45
others actually cut themselves.
114
525352
3100
niektórzy tną się.
08:50
Some animal patients also harm themselves.
115
530242
3822
Niektóre zwierzęta też same się krzywdzą.
08:54
There are birds that pluck out feathers.
116
534064
3480
Są ptaki, które wyrywają sobie pióra.
08:57
There are stallions that repetitively bite their flanks until they bleed.
117
537544
7769
Ogiery, które ogryzają sobie boki do krwi.
09:05
But veterinarians have very specific and very effective ways
118
545313
5172
Weterynarze mają konkretne, skuteczne metody
09:10
of treating and even preventing self-injury
119
550485
4419
leczenia a nawet zapobiegania autoagresji
09:14
in their self-injuring animals.
120
554904
3782
u samo-okaleczających się zwierząt.
09:18
Shouldn't this veterinary knowledge be put into the hands
121
558686
3047
Czy wiedzy weterynarzy nie powinno się przekazać
09:21
of psychotherapists and parents and patients
122
561733
3726
psychoterapeutom, rodzicom i pacjentom
09:25
struggling with self-injury?
123
565459
2978
zmagającym się z samo-okaleczeniami?
09:29
Postpartum depression and postpartum psychosis.
124
569497
4835
Depresja poporodowa i psychozy poporodowe.
09:34
Sometimes, soon after giving birth,
125
574332
3135
Czasami zaraz po porodzie
09:37
some women become depressed,
126
577467
2424
niektóre kobiety popadają w depresję.
09:39
and sometimes they become seriously depressed and even psychotic.
127
579891
4306
Czasami depresja jest głęboka i przechodzi w psychozy.
09:44
They may neglect their newborn,
128
584197
2564
Matki przestają dbać o noworodki.
09:46
and in some extreme cases,
129
586761
2176
W ekstremalnych przypadkach
09:48
even harm the child.
130
588937
3149
nawet krzywdzą dzieci.
09:52
Equine veterinarians also know that occasionally,
131
592086
4226
Weterynarze leczący konie wiedzą,
że czasem klacz, wkrótce po porodzie,
09:56
a mare, soon after giving birth,
132
596312
3121
09:59
will neglect the foal, refusing to nurse,
133
599433
3213
porzuca źrebię i odmawia karmienia.
10:02
and in some instances, kick the foal, even to death.
134
602646
5072
Czasami zadeptuje źrebię na śmierć.
10:09
But veterinarians have devised
135
609018
2805
Lekarze weterynarii opracowali sposób
10:11
an intervention to deal with this foal rejection syndrome
136
611823
5473
zapobiegania syndromowi odrzucenia źrebięcia
10:17
that involves increasing oxytocin in the mare.
137
617296
4265
przez podawanie klaczy oksytocyny.
10:21
Oxytocin is the bonding hormone,
138
621561
3385
Oksytocyna jest hormonem przywiązania.
10:24
and this leads to renewed interest,
139
624946
2689
Pomaga pobudzić
10:27
on the part of the mare, in her foal.
140
627635
3430
zainteresowanie klaczy źrebięciem.
10:31
Shouldn't this information
141
631065
2056
Czy nie należy tej informacji
10:33
be put into the hands of ob/gyn's
142
633121
3340
przekazać ginekologom-położnikom,
10:36
and family doctors and patients
143
636461
3333
rodzinom i pacjentkom,
10:39
who are struggling with postpartum depression and psychosis?
144
639794
5362
które zmagają się z depresją poporodową i psychozami?
10:47
Well, despite all of this promise,
145
647306
2347
Niestety, mimo obiecujących podobieństw
10:49
unfortunately the gulf between our fields remains large.
146
649653
7808
nadal istnieje przepaść między naszymi dziedzinami.
10:57
To explain it, I'm afraid I'm going to have to air some dirty laundry.
147
657461
5529
Żeby to wytłumaczyć, muszę wyciągnąć na wierzch brudy.
11:02
Some physicians can be real snobs
148
662990
4105
Niektórzy lekarze to prawdziwe snoby
11:07
about doctors who are not M.D.'s.
149
667095
2554
w stosunku do lekarzy bez tytułu doktora medycyny.
11:09
I'm talking about dentists and optometrists and psychologists,
150
669649
6326
Mówię tutaj o dentystach, optykach, psychologach,
11:15
but maybe especially animal doctors.
151
675975
4227
a szczególnie o lekarzach weterynarii.
11:20
Of course, most physicians don't realize that it is harder
152
680202
3873
Oczywiście większość lekarzy nie zdaje sobie sprawy,
że trudniej dziś dostać się na weterynarię niż na medycynę,
11:24
to get into vet school these days than medical school,
153
684075
4383
11:28
and that when we go to medical school,
154
688458
2284
i że na medycynie
11:30
we learn everything there is to know
155
690742
2613
uczymy się wszystkiego, co dostępne,
11:33
about one species, Homo sapiens,
156
693355
3123
o jednym gatunku - Homo sapiens.
11:36
but veterinarians need to learn about health and disease
157
696478
4307
Weterynarze muszą się uczyć o zdrowiu i chorobach
11:40
in mammals, amphibians, reptiles, fish and birds.
158
700785
4978
ssaków, płazów, gadów, ryb i ptaków.
11:45
So I don't blame the vets for feeling annoyed
159
705763
4684
Nie dziwi mnie irytacja weterynarzy
11:50
by my profession's condescension and ignorance.
160
710447
5965
wobec pogardy i ignorancji lekarzy.
11:56
But here's one from the vets:
161
716412
2740
Oto riposta weterynarzy:
11:59
What do you call a veterinarian
162
719152
3407
Jak nazwać weterynarza,
12:02
who can only take care of one species?
163
722559
5857
który umie leczyć tylko jeden gatunek?
12:08
A physician. (Laughter)
164
728416
3321
Lekarz. (Śmiech)
12:11
Closing the gap has become a passion for me,
165
731737
6209
Zmniejszenie tej luki zostało moją pasją.
12:17
and I'm doing this through programs
166
737946
2601
Robię to za pomocą programów,
12:20
like Darwin on Rounds at UCLA,
167
740547
3142
takich jak "Darwin na obchodzie" w UCLA,
12:23
where we're bringing animal experts and evolutionary biologists
168
743689
5547
gdzie zapraszamy ekspertów zwierzęcych i biologów ewolucyjnych
12:29
and embedding them on our medical teams
169
749236
4152
do współpracy z zespołami medycznymi,
12:33
with our interns and our residents.
170
753388
3938
z praktykantami i stażystami.
12:37
And through Zoobiquity conferences,
171
757326
3707
Także przez konferencje Zoobiquity,
12:41
where we bring medical schools together with veterinary schools
172
761033
4219
gdzie zapraszamy szkoły medyczne i weterynaryjne
12:45
for collabortive discussions
173
765252
2140
do prowadzenia dyskusji
12:47
of the shared diseases and disorders
174
767392
2801
na temat wspólnych chorób,
12:50
of animal and human patients.
175
770193
4126
występujących zarówno u ludzi, jak i zwierząt.
12:54
At Zoobiquity conferences,
176
774319
2843
Podczas konferencji Zoobiquity
12:57
participants learn how treating breast cancer in a tiger
177
777162
5420
uczestnicy uczą się, jak leczenie raka piersi u tygrysa
13:02
can help us better treat breast cancer
178
782582
2953
może pomóc w leczeniu raka piersi
13:05
in a kindergarten teacher;
179
785535
3311
u nauczycielki w przedszkolu.
13:08
how understanding polycystic overies in a Holstein cow
180
788846
4863
Jak zrozumienie wielotorbielowatych jajników
u holsztyńskiej krowy
13:13
can help us better take care
181
793709
2234
może pomóc w lepszej opiece
13:15
of a dance instructor with painful periods;
182
795943
4560
nad instruktorką tańca z bolesnymi okresami;
13:20
and how better understanding the treatment of separation anxiety
183
800503
4649
jak lepsze zrozumienie leczenia lęku separacyjnego
13:25
in a high-strung Sheltie
184
805152
2409
u nadwrażliwego owczarka szetlandzkiego
13:27
can help an anxious young child struggling with his first days of school.
185
807561
7401
może pomóc wrażliwemu dziecku pierwszego dnia szkoły.
13:34
In the United States and now internationally, at Zoobiquity conferences
186
814962
5245
W USA i na świecie, na konferencjach Zoobiquity
13:40
physicians and veterinarians check their attitudes and their preconceptions
187
820207
6869
lekarze i weterynarze zostawiają uprzedzenia za drzwiami
13:47
at the door and come together as colleagues,
188
827076
6024
i podczas konferencji współpracują jak koledzy,
13:53
as peers, as doctors.
189
833100
5865
jak równi rangą, jak doktorzy.
13:58
After all, we humans are animals, too,
190
838965
5420
Przecież my, ludzie, też jesteśmy zwierzętami.
14:04
and it's time for us physicians to embrace
191
844385
3460
Nadszedł czas, by lekarze zaakceptowali
14:07
our patients' and our own animal natures
192
847845
4547
zwierzęcą naturę pacjentów i własną
14:12
and join veterinarians
193
852392
2138
i dołączyli do weterynarzy
14:14
in a species-spanning approach to health.
194
854530
4988
w ogólno-gatunkowym podejściu do zdrowia.
14:19
Because it turns out,
195
859518
2213
Okazuje się bowiem, że najlepsza
14:21
some of the best and most humanistic medicine
196
861731
5198
i najbardziej humanistyczna medycyna
14:26
is being practiced by doctors whose patients aren't human.
197
866929
5540
uprawiana jest przez lekarzy, których pacjenci nie są ludźmi.
14:32
And one of the best ways we can take care
198
872469
3382
Najlepszym sposobem opieki nad ludźmi
14:35
of the human patient is by paying close attention
199
875851
5101
będzie zwracanie uwagi na to,
14:40
to how all the other patients on the planet
200
880952
3703
jak reszta pacjentów na planecie
14:44
live, grow, get sick and heal.
201
884655
6657
żyje, rośnie, choruje i zdrowieje.
14:51
Thank you.
202
891312
2585
Dziękuję.
14:53
(Applause).
203
893897
2480
(Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7