Rebecca MacKinnon: Let's take back the Internet!

Translator: Jhora Zakaryan Reviewer: Kristine Sargsyan

So I begin with an advertisement

Ես կսկսեմ մի գովազդից,

inspired by George Orwell

ոգեշնչված Ջորջ Օրուելի գրքով,

that Apple ran in 1984.

որ Apple-ը թողարկեց 1984թ.:

(Video) Big Brother: We are one people

(Տեսերիզ) Մեծ Եղբայր: Մենք միասնական ժողովուրդ ենք

with one will, one resolve,

Միասնական կամքով և վճռականությամբ,

one cause.

մեկ նպատակով:

Our enemies shall talk themselves to death,

Մեր թշնամիները կկնքեն իրենց մահապատժի վճիռը

and we will fight them with their own confusion.

և մեք կկռվենք նրանց դեմ` օգտվելով նրանց շփոթմունքից:

We shall prevail.

Մենք կհաղթանակենք:

Narrator: On January 24th,

Պատմող` Հունվարի 24-ին,

Apple Computer will introduce Macintosh.

Apple Computer-ը կներկայացնի Macintosh-ը:

And you'll see why 1984

Եվ դուք կտեսնեք, թե ինչու 1984թ.-ը

won't be like "1984."

նման չի լինի "1984"-ին:

Rebecca MacKinnon: So the underlying message of this video

Ռեբեկա ՄկՔինոն` Տեսահոլովակի մեջ թաքնված հաղորդագրությունը

remains very powerful even today.

շատ ազդեցիկ է մինչև օրս:

Technology created by innovative companies

Նորարար ընկերությունների ստեղծած տեխնոլգիաները

will set us all free.

բոլորիս ազատություն կպարգևեն:

Fast-forward more than two decades:

Առաջ անցնենք ավելի քան երկու տասնամյակով:

Apple launches the iPhone in China

Apple-ը Չինաստանում թողարկում է iPhone-ը

and censors the Dalai Lama out

և Չինաստանի կառավարության պահանջով

along with several other politically sensitive applications

iPhone-ներում արգելափակում է Դալայլ Լամային և այլ

at the request of the Chinese government

քաղաքական ուղղվածություն ունեցող ծրագրերը

for its Chinese app store.

իր Չինական վաճառասրահներում:

The American political cartoonist

Ամերիկացի քաղաքական ծաղրանկարիչ

Mark Fiore

Մարկ Ֆիորեի

also had his satire application

երգիծական ծրագիրը ևս

censored in the United States

ցենզուրայի ենթարկեցին Միացյալ Նահանգներում,

because some of Apple's staff

որովհետև Apple-ի անձնակազմը

were concerned it would be offensive to some groups.

գտավ, որ այն կարող է վիրավորական լինել որոշ խմբերի:

His app wasn't reinstated

Նրա ծրագիրը չվերականգնեցին,

until he won the Pulitzer Prize.

մինչև նա շահեց Փուլիցերյան Մրցանակը:

The German magazine Stern, a news magazine,

Գերմանական Stern նորությոանների ամսագրի

had its app censored

ծրագիրը ևս հեռացրեցին

because the Apple nannies deemed it

որովհետև Apple-ի «դայակները» մտածեցին,

to be a little bit too racy for their users,

որ այն չափից ավել ճչացող էր իրենց օգտվողների համար

and despite the fact that this magazine

և չնայած այն փաստին, որ նշված ամսագրի

is perfectly legal for sale

վաճառքը լիովին օրիանական

on newsstands throughout Germany.

է Գերմանիայի կրպակներում:

And more controversially, recently,

Իսկ համեմատաբար վերջերս

Apple censored a Palestinian protest app

Apple-ը արգելեց Պաղեստինցի բողոքականների ծրագիրը,

after the Israeli government voiced concerns

այն բանից հետո, որ Իսրայելի կառավարությունը սկսեց մտահոգվել,

that it might be used to organize violent attacks.

որ այն կարող է հրահրել հարձակումներ:

So here's the thing.

Ահա թե ինչ ունենք,

We have a situation where private companies

մենք մի վիճակում ենք, որտեղ սեփականատիրական ընկերություններն

are applying censorship standards

են հաստատում ցենզուրայի ստանդարտները,

that are often quite arbitrary

որոնք հաճախ հակասում են

and generally more narrow

կամ, որպես կանոն, ավելի խիստ են

than the free speech constitutional standards

քան ազատ խոսքի սահմանադրական ստանդարտները,

that we have in democracies.

որոնք ընդունված են ժողովրդավարական պետություններում:

Or they're responding to censorship requests

Կամ էլ նրանք համաձայնվում են ավտորիտար ռեժիմների կողմից

by authoritarian regimes

ցենզուրայի ենթարկելու հրացումներին,

that do not reflect consent of the governed.

որոնք չեն արտացոլում կառավարության համոզմունքները:

Or they're responding to requests and concerns

Կամ նրանք համաձայնվում են այն կառավարությունների

by governments that have no jurisdiction

հարցումներին և մտածմունքներին,

over many, or most, of the users and viewers

որոնք չունեն իրավասություաններ այն մարդկանց մի մասի, կամ մեծամասնության նկատմամբ,

who are interacting with the content in question.

ովքեր առնչվում են այս հարցի էությանը:

So here's the situation.

Այսպիսով, ահա պատկերը.

In a pre-Internet world,

Ինտերնետային աշխարհից առաջ

sovereignty over our physical freedoms,

մեր ֆիզիկական ազատության նկատմամբ գերիշխանությունը

or lack thereof,

կամ դրա բացակայությունը

was controlled almost entirely

գրեթե լիովին կառավարվում էր

by nation-states.

պետական մարմինների կողմից:

But now we have this new layer

Բայց հիմա մենք ունենք սեփականատիրական

of private sovereignty

գերիշխանության այս նոր շերտը

in cyberspace.

կիբերտարածությունում:

And their decisions about software coding,

Եվ նրանց որոշումները ծրագրային ապահովման կոդավորման,

engineering, design, terms of service

ստեղծման, դիզայնի և ծառայության կանոնների

all act as a kind of law

մասին, միասին աշխատում են կարծես ինչ-որ օրենք,

that shapes what we can and cannot do with our digital lives.

որը ձևավորում է այն, թե մենք ինչ կարող ենք անել մեր թվային աշխարհներում:

And their sovereignties,

Եվ նրանց, մեկը մյուսին հատող, փոխկապակցված

cross-cutting, globally interlinked,

գերիշխանությունները, կարող են

can in some ways

որոշ զարմանալի ձևերով

challenge the sovereignties of nation-states

ձեռնոց նետել պետական մարմինների

in very exciting ways,

գերիշխանություններին,

but sometimes also act

բայց երբեմն կարող են նաև

to project and extend it

արտացոլել և նույնիսկ ընդլայնել դա,

at a time when control

այն դեպքերում, երբ

over what people can and cannot do

կառավարումը նրա նկատմամբ, թե ինչ կարող են, կամ չեն կարող անեել

with information

մարդիկ տեղեկատվության հետ

has more effect than ever

ավելի ուժեղ էֆեկտ ունի

on the exercise of power

քան կունենար ֆիզիկական աշխարհում

in our physical world.

ուժի կիրառումը:

After all, even the leader of the free world

Չէ որ, նույնիսկ ազատ աշխարհի առաջնորդը

needs a little help from the sultan of Facebookistan

մյուս տարի վերաընտրվելու համար

if he wants to get reelected next year.

մի փոքր օգտնության կարիք ունի Ֆեյսբուքիստանի սուլթանի կողմից:

And these platforms

Եվ այս հենահարթակները

were certainly very helpful

հաստատ շատ օգուտ տվեցին

to activists in Tunisia and Egypt

Թունիսի և Եգիպտոսի ակտիվիստներին

this past spring and beyond.

անցած գարնանը և ավելի վաղ:

As Wael Ghonim,

Ինչպես Մուբարաքի հեռանալուց հետո

the Google-Egyptian-executive by day,

ասել է Վաիլ Ղոնիմը,

secret-Facebook-activist by night,

Եգիպտոսի Google-ի կառավարիչը,

famously said to CNN

նույն ինքը երեկոներին գաղտնի Facebook ակտիվիստը,

after Mubarak stepped down,

իր, CNN-ին տված հայտնի զրույցում.

"If you want to liberate a society,

«Եթե ուզում ես ազատել որևէ հասարակություն,

just give them the Internet."

պարզապես տուր նրան համացանց»:

But overthrowing a government is one thing

Բայց ծնկի բերել կառավարությունը մի բան է,

and building a stable democracy

կառուցել կայուն ժողովրդավարություն

is a bit more complicated.

մի փոքր ավելի դժվար է:

On the left there's a photo taken by an Egyptian activist

Աջ կողմում մի եգիպտացի ակտիվիստի լուսանկարած նկար է,

who was part of the storming

ով մասնակցել է Մարտին եգիպտական հատուկ ծառայությունների

of the Egyptian state security offices in March.

գրասենյակի վրա հարձակմանը:

And many of the agents

Գործակալներից շատերը,

shredded as many of the documents as they could

չհասցնելով իրենց հետ տանել փաստաթղթերը

and left them behind in piles.

այրել են դրանք:

But some of the files were left behind intact,

Բայց որոշ փաստաթղթեր մնացել են անվնաս,

and activists, some of them,

և ակտիվիստների մի մասը,

found their own surveillance dossiers

գտել են դրանց մեջ իրենց անուններով հետախուզական գործեր,

full of transcripts of their email exchanges,

որոնց մեջ ներառված էին փոխանակված էլեկտրոնային փոստի տեքստերը,

their cellphone text message exchanges,

բջջային հեռախոսների հաղորդագրությունների տեքստերը,

even Skype conversations.

նույնիսկ Skype զրույցները:

And one activist actually found

Եվ ակտիվիստներից մեկը գտել էր

a contract from a Western company

եգիպտական հատուկ ծառայության կողմից

for the sale of surveillance technology

հետախուզական տեխնոլոգիայի առքի մասին

to the Egyptian security forces.

արևմյան մի ընկերության հետ կնքած պայմանագիր:

And Egyptian activists are assuming

Եվ եգիպտացի ակտիվիստները կարծում են,

that these technologies for surveillance

որ այդ հետախուզական տեխնոլգիաները

are still being used

դեռևս օգտագործվում են

by the transitional authorities running the networks there.

տեղի ցանցերը ղեկավարող միջակա անձանց կողմից:

And in Tunisia, censorship actually began to return in May --

Իսկ Թունիսում, ցենզուրան սկսեց վերադառնալ մայիսին,

not nearly as extensively

ոչ այնքան խիստ,

as under President Ben Ali.

որքան նախագահ Բեն Ալիի իշխանության օրոք էր:

But you'll see here a blocked page

Բայց դեռևս կարելի է հանդիպել փակված էջերի,

of what happens when you try to reach

երբ փորձում ես հասնել

certain Facebook pages and some other websites

որոշ Facebook և մի շարք այլ վեբկայքերի էջերի:

that the transitional authorities

Ժամանակավոր ղեկավարները

have determined might incite violence.

գտել են, որ դրանք կարող են բռնություններ բռնկել:

In protest over this,

Ընդդիմանալով սրան,

blogger Slim Amamou,

բլոգեր Սլիմ Ամամուն,

who had been jailed under Ben Ali

ով բանտարկվել էր Բեն Ալիի օրոք

and then became part of the transitional government

ապա, հեղափոխությունից հետո ժամանակավոր

after the revolution,

կառավարության անդամ էր,

he resigned in protest from the cabinet.

իր բողոքն արտահայտելու համար թողել է իր պաշտոնը:

But there's been a lot of debate in Tunisia

Բայց Թունիսում մեծ քննարկումներ են եղել այն մասին,

about how to handle this kind of problem.

թե ինչպես կառավարել նման խնդիրը:

In fact, on Twitter,

Twitter-ում

there were a number of people who were supportive of the revolution

հեղափոխությանը համամիտ մարդկանց մի խումբ

who said, "Well actually,

ասել է. «Այո, իրականում

we do want democracy and free expression,

մենք ուզում ենք ունենալ ժողովրդավարություն և խոսքի ազատություն,

but there is some kinds of speech that need to be off-bounds

բայց խոսքի որոշ տեսակներ պետք է հայտարարվեն սահմաններից դուրս,

because it's too violent and it might be destabilizing for our democracy.

որովհետև դրանք բռնություն են հրահրում և կարող են խարխլել մեր ժողովրդավարությունը»:

But the problem is,

Խնդիրը նրանում է, թե

how do you decide who is in power to make these decisions

ինչպե՞ս կարող ես որոշել, թե ով կարող է իր վրա նման որոշումներ կայացնելու բեռը վերցնել

and how do you make sure

և ինչպե՞ս կարելի է համոզված լինել,

that they do not abuse their power?

որ նրանք չեն շահագործի իրենց վերապահված իրավունքները:

As Riadh Guerfali,

Ինչպես նշել է Ռիադ Գերֆալին,

the veteran digital activist from Tunisia,

թունիսցի վետերան թվային ակտիվիստը

remarked over this incident,

այս հարցի շուրջ.

"Before, things were simple:

«Նախկինում ամեն ինչ շատ պարզ էր.

you had the good guys on one side and the bad guys on the other.

լավ տղաները մի կողմում էին, վատ տղաները հակառակ կողմում:

Today, things are a lot more subtle."

Այսօր, ամեն ինչ ավելի նուրբ է»:

Welcome to democracy, our Tunisian and Egyptian friends.

Բարի գալուստ ժողովրդավարություն, մեր թունիսցի և եգիպտացի ընկերներ:

The reality is

Իրականությունն այն է, որ

that even in democratic societies today,

նույնիսկ այսօրվա ժողովրդավարական հասարակություններում

we do not have good answers

մենք չունենք լավ պատասխան այն հարցին,

for how you balance the need

թե ինչպես գտնել հավասարակշռությունը

for security and law enforcement on one hand

մի կողմից, անվտանգության և օրենքի հարկադրման,

and protection of civil liberties

մյուս կողմից՝ քաղաքացու իրավունքների պաշտպանման

and free speech on the other

և ազատ խոսքի իրավունքի շնորհման միջև

in our digital networks.

մեր թվային ցանցերում:

In fact, in the United States,

Իրականում, Միացյալ Նահանգներում,

whatever you may think of Julian Assange,

ինչ կարծիք էլ ունենաք Ժուլիան Ասանժի մասին,

even people who are not necessarily big fans of his

նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր այնքան էլ չեն երկրպագում նրան

are very concerned about the way

մտահոգված են այն միջոցառումների վերաբերյալ,

in which the United States government and some companies have handled Wikileaks.

որոնք ձեռնարկեցին Միացյալ Նահանգների կառավարությունն ու որոշ ընկերություններ Wikileaks-ի «հարցերը լուծելու» համար:

Amazon webhosting dropped Wikileaks as a customer

Amazon վեբհոսթինգը հեռացրեց Wikileaks-ը իր բաժանորդների ցուցակից,

after receiving a complaint from U.S. Senator Joe Lieberman,

այն բանից հետո, որ ստացավ ԱՄՆ սենատոր Ջո Լիբերմանի բողոքը,

despite the fact

չնայած այն բանին,

that Wikileaks had not been charged,

որ Wikileaks-ին այնպես էլ չներկայացրեցին

let alone convicted,

ինչ-որ օրինազանցության

of any crime.

հոդվածով մեղադրանք:

So we assume

Այսպիսով, մենք գտնում ենք,

that the Internet is a border-busting technology.

որ համացանցը սահմաններ վերացնող տեխնոլոգիա է:

This is a map of social networks worldwide,

Սա աշխարհի սոցիալական ցանցերի քարտեզն է,

and certainly Facebook has conquered much of the world --

և իհարկե Facebook-ը արդեն գրավել է աշխարհի մեծ մասը --

which is either a good or a bad thing,

սա կարելի է դիտարկել ինչպես լավ, այնպես էլ վատ փաստ՝

depending on how you like

կախված թե որքանով եք հավանում մոտեցումը,

the way Facebook manages its service.

որով Facebook-ը տրամադրում է իր ծառայությունները:

But borders do persist

Բայց սահմանները պահպանվում են

in some parts of cyberspace.

համացանցի որոշ մասերում:

In Brazil and Japan,

Բրազիլիայում և Ճապոնիայում

it's for unique cultural and linguistic reasons.

դրա պատճառը մշակութային և լեզվաբանական յուրահատկություններն են:

But if you look at China, Vietnam

Բայց եթե նայեք Չինաստանին, Վիետնամին

and a number of the former Soviet states,

և մի շարք նախկին սովետական պետություններին,

what's happening there is more troubling.

այն, ինչ կատարվում է այնտեղ, մտահոգիչ է:

You have a situation

Ունենք մի իրավիճակ,

where the relationship between government

որտեղ կառավարության և

and local social networking companies

տեղական սոց. ցանցերի միջև հարաբերությունները

is creating a situation

ստեղծում են մի վիճակ,

where, effectively,

որտեղ, այս պլատֆորմների

the empowering potential of these platforms

հզոր պոտենցիալը էֆեկտիվորեն

is being constrained

արգելակվում է

because of these relationships

ընկերությունների և կառավարության

between companies and government.

միջև նշված հարաբերությունների պատճառով:

Now in China,

Այժմ, Չինաստանում

you have the "great firewall," as it's well-known,

ունեն այսպես կոչված հայտնի «մեծ firewall-ը»

that blocks Facebook

որը փակում է Facebook-ը,

and Twitter and now Google+

Twitter-ը և այժմ արդեն Google+ -ը,

and many of the other overseas websites.

ինչպես նաև շատ այլ օտարերկրյա վեբկայքեր:

And that's done in part with the help from Western technology.

Եվ սա իրականացվում է արևմտյան տեխնոլոգիաների շնորհիվ:

But that's only half of the story.

Բայց դա դեռ պատմության կեսն է:

The other part of the story

Պատմության մյուս մասը կայանում է նրանում,

are requirements that the Chinese government places

որ Չինաստանի կառավարությունը իր երկրի

on all companies operating on the Chinese Internet,

համացանցում աշխատող ընկերություններին պարտադրում է

known as a system of self-discipline.

կիրառել ինքնակարգապահական համակարգը:

In plain English, that means censorship and surveillance

Անգլերենով, դա նշանակում է ցենզուրա և հետախուզություն

of their users.

իր ծառայություններից օգտվողների նկատմամբ:

And this is a ceremony I actually attended in 2009

Այստեղ տեսնում ենք արարողությունը, որին ես մասնակցել եմ 2009թ.,

where the Internet Society of China presented awards

որտեղ Չինաստանի Ինտերնետային Ձեռնարկությունը շնորհում է մրցանակներ

to the top 20 Chinese companies

լավագույն 20 չինական ընկերություններին,

that are best at exercising self-discipline --

որոնք առավել լավ են կիրառում սեփական վարքի համակարգը,

i.e. policing their content.

այն է, վերահսկում են իրենց բովանդակությունը:

And Robin Li, CEO of Baidu,

Եվ Ռոբին Լին, Baidu ընկերության CEO-ն,

China's dominant search engine,

որը Չինաստանի խոշորագույն որոնողական համակարգն է,

was one of the recipients.

շահողներից մեկն էր:

In Russia, they do not generally block the Internet

Ռուսաստանում սովորաբար չեն փակում համացանցի էջերը

and directly censor websites.

և ուղղակիորեն չեն փորձում իշխել վեբ կայքերը:

But this is a website called Rospil

Բայց ահա Ռոսպիլ անունը կրող վեբկայքը,

that's an anti-corruption site.

սա հակակոռուպցիոն կայք է:

And earlier this year,

Եվ ավելի վաղ, սույն թվականին,

there was a troubling incident

մտահոգող մի պատահար տեղի ունեցավ,

where people who had made donations to Rospil

երբ մարդիկ, ով նվիրատվություններ էին արել Ռոսպիլին

through a payments processing system

վճարումներ կառավարման Yandex

called Yandex Money

Money համակարգով,

suddenly received threatening phone calls

հանկարծ ստացան ահաբեկող հեռախոսազանգեր

from members of a nationalist party

ժողովովրդավարական կուսակցության անդամների կողմից,

who had obtained details

ովքեր ստացել էին Ռոսպիլին

about donors to Rospil

ֆինանսավորող մարկանց տվյալները

through members of the security services

հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներից,

who had somehow obtained this information

ովքեր իրենց հերթին ստացել էին այդ տեղեկատվությունը

from people at Yandex Money.

Yandex Money-ի աշխատակիցներից:

This has a chilling effect

Սա զգալի ազդեցություն ունի

on people's ability to use the Internet

մարդկանց՝ կառավարությունը սթափեցնելու

to hold government accountable.

նպատակով համացանցն օգտագործելու գործում:

So we have a situation in the world today

Այսպիսով, այսօր աշխարհում եկել ենք մի վիճակի,

where in more and more countries

որտեղ ավելի ու ավելի շատ երկրներում

the relationship between citizens and governments

քաղաքացու և կառավարության միջև կապը

is mediated through the Internet,

իրականացվում է համացանցի միջոցով,

which is comprised primarily

որը գլխավորապես կազմված է

of privately owned and operated services.

սեփականատիրական ծառայություններից:

So the important question, I think,

Կարծում եմ, կարևոր հարցը ոչ թե այն է

is not this debate over whether the Internet

թե վերջին հաշվով համացանցը

is going to help the good guys more than the bad guys.

կօգնի «լավ տղաներին» կամ «վատ տղաներին»:

Of course, it's going to empower

Իհարկե, այն կհզորացնի նրան,

whoever is most skilled at using the technology

ով առավել հմուտ է օգտագործում տեխնոլոգիան

and best understands the Internet

և լավ է հասկանում համացանցը,

in comparison with whoever their adversary is.

ի տարբերություն հակադիր կողմին, ով էլ որ դա լինի:

The most urgent question we need to be asking today

Ամենահրատապ հարցը, որը մեզ պետք է հուզի այսօր,

is how do we make sure

դա այն է, թե ինչպես համոզված լինել,

that the Internet evolves

որ համացանցը զարգանում է

in a citizen-centric manner.

այնպես, ինչպես ձեռնտու է քաղաքացուն:

Because I think all of you will agree

Որովհետև, կարծում եմ բոլորդ էլ կհամաձայնեք,

that the only legitimate purpose of government

որ կառավարության միակ իրավական նպատակն

is to serve citizens,

է ժողովրդին ծառայելը:

and I would argue

Եվ ես համոզված եմ,

that the only legitimate purpose of technology

որ տեխնոլոգիայի միակ իրավական նպատակն է

is to improve our lives,

մեր կյանքը բարելավելը,

not to manipulate or enslave us.

ոչ թե մեզ կառավարելն ու ստրկացնելը:

So the question is,

Բանը նրանում է, որ

we know how to hold government accountable.

մենք գիտենք ինչպես կարելի է սթափեցնել կառավարությանը:

We don't necessarily always do it very well,

Միշտ չէ, որ շատ լավ ենք անում դա,

but we have a sense of what the models are,

բայց հասկանում ենք, թե որոնք են մոդելները,

politically and institutionally, to do that.

քաղաքականորեն կամ ինստիտուցիոնալ կերպով դա անելու համար:

How do you hold the sovereigns of cyberspace

Ինչպես կարելի է ստիպել կիբերտարածության միապետներին

accountable to the public interest

հավատարիմ մնալ ժողովրդի շահերին,

when most CEO's argue

երբ CEO-ների մեծ մասը

that their main obligation

միայն մտածում են

is to maximize shareholder profit?

բաժնետիրական եկամուտները մեծացնելու մասին:

And government regulation

Եվ կառավարության կողմից վերահսկումը

often isn't helping all that much.

միշտ չէ, որ օգնում է այդ գործում:

You have situations, for instance, in France

Ունենք մի միջադեպ, օրինակ, Ֆրանսիայում,

where president Sarkozy

երբ նախագահ Սարկոզին

tells the CEO's of Internet companies,

ինտերնետային ընկերությունների CEO-ներին ասում է.

"We're the only legitimate representatives

«Մենք ենք ժողովրդի շահերի պաշտպանության

of the public interest."

միակ իրավական պատասխանատուները»:

But then he goes and champions laws

Ապա նա գնում ու պաշտպանում է

like the infamous "three-strikes" law

հայտնի «երեք հարվածների օրենքը»,

that would disconnect citizens from the Internet

համաձայն որի, քաղաքացիներին հեռացնում էին համացանցից

for file sharing,

ֆայլեր փոխանակելու համար,

which has been condemned by the U.N. Special Rapporteur

և որը հետագայում քննադատվեց ՄԱԿ-ի Ազատ

on Freedom of Expression

արտահայտման հատուկ զեկույցում

as being a disproportionate violation

որպես մարդկանց հաղորդակցման

of citizens' right to communications,

իրավունքի անհավասար խախտում պարունակող օրենք:

and has raised questions amongst civil society groups

Սա հասարակության քաղաքակիրթ շրջանակներում բարձրացրեց հարցեր,

about whether

այն մասին, որ

some political representatives

որոշ քաղաքական գործիչներ

are more interested in preserving

ավելի հետաքրքրված են պաշտպանել

the interests of the entertainment industry

ժամանցի ինդուստրիայի շահերը,

than they are in defending the rights of their citizens.

քան իրենց քաղաքացիներինը:

And here in the United Kingdom

Եվ այստեղ, Միացյալ Թագավորությունում

there's also concern over

ևս մտահոգիչ է

a law called the Digital Economy Act

Թվային տնտեսական ակտ կոչվող օրենքը,

that's placing more onus

որը սեփականատերերի ուսերին

on private intermediaries

դնում է պարտականություններ,

to police citizen behavior.

որոնք ուղղված են քաղաքացիների վարքը վերահսկելուն:

So what we need to recognize

Այսպիսով, պետք է ընդունենք,

is that if we want to have

որ որպեսզի ապագայում ունենանք

a citizen-centric Internet in the future,

քաղաքացու շահերը գերադասող ինտերնետ,

we need a broader and more sustained

մեզ հարկավոր է ավելի լայն ու դիմացկուն

Internet freedom movement.

ինտերնետային ազատության շարժում:

After all, companies didn't stop polluting groundwater

Չէ որ ընկերությունները չդադարեցին աղտոտել ստորգետնյա ջրերը՝

as a matter of course,

պարզապես դա ցանկանալով,

or employing 10-year-olds as a matter of course,

կամ չդադարեցրին աշխատացնել տաս տարեկան երեխաներին,

just because executives woke up one day

պարզապես, որովհետև ղեկավարները մի օր արթնացան

and decided it was the right thing to do.

ու որոշեցին որ դա ճիշտ չէ:

It was the result of decades of sustained activism,

Սրանք տասնամյակների համառ ակտիվիզմի արդյունք էին,

shareholder advocacy

բաժնետերերի և սպառողների

and consumer advocacy.

քարոզչության արդյունք:

Similarly, governments don't enact

Նմանապես, կառավարությունները չեն կիրառում

intelligent environmental and labor laws

խելացի բնապահպանական օրենքները և աշխատավորի օրենքները

just because politicians wake up one day.

պարզապես որովհետև նրանք մի օր արթնացան...

It's the result of very sustained and prolonged

Սրանք շատ համառ ու երկարատև

political activism

քաղաքական ակտիվիզմի արդյունք են,

that you get the right regulations,

որի արդյունքում ունենում ենք ճիշտ կարգուկանոն

and that you get the right corporate behavior.

և ունենում ենք ճիշտ կորպորատիվ վարք:

We need to make the same approach

Պետք է ցուցաբերենք նույն մոտեցումը

with the Internet.

ինտերնետի նկատմամբ:

We also are going to need

Մենք ունենք նաև

political innovation.

քաղաքական նորարարության կարիք:

Eight hundred years ago, approximately,

Մոտ 800 տարի առաջ,

the barons of England decided

Անգլիայի բարոնները որոշեցին,

that the Divine Right of Kings

որ թագավորներին վերապահվող աստվածային իրավունքները

was no longer working for them so well,

այլևս իրենց չեն արդարացնում,

and they forced King John

և նրանք ստիպեցին Ջոն թագավորին

to sign the Magna Carta,

ստորագրել «Մագնա Կարտան»,

which recognized

որի մեջ նշված էր,

that even the king

որ նույնիսկ թագավորը,

who claimed to have divine rule

ով ունի անսահմանափակ իրավունքներ,

still had to abide by a basic set of rules.

պետք է հետևի մի շարք պարզ կանոնների:

This set off a cycle

Սա հիմնեց մի ցիկլ,

of what we can call political innovation,

որը մենք անվանում ենք քաղաքական նորարարություն,

which led eventually to the idea of consent of the governed --

որը հանգամանքների բերումով վերաճեց «ենթարկվողների թույլտվությունների» գաղափարի,

which was implemented for the first time

որն առաջին անգամ կիրառվեց

by that radical revolutionary government

Ամերիկայի ռադիկալ հեղափոխական

in America across the pond.

կառավարության կողմից:

So now we need to figure out

Այսպիսով, անհրաժեշտ է հասկանալ,

how to build consent of the networked.

թե ինչպես ստեղծել «ցանցից օգտվողների թույլտվությունները»:

And what does that look like?

Եվ ինչի՞ այն կլինի նման:

At the moment, we still don't know.

Այս պահին, դեռևս չենք կարող դա ասել:

But it's going to require innovation

Բայց այն պետք է պահանջի նորարարական մոտեցումներ,

that's not only going to need

պետք է ուշադրությունը սևեռվի

to focus on politics,

ոչ միայն քաղաքականությանը,

on geopolitics,

գեոքաղաքականությանը,

but it's also going to need

այն պետք է նաև

to deal with questions

լուծի հարցեր, կապված

of business management, investor behavior,

բիզնեսի տնօրինման, ներդրողների վարքի,

consumer choice

սպառողի ընտրության

and even software design and engineering.

և նույնիսկ ծրագրային ապահովման դիզայնի և ստեղծման հետ:

Each and every one of us has a vital part to play

Մեզանից յուրաքանչյուրը կարևոր դեր պետք է խաղա

in building the kind of world

այնպիսի աշխարհ կառուցելու գործում,

in which government and technology

որտեղ կառավարությունն ու տեխնոլոգիան

serve the world's people and not the other way around.

ծառայում են աշխարհի մարդկանց, և ոչ թե հակառակը:

Thank you very much.

Անչափ շնորհակալ եմ:

(Applause)

(ծափահարություններ)