Daniel H. Cohen: For argument's sake

Translator: Hayk Zayimtsyan Reviewer: Kristine Sargsyan

Ես Դեն Կոհենն եմ, ինչպես ինձ ներկայացրին` գիտնական եմ:

My name is Dan Cohen and I am an academic, as he said.

Իսկ դա նշանակում է, որ ես վիճում եմ:

And what that means is that I argue.

It's an important part of my life.

Բանվիճելն իմ կյանքի կարևոր մասն է, և ես սիրում եմ բանավիճել:

And I like to argue.

And I'm not just an academic, I'm a philosopher,

Ավելին` ես պարզապես գիտնական չեմ, ես փիլիսոփա եմ,

այդ պատճառով միշտ կարծում եմ, որ բանավիճելուց լավ եմ:

so I like to think that I'm actually pretty good at arguing.

Բանավիճելուց զատ` ես սիրում եմ նաև մտածել բանավիճելու մասին:

But I also like to think a lot about arguing.

And in thinking about arguing, I've come across some puzzles.

Այդ մտածելու ընթացքում ես մի շարք բացահայտումներ եմ արել:

And one of the puzzles is that,

Պատմեմ դրանցից մեկի մասին:

as I've been thinking about arguing over the years --

Ես երկար եմ մտածել բանավիճելու մասին: Տարիներ, նույնիսկ տասնամյակներ:

Արդյունքում ես սովորել եմ ավելի լավ բանավիճել:

and it's been decades now --

I've gotten better at arguing.

But the more that I argue and the better I get at arguing,

Բայց որքան ավելի շատ եմ ես բանվիճում, ու որքան ավելի լավ եմ ես դա անում,

այնքան ավելի հաճախ եմ պարտվում բանավեճում: Սա հանելուկ է:

the more that I lose.

And that's a puzzle.

And the other puzzle is that I'm actually okay with that.

Երկրորդ հանելուկն էլ այն է, որ այդ փաստն ինձ առանձնապես չի անհանգստացնում

Why is it that I'm okay with losing

Ինչո՟ւ է դա այդպես,

and why is it that I think good arguers are actually better at losing?

և ինչո՟ւ եմ ես կարծում, որ լավ բանավիճողները

նաև պարտվելուց են լավ:

Well, there are some other puzzles.

Տեսեք, հարցականները միայն սրանք չեն:

One is: why do we argue?

Ինչո՟ւ ենք մենք ընդհանրապես բանավիճում: Ո՟վ է շահում բանավեճից:

Who benefits from arguments?

When I think about arguments, I'm talking about --

Նկատի ունեմ, այսպես կոչված,

let's call them academic arguments or cognitive arguments --

գիտական կամ ճանաչողական բանավեճերը,

where something cognitive is at stake:

երբ բանավեճի առարկան ճանաչողական ինչ-որ բան է:

Is this proposition true? Is this theory a good theory?

Օրինակ` այս կամ այն պնդումը ճի՟շտ է արդյոք: Այս կամ այն տեսությունը լա՟վն է:

Is this a viable interpretation of the data or the text? And so on.

Սա տեքստի կամ տվյալների խելամի՟տ մեկնաբանություն է, թե՟ ոչ:

I'm not interested really in arguments about whose turn it is to do the dishes

Եվ այլն: Խոսքս կենցաղային վեճերի մասին չէ,

օրինակ` թե ում հերթն է ամանները լվանալու կամ աղբը թափելու:

or who has to take out the garbage.

Yeah, we have those arguments, too.

Իհարկե, այդպիսի վեճեր էլ են լինում:

I tend to win those arguments, because I know the tricks.

Ես սովորաբար հաղթում եմ այդպիսի վեճերում, որովհետև գիտեմ «հնարքները»:

Բայց դրանք կարևոր բանավեճեր չեն:

But those aren't the important arguments.

Ես այսօր խոսում եմ գիտական բանավեճերի մասին,

I'm interested in academic arguments,

և ահա թե ինչն է ինձ զարմացնում դրանց վերաբերյալ:

and here are the things that puzzle me.

Նախ, ի՟նչ է տալիս հաղթանակը բանավեճում:

First, what do good arguers win when they win an argument?

What do I win if I convince you

Ի՟նչ կշահեմ ես, եթե համոզեմ ձեզ, որ

that utilitarianism isn't really the right framework

ուտիլիտարիզմը բարոյական խնդիրներ քննարկելու համար լավագույն մոտեցումը չէ:

for thinking about ethical theories?

Այսպիսով` ի՟նչ է տալիս հաղթողին հաղթանակը բանավեճում:

What do we win when we win an argument?

Կամ ինչո՟ւ պիտի ինձ հետաքրքրի`

Even before that,

what does it matter to me

Ձեր կարծիքով Կանտի տեսությունն աշխատում է, թե ոչ,

whether you have this idea that Kant's theory works

or Mill is the right ethicist to follow?

կամ Միլլն արդյո՟ք ճիշտ էր բարոյականության մասին իր տեսություններում:

Ինձ բոլորովին չի հետաքրքրում`

It's no skin off my back

whether you think functionalism is a viable theory of mind.

արդյոք դուք ֆունկցիոնալիզմը համարո՟ւմ եք մտածողության մասին լավ տեսություն, թե ոչ:

So why do we even try to argue?

Ինչո՟ւ ենք մենք ընհանրապես փորձում բանավիճել:

Why do we try to convince other people

Ինչո՟ւ ենք փորձում համոզել դիմացինին հավատալ մի բանի,

to believe things they don't want to believe,

որին նա չի ուզում հավատալ:

and is that even a nice thing to do?

Ի վերջո` կարելի՟ է մարդուն ստիպել

Is that a nice way to treat another human being,

մտածել այնպես, ինչպես

try and make them think something they don't want to think?

ինքը չի ուզում մտածել:

Well, my answer is going to make reference to three models for arguments.

Իմ պատասխանում ես հղում կանեմ

բանավեճերի երեք մոդելներին:

The first model -- let's call it the dialectical model --

Առաջին մոդելում - եկեք այն անվանենք դիալեկտիկական մոդել,

is we think of arguments as war; you know what that's like --

բանավեճը պատերազմի պես մի բան է. բոլորս էլ գիտենք, թե դա ինչ է:

Մարդիկ գոռում են, գոչում,

a lot of screaming and shouting and winning and losing.

հաղթում, պարտվում:

Բանավիճելու ամենաօգտակար ու հարմար մոդելը չէ,

That's not a very helpful model for arguing,

but it's a pretty common and entrenched model for arguing.

բայց բավականին տարածված ու ընդունված ձև է:

But there's a second model for arguing: arguments as proofs.

Կա մեկ ուրիշ մոտեցում, որտեղ բանավեճն ապացույց է:

Think of a mathematician's argument.

Օրինակ` մաթեմատիկոսների բանավեճը:

Here's my argument. Does it work? Is it any good?

Ահա իմ փաստարկը. կանցնի՟:

Are the premises warranted? Are the inferences valid?

Պնդումս ճի՟շտ է: Եզրահանգումներս խելամի՟տ են:

Եզրահանգումս մեկնարկային ենթադրությունների՟ց է բխում, թե ոչ:

Does the conclusion follow from the premises?

No opposition, no adversariality --

Բանավիճողներն իրար չեն ընդդիմանում, իրար հետ չեն մրցում,

not necessarily any arguing in the adversarial sense.

թշնամություն չեն անում:

But there's a third model to keep in mind

Բանավիճելու երրորդ մոդելը,

that I think is going to be very helpful,

իմ կարծիքով, ամենաօգտակարն է:

and that is arguments as performances, arguments in front of an audience.

Բանավեճը բեմադրություն է:

Բանավեճը հանրային ելույթ է:

We can think of a politician trying to present a position,

Օրինակ` քաղաքական գործիչը, որը ներկայացնում է ինչ-որ բան,

trying to convince the audience of something.

փորձում է լսարանին համոզել ինչ-որ բանում:

But there's another twist on this model that I really think is important;

Այստեղ մի կարևոր բան պետք է հիշել.

namely, that when we argue before an audience,

Երբ մենք բանավիճում ենք ինչ-որ լսարանի առջև,

sometimes the audience has a more participatory role in the argument;

երբեմն լսարանն ավելի մասնակցային դեր ունի:

that is, arguments are also [performances] in front of juries,

Ստացվում է, որ երբեմն այսպիսի բանավեճերը նաև ատենակալների առջև ելույթ են.

who make a judgment and decide the case.

նրանք լսում են, քննում և որոշում կայացնում:

Եկեք այս մոդելն անվանենք հռետորական մոդել,

Let's call this the rhetorical model,

where you have to tailor your argument to the audience at hand.

որի դեպքում հարկավոր է հարմարվել լսարանին:

You know, presenting a sound, well-argued,

Իմաստ չունի ֆրանսիալեզու լսարանի առջև

tight argument in English before a francophone audience

ասել գրագետ, մտածված, հիմնավորված բաներ`

just isn't going to work.

անգլերենով:

So we have these models -- argument as war, argument as proof

Այսպիսով` բանավիճելու երեք մոդել կա:

բանավեճը որպես պատերազմ, բանավեճը որպես ապացույց, և բանավեճը որպես ելույթ:

and argument as performance.

Այս երեքից ամենատարածվածը պատերազմ-բանավեճի մոդելն է:

Of those three, the argument as war is the dominant one.

It dominates how we talk about arguments,

Մենք այդ մոդելով ենք խոսում ու

it dominates how we think about arguments,

մտածում բանավեճերի մասին,

and because of that, it shapes how we argue,

հետևաբար նաև այդպես ենք

our actual conduct in arguments.

բանավիճում ինքներս:

Now, when we talk about arguments,

Այո, բանավեճերի մասին խոսելիս էլ մենք

we talk in a very militaristic language.

շատ «պատերազմական» բառապաշար ենք օգտագործում:

We want strong arguments, arguments that have a lot of punch,

Ուժեղ փաստարկներ, որ

arguments that are right on target.

խփում են ճիշտ նշանակետին:

We want to have our defenses up and our strategies all in order.

Պաշտպանություն ապահովող, ստրատեգիական փաստարկներ:

We want killer arguments.

Փաստարկներ, որ միանգամից կջնջեն հակառակորդին:

That's the kind of argument we want.

Սա է բանավեճերի ընկալման

It is the dominant way of thinking about arguments.

ամենատարածված ձևը:

When I'm talking about arguments,

Երբ ես սկսեցի խոսել բանավեճերի մասին,

that's probably what you thought of, the adversarial model.

հավանաբար դուք էլ մտածեցիք հենց այսպիսի բանավեճերի մասին:

But the war metaphor,

Բայց իմ կարծիքով բանավեճին որպես պատերազմ նայելը

the war paradigm or model for thinking about arguments,

լրջորեն ազդում է նրա վրա,

has, I think, deforming effects on how we argue.

թե ինչպես ենք մենք բանավիճում:

Նախ, մարտավարությունը բովանդակությունից կարևոր է դառնում:

First, it elevates tactics over substance.

You can take a class in logic, argumentation.

Կարելի է սովորել տրամաբանություն և փաստարկում:

Տիրապետել այն բոլոր տեխնիկաներին, որ մարդիկ օգտագործում են

You learn all about the subterfuges

that people use to try and win arguments -- the false steps.

բանավեճերում հաղթելու համար:

It magnifies the us-versus them aspect of it.

Բանավեճին որպես պատերազմ նայելը սրում է «դուք մեր դեմ» գզացողությունը,

It makes it adversarial; it's polarizing.

հակադրում ու բևեռացնում է մարդկանց:

And the only foreseeable outcomes are triumph -- glorious triumph --

Արդյունքում հնարավոր ելքերը դառնում են

կամ հաղթանակը, կամ պատվավոր հաղթանակը, կամ պարտությունը կամ ջախջախիչ պարտությունը։

or abject, ignominious defeat.

I think those are deforming effects,

Իմ կարծիքով այս ամենը խեղաթյուրում է բանավեճի գործընթացը։

and worst of all, it seems to prevent things like negotiation

Դեռ ավելի վատ՝ բացառվում են բանակցությունը,

or deliberation or compromise or collaboration.

առողջ դատողությունը, փոխզիջման գալը,

համագործակցությունը։

Think about that one -- have you ever entered an argument thinking,

Մտածեք ինքներդ․ երբևէ եղե՞լ է, որ բանավեճի մեջ մտնեք՝

մտածելով «Տեսնենք՝ ինչ է հնարավոր ստեղծել միասին»,

"Let's see if we can hash something out, rather than fight it out.

ինչ-որ մեկից ինչ-որ բան "տանելու" փոխարեն։

What can we work out together?"

I think the argument-as-war metaphor

Բանավեճը որպես պատերազմ մոտեցումը

անխուսափելի է դարձնում այդպիսի հանգուցալուծումները։

inhibits those other kinds of resolutions to argumentation.

And finally -- this is really the worst thing --

Եվ ամենավատն այն է, որ բանավեճերը

arguments don't seem to get us anywhere; they're dead ends.

կարծես թե մեզ ոչ մի բանի չեն հասցնում։

Դրանք տանում են փակուղի։ Դրանք խցանումներ են,

They are like roundabouts or traffic jams or gridlock in conversation.

"պատային" իրավիճակներ։

We don't get anywhere.

Բանավիճողները որևէ բանի չեն հասնում։

And one more thing.

Ի դեպ, մի բան էլ։ Եվ այս վերջինն ինձ ամենաշատն է

And as an educator, this is the one that really bothers me:

անհանգստացնում՝ որպես կրթության ոլորտի ներկայացուցիչ։

If argument is war,

Բանավեճը պատերազմ է մոտեցումը հավասարության նշան է դնում

then there's an implicit equation of learning with losing.

սովորելու և պարտվելու միջև։

And let me explain what I mean.

Թույլ տվեք բացատրեմ՝ ինչ նկատի ունեմ։

Ենթադրենք, ես և Դուք բանավիճում ենք։

Suppose you and I have an argument.

You believe a proposition, P, and I don't.

Դուք հավատում եք որոշակի Պ պնդման, իսկ ես՝ ոչ։

And I say, "Well, why do you believe P?"

Ես հարցնում եմ՝ «Ինչո՞ւ եք Դուք հավատում Պ պնդմանը»։

And you give me your reasons.

Դուք բերում եք Ձեր հիմնավորումները։

And I object and say, "Well, what about ...?"

Ես առարկում եմ՝ պատասխանելով․ «Բայց չէ՞ որ․․․»

And you answer my objection.

Դուք պատասխանում եք իմ առարկությանը։

And I have a question: "Well, what do you mean?

Ես հարցնում եմ՝ «Հետո՞։ Ի՞նչ նկատի ունեք։

How does it apply over here?"

Ի՞նչ կապ ունի Ձեր ասածն այստեղ»։ Դուք պատասխանում եք։

And you answer my question.

Now, suppose at the end of the day,

Հիմա, ենթադրենք` բանավեճի ողջ ընթացքում

I've objected, I've questioned,

ես առարկել եմ, հարցեր եմ տվել,

I've raised all sorts of counter counter-considerations

հակադրվել եմ,

and in every case you've responded to my satisfaction.

և բոլոր դեպքերում ստացել եմ գոհացնող պատասխաններ:

And so at the end of the day, I say,

Արդյունքում, վերջում ես ասում եմ.

"You know what? I guess you're right: P."

«Գիտե՟ք, երևի թե դուք ճիշտ եք: Պ»:

So, I have a new belief.

Ես ձեռք եմ բերել նոր համոզմունք: Բայց դա պարզապես համոզմունք չէ:

And it's not just any belief;

Դա լավ հիմնավորված, մանրամասն ուսումնասիրված,

it's well-articulated, examined -- it's a battle-tested belief.

ճակատամարտ անցած համոզմունք է:

Great cognitive gain.

Մեծ ճանաչողական ձեռքբերում: Հիմա ի՟նչ` ո՟վ հաղթեց բանավեճում:

OK, who won that argument?

Well, the war metaphor seems to force us into saying you won,

Եթե բանավեճին նայենք որպես պատերազմ`

հաղթեցիք Դուք, չնայած ես և միայն ես ունեցա ճանաչողական ձեռքբերում:

even though I'm the only one who made any cognitive gain.

Ճանաչողական տեսակետից, ի՟նչ ձեռք բերեցիք Դուք:

What did you gain, cognitively, from convincing me?

Sure, you got some pleasure out of it, maybe your ego stroked,

Դե, իհարկե, Ձեզ հաստատ հաճելի էր "հաղթել", գուցե դա բարձրացրեց Ձեր ինքնագնահատականը:

maybe you get some professional status

Հնարավոր է` դա բարձրացրեց մասնագիտական շրջապատում

in the field -- "This guy's a good arguer."

Ձեր կարգավիճակը:

But just from a cognitive point of view,

Բայց ճանաչողական տեսակետից, ո՟վ է հաղթողը:

who was the winner?

The war metaphor forces us into thinking that you're the winner and I lost,

Պատերազմ-բանավեճի պատկերացումները ստիպում են մեզ մտածել,

որ հաղթողը Դուք եք, պարտվողը` ես,

even though I gained.

չնայած որ ես ունեցա ձեռքբերում:

And there's something wrong with that picture.

Ինչ-որ բան այստեղ սխալ է:

Եվ այդ սխալ պատկերացումն է, որ ես ուզում եմ փոխել, եթե կարող ենք:

And that's the picture I really want to change if we can.

So, how can we find ways

Այսպիսով, ինչպե՟ս անել, որ բանավեճերը

to make arguments yield something positive?

բերեն դրական ձեռքբերումներ:

What we need is new exit strategies for arguments.

Դրա համար մեզ հարկավոր են բանվեճերից "ելքերի" նոր ստրատեգիաներ:

But we're not going to have new exit strategies for arguments

Բայց մենք չենք կարող ունենալ «ելքերի» նոր ստրատեգիաներ,

until we have new entry approaches to arguments.

քանի դեռ չունենք բանավեճի մեջ մտնելու նոր մոտեցումներ:

We need to think of new kinds of arguments.

Մենք պետք է բանավեճը պատկերացնենք նորովի:

Դա անելու համար...

In order to do that, well --

I don't know how to do that.

իրականում ես չգիտեմ, թե ինչպես կարելի է դա անել:

That's the bad news.

Ահա և վատ նորությունը:

The argument-as-war metaphor is just ... it's a monster.

Պատերազմ-բանավեճի համեմատությունը, պարզապես, հրեշ է:

It's just taken up habitation in our mind,

Այն ապրում է մեր գիտակցության մեջ, և

and there's no magic bullet that's going to kill it.

չկա կախարդական մի նիզակ, որ նրան կսպանի:

Չկա կախարդական փայտիկ, որ կանհետացնի նրան:

There's no magic wand that's going to make it disappear.

Ես այս խնդրին պատասխան չունեմ:

I don't have an answer.

But I have some suggestions.

Բայց ունեմ առաջարկներ:

Here's my suggestion:

Ահա դրանցից մեկը:

If we want to think of new kinds of arguments,

Եթե մենք ուզում ենք նորովի նայել բանավեճերին,

what we need to do is think of new kinds of arguers.

պետք է նորովի նայել բանավիճողներին:

So try this:

Եկեք մի բան փորձենք:

Think of all the roles that people play in arguments.

Պատկերացրեք բոլոր այն դերերը, որ մարդիկ «խաղում են» բանավեճի մեջ:

There's the proponent and the opponent

Դիալեկտիկական բանավեճում դրանք

in an adversarial, dialectical argument.

բանախոսն ու ընդդիմախոսն են,

There's the audience in rhetorical arguments.

հռետորական բանավեճում` լսարանը,

There's the reasoner in arguments as proofs.

ապացուցողական բանավեճում` քննադատը...

All these different roles.

Հիմա փորձեք պատկերացնել մի բանավեճ, որում Դուք համ բանավիճողն եք,

Now, can you imagine an argument in which you are the arguer,

համ էլ միաժամանակ լսարանը.

but you're also in the audience, watching yourself argue?

Դուք տեսնում եք ինքներդ Ձեզ` բանավիճելիս:

Can you imagine yourself watching yourself argue,

Կարո՟ղ եք պատկերացնել, որ Դուք տեսնում եք ինձներդ Ձեզ բանավիճելիս,

տանուլ եք տալիս բանավեճը, բայց վերջում, միևնույն է`

losing the argument, and yet still, at the end of the argument, saying,

ասում եք. «Ուխ, ինչ լավ բանավեճ էր»:

"Wow, that was a good argument!"

Կարծում եմ` կարող եք:

Can you do that?

I think you can, and I think if you can imagine that kind of argument,

Եթե կարող եք պատկերացնել բանավեճ, որում

where the loser says to the winner and the audience and the jury can say,

պարտվողը հաղթողին ասում է`

«Լավ բանավեճ էր»,

"Yeah, that was a good argument,"

և նույնն ասում են լսարանն ու «դատավորները»,

then you have imagined a good argument.

ապա Դուք պատկերացրել եք լավ բանավեճ:

And more than that,

Ավելին, Դուք պատկերացրել եք լավ բանավիճող,

I think you've imagined a good arguer,

ինչպիսին արժե,

an arguer that's worthy of the kind of arguer you should try to be.

որ լինեք ինքներդ:

Now, I lose a lot of arguments.

Ես շատ բանավեճեր եմ տանուլ տալիս:

It takes practice to become a good arguer,

Լավ բանավիճելը` բանավեճում պարտվելուց օգուտ քաղելը,

in the sense of being able to benefit from losing, but fortunately,

փորձառություն է պահանջում:

Բայց բարեբախտաբար ես շատ, շատ գործընկերներ եմ ունեցել,

I've had many, many colleagues who have been willing to step up

ովքեր պատրաստակամ են եղել օգնել ինձ այդ փորձառությունը ձեռք բերել:

and provide that practice for me.

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)