Susan Savage-Rumbaugh: The gentle genius of bonobos

میمون هایی که می توانند بنویسند از زبان سوزان ساواج - رامباف

Translator: Ali Moeeny Reviewer: Hasan Moeeni

I work with a species called "Bonobo."

من با این گونه که اسمش «بنوبو» است کار می کنم.

And I'm happy most of the time,

و من بیشتر وقتها خیلی خوشحال هستم،

because I think this is the happiest species on the planet.

چون که فکر می کنم اینها شادترین گونه روی زمین هستند.

It's kind of a well-kept secret.

وجود این میمونها، به نوعی یک راز است.

This species lives only in the Congo.

این گونه فقط در کنگو زندگی می کند.

And they're not in too many zoos, because of their sexual behavior.

و به خاطر رفتار جنسی شان، کمتر باغ وحشی اینها را به نمایش گذاشته است.

Their sexual behavior is too human-like

رفتار جنسی اینها خیلی شبیه انسان است،

for most of us to be comfortable with.

و ما معمولا با چنین چیزی راحت نیستیم.

(Laughter)

(خنده)

But --

اما

(Laughter)

(خنده)

actually, we have a lot to learn from them, because they're a very

واقعیت این است که ما خیلی چیزها را باید از اینها یاد بگیریم.

egalitarian society and they're a very empathetic society.

به خاطر جامعه واقعا بی طبقه شان و به خاطر جامعه خیلی عاطفی یشان.

And sexual behavior is not confined to one aspect of their life

و برای اینها رفتار جنسی یک جنبه مجزا از بقیه زندگی نیست

that they sort of set aside.

که آن را در کنار کارهای دیگر انجام دهند.

It permeates their entire life.

این رفتار به نوعی به همه زندگی شان سرایت دارد.

And it's used for communication.

و به عنوان راه ارتباط و تکلم هم بین اینها استفاده می شود.

And it's used for conflict resolution.

برای رفع اختلافات هم استفاده می شود.

And I think perhaps somewhere in our history we sort of,

و من فکر می کنم شاید ما در جایی از تاریخ

divided our lives up into lots of parts.

زندگی مان را تکه تکه کرده ایم.

We divided our world up with lots of categories.

ما دنیایمان را به دسته های مختلف تقسیم کرده ایم.

And so everything sort of has a place that it has to fit.

و همه چیز برای ما جایگاهی دارد که باید در آن چهار چوب جای بگیرد.

But I don't think that we were that way initially.

ولی من فکر نمی کنم ما از اول اینطور بوده ایم.

There are many people who think that the animal world is hard-wired

خیلی ها هستند که فکر می کنند دنیای حیوانات از پیش تعیین شده است.

and that there's something very, very special about man.

و انسان موجود خیلی خیلی خاصی است.

Maybe it's his ability to have causal thought.

شاید این قابلیت انسان که می تواند تفکر علّی داشته باشد منشاء این عقیده است،

Maybe it's something special in his brain

شاید قابلیت ویژه ای در مغز انسان هست

that allows him to have language.

که باعث می شود ما زبان داشته باشیم.

Maybe it's something special in his brain

شاید ویژگی خاصی در مغز انسان هست

that allows him to make tools or to have mathematics.

که امکان ساختن و استفاده از ابزارها را به انسان می دهد. یا توان درک ریاضیات را.

Well, I don't know. There were Tasmanians who were discovered

خوب من جواب این مساله را نمی دانم. در قرن هفدهم افرادی در تاسمانی پیدا شدند

around the 1600s and they had no fire.

که آتش نداشتند

They had no stone tools.

و هیچ ابزار سنگی نداشتند.

To our knowledge they had no music.

تا جایی که ما می دانیم حتی موسیقی هم نداشتند.

So when you compare them to the Bonobo,

خوب وقتی اینها را با بنوبو مقایسه بکنید می بینید که

the Bonobo is a little hairier.

بنوبوها کمی پشمالوترند.

He doesn't stand quite as upright.

به اندازه آن آدمهای تاسمانیایی هم صاف نمی ایستند.

But there are a lot of similarities.

ولی خوب شباهتهای خیلی زیادی با آنها دارند.

And I think that as we look at culture,

و من فکر می کنم که وقتی ما به فرهنگ نگاه کنیم،

we kind of come to understand

به نوعی درک می کنیم که

how we got to where we are.

ما چطور به اینجا رسیده ایم.

And I don't really think it's in our biology;

من فکر نمی کنم تفاوت اصلی در بیولوژی ما است.

I think we've attributed it to our biology,

من فکر می کنم ما این تفاوتها را به بیولوژی مان منتسب کرده ایم،

but I don't really think it's there.

ولی باور من این است که جواب در بیولوژی نیست.

So what I want to do now is introduce you

من حالا می خواهم

to a species called the Bonobo.

گونه بنوبو را به شما معرفی بکنم.

This is Kanzi.

این کانزی است.

He's a Bonobo.

او یک بنوبو است.

Right now, he's in a forest in Georgia.

الان کانزی در یک جنگل در جورجیا زندگی می کند.

His mother originally came from a forest in Africa.

مادرش اصالتا اهل یک جنگل در آفریقا بوده است.

And she came to us when she was just at puberty,

مادر کانزی از حوالی بلوغ،

about six or seven years of age.

یعنی از حدود شش هفت سالگی پیش ما آمده است.

Now this shows a Bonobo on your right,

در این تصویر شما یک بنوبو را در سمت راست

and a chimpanzee on your left.

و یک شامپانزه را در سمت چپ می بینید.

Clearly, the chimpanzee has a little bit harder time of walking.

پیدا است که شامپانزه ها سخت تر راه می روند.

The Bonobo, although shorter than us and their arms still longer,

بنوبو ها با اینکه کوتاه قد تر از ما هستند و دستهاشان بلند تر است

is more upright, just as we are.

خیلی راست قامت تر از شامپانزه ها هستند، مثل ما.

This shows the Bonobo compared to an australopithecine like Lucy.

این یکی بنوبو را در مقایسه با یک استرولوپتسین مثل لوسی نشان می دهد.

As you can see, there's not a lot of difference

همانطور که می بینیید تفاوت زیادی

between the way a Bonobo walks

بین راه رفتن بنوبو ها

and the way an early australopithecine would have walked.

و نحوه ای که استرولوپتسین ها راه می رفته اند وجود ندارد.

As they turn toward us you'll see

حالا که به سمت ما چرخیدند می بینید که

that the pelvic area of early australopithecines is a little flatter

لگن استرولوپتسین ها کمی مسطح تر بوده است

and doesn't have to rotate quite so much from side to side.

و نیاز نبوده که اینقدر به چپ و راست حرکت کنند.

So the -- the bipedal gait is a little easier.

برای همین راه رفتن روی دو پا برایشان کمی ساده تر بوده است.

And now we see all four.

و حالا هر چهار تا را با هم می بینیم.

Video: Narrator: The wild Bonobo lives in central Africa, in the jungle

ویدئو: بنوبوهای وحشی در آفریقای مرکزی زندگی می کنند.

encircled by the Congo River.

در جنگلی که توسط رود کنگو احاطه شده است.

Canopied trees as tall as 40 meters, 130 feet,

درختهایی پوشیده از خزه به بلندی چهل متر

grow densely in the area.

این منطقه را پوشانده اند.

It was a Japanese scientist

اولین بار سی سال پیش یک دانشمند ژاپنی

who first undertook serious field studies of the Bonobo,

به طور جدی بنوبو ها را

almost three decades ago.

در محل زندگی طبیعی شان بررسی کرده است.

Bonobos are built slightly smaller than the chimpanzee.

بنوبوها کمی از شامپانزه ها کوچکتر هستند.

Slim-bodied, Bonobos are by nature very gentle creatures.

لاغر اندام تر هستند و طبیعتی ملایم تر دارند.

Long and careful studies have reported many new findings on them.

مطالعات طولانی و دقیقی که انجام شده، یافته های جدیدی را روشن کرده است.

One discovery was that wild Bonobos often walk bidpedally.

یک یافته این بود که بنوبوهای وحشی غالبا روی دو پا راه می روند.

What's more, they are able to walk upright for long distances.

علاوه بر این آنها می توانند فاصله های طولانی را ایستاده راه بروند.

Susan Savage-Rumbaugh (video): Let's go say hello to Austin first and then go to the A frame.

خوب بیا که اول سری به آستین بزنیم و بعد سراغ کلبه برویم.

SS: This is Kanzi and I, in the forest.

سوزان: اینجا کانزی و من توی جنگل هستیم.

None of the things you will see in this particular video are trained.

هیچ کدام از چیزهایی که در این فیلم می بینید تعلیم داده شده،

None of them are tricks.

یا حقه سینمایی نیستند.

They all happened to be captured on film spontaneously,

همه اینها به طور اتفاقی و خود به خود

by NHK of Japan.

توسط NHK ژاپن فیلم برداری شده اند.

We have eight Bonobos.

ما هشت تا بنوبو داریم.

Video: Look at all this stuff that's here for our campfire.

ویدئو: بیا این چیزهایی که برای آتش روشن کردن داریم را ببین.

SS: An entire family at our research centre.

سوزان: ما در مرکز تحقیقاتی مان یک خانواده کامل داریم.

Video: You going to help get some sticks?

ویدئو: کمک می کنی یک کم بیشتر چوب آماده کنیم؟

Good.

خوبه.

We need more sticks, too.

ما بازهم بیشتر چوب می خواهیم.

I have a lighter in my pocket if you need one.

اگر فندک لازم داری من توی جیبم یک فندک دارم.

That's a wasps' nest.

اون یک لانه زنبور است.

You can get it out.

بیا از جیب من بیرون بیارش.

I hope I have a lighter.

امیدوارم فندک داشته باشم.

You can use the lighter to start the fire.

می توانی با فندک آتش روشن کنی.

SS: So Kanzi is very interested in fire.

سوزان: کانزی خیلی به آتش علاقه داره.

He doesn't do it yet without a lighter,

هنوز نمی تواند بدون فندک آتش روشن کند.

but I think if he saw someone do it, he might be able to do --

ولی فکر می کنم اگر ببیند که یک کسی این کار را می کند ممکن است یاد بگیرد

make a fire without a lighter.

که بدون فندک آتش روشن کند.

He's learning about how to keep a fire going.

الان دارد یاد میگیرد که چطور آتش را روشن نگه دارد.

He's learning the uses for a fire,

دارد یاد میگیرد که آتش به چه دردی می خورد.

just by watching what we do with fire.

فقط نگاه می کند که ببیند ما با آتش چه کار می کنیم.

(Laughter)

(خنده)

This is a smile on the face of a Bonobo.

این یک لبخند روی صورت یک بنوبو است.

These are happy vocalizations.

اینها صداهای شادی است.

Video: You're happy.

ویدئو: خیلی خوشحالی.

You're very happy about this part.

از این کار خیلی خوشت میاد.

You've got to put some water on the fire. You see the water?

ما باید روی این آتش آب بریزیم آب را می بینی؟

Good job.

خیلی خوبه.

SS: Forgot to zip up the back half of his backpack.

سوزان: یادش رفته زیپ عقب کوله پشتی را ببندد.

But he likes to carry things from place to place.

ولی دوست دارد که چیزها را از این طرف به اون طرف ببرد.

Video: Austin, I hear you saying "Austin."

ویدئو: آستین، شنیدم که گفتی آستین.

SS: He talks to other Bonobos at the lab, long-distance,

سوزان: از راه دور با بقیه بنوبوهایی که توی آزمایشگاه هستند حرف می زند.

farther than we can hear.

دورتر از آنچه ما آدمها معمولا می توانیم بشنویم.

This is his sister.

این خواهر کانزی است.

This is her first time to try to drive a golf cart.

این اولین بار است که می خواهد این ماشین گلف را براند.

Video: Goodbye.

ویدئو: خداحافظ

(Laughter)

(خنده)

SS: She's got the pedals down, but not the wheel.

سوزان: فعلا پدالها را یاد گرفته ولی فرمان دادن را هنوز بلد نیست.

She switches from reverse to forward

می تواند جلو و عقب برود

and she holds onto the wheel, rather than turns it.

ولی فقط یاد گرفته که فرمان را بگیرد به جای اینکه فرمان را بچرخاند.

(Laughter)

(خنده)

Like us, she knows that that individual in the mirror is her.

مثل ما می فهمد که خودش است که توی آینه است.

(Music)

(موسیقی)

Video: Narrator: By raising Bonobos in a culture that is both Bonobo and human,

ویدئو: با پرورش بنوبو ها در جامعه ای که هم بنوبو و هم انسان در آن هستند

and documenting their development across two decades,

و ثبت رشد آنها در طی بیش از دو دهه

scientists are exploring how cultural forces

دانشمندان در حال بررسی تاثیر

(Laughter)

(خنده)

may have operated during human evolution.

عوامل فرهنگی در تکامل انسان هستند.

His name is Nyota.

اسم این نیوتا است (سه ماهه).

It means "star" in Swahili.

به زبان سواحیلی نیوتا یعنی ستاره.

(Music)

(موسیقی)

Panbanisha is trying to give Nyota a haircut with a pair of scissors.

پمبنشیا سعی می کند موهای نیوتا را با قیچی کوتاه کند.

In the wild, the parent Bonobo is known to groom its offspring.

در جنگل والدین بنوبوها بچه هایشان را با دست آرایش می کنند.

Here Panbanisha uses scissors, instead of her hands,

در اینجا پمبنیشیا از قیچی به جای دست

to groom Nyota.

برای آرایش نیوتا استفاده می کند.

Very impressive.

خیلی جالب است.

Subtle maneuvering of the hands is required

کنترل خیلی ظریف دست لازم است

to perform delicate tasks like this.

تا کسی بتواند کاری به این دقت را انجام بدهد.

Nyota tries to imitate Panbanisha by using the scissors himself.

نیوتا سعی می کند از پمبنیشا تقلید کند و خودش از قیچی استفاده کند.

Realizing that Nyota might get hurt,

پمبنیشا که فکر می کند نیوتا ممکن است آسیب ببیند،

Panbanisha, like any human mother,

مثل مادرهای انسان

carefully tugs to get the scissors back.

با آرامش و دقت قیچی را از دست نیوتا می کشد.

He can now cut through tough animal hide.

الان کانزی می تواند چرم محکم را ببرد.

SS: Kanzi's learned to make stone tools.

سوزان: کانزی یاد گرفته که ابزارهای سنگی بسازد.

Video: Kanzi now makes his tools,

ویدئو: کانزی ابزاهایش را به همان روشی که

just as our ancestors may have made them,

اجداد ما دو و نیم میلیون سال پیش

two-and-a-half million years ago --

می ساخته اند می سازد.

by holding the rocks in both hands, to strike one against the other.

با گرفتن دو قطعه سنگ در دو دستش و کوبیدن آنها به هم

He has learned that by using both hands

کانزی یاد گرفته است که اگر از هر دو دستش استفاده کند

and aiming his glancing blows,

و ضربه هایش را بادقت نشانه گیری کند

he can make much larger, sharper flakes.

می تواند تراشه های بلند تر و تیز تری درست کند.

Kanzi chooses a flake he thinks is sharp enough.

کانزی یک تراشه را که فکر می کند به اندازه کافی تیز است انتخاب می کند.

The tough hide is difficult to cut, even with a knife.

این چرم محکم را حتی با چاقو به سختی می توان برید.

The rock that Kanzi is using is extremely hard

سنگی که کانزی استفاده کرده است خیلی محکم است.

and ideal for stone tool making, but difficult to handle,

و برای ساختن ابزار سنگی ایده آل است ولی استفاده از آن آسان نیست

requiring great skill.

و مهارت لازم دارد.

Kanzi's rock is from Gona, Ethiopia

سنگی که کانزی استفاده کرد از اتیوپی آورده شده

and is identical to that used by our African ancestors

و مشابه چیزی است که اجداد ما در آفریقا

two-and-a-half million years ago.

دو و نیم میلیون سال پیش از آن استفاده می کرده اند.

These are the rocks Kanzi used

اینها سنگهایی است که کانزی از آنها استفاده کرده است

and these are the flakes he made.

و اینها تراشه هایی است که کانزی ساخته است.

The flat sharp edges are like knife blades.

لبه های صاف و برنده اینها مثل تیغه چاقو است.

Compare them to the tools our ancestors used;

آنها را با ابزاهایی که اجداد ما استفاده می کرده اند مقایسه کنید.

they bear a striking resemblance to Kanzi's.

خیلی به هم شبیه هستند.

Panbanisha is longing to go for a walk in the woods.

پمبنیشا خیلی دلش می خواهد که برای قدم زدن در جنگل بیرون برود.

She keeps staring out the window.

مدام به بیرون پنجره زل می زند.

SS: This is -- let me show you something we didn't think they would do.

سوزان: حالا می خواهم چیزی را به شما نشان بدهم که ما فکر نمی کردیم اینها انجام بدهند.

Video: For several days now, Panbanisha has not been outside.

ویدئو: چندین روز است که پمبنیشا بیرون نرفته است.

SS: I normally talk about language.

سوزان: من معمولا در مورد زبان این میمون ها صحبت می کنم.

Video: Then Panbanisha does something unexpected.

ویدئو: پمبنیشا شروع به کاری می کند که انتظار آن را نداشتیم.

SS: But since I'm advised not to do what I normally do,

سوزان: ولی از آنجا که به من توصیه شده کاری که معمولا می کنم را نکنم،

I haven't told you that these apes have language.

به شما نگفتم که اینها زبان دارند.

It's a geometric language.

یک زبان هندسی.

Video: She takes a piece of chalk

ویدئو: او یک تکه گچ را بر می دارد

and begins writing something on the floor.

و شروع به کشیدن چیزی روی زمین می کند.

What is she writing?

چه چیزی می نویسد؟

SS: She's also saying the name of that, with her voice.

سوزان: او اسم این چیزی که می نویسد را تلفظ هم می کند.

Video: Now she comes up to Dr. Sue and starts writing again.

ویدئو: الان او پیش دکتر سو می آید و دوباره شروع به نوشتن می کند.

SS: These are her symbols on her keyboard.

سوزان: اینها علامتهایی است که روی صفحه کلید برای استفاده او قرار داده ایم.

(Music)

(موسیقی)

They speak when she touches them.

وقتی به این علامتها دست بزند دستگاه علامت را تلفظ می کند.

Video: Panbanisha is communicating to Dr. Sue where she wants to go.

ویدئو: پمبنیشا دارد برای دکتر سو می گوید که کجا می خواهد برود.

"A frame" represents a hut in the woods.

آن علامت شبیه A نشانه یک کلبه در جنگل است.

Compare the chalk writing with the lexigram on the keyboard.

این نوشته گچی را با علامتی که روی کی برد هست مقایسه کنید.

Panbanisha began writing the lexigrams on the forest floor.

پمبنیشا شروع کرده که این علائم (لکزیگرام) را روی زمین جنگل هم نقاشی کند.

SS (video): Very nice. Beautiful, Panbanisha.

خیلی عالی است. خیلی قشنگ است پمبنیشا.

SS: At first we didn't really realize what she was doing,

سوزان: اولش نمی فهمیدیم دارد چه کار می کند.

until we stood back and looked at it and rotated it.

تا اینکه عقبتر ایستادیم و نگاه کردیم و علامت را چرخاندیم.

Video: This lexigram also refers to a place in the woods.

ویدئو: این علامت (لکزیگرام) به محلی در جنگل اشاره دارد.

The curved line is very similar to the lexigram.

شکلی که کشیده است بسیار شبیه علامتی است که به همین منظور روی کلید ها کشیده شده است.

The next symbol Panbanisha writes represents "collar."

شکل بعدی که پمبنیشا می کشد نشان قلاده است.

It indicates the collar that Panbanisha must wear when she goes out.

این نشان دهنده قلاده ای است که پمبنیشا باید وقتی بیرون می رود بپوشد.

SS: That's an institutional requirement.

سوزان: این کار دستور العمل موسسه است.

Video: This symbol is not as clear as the others,

ویدئو: این شکل به وضوح بقیه نیست.

but one can see Panbanisha is trying to produce a curved line

ولی می شود فهمید که پمبنیشا سعی دارد یک خط منحنی

and several straight lines.

و چند خط راست بکشد.

Researchers began to record what Panbanisha said,

محققین شروع به ثبت نشانه هایی که پمبنیشا

by writing lexigrams on the floor with chalk.

روی زمین می کشد کرده اند تا منظور او را درک کنند.

Panbanisha watched.

پمبنیشا که این قضیه را مشاهده کرد،

Soon she began to write as well.

شروع به نوشتن علائم دیگری کرد.

The Bonobo's abilities have stunned scientists around the world.

توانایی های بنوبو ها دانشمندان را در سرتاسر دنیا حیرت زده کرده است.

How did they develop?

اینها چطور این توانایی ها را به دست آورده اند.

SS (video): We found that the most important thing

سوزان: ما فهمیده ایم که مهمترین کار برای اینکه

for permitting Bonobos to acquire language is not to teach them.

به بنوبو ها امکان یادگرفتن زبان را بدهیم این نیست که به آنها آموزش بدهیم بلکه

It's simply to use language around them,

بهتر است که ما خودمان در حضور آنها و در اطراف آنها از زبان استفاده کنیم.

because the driving force in language acquisition

چرا که مشوق آموزش زبان این است که

is to understand what others, that are important to you, are saying to you.

شما سعی کنید بفهمید منظور کسانی که برای شما مهم هستند چیست.

Once you have that capacity,

وقتی شما ظرفیت این را داشته باشید

the ability to produce language

توان تولید زبان

comes rather naturally and rather freely.

کم و بیش به طور طبیعی به دنبال آن خواهد آمد.

So we want to create an environment in which Bonobos,

خوب ما می خواستیم یک محیطی ایجاد کنیم که در آن بنوبو ها

like all of the individuals with whom they are interacting --

مثل همه افراد دیگری که با آنها سر و کار دارند باشند.

we want to create an environment in which they have fun,

ما می خواستیم محیطی درست کنیم که بنوبو ها در آنجا سرگرم باشند .

and an environment in which the others

و محیطی بسازیم که افرادی که آنجا هستند

are meaningful individuals for them.

برای بنوبوها معنی دار باشند.

Narrator: This environment brings out unexpected potential

این محیط استعداد های پیش بینی نشده ای را

in Kanzi and Panbanisha.

در کانزی و پمبنیشا بروز داده است.

Panbanisha is enjoying playing her harmonica,

پمبنیشا از نواختن سازدهنی لذت می برد.

until Nyota, now one year old, steals it.

تا اینکه نیوتا که حالا یک سالش شده است آن را می دزدد.

Then he peers eagerly into his mother's mouth.

حالا با کنجکاوی به دورن دهان مادرش نگاه می کند.

Is he looking for where the sound came from?

آیا نیوتا دنبال منشا صدا می گردد؟

Dr. Sue thinks it's important to allow such curiosity to flourish.

دکتر سو معتقد است که لازم است اجازه داده شود این جور کنجکاوی ها پرورش پیدا کند.

This time Panbanisha is playing the electric piano.

این دفعه پمبنیشا پیانوی الکتریکی می نوازد.

She wasn't forced to learn the piano;

کسی او را مجبور نکرده که پیانو یاد بگیرد.

she saw a researcher play the instrument and took an interest.

او دیده بود که یکی از محققین پیانوی الکتریکی می نوازد و علاقه مند شده بود.

Researcher: Go ahead. Go ahead. I'm listening.

ادامه بده. ادامه بده. من دارم گوش می کنم.

Do that real fast part that you did. Yeah, that part.

اون قسمت تندی که اون دفعه اجرا کردی را دوباره اجرا کن. آره همین قسمت را.

Narrator: Kanzi plays the xylophone;

کانزی زایلوفون می نوازد.

using both hands he enthusiastically accompanies Dr. Sue's singing.

او با استفاده از هر دودستش دکتر سو را همراهی می کند.

Kanzi and Panbanisha

کانزی و پمبنیشا

are stimulated by this fun-filled environment,

در این محیط شاد تحریک شده اند و

which promotes the emergence of these cultural capabilities.

این محیط بروز این خصوصیات اجتماعی را تقویت و زمینه سازی می کند.

(Laughter)

(خنده)

Researcher: OK, now get the monsters. Get them.

حالا اون هیولاها را بگیر. بگیرشون.

Take the cherries too.

اون گیلاس ها را هم بگیر.

Now watch out, stay away from them now.

مواظب باش حالا طرفشون نرو.

Now you can chase them again. Time to chase them.

حالا دوباره می تونی دنبالشون بکنی. وقتشه دنبالشون برو.

Now you have to stay away. Get away.

حالا باید فرار کنی. فرار کن!

Run away. Run.

فرار کن! برو!

Now we can chase them again. Go get them.

حالا دوباره دنبالشون کن! برو دنبالشون!

Oh no!

اوه. نه.

Good Kanzi. Very good. Thank you so much.

آفرین کانزی. خیلی خوب بود. متشکرم.

Narrator: None of us, Bonobo or human, can possibly even imagine?

هیچ یک از ما چه انسان و چه بنوبو هیچ وقت تصور این را هم نمی کرده ایم.

SS: So we have a bi-species environment, we call it a "panhomoculture."

سوزان: اینجا محیطی است که دو گونه انسان و بنوبو می توانند با هم زندگی کنند. ما این محیط را پان همو کالچر یا محیط همه «همو» ها می نامیم.

We're learning how to become like them.

ما داریم یاد می گیریم که چطور مثل اینها باشیم.

We're learning how to communicate with them,

یاد می گیریم که چطور با صداهای خیلی نازک

in really high-pitched tones.

با آنها مکالمه بکنیم.

We're learning that they probably have a language in the wild.

ما فکر می کنیم که اینها احتمالا در زندگی عادی زبان دارند.

And they're learning to become like us.

و آنها هم یاد می گیرند که مثل ما باشند.

Because we believe that it's not biology; it's culture.

ما معتقدیم که تفاوت اساسی ما در بیولوژی نیست در فرهنگ است.

So we're sharing tools and technology and language

ما ابزارها و تکنولوژی و زبانمان را

with another species.

با یک گونه ی دیگر به اشتراک گذاشته ایم.

Thank you.

متشکرم.