Deb Roy: The birth of a word

Translator: André Müller Reviewer: James Piton

Imagine if you could record your life --

Imagu surbendigi vian vivon —

everything you said, everything you did,

ĉio, kion vi diris, ĉio, kion vi faris,

available in a perfect memory store at your fingertips,

rekte havebla en perfekta memorstoko, alirebla,

so you could go back

do vi povas reeniri

and find memorable moments and relive them,

kaj trovi memorindajn momentojn kaj resperti ilin,

or sift through traces of time

aŭ trakribri la spurojn de la tempo

and discover patterns in your own life

kaj malkovri skemojn en via propra vivo,

that previously had gone undiscovered.

kiujn antaŭe vi ne rimarkis.

Well that's exactly the journey

Nu, tio precize estas la vojaĝo,

that my family began

kiun mia familio komencis

five and a half years ago.

antaŭ 5½ jarojn.

This is my wife and collaborator, Rupal.

Tiu estas mia edzino kaj kunlaborantino, Rupal.

And on this day, at this moment,

Kaj je tiu tago, je tiu momento,

we walked into the house with our first child,

ni eniris nian domon kun nia unua ido,

our beautiful baby boy.

nia belega beba knabo.

And we walked into a house

Kaj ni eniris domon

with a very special home video recording system.

kun tre speciala hejma videosurbendiga sistemo.

(Video) Man: Okay.

(video) Viro: Bone.

Deb Roy: This moment

Deb Roy: Tiun momenton

and thousands of other moments special for us

kaj milojn pliajn momentojn specialajn

were captured in our home

ni surbendigis en nia hejmo,

because in every room in the house,

ĉar en ĉiu ĉambro en la domo,

if you looked up, you'd see a camera and a microphone,

se vi vidas supren, vi vidas kameraon kaj mikrofonon,

and if you looked down,

kaj se ni vidas suben,

you'd get this bird's-eye view of the room.

vi havas birdoperspektivon super la ĉambro.

Here's our living room,

Tie estas nia vivĉambro,

the baby bedroom,

la beba dormĉambro,

kitchen, dining room

kuirejo, manĝejo

and the rest of the house.

kaj la cetera domo.

And all of these fed into a disc array

Kaj ĉio tio eniris diskaron,

that was designed for a continuous capture.

kiu estis kreita por daŭra surbendigo.

So here we are flying through a day in our home

Do nun ni traflugas unu tagon en nia hejmo

as we move from sunlit morning

movante de la sunleviĝo matene

through incandescent evening

ĝis la sunsubiro vespere

and, finally, lights out for the day.

kaj fine lumestingigo je tiu tago.

Over the course of three years,

Dum tri jaroj

we recorded eight to 10 hours a day,

ni surbendigis po 8 ĝis 10 horojn ĉiutage,

amassing roughly a quarter-million hours

kio egalas al ĉirkau kvaronmiliono da horoj

of multi-track audio and video.

de plurtraka sono kaj video.

So you're looking at a piece of what is by far

Ni nun spektas parton de la ĝis nun

the largest home video collection ever made.

plej granda kolekto da hejmvideoj, kiu ekzistas.

(Laughter)

(ridado)

And what this data represents

Kaj kion tiuj datumoj reprezentas

for our family at a personal level,

por nia familio persone,

the impact has already been immense,

la efekto jam estas enorma

and we're still learning its value.

kaj ni ankoraŭ lernas ĝian valoron.

Countless moments

Sennombraj momentoj

of unsolicited natural moments, not posed moments,

da neekspektitaj naturaj momentoj, ne intencaj momentoj,

are captured there,

estas surbendigitaj ĉi tie,

and we're starting to learn how to discover them and find them.

kaj ni komencas lerni, kiel el- kaj retrovi ilin.

But there's also a scientific reason that drove this project,

Sed ankaŭ scienca kialo antaŭenigis la projekton:

which was to use this natural longitudinal data

nome, uzi la naturajn tratempajn datumojn

to understand the process

por kompreni la proceson

of how a child learns language --

kiel infano lernas sian lingvon —

that child being my son.

tiu infano estas mia filo.

And so with many privacy provisions put in place

Kaj tiel, kun multe da gardaj rimedoj pri la privatsfero

to protect everyone who was recorded in the data,

por protekti ĉiun, kiu surbendiĝas en la datumoj,

we made elements of the data available

ni havebligis partojn de la datumoj

to my trusted research team at MIT

al mia fidinda esploristaro ĉe MIT,

so we could start teasing apart patterns

por ke ni povu komenci eltiri skemojn

in this massive data set,

en tiu ĉi enorma datumstoko,

trying to understand the influence of social environments

provante kompreni la influon de la socia ĉirkaŭaĵo

on language acquisition.

al lingva akirado.

So we're looking here

Do ni ĉi tie spektas

at one of the first things we started to do.

unu de la unuaj aferoj, kiujn ni ekfaris.

This is my wife and I cooking breakfast in the kitchen,

Tie ĉi mia edzino kaj mi kuiras la matenmanĝon en la kuirejo.

and as we move through space and through time,

Kaj movante tra la spaco kaj la tempo,

a very everyday pattern of life in the kitchen.

videblas tuttaga skemo de la vivo en la kuirejo.

In order to convert

Por konverti

this opaque, 90,000 hours of video

tiujn opakajn 90 000 horojn de video

into something that we could start to see,

en ion, kiun ni povus ekrigardi,

we use motion analysis to pull out,

ni uzis movadanalizon por eltrovi,

as we move through space and through time,

dum ni moviĝis tra l' spaco kaj tra l' tempo,

what we call space-time worms.

la spactempajn vermojn, kiel ni nomas ilin.

And this has become part of our toolkit

Kaj tio ekestis parto de niaj metodoj

for being able to look and see

ekrigardi kaj eltrovi,

where the activities are in the data,

kie en la datumo troviĝas la agadoj

and with it, trace the pattern of, in particular,

kaj samtempe, precipe spuri la skemon

where my son moved throughout the home,

de mia filo moviĝanta tra la hejmo,

so that we could focus our transcription efforts,

por ke ni koncentriĝu pri transskribaj klopodoj,

all of the speech environment around my son --

la tuta parola ĉirkaŭaĵo ĉirkaŭ mia filo —

all of the words that he heard from myself, my wife, our nanny,

ĉiujn vortojn, kiujn li aŭdis de mi mem, mia edzino, nia vartistino,

and over time, the words he began to produce.

kaj iom post iom, la vortojn, li mem ekproduktis.

So with that technology and that data

Do per la teknologio kaj la datumoj

and the ability to, with machine assistance,

kaj la eblo transskribi paroladon,

transcribe speech,

helpe de maŝinoj,

we've now transcribed

ni nun transskribis

well over seven million words of our home transcripts.

pli ol 7 milionojn da vortoj de niaj hejmaj transskribaĵoj.

And with that, let me take you now

Kaj tion dirita, mi nun gvidos vin

for a first tour into the data.

al nia unua rondiro en la datumojn.

So you've all, I'm sure,

Mi certas, ke vi ĉiuj

seen time-lapse videos

jam vidis tempoakcelajn filmojn,

where a flower will blossom as you accelerate time.

en kiu floro floras en plirapidigita tempo.

I'd like you to now experience

Mi nun volas ke vi spertu

the blossoming of a speech form.

la floradon de unu parola formo.

My son, soon after his first birthday,

Mia filo post sia unua naskiĝtago

would say "gaga" to mean water.

kutimis diri "gaga" por akvo.

And over the course of the next half-year,

Kaj dum la sekvonta duona jaro

he slowly learned to approximate

li iom post iom lernis alproksimiĝi

the proper adult form, "water."

la ĝustan plenkreskulan formon "water".

So we're going to cruise through half a year

Do ni trakuros duonan jaron

in about 40 seconds.

dum 40 sekundoj.

No video here,

Sen la video nun,

so you can focus on the sound, the acoustics,

por ke vi koncentriĝu pri la sono, la aŭdio,

of a new kind of trajectory:

de nova speco de trajektorio:

gaga to water.

"gaga" al "water".

(Audio) Baby: Gagagagagaga

(aŭdio) Bebo: Gagagagagaga

Gaga gaga gaga

Gaga gaga gaga

guga guga guga

guga guga guga

wada gaga gaga guga gaga

wada gaga gaga guga gaga

wader guga guga

wader guga guga

water water water

water water water

water water water

water water water

water water

water water

water.

water.

DR: He sure nailed it, didn't he.

DR: Li certe trafis ĝin, ĉu ne?

(Applause)

(aplaŭdo)

So he didn't just learn water.

Sed li ne nur lernis "water".

Over the course of the 24 months,

Dum la 24 monatoj,

the first two years that we really focused on,

la unuaj 2 jaroj, pri kiuj ni vere koncentriĝis,

this is a map of every word he learned in chronological order.

tiu estas mapo de ĉiuj vortoj, kiuj li lernis en kronologia ordigo.

And because we have full transcripts,

Kaj ĉar ni ja havas plenajn transskribaĵojn,

we've identified each of the 503 words

ni identigis ĉiujn de la 503 vortojn,

that he learned to produce by his second birthday.

kiujn li lernis produkti ĝis sia dua naskiĝtago.

He was an early talker.

Li estis frua parolanto.

And so we started to analyze why.

Kaj tial ni komencis analizi la kialon.

Why were certain words born before others?

Kial certaj vortoj naskiĝis antaŭ aliaj?

This is one of the first results

Tio ĉi estis unu de la unuaj rezultoj,

that came out of our study a little over a year ago

kiujn ni eltrovis per nia studado antaŭ iom pli ol unu jaro.

that really surprised us.

Ĝi tre surprizis nin.

The way to interpret this apparently simple graph

Oni interpretu tiun ŝajne simplan grafikon jene:

is, on the vertical is an indication

la vertikala akso indikas,

of how complex caregiver utterances are

kiom kompleksas la diradoj de la zorgantoj

based on the length of utterances.

laŭ la longeco de la diradoj.

And the [horizontal] axis is time.

Kaj la horizontala akso estas la tempo.

And all of the data,

Kaj la tutan datumon

we aligned based on the following idea:

ni aranĝis laŭ la jena ideo:

Every time my son would learn a word,

Ĉiufoje, kiam mia filo lernis vorton,

we would trace back and look at all of the language he heard

ni rekontrolis rigardante ĉiun diradon, kiun li aŭdis,

that contained that word.

kiu enhavis tiun vorton.

And we would plot the relative length of the utterances.

Kaj ni reprezentis la relativan longecon de la diradoj.

And what we found was this curious phenomena,

Kaj ni eltrovis tre interesan fenomenon,

that caregiver speech would systematically dip to a minimum,

ke la dirado de zorgantoj laŭsisteme subeniris al minimumo,

making language as simple as possible,

igante lingvon laŭeble simpla,

and then slowly ascend back up in complexity.

kaj poste malrapide kreskante reen al komplekso.

And the amazing thing was

Kaj la mirigaĵo estis,

that bounce, that dip,

ke tia salto, tia kavaĵo,

lined up almost precisely

kunliniiĝis preskaŭ precize

with when each word was born --

kun kiam ĉiu vorto naskiĝis —

word after word, systematically.

vorto post vorto, laŭsisteme.

So it appears that all three primary caregivers --

Ŝajnas do, ke ĉiuj tri ĉefaj zorgantoj –

myself, my wife and our nanny --

mi mem, mia edzino kaj nia vartistino –

were systematically and, I would think, subconsciously

laŭsisteme kaj, mi kredas, subkonscie

restructuring our language

restrukturigis nian lingvon

to meet him at the birth of a word

por konveni al li dum naskiĝo de vorto

and bring him gently into more complex language.

kaj por milde gvidi lin al pli kompleksa lingvaĵo.

And the implications of this -- there are many,

Kaj ties implikacio – estas pluraj,

but one I just want to point out,

sed mi ŝatas emfazi nur unu –

is that there must be amazing feedback loops.

estas tio, ke devas ekzisti mirigaj retrokuploj.

Of course, my son is learning

Kompreneble mia filo lernas

from his linguistic environment,

de sia lingva ĉirkaŭaĵo,

but the environment is learning from him.

sed la ĉirkaŭaĵo ja lernas de li.

That environment, people, are in these tight feedback loops

Tiu ĉirkaŭaĵo, la homoj, estas en tiaj mallarĝaj retrokuploj

and creating a kind of scaffolding

kaj kreas ian framon,

that has not been noticed until now.

kiu ĝis nun ne rimarkiĝis.

But that's looking at the speech context.

Sed tio temas pri la parola kunteksto.

What about the visual context?

Kio pri la vida kunteksto?

We're not looking at --

Ni ne rigardas al tio —

think of this as a dollhouse cutaway of our house.

imagu ĝin kiel pupdoma tranĉo de nia domo.

We've taken those circular fish-eye lens cameras,

Ni uzis tiujn kameraojn kun rondaj larĝangulaj lensoj

and we've done some optical correction,

kaj ni faris kelkajn optikajn amendojn,

and then we can bring it into three-dimensional life.

poste ni povas vivigi ĝin tridimensie.

So welcome to my home.

Do, bonvenon en mia hejmo.

This is a moment,

Tio estas momento,

one moment captured across multiple cameras.

unu momento surbendigita per pluraj kameraoj.

The reason we did this is to create the ultimate memory machine,

Ni faris tion por krei la perfektan memormaŝinon,

where you can go back and interactively fly around

kiu uzeblas por reeniri kaj interaktive flugumi

and then breathe video-life into this system.

kaj tiam enspiri videan vivon en la sistemon.

What I'm going to do

Kaj nun mi montros al vi

is give you an accelerated view of 30 minutes,

denove plirapidigitan vidon de 30 minutoj

again, of just life in the living room.

da simpla vivo en la loĝĉambro.

That's me and my son on the floor.

Tio estas mi kaj mia filo sur la fundo.

And there's video analytics

Kaj estas videa analizado,

that are tracking our movements.

kiuj spuras niajn movojn.

My son is leaving red ink. I am leaving green ink.

Mia filo postlasas ruĝan koloron, mi la verdan.

We're now on the couch,

Ni nun estas sur la sofo,

looking out through the window at cars passing by.

elrigardas de la fenestro al preterpasantaj aŭtoj.

And finally, my son playing in a walking toy by himself.

Kaj fine: mia filo, mem ludante en piedirludilo.

Now we freeze the action, 30 minutes,

Nun ni haltigas la agadojn, 30 minutoj,

we turn time into the vertical axis,

ni metas la tempon al la vertikala akso,

and we open up for a view

kaj malfermas por rigardi

of these interaction traces we've just left behind.

ĉi tiujn interagajn spurojn, kiuj ni ĵus postlasis.

And we see these amazing structures --

Kaj ni vidas tiujn mirigajn strukturojn —

these little knots of two colors of thread

tiujn malgrandajn nodojn de 2 fadenkoloroj,

we call "social hot spots."

kiujn ni nomas "sociaj fokusoj".

The spiral thread

La spiralan fadenon

we call a "solo hot spot."

ni nomas "sola fokuso".

And we think that these affect the way language is learned.

Kaj ni pensas, ke ili influas la progreson de lingvolernado.

What we'd like to do

Kion ni volas,

is start understanding

estas komenci kompreni

the interaction between these patterns

la interagon inter tiuj ĉi skemoj

and the language that my son is exposed to

kaj la lingvaĵo, al kiu nia filo estas submetita,

to see if we can predict

por eltrovi, ĉu ni povas antaŭdiri,

how the structure of when words are heard

kiel la strukturo, dum kiu vortoj estas aŭdataj,

affects when they're learned --

influas la momenton, kiam ili estas lernataj —

so in other words, the relationship

do, la rilaton

between words and what they're about in the world.

inter vortoj kaj tio, kion ili celas en la mondo.

So here's how we're approaching this.

Tiel do ni alproksimiĝas al tiu ideo.

In this video,

En tiu video

again, my son is being traced out.

ni denove spuras nian filon.

He's leaving red ink behind.

Li postlasas ruĝan koloron.

And there's our nanny by the door.

Kaj jen nia vartistino ĉe la pordo.

(Video) Nanny: You want water? (Baby: Aaaa.)

(video) Vartistino: Ĉu vi volas akvon? (Bebo: Aaaa.)

Nanny: All right. (Baby: Aaaa.)

Vartistino: En ordo. (Bebo: Aaaa.)

DR: She offers water,

DR: Ŝi oferas akvon

and off go the two worms

kaj ek la 2 vermoj iras

over to the kitchen to get water.

al la kuirejo por akiri akvon.

And what we've done is use the word "water"

Kaj ni do uzis la vorton "water"

to tag that moment, that bit of activity.

por etikedi tiun momenton, tiun pecon da agado.

And now we take the power of data

Kaj nun ni uzas la povon de datumoj

and take every time my son

uzante ĉiun fojon, kiam mia filo

ever heard the word water

iam ajn aŭdis la vorton por akvo

and the context he saw it in,

kaj la kuntekston en kiu li spertis ĝin,

and we use it to penetrate through the video

kaj kun tiuj ni trarigardas la videon

and find every activity trace

por trovi ĉiun agadan spuron,

that co-occurred with an instance of water.

kiu kunaperas kun apero de "water".

And what this data leaves in its wake

Kaj kion tiuj ĉi datumoj postlasas,

is a landscape.

estas topografio.

We call these wordscapes.

Ni nomas ĝin "vortografiojn".

This is the wordscape for the word water,

Tio ĉi estas la vortografio por la vorto "water",

and you can see most of the action is in the kitchen.

Kaj vi povas vidi, ke la plejparto de la agado okazas en la kuirejo.

That's where those big peaks are over to the left.

Estas tie maldekstre, kie troviĝas la altaj ekstremaĵoj.

And just for contrast, we can do this with any word.

Kaj por montri la malsamon, ni povas fari ĝin per iu ajn vorto.

We can take the word "bye"

Ni povas uzi la vorton "bye"

as in "good bye."

kiel en "good bye."

And we're now zoomed in over the entrance to the house.

Kaj ni nun zomis al la enirejo de la domo.

And we look, and we find, as you would expect,

Kaj rigardante ni trovas, kiel oni ja atendus,

a contrast in the landscape

malsamon en la topografio,

where the word "bye" occurs much more in a structured way.

kie la vorto "bye" okazas pli ofte en strukturita situacio.

So we're using these structures

Do ni uzas tiujn strukturojn

to start predicting

por komenci antaŭdiri

the order of language acquisition,

la vicordon de lingva akirado,

and that's ongoing work now.

kaj tio estas la daŭra laboro nuntempe.

In my lab, which we're peering into now, at MIT --

En mia laboratorio ĉe MIT, en kiun ni nun kaŝrigardas —

this is at the media lab.

tio estas ĉe la media laboratorio.

This has become my favorite way

Tio ĉi iĝis mia plej ŝatata metodo

of videographing just about any space.

de videe prezenti kiun ajn lokon.

Three of the key people in this project,

Tri de la ĉefaj homoj en la projekto,

Philip DeCamp, Rony Kubat and Brandon Roy are pictured here.

Philip DeCamp, Rony Kubat kaj Brandon Roy estas montrataj tie.

Philip has been a close collaborator

Philip estas proksima kunlaboranto

on all the visualizations you're seeing.

je ĉiuj videbligadoj, kiujn vi vidas.

And Michael Fleischman

Kaj Michael Fleischman

was another Ph.D. student in my lab

estis alia doktora studento en mia laboratorio,

who worked with me on this home video analysis,

kiu laboris kun mi pri tiu ĉi hejmvidea analizado,

and he made the following observation:

kaj li eltrovis la jenajn aferojn:

that "just the way that we're analyzing

ke "la metodo, kiun ni uzas por analizi,

how language connects to events

kiel lingvaĵo kuniĝas al eventoj,

which provide common ground for language,

kiuj donas komunan bazon por lingvo,

that same idea we can take out of your home, Deb,

ni povas uzi la saman ideon ekster via domo, Deb,

and we can apply it to the world of public media."

kaj apliki ĝin en la mondo de publikaj medioj."

And so our effort took an unexpected turn.

Kaj tiamaniere niaj klopodoj elturniĝis surprize.

Think of mass media

Imagu, ke amaskomunikiloj

as providing common ground

ja provizas komunan bazon

and you have the recipe

kaj jen la recepto

for taking this idea to a whole new place.

por transpreni tiun ĉi ideon al tute nova loko.

We've started analyzing television content

Ni komencis analizi televidajn enhavojn

using the same principles --

per la samaj principoj –

analyzing event structure of a TV signal --

analizante eventajn strukturojn de televida signalo –

episodes of shows,

epizodojn de serioj,

commercials,

reklamojn,

all of the components that make up the event structure.

ĉiujn komponentojn, kiuj formas la eventan strukturon.

And we're now, with satellite dishes, pulling and analyzing

Kaj nun, per satelitaj antenoj, ni ricevas kaj analizas

a good part of all the TV being watched in the United States.

sufiĉe grandan parton de ĉiu televidaĵo vidata en Usono.

And you don't have to now go and instrument living rooms with microphones

Kaj oni ne plu devas ekipi loĝĉambrojn per mikrofonoj

to get people's conversations,

por akiri interparoladojn de homoj,

you just tune into publicly available social media feeds.

oni simple ŝaltas elsendojn de publike haveblaj sociaj medioj.

So we're pulling in

Do ni entiras

about three billion comments a month,

po ĉirkaŭ 3 miliardojn da komentoj ĉiumonate.

and then the magic happens.

Kaj tiam ekas la sorĉado.

You have the event structure,

Oni havas la eventan strukturon,

the common ground that the words are about,

la komunan bazon, al kiu la vortoj celas,

coming out of the television feeds;

venante el la televidaj elsendoj;

you've got the conversations

oni havas la interparoladojn

that are about those topics;

pri tiuj temoj;

and through semantic analysis --

kaj per semantika analizo –

and this is actually real data you're looking at

kaj vi fakte rigardas al veraj datumoj

from our data processing --

el nia datumprilaboro –

each yellow line is showing a link being made

ĉiu flava linio montras ligilon faritan

between a comment in the wild

inter komento en la sovaĝejo

and a piece of event structure coming out of the television signal.

kaj pecon da eventa strukturo el la televida signalo.

And the same idea now

Kaj oni povas apliki

can be built up.

la saman ideon nun.

And we get this wordscape,

Kaj ni akiras tiujn vortografiojn,

except now words are not assembled in my living room.

kvankam nun la vortoj ne estas muntitaj en mia loĝĉambro.

Instead, the context, the common ground activities,

Anstataŭe, la kunteksto – la komunbazaj agadoj –

are the content on television that's driving the conversations.

estas la televida enhavo, kiu antaŭenpuŝas la konversaciojn.

And what we're seeing here, these skyscrapers now,

Kaj kion ni vidas ĉi tie, tiujn nubskrapulojn nun,

are commentary

estas komentario,

that are linked to content on television.

kiu ligiĝas al la televida enhavo.

Same concept,

Sama koncepto,

but looking at communication dynamics

sed oni rigardas la komunikajn dinamikaĵojn

in a very different sphere.

el malsamega angulo.

And so fundamentally, rather than, for example,

Kaj fundamente do, anstataŭ ekzemple

measuring content based on how many people are watching,

mezuri la enhavon laŭ la nombro da spektantoj,

this gives us the basic data

tio donas al ni la bazajn datumojn,

for looking at engagement properties of content.

kiuj lasas nin eltrovi, kia enhavo kiel influas la partoprenadon.

And just like we can look at feedback cycles

Kaj same kiel ni povas rigardi al retrokuploj

and dynamics in a family,

kaj dinamikoj en unu familio,

we can now open up the same concepts

ni nun povas ekuzi la samajn konceptojn

and look at much larger groups of people.

kaj rigardi al pli grandaj grupoj da homoj.

This is a subset of data from our database --

Tio estas subaro de niaj datumoj –

just 50,000 out of several million --

nur 50 000 el pluraj milionoj –

and the social graph that connects them

kaj la socia grafeo, kiu kunigas ilin

through publicly available sources.

tra publike haveblaj fontoj.

And if you put them on one plain,

Kaj se oni metas ilin sur unu ebeno,

a second plain is where the content lives.

sur dua ebeno restas la enhavo.

So we have the programs

Do ni havas la programojn

and the sporting events

kaj la sportajn eventojn

and the commercials,

kaj la reklamojn,

and all of the link structures that tie them together

kaj ĉiuj ligilaj strukturoj kunigantaj ilin

make a content graph.

formas la grafeon de la enhavo.

And then the important third dimension.

Kaj jen la grava tria dimensio.

Each of the links that you're seeing rendered here

Ĉiuj ligiloj, kiujn ni vidas ĉi tie,

is an actual connection made

fakte estas kunigaĵo

between something someone said

inter io dirita de iu

and a piece of content.

kaj peco da enhavo.

And there are, again, now tens of millions of these links

Kaj ekzistas ĉi tie dekoj da milionoj da tiaj ligiloj,

that give us the connective tissue of social graphs

kiuj reprezentas la kunigan reton de la sociaj grafeoj

and how they relate to content.

kaj ties rilatoj al la enhavo.

And we can now start to probe the structure

Kaj ni povas nun komenci sondi la strukturon

in interesting ways.

en interesaj manieroj.

So if we, for example, trace the path

Ekzemple, se ni spuras la padon

of one piece of content

de unu peco da enhavo,

that drives someone to comment on it,

kiu lasis iun komenti pri ĝi,

and then we follow where that comment goes,

kaj tiam ni sekvas tiun komenton,

and then look at the entire social graph that becomes activated

rigardas al la tuta socia grafeo, kiu aktiviĝas,

and then trace back to see the relationship

kaj poste respuras por vidi la rilaton

between that social graph and content,

inter tiu socia grafeo kaj la enhavo,

a very interesting structure becomes visible.

tre interesa strukturo videbliĝas.

We call this a co-viewing clique,

Ni nomas ĝin "kunvidantaro",

a virtual living room if you will.

kvazaŭ virtuala loĝĉambro.

And there are fascinating dynamics at play.

Kaj interesegaj dinamikoj influas la tuton.

It's not one way.

Ne estas nur unuvoje.

A piece of content, an event, causes someone to talk.

Peco da enhavo, aŭ evento, paroligas iun.

They talk to other people.

Ili parolas al aliaj homoj.

That drives tune-in behavior back into mass media,

Tio reenigas ŝalt-sintenon al la amasmedioj,

and you have these cycles

kaj oni vidas tiujn ciklojn,

that drive the overall behavior.

kiuj instigas la ĉefan sintenon.

Another example -- very different --

Alia ekzemplo, tute malsama, –

another actual person in our database --

alia vera persono en nia datumbazo –

and we're finding at least hundreds, if not thousands, of these.

kaj ni trovas almenaŭ centojn, se ne milojn da tiuj.

We've given this person a name.

Ni donis nomon al tiu ĉi persono.

This is a pro-amateur, or pro-am media critic

Li estas por-amatora mediokritikisto,

who has this high fan-out rate.

kiu tre plaĉas al siaj ŝatantoj.

So a lot of people are following this person -- very influential --

Do, multe da homoj sekvas tiun tre influeman homon,

and they have a propensity to talk about what's on TV.

kaj ili emas paroli pri la televida enhavo.

So this person is a key link

Tial li estas ĉefa ligilo

in connecting mass media and social media together.

kunigante amasajn mediojn kaj sociajn mediojn.

One last example from this data:

Jen lasta ekzemplo el tiuj datumoj:

Sometimes it's actually a piece of content that is special.

Kelkfoje estas ja peco da enhavo, kiu specialas.

So if we go and look at this piece of content,

Se ni do rigardas tiun ĉi pecon da enhavo,

President Obama's State of the Union address

la parolado pri la Stato de la Unio, kiun prezidento Obama

from just a few weeks ago,

faris antaŭ kelkaj semajnoj,

and look at what we find in this same data set,

kaj rigardas la trovaĵojn en tiu ĉi datumaro,

at the same scale,

samskale,

the engagement properties of this piece of content

la partoprenadigon de tiu ĉi peco da enhavo

are truly remarkable.

estas ege rimarkinda.

A nation exploding in conversation

Nacio eksplodas konversaciante

in real time

rektatempe

in response to what's on the broadcast.

respondante al la temoj de la elsendoj.

And of course, through all of these lines

Kaj kompreneble, tra ĉiuj tiuj linioj

are flowing unstructured language.

trafluas senstruktura lingvaĵo.

We can X-ray

Ni povas skani

and get a real-time pulse of a nation,

por ricevi rektatempan pulsadon de la nacio,

real-time sense

la realtempecon

of the social reactions in the different circuits in the social graph

de la sociaj reagoj en la diversaj eroj de la socia grafeo

being activated by content.

estas aktivigita per la enhavo.

So, to summarize, the idea is this:

Do, resumante, la ĉeftemo estas la jena:

As our world becomes increasingly instrumented

Dum nia mondo pli kaj pli teknikiĝas

and we have the capabilities

kaj ni havas la eblecon

to collect and connect the dots

kolekti kaj kunigi la punktojn

between what people are saying

inter la diraĵoj de homoj

and the context they're saying it in,

kaj ties kuntekstoj,

what's emerging is an ability

ekestas ebleco

to see new social structures and dynamics

vidi novajn sociajn strukturojn kaj dinamikojn,

that have previously not been seen.

kiuj antaŭe ne videblis.

It's like building a microscope or telescope

Estas kvazaŭ konstrui mikro- aŭ teleskopon

and revealing new structures

kaj malkovri novajn strukturojn

about our own behavior around communication.

pri nia sinteno al komunikado.

And I think the implications here are profound,

Kaj mi pensas, ke la implikaĵoj estas profundaj,

whether it's for science,

ĉu por scienco,

for commerce, for government,

ĉu por komerco, por la registaro

or perhaps most of all,

aŭ eble precipe

for us as individuals.

por ni kiel individuoj.

And so just to return to my son,

Kaj mi denove parolu pri mia filo:

when I was preparing this talk, he was looking over my shoulder,

kiam mi preparis ĉi tiun paroladon, li rigardis super mian ŝultron

and I showed him the clips I was going to show to you today,

kaj mi montris al li la videerojn, kiujn mi planis montri al vi,

and I asked him for permission -- granted.

kaj mi demandis lian rajtigon — aprobita.

And then I went on to reflect,

Kaj mi pli pensadis:

"Isn't it amazing,

"Ĉu ne mirigas?

this entire database, all these recordings,

La tutan datumbazon, ĉiujn tiajn surbendigaĵojn,

I'm going to hand off to you and to your sister" --

mi transdonos al vi kaj via fratino",

who arrived two years later --

kiu alvenis 2 jarojn poste.

"and you guys are going to be able to go back and re-experience moments

Kaj vi du povos reeniri kaj resperti momentojn,

that you could never, with your biological memory,

kiuj vi neniam ajn per biologia memoro

possibly remember the way you can now?"

kapablus rememori tiamaniere."

And he was quiet for a moment.

Kaj li estis silenta por momenteto.

And I thought, "What am I thinking?

Kaj mi pensis: "Kion mi supozis?

He's five years old. He's not going to understand this."

Li havas 5 jarojn. Li ne komprenos ĝin."

And just as I was having that thought, he looked up at me and said,

Kaj pensante tiun penson, li rigardis al mi kaj diris:

"So that when I grow up,

"Do, kiam mi plenkreskos,

I can show this to my kids?"

ĉu mi povos montri ĝin al miaj infanoj?"

And I thought, "Wow, this is powerful stuff."

Kaj mi pensis: "Ho, tio estas pova afero."

So I want to leave you

Tial mi volas forlasi vin

with one last memorable moment

kun unu lasta memorinda momento

from our family.

el nia familio.

This is the first time our son

Tio estas la unua fojo, en kiu nia filo

took more than two steps at once --

faris pli ol unu paŝon sinsekve —

captured on film.

surbendigita surfilme.

And I really want you to focus on something

Kaj mi vere volas, ke vi koncentriĝu pri iu afero,

as I take you through.

kiam vi spektas ĝin.

It's a cluttered environment; it's natural life.

Estas senorda ĉirkaŭaĵo; estas la natura vivo.

My mother's in the kitchen, cooking,

Mia patrino estas en la kuirejo, kuirante,

and, of all places, in the hallway,

kaj ĝuste en la koridoro

I realize he's about to do it, about to take more than two steps.

mi rimarkis, ke li estis faronta ĝin: li pretis fari pli ol unu paŝon.

And so you hear me encouraging him,

Kaj tial vi aŭdos min kuraĝigi lin,

realizing what's happening,

rimarkante, kion okazas,

and then the magic happens.

kaj tiam la magio okazas.

Listen very carefully.

Aŭskultu tre precize.

About three steps in,

Post ĉirkaŭ tri paŝoj

he realizes something magic is happening,

li rimarkis, ke io magia okazas.

and the most amazing feedback loop of all kicks in,

Kaj unu el la plej mirigaj retrokuploj ŝaltiĝas,

and he takes a breath in,

kaj li enspiras,

and he whispers "wow"

kaj li flustras "ŭaŭ"

and instinctively I echo back the same.

kaj instinkte mi eĥas la samon.

And so let's fly back in time

Do ni reflugu nun en la tempo,

to that memorable moment.

al tiu memorinda momento.

(Video) DR: Hey.

(video) DR: Hej.

Come here.

Venu.

Can you do it?

Ĉu eblas?

Oh, boy.

Ho, knaĉjo.

Can you do it?

Ĉu eblas?

Baby: Yeah.

Bebo: Jes.

DR: Ma, he's walking.

DR: Panjo, li piediras.

(Laughter)

(ridado)

(Applause)

(aplaŭdo)

DR: Thank you.

DR: Dankon.

(Applause)

(aplaŭdo)