Dan Buettner: How to live to be 100+

Μετάφραση: Evripides Loukaides Επιμέλεια: Giannis Kouskouras

Something called the Danish Twin Study

Κάτι που ονομάζεται Δανέζικη Μελέτη Διδύμων

established that only about 10 percent

έδειξε ότι μόνο το δέκα της εκατό

of how long the average person lives,

της διαρκείας της ζωής του μέσου ατόμου,

within certain biological limits, is dictated by our genes.

εντός κάποιων βιολογικών ορίων, καθορίζεται απο τα γονίδια μας.

The other 90 percent is dictated by our lifestyle.

Το υπόλοιπο 90 της εκατό καθορίζεται από τον τρόπο ζωής μας.

So the premise of Blue Zones: if we can find the

Η πρόταση των Μπλέ Ζωνών: Αν μπορούμε να βρούμε τον

optimal lifestyle of longevity

βέλτιστο τρόπο ζωής για μακροζωία

we can come up with a de facto formula

μπορούμε να δημιουργήσουμε μία ντε φάκτο φόρμουλα

for longevity.

για μακροζωία

But if you ask the average American what the optimal formula

Αλλά αν ρωτήσετε τον μέσο Αμερικάνο ποιά είναι αυτή η φόρμουλα,

of longevity is, they probably couldn't tell you.

μάλλον δεν θα μπορούσε να απαντήσει.

They've probably heard of the South Beach Diet, or the Atkins Diet.

Πιθανότατα έχουν ακούσει για την δίαιτα της Νότια Ακτής, ή τη δίαιτα Ατκινς.

You have the USDA food pyramid.

Έχουμε την πυραμίδα τροφών της USDA.

There is what Oprah tells us.

Υπάρχουν οι συμβουλές της Όπρα.

There is what Doctor Oz tells us.

Υπάρχουν οι συμβουλές του Δόκτορ Όζ.

The fact of the matter is there is a lot of confusion

Το γεγονός είναι ότι υπάρχει πολλή σύγχυση

around what really helps us live longer better.

ως προς τι πραγματικά μας βοήθα να ζούμε περισσότερο.

Should you be running marathons or doing yoga?

Πρέπει να τρέχεις μαραθώνιους ή να κάνεις γιόγκα;

Should you eat organic meats

Πρέπει να τρώς οργανικά κρέατα

or should you be eating tofu?

η πρέπει να τρως τοφού;

When it comes to supplements, should you be taking them?

Πρέπει να παίρνεις συμπληρώματα διατροφής;

How about these hormones or resveratrol?

Τι γίνεται με τις ορμόνες και το ρασβερατρόλ;

And does purpose play into it?

Και παίζει κάποιο ρόλο ο σκοπός;

Spirituality? And how about how we socialize?

Η πνευματικότητα; Ο τρόπος κοινωνικοποίησης;

Well, our approach to finding longevity

Λοιπόν, η μέθοδος μας για να βρούμε τη μακροζωία

was to team up with National Geographic,

ήταν να συνεργαστούμε με το National Geographic

and the National Institute on Aging,

και το Εθνικό Ινστιτούτο για το Γήρας

to find the four demographically confirmed areas

για να βρούμε τις τέσσερις δημογραφικά επιβεβαιωμένες περιοχές

that are geographically defined.

που είναι ορισμένες γεογραφικά

And then bring a team of experts in there

Και μετά να εισάγουμε μια ομάδα ειδικών

to methodically go through exactly what these people do,

για να μελετήσουν μεθοδικά τι ακριβώς κάνουν αυτοί οι άνθρωποι,

to distill down the cross-cultural distillation.

για να συγκεντρώσουν την δια-πολιτισμική απόσταξη.

And at the end of this I'm going to tell you what that distillation is.

Και στο τέλος πρόκειται να σας πώ ποιά είναι αυτή η απόσταξη.

But first I'd like to debunk some common myths

Όμως πρώτα θα ήθελα να απομυθοποιήσω κάποιους κοινούς μύθους

when it comes to longevity.

που αφορούν τη μακροζωία

And the first myth is if you try really hard

Και ο πρώτος μύθος είνα ότι αν προσπαθήσεις πολύ

you can live to be 100.

μπορείς να ζήσεις μέχρι τα εκατό

False.

Λάθος.

The problem is, only about one out of 5,000 people

Το πρόβλημα είναι, μόνο περίπου ένας στους 5000

in America live to be 100.

στην Αμερική θα ζήσει μέχρι τα 100

Your chances are very low.

Οι πιθανότητες σας είναι πολύ χαμηλές.

Even though it's the fastest growing demographic in America,

Αν και είναι η πιο γρήγορα αυξανόμενη μερίδα πληθυσμού στην Αμερική,

it's hard to reach 100.

είναι δύσκολο να φτάσεις τα 100.

The problem is

Το πρόβλημα είναι

that we're not programmed for longevity.

Ότι δεν είμαστε προγραμματισμένοι για μακροζωία

We are programmed for something called

Είμαστε προγραμματισμένοι για κάτι που ονομάζεται

procreative success.

αναπαραγωγική επιτυχία.

I love that word.

Λατρεύω αυτή τη λέξη.

It reminds me of my college days.

Μου θυμίζει τις κολλεγιακές μου μέρες.

Biologists term procreative success to mean

Οι βιολόγοι ορίζουν την αναπαραγωγική επιτυχία ως

the age where you have children

την ηλικία κατα την οποία έχεις παιδιά

and then another generation, the age when your children have children.

και ακόμα μία γενιά, κατα την οποία τα παιδιά σου έχουν παιδιά.

After that the effect of evolution

Μετά από αυτο, η επίδραση της εξέλιξης

completely dissipates.

χάνεται εντελώς.

If you're a mammal, if you're a rat

Αν είσαι θηλαστικό, ή αν είσαι αρουραίος

or an elephant, or a human, in between, it's the same story.

ή ελέφαντας, ή άνθρωπος είναι η ίδια ιστορία.

So to make it to age 100, you not only have to have

Έτσι, για να φτάσεις στα 00, δεν πρέπει μόνο να έχεις

had a very good lifestyle, you also have to have won

πολύ καλό τρόπο ζωής, πρέπει επίσης να έχεις κερδίσει

the genetic lottery.

την γενετική κλήρωση.

The second myth is,

Ο δεύτερος μύθος είναι,

there are treatments that can help slow,

ότι υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να επιβραδύνουν,

reverse, or even stop aging.

να αντιστρέψουν, ή ακόμα και να σταματήσουν τη γήρανση.

False.

Λάθος.

When you think of it, there is 99 things that can age us.

Όταν το σκεφτείτε, υπάρχουν 99 πράγματα που μπορούν να μας γεράσουν.

Deprive your brain of oxygen for just a few minutes,

Αν στερήσετε τον εγκέφαλο από οξυγόνο για μερικα μόνο λεπτά,

those brain cells die, they never come back.

αυτά τα κύτταρα πεθαίνουν, και ποτέ δεν επιστρέφουν.

Play tennis too hard, on your knees, ruin your cartilage,

Αν παίξετε τέννις πολύ έντονα, στα γόνατα σας, καταστρέψετε τους χόνδους αρθρώσεων,

the cartilage never comes back.

οι χόνδροι δεν επιδιορθώνονται.

Our arteries can clog. Our brains can gunk up with plaque,

Οι αρτηρίες μπορεί να φράξουν. Οι εγκέφαλοι μας μπορεί να καλυφθούν από πλάκα,

and we can get Alzheimer's.

και να πάθουμε Αλζχάιμερς.

There is just too many things to go wrong.

Απλά υπαρχούν πολλα πράγματα που μπορεί να πάνε στραβά.

Our bodies have 35 trillion cells,

Τα σώματά μας έχουν 35 τρισεκατομμύρια κύτταρα,

trillion with a "T." We're talking national debt numbers here.

Μιλάμε για νούμερα εθνικού χρέους.

(Laughter)

(Γέλιο)

Those cells turn themselves over once every eight years.

Αυτά τα κύτταρα ανανεώνονται κάθε οκτώ χρόνια.

And every time they turn themselves over

Και κάθε φορά που ανανεώνονται

there is some damage. And that damage builds up.

υπάρχει μερική ζημιά. Και αυτή η ζημιά συσσωρεύεται.

And it builds up exponentially.

Και συσσωρεύεται εκθετικά.

It's a little bit like the days when we all had

Είναι περίπου όπως την εποχή όταν όλοι είχαμε

Beatles albums or Eagles albums

άλμπουμς των Μπητλς και των Ηγκολς

and we'd make a copy of that on a cassette tape,

και φτιάχναμε ένα αντίγραφο σε κασσέτα,

and let our friends copy that cassette tape,

και αφήναμε τους φίλους μας να αντιγράψουν αυτή τη κασσέτα

and pretty soon, with successive generations

και πολύ σύντομα, με διαδοχικές γενεές

that tape sounds like garbage.

η κασσέτα ακουγόταν σαν θόρυβος.

Well, the same things happen to our cells.

Λοιπόν, το ίδιο πράγμα συμβαίνει στα κύτταρα μας.

That's why a 65-year-old person

Γι'αυτό ένα άτομο 65 ετών

is aging at a rate of about

γερνά με ρυθμό

125 times faster

125 φορές μεγαλύτερο

than a 12-year-old person.

από ένα 12χρονο.

So, if there is nothing you can do

Έτσι, αν δεν υπάρχει τίποτα που μπορείτε να κάνετε

to slow your aging or stop your aging,

για να επιβραδύνετε ή να σταματήσετε το γήρας,

what am I doing here?

τι κάνω εδώ;

Well, the fact of the matter is

Το γεγονός είναι

the best science tells us that the capacity of the human body,

η καλύτερη επιστήμη μας λέει ότι η δυνατότητα του ανθρώπινου σώματος,

my body, your body,

το δικό μου σώμα, το δικό σας σώμα,

is about 90 years,

είναι περίπου 90 χρόνια,

a little bit more for women.

λίγο περισσοτερο για τις γυναίκες.

But life expectancy in this country

Αλλά η προσδόκιμη ηλικία σε αυτή τη χώρα

is only 78.

είναι μόνο 78.

So somewhere along the line,

Έτσι κάπου στην πορεία,

we're leaving about 12 good years on the table.

χάνουμε γύρω στα 12 καλά χρόνια.

These are years that we could get.

Αυτά είναι χρόνια που μπορούμε να έχουμε.

And research shows that they would be years largely free of chronic disease,

Και η έρευνα δείχνει ότι θα ήταν χρόνια χωρίς, επι το πλείστον, χρόνιες ασθένειες,

heart disease, cancer and diabetes.

καρδιοπάθεια, καρκίνο και διαβήτη.

We think the best way to get these missing years

Νομίζουμε ότι ο καλύτερος τρόπος για να πάρουμε αυτά τα χαμένα χρόνια

is to look at the cultures around the world

είναι να μελετήσουμε κουλτούρες σε όλο τον κόσμο

that are actually experiencing them,

που τα βιώνουν,

areas where people are living to age 100

περιοχές όπου οι άνθρωποι ζούνε μέχρι τα 100

at rates up to 10 times greater than we are,

σε ποσοστά 10 φορές μεγαλύτερα απο εμάς,

areas where the life expectancy

περιοχές όπου η προσδόκιμη ηλικία

is an extra dozen years,

είναι επιπλέον μια ντουζίνα χρόνια,

the rate of middle age mortality is a fraction

ο ρυθμός θνησιμότητας μεσηλίκων είναι ένα κλάσμα

of what it is in this country.

του ρυθμού σε αυτή τη χώρα.

We found our first Blue Zone about 125 miles

Βρήκαμε την πρώτη μπλε ζώνη περίπου 125 μίλια

off the coast of Italy, on the island of Sardinia.

από την ακτή της Ιταλίας, στο νησί της Σαρδινίας.

And not the entire island, the island is about 1.4 million people,

Και όχι σε ολοκληρο το νησί, το νησί έχει περιπου 1.4 εκατομμύρια κατοίκους,

but only up in the highlands, an area called the Nuoro province.

αλλά μόνο στα βουνά, σε μια περιοχή που λέγεται επαρχία Νουόρο.

And here we have this area where men live the longest,

Και εδώ έχουμε αυτή την περιοχή όπυ οι άντρες ζουν το περισσότερο,

about 10 times more centenarians than we have here in America.

περίπου 10 φορές περισσοτερους αιωνόβιους απ' ότι έχουμε στην Αμερική.

And this is a place where people not only reach age 100,

Και εδώ είναι ένα μέρος όπου οι άνθρωποι όχι μόνο φτάνουν τα 100,

they do so with extraordinary vigor.

το κάνουν με ασυνήθιστη ζωντάνια.

Places where 102 year olds still ride their bike to work,

Μέρη όπου άτομα 102 ετών καβαλλάνε τη μοτοσικλέτα τους στην εργασία τους,

chop wood, and can beat a guy 60 years younger than them.

κόβουν ξύλα, και μπορούν να νικήσουν κάποιον 60 χρόνια νεότερο τους.

(Laughter)

(Γέλιο)

Their history actually goes back to about the time of Christ.

Η ιστορία τους φτάνει μέχρι την εποχή του Χριστού.

It's actually a Bronze Age culture that's been isolated.

Κατ' ακρίβεια πρόκειται για μία κουλτούρα της Χάλκινης Εποχής που ήτανε απομονωμένη.

Because the land is so infertile,

Επειδή η γη είναι τόσο άγονη

they largely are shepherds,

είναι κυρίως βοσκοί,

which occasions regular, low-intensity physical activity.

που περιλαμβάνει τακτική, ελαφρά σωματική δραστηριότητα.

Their diet is mostly plant-based,

Η δίαιτά τους είναι κυρίως βασισμένη στα φυτα

accentuated with foods that they can carry into the fields.

με έμφαση σε φαγητά που μπορούν να μεταφέρουν στους αγρούς.

They came up with an unleavened whole wheat bread

Εφηύραν ένα άζυμο ψωμί ολικής αλέσεως

called carta musica made out of durum wheat,

που ονομάζεται νοταμούσικα, φτιαγμένο από σκληρό σιτάρι,

a type of cheese made from grass-fed animals

ένα τύπο τυριού φτιαγμένο από ζώα που τρέφονται με χορτάρι

so the cheese is high in Omega-3 fatty acids

έτσι το τυρί είναι πλούσιο σε λιπαρά Ομέγα-3.

instead of Omega-6 fatty acids from corn-fed animals,

αντί Ομέγα-6 από ζώα που τρέφονται με καλαμπόκι,

and a type of wine that has three times the level

και ένα τύπο κρασιού που έχει τρείς φορές το επίπεδο

of polyphenols than any known wine in the world.

πολυφενολών σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο γνωστό κρασί στον κόσμο.

It's called Cannonau.

Ονομάζεται Κανονό.

But the real secret I think lies more

Αλλά το πραγματικό μυστικό βρίσκεται περισσότερο

in the way that they organize their society.

στον τρόπο με τον οποίο οργανώνουν την κοινωνία τους

And one of the most salient elements of the Sardinian society

Και ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της Σαρδινικής κοινωνίας

is how they treat older people.

είναι το πώς συμπεριφέρονται στους γηραιότερους.

You ever notice here in America, social equity

Έχετε προσέξει ποτέ ότι στην Αμερική, η κοινωνική αξία

seems to peak at about age 24?

φαίνεται να κορυφώνεται περίπου στα 24 χρόνια;

Just look at the advertisements.

Κοιτάξτε απλώς τις διαφημήσεις.

Here in Sardinia, the older you get

Εδώ στην Σαρδινία, όσο γερνάς

the more equity you have,

αποκτάς μεγαλύτερη αξία,

the more wisdom you're celebrated for.

σε τιμούν για την επιπλέον σοφία.

You go into the bars in Sardinia,

Πας σε μπαρ στην Σαρδινία,

instead of seeing the Sports Illustrated swimsuit calendar,

και αντί να βλέπεις ημερολόγια με μοντέλα,

you see the centenarian of the month calendar.

βλέπεις ημερολόγια με τον αιωνόβιο του μήνα.

This, as it turns out, is not only good for your aging parents

Αυτό, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι μόνο καλό για τους ηλικιωμένους γονείς

to keep them close to the family --

το να τους έχουμε κοντά στην οικογένεια:

it imparts about four to six years of extra life expectancy --

προσθέτει περίπου 6 χρόνια ζωής επιπλέον,

research shows it's also good for the children of those families,

η έρευνα δείχνει ότι είναι επίσης καλό για τα παιδιά αυτών των οικογενειών,

who have lower rates of mortality and lower rates of disease.

που έχουν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας και χαμηλότερα ποσοστά ασθενειών.

That's called the grandmother effect.

Αυτό ονομάζεται το εφφέ της γιαγιάς.

We found our second Blue Zone

Βρήκαμε τη δεύτερη Μπλε Ζώνη

on the other side of the planet,

στην αλλή άκρη του πλανήτη

about 800 miles south of Tokyo,

περίπου 800 μίλια νότια από το Τόκιο,

on the archipelago of Okinawa.

στο αρχιπέλαγο της Οκινάουα.

Okinawa is actually 161 small islands.

Η Οκινάουα είναι κατ'ακρίβεια 161 μικρά νησιά.

And in the northern part of the main island,

Και στο βόρειο μέρος του κυρίως νησιού,

this is ground zero for world longevity.

βρίσκεται το κέντρο της παγκόσμιας μακροζωίας.

This is a place where the oldest living female population is found.

Αύτο είναι ένα μερός όπου βρίσκεται ο γηραιότερος θηλυκός πληθυσμός.

It's a place where people have the longest disability-free

Είναι ένα μέρος όπου οι άνθρωποι έχουν τη μεγαλύτερη, άνευ αναπηρίας,

life expectancy in the world.

προσδόκιμη διάρκεια ζωής στον κόσμο.

They have what we want.

Έχων αυτό που θέλουμε.

They live a long time, and tend to die in their sleep,

Ζουν για πολλά χρόνια και συνήθως πεθαίνουν στον ύπνο τους,

very quickly,

πολύ γρήγορα,

and often, I can tell you, after sex.

και συχνά, μπορώ να σας πώ, μετά το σεξ.

They live about seven good years longer than the average American.

Ζουν περίπου εφτά καλά χρόνια περισσότερο από τον μέσο Αμερικάνο.

Five times as many centenarians as we have in America.

Πέντε φορές περισσότερους αιωνόβιους απ'ότι στην Αμερική.

One fifth the rate of colon and breast cancer,

Ένα πέμπτο το ποσοστό καρκίνου του εντέρου και του στήθους,

big killers here in America.

μεγάλοι φονιάδες εδώ στην Αμερική.

And one sixth the rate of cardiovascular disease.

Και ένα έκτο το ποσοστό καρδιαγγειακών παθήσεων.

And the fact that this culture has yielded these numbers

Και το γεγονός ότι αυτή η κουλτούρα απέφερε αυτά τα νούμερα

suggests strongly they have something to teach us.

υποδεικνύει ότι έχουν κάτι να μας διδάξουν.

What do they do?

Τι κάνουν;

Once again, a plant-based diet,

Ακόμα μια φορά, μια δίαιτα βασισμένη στα φυτά,

full of vegetables with lots of color in them.

όλο λαχανικά σε πολλά χρώματα.

And they eat about eight times as much tofu

Και τρώνε 8 φορές περισσότερο τοφού

as Americans do.

απ' ότι οι Αμερικάνοι.

More significant than what they eat is how they eat it.

Πιο σημαντικό απο το τί τρώνε είναι το πώς το τρώνε.

They have all kinds of little strategies

Έχουν όλων των ειδών τις στρατηγικές

to keep from overeating,

για να μην τρώνε υπερβολικά,

which, as you know, is a big problem here in America.

το οποίο, όπως ξέρετε, είναι μεγάλο πρόβλημα εδώ στην Αμερική.

A few of the strategies we observed:

Μερικές από τις στρατηγικές που έχουμε παρατηρήσει¨

they eat off of smaller plates, so they tend to eat fewer calories at every sitting.

τρώνε από μικρότερα πιάτα, έτσι τείνουν να καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες σε κάθε γεύμα.

Instead of serving family style,

Αντί να σερβίρουν στο οικογενιακό στυλ,

where you can sort of mindlessly eat as you're talking,

όπου μπορείς να τρώς απερίσκεπτα καθώς μιλάς,

they serve at the counter, put the food away,

σερβίρουν σε ένα πάγκο, απομακρύνουν το φαγητό,

and then bring it to the table.

και μετά το φέρνουν στο τραπέζι.

They also have a 3,000-year-old adage,

Έχουν επίσης ένα γνωμικό 3,000 χρόνων,

which I think is the greatest sort of diet suggestion ever invented.

το οποίο νομίζω είναι η καλύτερη διαιτιτική εισήγηση όλων των εποχών.

It was invented by Confucius.

Το εφηύρε ο Κονφούκιος.

And that diet is known as the Hara, Hatchi, Bu diet.

Και αυτή η δίαιτα είναι γνωστή ως η δίαιτα Χάρα, Χάτσι, Μπου.

It's simply a little saying these people say before their meal

Απλά ένα μικρό γνωμικό που λένε αυτοί οι άνθρωποι πριν το γεύμα τους

to remind them to stop eating when their stomach is [80] percent full.

για να τους θυμίζει να σταματήσουν να τρώνε όταν το στομάχι είναι γεμάτο κατα 80 της εκατό.

It takes about a half hour for that full feeling

Χρειάζεται περίπου μισή ώρα για αυτό το αίσθημα κορεσμού

to travel from your belly to your brain.

να ταξιδέψει από την κοιλιά στον εγκέφαλο.

And by remembering to stop at 80 percent

Και η υπενθύμιση να σταματήσεις στο 80 της εκατό

it helps keep you from doing that very thing.

σε βοηθάει να αποφύγεις αυτό ακριβώς το πράγμα.

But, like Sardinia, Okinawa has a few social constructs

Όμως, όπως και η Σαρδινία, η Οκινάουα έχει ορισμένες κοινωνικές δομές

that we can associate with longevity.

που μπορούμε να συσχετίσουμε με τη μακροζωία

We know that isolation kills.

Ξέρουμε ότι η απομόνωση σκοτώνει

Fifteen years ago, the average American had three good friends.

Πριν δεκαπέντε χρόνια, ο μέσος Αμερικάνος είχε τρεις καλούς φίλους.

We're down to one and half right now.

Αυτός ο αριθμός έχει μειωθεί στο ένα και μισό.

If you were lucky enough to be born in Okinawa,

Αν είχατε την τύχη να γεννηθείτε στην Οκινάουα

you were born into a system where you

γεννηθήκατε σε ένα σύστημα όπου

automatically have a half a dozen friends

αυτόματα έχετε μισή ντουζίνα φίλους

with whom you travel through life.

με τους οποίους μοιράζεστε τη ζωή.

They call it a Moai. And if you're in a Moai

Το ονομάζουν Μοάι. Και αν είστε σε ένα Μοάι

you're expected to share the bounty if you encounter luck,

πρέπει να μοιράζεστε τα κέρδη όταν έχετε καλή τύχη,

and if things go bad,

και όταν τα πράγματα πάνε άσχημα,

child gets sick, parent dies,

όταν ένα τέκνο αρρωσταίνει, ένας γονέας πεθαίνει,

you always have somebody who has your back.

πάντα έχεις κάποιο να σου συμπαρασταθεί.

This particular Moai, these five ladies

Αυτό το συγκεκριμένο μοάι, αυτές οι πέντε κυρίες

have been together for 97 years.

είναι μαζί για 97 χρόνια.

Their average age is 102.

Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι 102.

Typically in America

Τυπικά στην Αμερική

we've divided our adult life up into two sections.

έχουμε χωρίσει την ενήλική μας ζωή σε δύο μέρη.

There is our work life,

Αυτή είναι η εργασιακή μας ζωή,

where we're productive.

όπου είμαστε παραγωγικοί.

And then one day, boom, we retire.

Και ξαφνικά μια μέρα, αφυπηρετούμε.

And typically that has meant

Και συνήθως αυτό σήμαινε,

retiring to the easy chair,

ξεκούραση σε μια αναπαυτική καρέκλα,

or going down to Arizona to play golf.

ή μετακόμιση στην Αριζόνα για γκολφ.

In the Okinawan language there is not even

Στη γλώσσα της Οκινάουα δεν υπάρχει καν

a word for retirement.

η λέξη συνταξιούχος.

Instead there is one word

Αντ'αυτού υπάρχει μια λέξη

that imbues your entire life,

που εμποτίζει όλη σου τη ζωή,

and that word is "ikigai."

και αυτή η λέξη είναι ''ικιγκάι.''

And, roughly translated, it means

Και, χαλαρά μεταφρασμένη, σημαίνει

"the reason for which you wake up in the morning."

''ο λόγος που ξυπνάς το πρωί.''

For this 102-year-old karate master,

Για αυτό τον δάσκαλο καράτε, 102 χρόνων,

his ikigai was carrying forth this martial art.

το ''ικιγκάι'' είναι η συνέχιση αυτής της πολεμικής τέχνης.

For this hundred-year-old fisherman

Για αυτόν τον εκατοντάχρονο ψαρά

it was continuing to catch fish for his family three times a week.

είναι να ψαρεύει για την οικογένεια του τρεις φορές τη βδομάδα.

And this is a question. The National Institute on Aging

Και αυτή είναι μια ερώτηση. Το Εθνικό Ινστιτούτο για το Γήρας

actually gave us a questionnaire to give these centenarians.

μας έδωσε ένα ερωτηματολόγιο για αυτούς τους αιωνόβιους.

And one of the questions, they were very culturally astute,

Και μια από της ερωτήσεις, γιατί ήταν διαβασμένοι πολιτισμικά

the people who put the questionnaire.

οι άνθρωποι που έφτιαξαν το ερωτηματολόγιο.

One of the questions was, "What is your ikigai?"

Μία ερώτηση ήταν, ''Ποιό είναι το ''ικιγκάι'' σου;''

They instantly knew why they woke up in the morning.

Αμέσως ήξεραν γιατί ξυπνούν το πρωί.

For this 102 year old woman, her ikigai

Για αυτή τη γυναίκα, 102 χρονών, το ικιγκάι της

was simply her great-great-great-granddaughter.

ήταν απλά η τετράκις εγγονή της.

Two girls separated in age by 101 and a half years.

Δύο κοπέλες με διαφορα 101 και μισό χρόνια.

And I asked her what it felt like

Και τη ρώτησα πως ένιωθε

to hold a great-great-great-granddaughter.

όταν κρατούσε την τετράκις εγγονή της.

And she put her head back and she said,

Και έγυρε το κεφάλι πίσω και απάντησε,

"It feels like leaping into heaven."

''Νιώθω λες και ορμάω στον παράδεισο.''

I thought that was a wonderful thought.

Σκέφτηκα ότι αυτή ήταν μια θαυμάσια σκέψη.

My editor at Geographic

Ο συντάκτης μου στο Geographic

wanted me to find America's Blue Zone.

ήθελε να την Μπλε Ζώνη της Αμερικής.

And for a while we looked on the prairies of Minnesota,

Και για αρκετό καιρό ψάχναμε στα λειβάδια της Μινεσσότα,

where actually there is a very high proportion of centenarians.

όπου ηπάρχει μεγάλο ποσοστό αιωνόβιων.

But that's because all the young people left.

Αλλά αυτό είναι επειδή όλοι οι νέοι έχουν φύγει.

(Laughter)

(Γέλιο)

So, we turned to the data again.

Έτσι, επιστρέψαμε στα δεδομένα.

And we found America's longest-lived population

Και βρήκαμε την μακροβιέστερη κοινότητα της Αμερικής

among the Seventh-Day Adventists

ανάμεσα στους Χιλιαστές των Επτά Ημερών

concentrated in and around Loma Linda, California.

συγκεντρωμένοι μέσα και γύρω από τη Λόμα Λίντα στη Καλιφόρνια.

Adventists are conservative Methodists.

Οι Χιλιαστές είναι συντηρητικοί Μεθοδιστές.

They celebrate their Sabbath

Γιορτάζουν το Σάββατο από

from sunset on Friday till sunset on Saturday.

τη δύση του ήλιου την Παρασκευή μέχρι τη δύση το Σάββατο.

A "24-hour sanctuary in time," they call it.

Το αποκαλούν ''ένα 24ωρο άσυλο στο χρόνο.''

And they follow five little habits

Και ακολουθούν πέντε μικρές συνήθειες

that conveys to them extraordinary longevity,

που τους αποφέρουν ασυνήθιστη μακροζωία

comparatively speaking.

μιλώντας συγκρητικά.

In America here, life expectancy

Στην Αμερική εδώ, η προσδόκιμη ηλικία

for the average woman is 80.

για την μέση γυναίκα είναι 80.

But for an Adventist woman,

Αλλά για μια γυναίκα Χιλιαστή,

their life expectancy is 89.

η προσδόκιμη διάρκεια ζωής είναι 89.

And the difference is even more pronounced among men,

Και η διαφορά είναι ακόμα πιο εμφανής στους άντρες,

who are expected to live about 11 years

που κατα μέσο όρο ζουν 11 χρόνια

longer than their American counterparts.

περισσότερο από τους αντίστοιχους Αμερικάνους.

Now, this is a study that followed

Αυτή είναι μια μελέτη που ακολούθησε

about 70,000 people for 30 years.

περίπου 70,000 ανθρώπους για 30 χρόνια.

Sterling study. And I think it supremely illustrates

Μελέτη Στέρλινγκ. Και νομίζω ότι δείχνει εξαίσια

the premise of this Blue Zone project.

την πρόταση του προγράμματος Μπλε Ζώνες.

This is a heterogeneous community.

Αυτή είναι μια ετερογενής κοινότητα.

It's white, black, Hispanic, Asian.

Με λευκούς, μαύρους, Λατίνους και Ασιάτες.

The only thing that they have in common are a set of

Το μόνο που έχουν κοινό είναι ένα σύνολο

very small lifestyle habits

πολύ μικρών συνηθειών

that they follow ritualistically

που ακολουθούν τελετουργικά

for most of their lives.

για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.

They take their diet directly from the Bible.

Πέρνουν τη δίαιτά τους από τη Βίβλο.

Genesis: Chapter one, Verse [29],

Γένεσης: Κεφάλαιο πρώτο, Στίχος 29,

where God talks about legumes and seeds,

όπου ο Θεός μιλά για όσπρια και σπόρους,

and on one more stanza about green plants,

και σε ακόμα μια στροφή για πράσινα φυτά

ostensibly missing is meat.

συνεχώς λείπει το κρέας.

They take this sanctuary in time very serious.

Λαμβάνουν σοβαρά αυτό το άσυλο στο χρόνο.

For 24 hours every week,

Για 24 ώρες κάθε βδομάδα,

no matter how busy they are, how stressed out they are at work,

ανεξαρτήτως πόσο απασχολημένοι είναι στη δουλεία,

where the kids need to be driven,

που πρέπει να πάνε τα παιδιά,

they stop everything and they focus on their God,

σταματάνε τα πάντα και συγκεντρώνονται στο Θεό τους,

their social network, and then, hardwired right in the religion,

στο κοινονικό τους δίκτυο, και μετά, εδραιωμένοι μέσα στη θρησκεία τους,

are nature walks.

είναι περίπατοι στη φύση.

And the power of this is not that it's done occasionally,

Και η δύναμη αυτού δεν είναι ότι γίνεται σποραδικά,

the power is it's done every week for a lifetime.

η δύναμη του είναι ότι γίνεται κάθε βδομάδα για μια ζωή.

None of it's hard. None of it costs money.

Κανένα δεν είναι δύσκολο. Κανένα δε στοιχίζει χρήματα.

Adventists also tend to hang out with other Adventists.

Οι Χιλιαστές επίσης κάνουν παρέα με άλλους Χιλιαστές.

So, if you go to an Adventist's party

Έτσι, αν πάτε σε πάρτυ Χιλιαστών

you don't see people swilling Jim Beam or rolling a joint.

δε βλέπετε κόσμου να πίνει ουίσκι ή να καπνίζει χόρτο.

Instead they're talking about their next nature walk,

Αντ'αυτού μιλάνε για τον επόμενό τους περίπατο,

exchanging recipes, and yes, they pray.

ανταλλάζουν συνταγές, και ναι, προσεύχονται.

But they influence each other in profound and measurable ways.

Αλλά επηρεάζουν ο ένας τον άλλον με πρωτοφανείς και μετρήσiμους τρόπους.

This is a culture that has yielded Ellsworth Whareham.

Αυτή η κουλτούρα παρήγε τον Έλσουερθ Ουίραμ.

Ellsworth Whareham is 97 years old.

Ο Έλσουερθ Ουίραμ είναι 97 ετών.

He's a multimillionaire,

Είναι πολυ-εκατομυριούχος,

yet when a contractor wanted 6,000 dollars

ωστόσο όταν ένας εργολάβος ήθελε 6,000 δολλάρια

to build a privacy fence,

για να φτιάξει ένα φράχτη,

he said, "For that kind of money I'll do it myself."

είπε, ''Για τέτοιο ποσό θα το κάνω μόνος μου.''

So for the next three days he was out shoveling cement,

Έτσι για της επόμενες τρεις μέρες ήταν έξω φτυαρίζοντας τσιμέντο,

and hauling poles around.

και μεταφέροντας στύλους.

And predictably, perhaps, on the fourth day

Και, όπως ίσως ήταν αναμενόμενο, την τέταρτη μέρα

he ended up in the operating room.

κατέληξε στο χειρουργείο.

But not as the guy on the table;

Όχι όμως κάτω από το νυστέρι:

the guy doing open-heart surgery.

σαν ο χειρούργος.

At 97 he still does 20 open-heart surgeries every month.

Στα 97 ακόμα κάνει 20 εγχειρίσεις ανοιχτής καρδίας.

Ed Rawlings, 103 years old now,

Ο Εντ Ρόλινγκς, τώρα 103 ετών,

an active cowboy, starts his morning with a swim.

είναι ενεργός κάουμπόι, ξεκινά τη μέρα του με κολύμπι.

And on weekends he likes to put on the boards,

Και τα σαββατοκύριακα του αρέσει να

throw up rooster tails.

φοράει τα σκι

And then Marge Deton.

Και η Μαρτζ Ντετόν.

Marge is 104.

Η Μαρτζ είναι 104.

Her grandson actually lives in the Twin Cities here.

Ο εγγονός της ζει εδώ στις Δίδυμες Πόλεις.

She starts her day with lifting weights.

Ξεκινά τη μερα της σηκώντας βάρη.

She rides her bicycle.

Κάνει ποδηλασία.

And then she gets in her root-beer colored

Και μετά μπαίνει στο αυτοκίνητό της,

1994 Cadillac Seville,

μία Κάντιλακ Σεβίλ του 1994,

and tears down the San Bernardino freeway,

και ορμάει στον αυτοκινητόδρομο Σαν Μπερναρντίνο,

where she still volunteers for seven different organizations.

Όπου ακόμα είναι εθελοντής σε επτά διαφορετικούς οργανισμούς.

I've been on 19 hardcore expeditions.

Έχω συμμετάσχει σε 19 σκληροτράχηλες αποστολές.

I'm probably the only person you'll ever meet

Πιθανότατα είμαι το μόνο άτομο που θα γνωρίσετε

who rode his bicycle across

που ποδηλάτησε διαμέσου

the Sahara desert without sunscreen.

της Σαχάρας χωρίς αντιλιακό.

But I'll tell you, there is no adventure more harrowing

Αλλά θα σας πώ, ότι δεν υπάρχει πιο οδυνηρή περιπέτεια

than riding shotgun with Marge Deton.

από το να είσαι συνοδηγός με τη Μαρτζ.

"A stranger is a friend I haven't met yet!" she'd say to me.

''Ένας ξένος είναι ένας φίλος που δεν έχω γνωρίσει ακόμα!'' μου έλεγε.

So, what are the common denominators

Ποιοί είναι λοιπόν οι κοινοί παρονομαστές

in these three cultures?

σε αυτές τις κουλτουρες;

What are the things that they all do?

Ποια είναι τα πράγματα που όλοι κάνουν;

And we managed to boil it down to nine.

Και καταφέραμε να τα συμπυκνώσουμε σε εννέα.

In fact we've done two more Blue Zone expeditions since this

Έχουμε πραγματοποιήσει δύο ακόμα αποστολές σε Μπλε Ζώνες από τότε

and these common denominators hold true.

και αυτοί οι κοινοί παρονομαστές επαληθεύτηκαν

And the first one,

Και ο πρώτος,

and I'm about to utter a heresy here,

και θα ακουστώ σαν αιρετικός εδώ,

none of them exercise,

κανένας από αυτούς δεν γυμνάζεται,

at least the way we think of exercise.

τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που σκεφτόμαστε την ασκηση.

Instead, they set up their lives

Αντ'αυτού, χτίζουν τις ζωές τους

so that they are constantly nudged into physical activity.

έτσι ώστε να ωθούνται προς σωματικές δραστηριότητες.

These 100-year-old Okinawan women

Αυτές οι αιωνόβιες γυναίκες της Οκινάουα

are getting up and down off the ground, they sit on the floor,

σηκώνονται και κάθονται στο δάπεδο,

30 or 40 times a day.

30 με 40 φορές τη μέρα.

Sardinians live in vertical houses, up and down the stairs.

Οι Σαρδίνιοι ζούν σε κάθετα σπίτια, ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες.

Every trip to the store, or to church

Κάθε ταξίδι στην αγορά, ή στην εκκλησία

or to a friend's house occasions a walk.

ή στο σπίτι κάποιου φίλου αιτιολογεί ένα περίπατο.

They don't have any conveniences.

Δεν έχουν μοντέρνες ανέσεις.

There is not a button to push to do yard work or house work.

Δεν έχουν κάποιο κουμπί που πατάς για να φτιαχτεί ο κήπος ή το σπίτι.

If they want to mix up a cake, they're doing it by hand.

Αν θέλουν να ανακατέψουν ένα κέικ το κάνουν με το χέρι.

That's physical activity.

Αυτό είναι σωματική δραστηριότητα.

That burns calories just as much as going on the treadmill does.

Καίει θερμίδες όπως ο διάδρομος στο γυμναστήριο.

When they do do intentional physical activity,

Όταν κάνουν σκόπιμα άσκηση,

it's the things they enjoy. They tend to walk,

είναι πράγματα που απολαμβάνουν. Πάνε περιπάτους,

the only proven way to stave off cognitive decline,

Ο μόνος αποδεδειγμένος τρόπος απομάκρυνσης της νοητικής παρακμής,

and they all tend to have a garden.

και όλοι σχεδόν έχουν ένα κήπο.

They know how to set up their life in the right way

Ξέρουν πως να φτιάξουν τις ζωές τους με το σωστό τρόπο

so they have the right outlook.

έτσι ώστε να έχουν τη σωστή άποψη.

Each of these cultures take time to downshift.

Κάθε μια από αυτές τις κουλτούρες επενδύουν χρόνο στη χαλάρωση.

The Sardinians pray. The Seventh-Day Adventists pray.

Οι Σαρδίνιοι προσεύχονται. Οι Χιλιαστές προσεύχονται.

The Okinawans have this ancestor veneration.

Οι κάτοικοι της Οκινάουα έχουν αυτό το σεβασμό για τους προγόνους

But when you're in a hurry or stressed out,

Αλλά όταν βιάζεσαι ή αγχώνεσαι

that triggers something called the inflammatory response,

αυτό προκαλεί κάτι που ονομάζεται φλεγμονώδης αντίδραση,

which is associated with everything from Alzheimer's

που σχετίζεται με τα πάντα από το Αλζχάιμερς

disease to cardiovascular disease.

μέχρι τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

When you slow down for 15 minutes a day

Όταν χαλαρώνεις για 15 λεπτά κάθε μέρα

you turn that inflammatory state

μετατρέπεις αυτη τη φλεγμονώδη κατασταση

into a more anti-inflammatory state.

σε μια πιο αντι-φλεγμονώδη κατάσταση.

They have vocabulary for sense of purpose,

Έχουν λεξιλόγιο για την αίσθηση του σκοπού,

ikigai, like the Okinawans.

ικιγκάι όπως οι κατοικοι της Οκινάουα.

You know the two most dangerous years in your life

Ξέρετε, τα δύο πιο επικίνδυνα χρόνια της ζωής σας

are the year you're born, because of infant mortality,

είναι τα χρόνια μετά τη γεννησή σας, εξαιτίας της βρεφικής θνησιμότητας

and the year you retire.

και η χρονιά που αφυπηρετείς.

These people know their sense of purpose,

Αυτοί οι άνθρωποι ξέρουν της αίσθηση του σκοπού τους,

and they activate in their life, that's worth about seven years

και ενεργοποιούνται στη ζωή τους, αυτό αξίζει επτά χρόνια

of extra life expectancy.

περισσότερης προσδόκιμης ζωής.

There's no longevity diet.

Δεν υπάρχει δίαιτα μακροζωίας.

Instead, these people drink a little bit every day,

Αντ'αυτού, αυτοί οι άνθρωποι πίνουν λίγο κάθε μέρα,

not a hard sell to the American population.

που δεν είναι δύσκολη ιδέα για τον Αμερικάνικο πληθυσμό.

(Laughter)

(Γέλιο)

They tend to eat a plant-based diet.

Έχουν την τάση να τρώνε κυρίως φυτά.

Doesn't mean they don't eat meat, but lots of beans and nuts.

Αυτό δε σημαίνει δεν τρώνε κρέας, αλλά πολλά όσπρια και ξηρούς καρπούς

And they have strategies to keep from overeating,

Και έχουν στρατηγικές για να αποφεύγουν την υπερτροφία

little things that nudge them away from the table at the right time.

μικρά πράγματα που τους ωθούν μακρυά από το τραπέζι την κατάλληλη στιγμή.

And then the foundation of all this is how they connect.

Και η βάση όλων αυτών είναι το πών συνδέονται

They put their families first,

Βάζουν τη οικογένειες τους πάνω απ'όλα,

take care of their children and their aging parents.

φροντίζουν τα παιδια και το γέροντες γονείς τους.

They all tend to belong to a faith-based community,

Ανοίκουν σε θρησκευτικές κοινότητες,

which is worth between four and 14

που αξίζει μεταξύ 4 και 14

extra years of life expectancy

επιπλέον χρόνια

if you do it four times a month.

αν το κάνεις 4 φορές το μήνα.

And the biggest thing here

Και το πιο μεγάλο πράγμα εδώ

is they also belong to the right tribe.

είναι ότι ανοικουν στη σωστή φάρα.

They were either born into

Είτε γεννήθηκαν σε αυτό το περιβάλλον

or they proactively surrounded themselves with the right people.

είται ενεργά περιτριγύρισαν τους εαυτούς τους με τους σωστούς ανθρώπους.

We know from the Framingham studies,

Ξέρουμε από τις μελέτες Φράμινγχαμ,

that if your three best friends are obese

ότι αν οι τρεις καλύτεροι σου φίλοι είναι υπέρβαροι

there is a 50 percent better chance that you'll be overweight.

Υπάρχει 50% μεγαλύτερη πιθανότητα πως θα είσαι και συ υπέρβαρος.

So, if you hang out with unhealthy people,

Έτσι, αν συχνάζεις με ανθυγιεινούς ανθρώπους

that's going to have a measurable impact over time.

αυτό θα έχει μετρήσιμες επιπτώσεις με την πάρωδο του χρόνου.

Instead, if your friend's idea of recreation

Αντίθετα, αν ο φίλος σου θεωρεί ότι αναψυχή

is physical activity, bowling, or playing hockey,

είναι η σωματική δραστηριότητα, το μπόουλινγκ, ή το χόκεϊ,

biking or gardening,

η ποδηλασία ή η κηπουρική,

if your friends drink a little, but not too much,

αν οι φίλοι σας πίνουν λίγο, αλλά όχι υπερβολικά,

and they eat right, and they're engaged, and they're trusting and trustworthy,

και τρώνε σωστά, και είναι αρραβωνιασμένοι, και άξιοι εμπιστοσύνης

that is going to have the biggest impact over time.

αυτό θα έχει τη μεγαλύτερη επίδραση με την πάρωδο του χρόνου.

Diets don't work. No diet in the history of the world

Οι δίαιτες δε δουλεύουν. Καμιά δίαιτα στην ιστορία του κόσμου

has ever worked for more than two percent of the population.

δε δούλεψε για περισσότερο από 2% του πληθυσμού.

Exercise programs usually start in January;

Τα προγράμματα γυμναστικής που ξεκινούν το Γενάρη,

they're usually done by October.

τελειώνουν συνήθως μέχρι τον Οκτώβριο

When it comes to longevity

Όταν πρόκειται για μακροζωία

there is no short term fix

Δεν υπάρχει βραχυπρόθεσμη λύση

in a pill or anything else.

σε χάπι η σε άλλη μορφή.

But when you think about it,

Αλλά όταν το σκεφτείτε

your friends are long-term adventures,

οι φίλοι σας είναι μακροπρόθεσμες περιπέτειες,

and therefore, perhaps the most significant thing you can do

και κατά συνέπεια, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε

to add more years to your life,

για να προσθέσετε χρόνια στη ζωή σας,

and life to your years. Thank you very much.

και ζωή στα χρόνια σας. Σας ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)