Does grammar matter? - Andreea S. Calude

Ngữ pháp có quan trọng không? - Andreea S. Calude

Translator: Hoa DANG Reviewer: Hùng Đỗ

You're telling a friend an amazing story,

Bạn đang kể với bạn mình một câu chuyện hấp dẫn,

and you just get to the best part when suddenly he interrupts,

và bạn đang kể đến phần hay nhất thì anh ấy bất ngờ ngắt lời

"The alien and I," not "Me and the alien."

"The alien and I", không phải "Me and the alien"

Most of us would probably be annoyed,

Hầu hết chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu,

but aside from the rude interruption,

nhưng hãy tạm gác chuyện đó lại,

does your friend have a point?

hãy xem cậu ấy có lý không?

Was your sentence actually grammatically incorrect?

Câu nói của bạn có thật sự sai ngữ pháp không?

And if he still understood it, why does it even matter?

Nếu anh ta vẫn hiểu, thì có vấn đề gì đâu?

Từ quan điểm ngôn ngữ học,

From the point of view of linguistics,

grammar is a set of patterns for how words are put together

ngữ pháp là một tập hợp khuôn mẫu về cách sắp xếp từ

để thành những cụm từ hoặc mệnh đề,

to form phrases or clauses,

trong văn nói hoặc văn viết

whether spoken or in writing.

Ngôn ngữ khác nhau có những khuôn mẫu khác nhau

Different languages have different patterns.

Trong tiếng Anh, chủ ngữ thường đứng đầu,

In English, the subject normally comes first,

followed by the verb,

rồi đến động từ

and then the object,

và sau đó là bổ ngữ

while in Japanese and many other languages,

trong khi tiếng Nhật và nhiều ngôn ngữ khác,

the order is subject, object, verb.

thứ tự là chủ ngữ, bổ ngữ, động từ

Some scholars have tried to identify patterns common to all languages,

Vài học giả đã thử định nghĩa khuôn mẫu chung cho mọi ngôn ngữ,

but apart from some basic features,

nhưng ngoài những đặc điểm cơ bản,

like having nouns or verbs,

như danh từ hoặc động từ,

few of these so-called linguistic universals have been found.

một số ít được mệnh danh là ngôn ngữ chung được tìm thấy

And while any language needs consistent patterns to function,

trong khi bất kỳ ngôn ngữ nào cũng cần các khuôn mẫu thống nhất,

the study of these patterns opens up an ongoing debate between two positions

việc nghiên cứu các khuôn mẫu này mở ra một cuộc tranh luận không ngừng nghỉ giữa 2 phe

known as prescriptivism and descriptivism.

được biết đến như thuyết thói quen và thuyết đa dạng.

Grossly simplified,

Hiểu một cách đơn giản,

prescriptivists think a given language should follow consistent rules,

thuyết thói quen cho rằng một ngôn ngữ nên tuân theo những quy tắc thống nhất,

while descriptivists see variation and adaptation as a natural

trong khi thuyết đa dạng thấy rằng tính khác biệt và thích nghi

là một phần tự nhiên và cần thiết của ngôn ngữ.

and necessary part of language.

For much of history, the vast majority of language was spoken.

Trong quá khứ, phần lớn ngôn ngữ là văn nói.

But as people became more interconnected and writing gained importance,

Nhưng vì người ta trở nên liên kết nhau hơn và việc viết dần trở nên quan trọng.

written language was standardized to allow broader communication

Ngôn ngữ viết được tiêu chuẩn hóa để giao tiếp rộng rãi hơn

and ensure that people in different parts of a realm could understand each other.

và để mọi người cư trú những địa phương khác nhau của một cộng đồng có thể hiểu nhau

In many languages, this standard form came to be considered the only proper one,

Trong nhiều ngôn ngữ, hình thức chuẩn dần được xem là một cách phù hợp nhất,

despite being derived from just one of many spoken varieties,

mặc dù bắt nguồn từ nhiều cách nói khác nhau,

usually that of the people in power.

nhưng thường từ những người có quyền lực.

Language purists worked to establish and propagate this standard

Những nhà ngôn ngữ học thuần túy đã thiết lập và truyền bá tiêu chuẩn này

by detailing a set of rules that reflected the established grammar of their times.

bằng cách chi tiết hóa các bộ quy tắc phản ánh qua những bộ ngữ pháp

And rules for written grammar were applied to spoken language, as well.

Và những quy tắc ngữ pháp trong văn viết cũng được dùng trong văn nói.

Speech patterns that deviated from the written rules were considered corruptions,

Những mẫu văn nói mà lệch khỏi những quy tắc trong văn viết được xem là tha hóa,

or signs of low social status,

hoặc là dấu hiệu của giai cấp thấp trong xã hội

and many people who had grown up speaking in these ways

ngày nay nhiều người đã phát triển văn nói

were forced to adopt the standardized form.

buộc phải chấp nhận tiêu chuẩn hóa.

More recently, however,

Tuy nhiên gần đây,

linguists have understood that speech is a separate phenomenon from writing

những nhà ngôn ngữ học hiểu rằng văn nói là một hiện tượng riêng biệt với văn viết

with its own regularities and patterns.

theo những quy định và khuôn mẫu riêng của nó

Most of us learn to speak at such an early age that we don't even remember it.

Hầu hết chúng ta học nói từ lúc nhỏ mà chúng ta thậm chí không nhớ.

We form our spoken repertoire through unconscious habits,

Chúng ta nói theo những thói quen vô thức,

not memorized rules.

chứ không ghi nhớ những quy tắc.

And because speech also uses mood and intonation for meaning,

Vì văn nói còn sử dụng nét mặt và ngữ điệu để diễn đạt,

its structure is often more flexible,

nên cấu trúc của nó thường phức tạp hơn,

adapting to the needs of speakers and listeners.

để đáp ứng với nhu cầu người nói và nghe

Điều này có nghĩa là trong thực tế nên tránh những câu phức mà khó phân tích cú pháp,

This could mean avoiding complex clauses that are hard to parse in real time,

making changes to avoid awkward pronounciation,

bằng việc tạo những thay đổi để tránh những phát âm khó,

or removing sounds to make speech faster.

hoặc loại bỏ những âm để nói mượt hơn.

The linguistic approach that tries to understand and map such differences

Phương pháp ngôn ngữ mà cố gắng hiểu và sắp xếp những khác biệt

without dictating correct ones is known as descriptivism.

mà không yêu cầu sự chính xác được xem là thuyết đa dạng.

Rather than deciding how language should be used,

Tốt hơn hãy quyết định ngôn ngữ nên được dùng như thế nào,

it describes how people actually use it,

nó mô tả cách người ta thật sự dùng nó,

and tracks the innovations they come up with in the process.

và theo dõi ngữ điệu đi kèm.

But while the debate between

Nhưng trong khi cuộc tranh luận giữa

prescriptivism and descriptivism continues,

thuyết thói quen và thuyết đa dạng tiếp diễn,

the two are not mutually exclusive.

cả hai thật ra không mâu thuẫn nhau.

At its best, prescriptivism is useful for informing people

Tốt nhất, thuyết thói quen hữu ích cho việc thông báo người ta

about the most common established patterns at a given point in time.

về việc thiết lập khuôn mẫu chung nhất trong một thời điểm nhất định.

This is important, not only for formal contexts,

Điều này là quan trọng, không chỉ trong những tình huống chính thức,

but it also makes communication easier between non-native speakers

mà còn tạo sự giao tiếp dễ dàng hơn giữa những người không phải là dân bản địa

from different backgrounds.

từ nhiều bối cảnh khác nhau.

Descriptivism, on the other hand,

Mặt khác, thuyết đa dạng

gives us insight into how our minds work

cho chúng ta thấy rõ cách tâm trí hoạt động

and the instinctive ways in which we structure our view of the world.

và theo bản năng mà chúng ta cấu trúc cách nhìn với thế giới.

Ultimately, grammar is best thought of as a set of linguistic habits

Tóm lại, cách định nghĩa ngữ pháp tốt nhất là một tập hợp những thói quen ngôn ngữ mà

that are constantly being negotiated and reinvented

liên tục được thương lượng và tái phát minh

by the entire group of language users.

bởi những nhóm người dùng ngôn ngữ đó.

Like language itself,

Như bản chất ngôn ngữ,

it's a wonderful and complex fabric

nó là một kết cấu phức hợp và tuyệt vời

woven through the contributions of speakers and listeners,

được tạo bởi những đóng góp của người nói và người nghe,

writers and readers,

người viết và người đọc,

prescriptivists and descriptivists,

bới những người theo thuyết thói quen và đa dạng,

from both near and far.

từ cả hai mặt gần và xa.