Is it normal to talk to yourself?

5,131,689 views ・ 2023-05-18

TED-Ed


Videoni ijro etish uchun quyidagi inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing.

Translator: Aliqulova Shahlo Reviewer: Sevara Pulatova
00:07
As your morning alarm blares, you mutter to yourself,
0
7128
3086
Budilnik qattiq jiringlashi bilan, o’zingizga to’ng’illaysiz,
00:10
“Why did I set it so early?”
1
10214
2628
“Nega buncha barvaqtga sozladim-a ?”
00:13
While brushing your teeth, you think,
2
13426
1752
Tishingizni yuvayotganda o’ylaysiz,
00:15
“I need a haircut... unless?”
3
15178
2586
“Sochimni kestirishim kerak, bo’lmasa...?”
00:18
Rushing out the front door, you reach for your keys
4
18389
3379
Old eshikka shoshilib, kalitlaringizni olaman deysiz
00:21
and realize they’re not there.
5
21768
2043
va ular bu yerda emasligini anglaysiz.
00:23
Frustrated you shout, “I can’t do anything right!”
6
23936
4213
Jahl bilan baqirasiz: “Hech narsani to’g’ri qilolmayman!”
00:28
just in time to notice your neighbor.
7
28149
2502
va qo’shningizni payqab qolasiz.
00:30
Being caught talking to yourself can feel embarrassing,
8
30902
3336
O’zingizga gapirganingizni ko’rib qolishlari hijolatli bo’lishi mumkin,
00:34
and some people even stigmatize this behavior as a sign of mental instability.
9
34238
4922
va ba’zi odamlar hatto buni aqliy beqarorlik deb qoralaydi.
00:39
But decades of psychology research show that talking to yourself
10
39410
3754
Ammo yillar davomidagi psixologiya izlanishlari shuni ko’rsatdiki,
00:43
is completely normal.
11
43164
2419
o’z-o’zingizga gapirish butunlay normal holat.
00:45
In fact, most, if not all, of us engage in some form of self-talk
12
45917
4629
Aslida, hamma bo’lmasa ham ko’pchiligimiz har kuni
00:50
every single day.
13
50546
1710
qandaydir shaklda o’zimiz bilan suhbat qilamiz.
00:52
So why do we talk to ourselves?
14
52465
2544
Xo’sh, nega o’zimizga gapiramiz?
00:55
And does what we say matter?
15
55009
2669
Va nima deyotganimiz ahamiyatga egami?
00:58
Self-talk refers to the narration inside your head,
16
58179
3670
O’ziga-o’zi gapirish miyangizdagi hikoyani ko’rsatadi,
01:01
sometimes called inner speech.
17
61849
2169
bu ba’zida ichki nutq deb ataladi.
01:04
It differs from mental imagery or recalling facts and figures.
18
64143
3879
Bu aqliy tasvir yoki faktlar va figuralarni eslashdan farq qiladi.
01:08
Specifically, psychologists define self-talk
19
68189
3170
Aniqrog’i, psixologlar o’zingizga gapirishni o’zingizga
01:11
as verbalized thoughts directed toward yourself or some facet of your life.
20
71359
5046
yoki hayotingizning bir qismiga yo’nalgan og’zaki o’y-fikrlar deb hisoblaydi.
01:17
This includes personal conversations like “I need to work on my free throw.”
21
77073
4296
Bu “Erkin otishim ustida ishlashim kerak” kabi shaxsiy suhbatlarni o’z ichiga oladi.
01:21
But it also includes reflections you have throughout the day,
22
81494
2878
Ammo bu kun davomidagi o’y-fikrlaringizni ham o’z ichiga oladi.
01:24
like “The gym is crowded tonight. I’ll come back tomorrow.”
23
84372
3879
Masalan “Sport zal kechga to’la bo’ladi. Ertaga boraman”.
01:28
And while most self-talk in adults tends to be silent,
24
88376
3086
Ko’pgina yoshi kattalarda o’z-o’ziga gapirish sassiz bo’lsa-da,
01:31
speaking to yourself out loud also falls into this category.
25
91462
3837
o’zingizga ovoz chiqarib gapirishingiz ham shu kategoriyaga kiradi.
01:35
In fact, psychologists believe our first experiences with self-talk
26
95883
4380
Haqiqatdan ham, psixologlar oʻzimizga gapirishimizning birinchi martasida
01:40
are mostly vocal,
27
100263
1167
koʻpincha ovoz chiqara- miz deb hisoblaydi,
01:41
as children often speak to themselves out loud as they play.
28
101430
3796
xuddi bolalar o’ynayotgan paytida o’ziga tez-tez gapirib turganidek.
01:45
In the 1930s, Russian psychologist Lev Vygotsky hypothesized
29
105560
4170
1930-yillarda rus psixologi Lev Vigotskiy bu turdagi nutq
01:49
that this kind of speech was actually key to development.
30
109730
3045
rivojlanish uchun asosiy omil deb faraz qilgan.
01:53
By repeating conversations they’ve had with adults,
31
113192
2753
Kattalar bilan bo’lgan suhbatlarini qaytarish orqali
01:55
children practice managing their behaviors and emotions on their own.
32
115945
4296
bolalar axloqi va hissiyotlarini o’zlari boshqarishni amalda qo’llaydi.
02:01
Then, as they grow older, this outward self-talk tends to become internalized,
33
121159
5213
Ulg’aygan sari, bu tashqi nutq
02:06
morphing into a private inner dialogue.
34
126372
2836
shaxsiy ichki dialogga aylanib boradi.
02:09
We know this internal self-talk is important,
35
129333
2753
Bu ichki suhbat muhim ekanligi,
rejalashtirishga, qiyin vaziyatlardan chiqib ketishga va hatto
02:12
and can help you plan, work through difficult situations,
36
132086
2836
02:14
and even motivate you throughout the day.
37
134922
2086
kun bo’yi sizni ruhlantira olishi mumkinligini bilamiz.
02:17
But studying self-talk can be difficult.
38
137383
2961
Ammo o’z-o’ziga gapirishni o’rganish qiyin bo’lishi mumkin.
02:20
It relies on study subjects clearly tracking a behavior that’s spontaneous
39
140761
4880
Bu aniq mavzularga bog’liq o’z-o’zidan bo’lgan xatti-harakatni kuzatish
02:25
and often done without conscious control.
40
145641
2169
va ko’pincha ongli nazoratsiz amalga oshiriladi.
02:27
For this reason, scientists are still working to answer basic questions,
41
147894
3878
Shu sababli, olimlar hanuz oddiy savollarga javob topish ustida ishlayapti,
02:31
like, why do some people self-talk more than others?
42
151772
3045
masalan, nega ba’zilar boshqalardan ko’ra ko’proq o’ziga o’zi gapiradi?
02:34
What areas of the brain are activated during self-talk?
43
154817
3796
Miyaning qaysi qismlari oʻzimizga gapirganimizda faollashadi?
02:38
And how does this activation differ from normal conversation?
44
158613
3837
Va bu faollashish odatiy suhbatdan qanday farq qiladi?
02:42
One thing we know for certain, however,
45
162617
2627
Biroq, bir narsani aniq bilamiz:
02:45
is that what you say in these conversations can have real impacts
46
165244
4838
Bu suhbatlarda aytganlaringiz munosabatingiz va ishlashingizga
02:50
on your attitude and performance.
47
170082
2545
chindan taʼsirini koʻrsatadi.
02:53
Engaging in self-talk that’s instructional or motivational
48
173377
3462
Oʻrgatuvchi va motivational tarzda oʻzi bilan gaplashish
02:56
has been shown to increase focus, boost self-esteem,
49
176839
3754
diqqatni va oʻziga boʻlgan ishonchni oshirish,
03:00
and help tackle everyday tasks.
50
180593
2669
kundalik vazifalarni bajarishda yordam berishi koʻrsatilgan.
03:03
For example, one study of collegiate tennis players
51
183554
3712
Masalan, kollej tennischilarining o’rganishlari shuni ko’rsatdiki,
03:07
found that incorporating instructional self-talk into practice
52
187266
3921
amaliyotga o’rganishga oid o’z-o’ziga gapirishni qo’shish
03:11
increased their concentration and accuracy.
53
191187
3295
ularning diqqati va aniqligini oshirgan.
03:15
And just as chatting to a friend can help decrease stress,
54
195066
3670
Xuddi do’st bilan suhbatlashish stressni kamaytirganidek,
03:18
speaking directly to yourself may also help you regulate your emotions.
55
198736
5631
o’ziga to’g’ridan-to’g’ri gapirish hislarni boshqarishga ham yordam beroladi.
03:24
Distanced self-talk is when you talk to yourself,
56
204659
3587
Masofali o’ziga-o’zi gapirish xuddi
03:28
as if in conversation with another person.
57
208246
2460
boshqa inson bilan bo’ladigan suhbatga o’xshaydi.
03:30
So, rather than “I’m going to crush this exam,”
58
210706
3462
Masalan, “Men bu imtihondan oʻtaman” deyish oʻrniga,
03:34
you might think, “Caleb, you are prepared for this test!”
59
214168
4546
siz “Kaleb, sen bu testga tayyorsan!“, deb oʻylashingiz mumkin.
03:38
One study found that this kind of self-talk was especially beneficial
60
218881
3921
Oʻrganishlardan birida bu turdagi oʻzi bilan gaplashish, ayniqsa,
03:42
for reducing stress when engaging in anxiety-inducing tasks,
61
222802
4588
yangi odamlarni uchratish yoki omma oldida so’zlash kabi
tashvishga soluvchi vazifalarda stressni kamaytirish uchun foydali.
03:47
such as meeting new people or public speaking.
62
227390
2752
03:50
But where positive self-talk can help you, negative self-talk can harm you.
63
230518
5130
Oʻzingiz bilan ijobiy gaplashishingiz siz- ga yordam beradi, salbiysi esa zararlidir.
03:55
Most people are critical of themselves occasionally,
64
235982
3295
Ko’p odamlar ba’zida o’zlari haqida tanqidiy fikrlaydi,
03:59
but when this behavior gets too frequent or excessively negative,
65
239318
3671
biroq agar bu xulq-atvor tez-tez sodir bo’lsa, yoki haddan tashqari
04:02
it can become toxic.
66
242989
1584
negativ bo’lsa, zaharli bo’lishi mumkin.
04:04
High levels of negative self-talk are often predictive
67
244865
3212
O’zi bilan yuqori darajada negative tarzda gaplashish
bolalarda va kattalarda tashvishga sabab bo’lishi mumkin.
04:08
of anxiety in children and adults.
68
248077
2544
04:10
And those who constantly blame themselves for their problems
69
250621
3087
Va o’zini muammolari uchun tinmay ayblaydigan
04:13
and ruminate on those situations
70
253708
2127
va o’sha vaziyatlar haqida chuqur o’ylaydiganlar
04:15
typically experience more intense feelings of depression.
71
255835
3545
shubhasiz kuchliroq depressiyani boshdan o’tkazadi.
04:20
Today, there’s a field of psychological treatment
72
260047
2836
Bugungi kunda kognitiv xatti-harakatlar terapiyasi
04:22
called cognitive behavioral therapy, or CBT,
73
262883
3921
yoki CBT deb nomlangan psixologik davolash sohasi mavjud.
04:27
which is partially focused on regulating the tone of self-talk.
74
267054
4421
Bu qisman o’z-o’ziga gapirish ohangini tartibga solishga qaratilgan.
04:31
Cognitive behavioral therapists often teach strategies
75
271976
3253
Kognitiv xatti-harakat terapevtlari ko’pincha
04:35
to identify cycles of negative thoughts
76
275229
2711
negativ fikrlar aylanmasini aniqlash va ularni
04:37
and replace them with neutral or more compassionate reflections.
77
277940
4254
ijobiyroq o’ylar bilan almashtirish uchun strategiyalar o’rgatishadi.
04:42
Over time, these tools can improve one's mental health.
78
282403
4463
Vaqt o’tishi bilan, bu usullar aqliy sog’lomlikni oshirishi mumkin.
04:47
So the next time you find yourself chatting with yourself,
79
287366
3629
Shuning uchun keyingi safar o’zingiz bilan gaplashganingizda
04:50
remember to be kind.
80
290995
1960
mehribon bo’lishni yodda tuting.
04:53
That inner voice is a partner you’ll be talking to for many years to come.
81
293289
4296
O’sha ichki ovoz siz ko’p yillar davomida gaplashadigan sherigingiz bo’ladi.

Original video on YouTube.com
Ushbu veb-sayt haqida

Ushbu sayt sizni ingliz tilini o'rganish uchun foydali bo'lgan YouTube videolari bilan tanishtiradi. Dunyo bo'ylab eng yaxshi o'qituvchilar tomonidan o'qitiladigan ingliz tili darslarini ko'rasiz. Videoni u yerdan o'ynash uchun har bir video sahifasida ko'rsatilgan inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing. Subtitrlar video ijrosi bilan sinxronlashtiriladi. Agar sizda biron bir fikr yoki so'rov bo'lsa, iltimos, ushbu aloqa formasi orqali biz bilan bog'laning.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7