Why do we have hair in such random places? - Nina G. Jablonski

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

We have lots in common with our closest primate relatives.

En yakın primat dostlarımızla birçok ortak yanımız var.

But comparatively, humans seem a bit... underdressed.

Ancak insanlar nispeten biraz daha az giyinik gibi görünüyor.

Instead of thick fur covering our bodies,

Vücudumuzu kaplayan kalın bir kürk yerine

many of us mainly have hair on top of our heads—

çoğumuzun genelde başında

and a few other places.

ve başka yerlerinde kıllar var.

So, how did we get so naked? And why do we have hair where we do?

Peki nasıl bu kadar çıplaklaştık?

Neden bazı yerlerimizde kıllar var?

Human hair and animal fur are made of the same stuff:

İnsan saçı ve hayvan kürkü aynı şeyden oluşur:

filaments of the protein keratin that grow out of organs known as follicles,

Folikül olarak bilinen yapıdan çıkan

ve büyüme ile dökülme döngülerinden geçen keratin proteini telleri.

which go through cycles of growth and shedding.

Across mammalian species, hairs have been modified for numerous purposes,

Memelilerde tüyler tavşanların yumuşak kürklerinden tutun da

ranging from the soft fluff covering rabbits

kirpileri koruyan sivri tüylere kadar

to the rigid quills protecting porcupines.

çeşitli amaçlar doğrultusunda değişikliğe uğramıştır.

But for many mammals, hair grows in two layers

Ancak çoğu memeli türünde tüyler,

deri altında nispeten daha kısa olanlar

consisting of a shorter undercoat of ground hairs

ve daha uzun koruyucu tüyler tarafından kaplananlar olarak iki katman halindedir.

covered by longer guard hairs.

Together, they help insulate the animal’s body and protect its skin.

Hepsi birlikte, hem hayvanın vücuduna yalıtım yapıyorlar

hem de derisini koruyorlar.

Human hairs, on the other hand, are kind of a combination of these hair types.

Öte yandan insan kılları bu ikisinin birleşimidir.

Unfortunately, hair is rarely found in fossils,

Ne yazık ki kıllar fosillerde çok nadir bulunuyor.

making it hard for researchers to pinpoint when and how

Bu yüzden araştırmacılar, atalarımızın postlarını

our ancient ancestors lost their coats.

ne zaman ve nasıl kaybettiklerini öğrenmekte zorlanıyor.

But scientists have developed some working hypotheses.

Neyse ki bilim insanlarının ipucu verebilecek bazı varsayımları var.

It seems that, millions of years ago in Africa,

Görünen o ki ilkel hominini primatları

early hominins first transitioned out of trees and adopted a more active lifestyle.

milyonlarca yıl önce Afrika’da ağaçlardan çıkmışlar

ve daha hareketli bir yaşam tarzı benimsemişler.

Keeping cool became increasingly important.

Sıcak kalmak gittikçe daha önemli olmaya başlamış.

Eventually, they developed more sweat glands,

Ter bezleri zaman içinde daha fazla gelişmiş.

which helped them lose heat by evaporating moisture through the skin.

Bu da derilerindeki nemi buharlaştırarak hararetin azalmasına yardımcı olmuş.

In fact, humans have 10 times more sweat glands than chimpanzees, for instance.

Aslında insanların şempanzelerden on kat daha fazla ter bezi vardır.

But efficiently losing heat by sweating is harder to do when you’re covered in fur.

Fakat üzerinizde kürk varsa terleyerek ısı kaybetmek daha zor hale gelir.

Scientists believe that early humans lost much of their coat around this time

Bilim insanları, ilk insanların terlerinin daha hızlı buharlaşması için

to help their sweat evaporate faster.

bu süre içinde kıllarının çoğunu kaybettiklerine inanıyor.

However, if losing our hair was so advantageous,

Madem vücudumuzda kılların olmaması bu kadar faydalı,

why do we have any left at all?

neden onlardan tamamen kurtulmuyoruz?

It seems that there are unique uses for hair in different parts of our bodies.

Meğer kılların vücudumuzun farklı yerlerinde

eşsiz kullanım amaçları varmış.

When it comes to the tops of our heads,

Kafamızın üstündeki saçlarda

temperature regulation likely played a part again.

sıcaklık dengesi yine önemli bir rol oynuyor gibi gözüküyor.

Since early humans began venturing into the open,

İlk insanlar girişimlerini açık açık yaptıkları için

their heads would’ve been exposed to the scorching sun.

kafaları kavurucu sıcağa maruz kalmadı.

Thicker, longer-growing hair protects our sensitive scalps

Daha kalın ve daha uzun çıkan saçlar hassas kafa derimizi koruyor

and keeps our brains from overheating.

ve beynimizin aşırı ısınmasını önlüyor.

Dark tightly curled hair is most effective at keeping solar radiation off of skin.

Güneş radyasyonunu ciltten yalıtmak için

en etkili olan saç tipi sık kıvırcık koyu saçlardır.

Other kinds of head hair evolved as humans moved to different places.

İnsanlar başka yerlere göç ettikçe farklı tür saçlar da evrim geçirdi.

Aynı zamanda araştırmacılar,

Meanwhile, researchers think eyebrows are especially useful for communication

özellikle kaşların iletişim için faydalı olduğunu düşünüyorlar.

because they sit atop active facial muscles that convey our feelings.

Çünkü kaşlar duygularımızı açığa çıkaran kasların tam üstünde yer alıyor.

Eyelashes have been shown to minimize airflow over our eyeballs,

Kirpikler de göz yuvarımıza yönelen hava akışını en aza indiriyor

preventing them from drying out and catching debris.

ve göz yuvarını hem kurumaktan hem de kirlenmekten koruyor.

And maybe facial hair proved helpful in distinguishing identity from a distance,

Ayrıca belki de sakallar uzak mesafedeki birini tanımamıza yardımcı oluyor

but we really don’t know.

fakat bundan emin değiliz.

Evidence is stubbly at best.

En iyi kanıtımız ise kirli sakal.

Why we have hair in other regions is... more pungent.

Vücudumuzun başka yerlerinde de kılların olması daha keskin bir konu.

Our armpits, nipples, and pubic areas are dotted with apocrine glands.

Koltuk altları, meme uçları ve genital bölgeler

apokrin bezle örtülüdür.

They produce oily, smelly secretions which the thick, curly hair

Bu bölgeler yağlı ve kötü kokulu salgılar üretirler.

that often grows in these spots helps disperse.

Ayrıca bu bölgelerde büyüyen sert ve kıvırcık kıllar

geniş bir alana yayılır.

The secretions that waft off these hairy patches may be useful for identification.

Bu kıllı bölgenin kokusunu havayla sürükleyen salgılar

kimlik belirleme için faydalı olabilir.

For example, several studies have shown that people are able to identify

Örneğin, çeşitli çalışmalar gösterdi ki

insanlar hem kendilerinin hem de yakınlarının

their own armpit odors as well as those of people they’re close with.

koltuk altı kokularını tespit edebiliyorlar.

The final type of notable human hair is the vellus hair that covers our bodies.

Dikkate değer başka bir kıl türü ise vücudumuzu çevreleyen vellus kılları.

We don't know if these hairs serve any purpose themselves,

Bu kılların herhangi bir amacının olup olmadığını henüz bilmiyoruz

but the follicles vellus hair grows from are essential banks of stem cells

fakat vellus kıllarının büyüdüğü foliküller

yaralanmalarda hasar görmüş deriyi iyileştiren

that repair damaged skin after injury.

kök hücreler için oldukça önemli.

They’re also important sites of nerve endings that convey signals

Bu kıllar ayrıca beyne yumuşak bir dokunuşla sinyal gönderen

sinir uçlarında yer alan önemli bölgelerdir.

of gentle touch to the brain.

In fact, although it’s much finer,

Aslında insan vücudundaki kıllar çok daha ince olmasına rağmen

humans have roughly the same density of body hair as apes of comparable sizes.

insanlarda aynı boyuttaki maymunlarla hemen hemen aynı yoğunlukta kıl var.

So despite all this talk of human nakedness,

İnsanın çıplaklığına dair tüm bu konuşmaya rağmen

we're not actually as hairless as we look.

biz aslında göründüğü kadar kılsız değiliz.