Why do we have hair in such random places? - Nina G. Jablonski

Tłumaczenie: Elizabeth Zielinska Korekta: Ola Królikowska

We have lots in common with our closest primate relatives.

Mamy wiele wspólnego z naszymi najbliższymi krewnymi z rzędu naczelnych.

But comparatively, humans seem a bit... underdressed.

Niemniej jednak w porównaniu z nimi ludzie wydają się nieco... obnażeni.

Instead of thick fur covering our bodies,

Zamiast gęstego futra pokrywającego nasze ciała

many of us mainly have hair on top of our heads—

wielu ma włosy głównie na głowie

and a few other places.

i w kilku innych miejscach.

So, how did we get so naked? And why do we have hair where we do?

Jak to się stało, że jesteśmy tacy nadzy? I dlaczego mamy włosy tam, gdzie je mamy?

Human hair and animal fur are made of the same stuff:

Ludzkie włosy i zwierzęce futra są z tych samych materiałów,

filaments of the protein keratin that grow out of organs known as follicles,

włókien białka keratyny wyrastających z narządów zwanych mieszkami włosowymi.

which go through cycles of growth and shedding.

Włosy przechodzą cykle wzrostu i wypadania.

Across mammalian species, hairs have been modified for numerous purposes,

U różnych gatunków ssaków owłosienie zostało przystosowane do wielu celów,

ranging from the soft fluff covering rabbits

od miękkiego puchu pokrywającego króliki

to the rigid quills protecting porcupines.

po kolce chroniące jeżozwierza.

But for many mammals, hair grows in two layers

U wielu ssaków włosy czy sierść rosną w dwóch warstwach,

consisting of a shorter undercoat of ground hairs

krótszej, miękkiej oraz puchatej, zwanej podszerstkiem,

covered by longer guard hairs.

pokrytej dłuższą warstwą włosów okrywowych.

Together, they help insulate the animal’s body and protect its skin.

Razem stanowią one termoizolację ciała zwierzęcia i ochronę jego skóry.

Human hairs, on the other hand, are kind of a combination of these hair types.

Ludzkie włosy są połączeniem tych dwóch typów.

Unfortunately, hair is rarely found in fossils,

Niestety, skąpa ilość włosów w archeologicznych skamieniałościach

making it hard for researchers to pinpoint when and how

utrudnia badaczom ustalenie,

kiedy i jak nasi przodkowie stracili swoje okrycia.

our ancient ancestors lost their coats.

But scientists have developed some working hypotheses.

Jednak naukowcy opracowali kilka roboczych hipotez.

It seems that, millions of years ago in Africa,

Wydaje się, że miliony lat temu w Afryce,

early hominins first transitioned out of trees and adopted a more active lifestyle.

kiedy wczesne hominidy zeszły z drzew i przyjęły bardziej aktywny styl życia,

Keeping cool became increasingly important.

istotna stała się regulacja temperatury ciała.

Eventually, they developed more sweat glands,

Spowodowało to wzrost ilości gruczołów potowych,

which helped them lose heat by evaporating moisture through the skin.

które wyparowując wodę przez skórę, chłodziły w ten sposób ciało.

In fact, humans have 10 times more sweat glands than chimpanzees, for instance.

Ludzie mają w końcu 10 razy więcej gruczołów potowych niż szympansy.

But efficiently losing heat by sweating is harder to do when you’re covered in fur.

Ale utrata ciepła przez pocenie się jest dużo trudniejsza dla futrzanego osobnika.

Scientists believe that early humans lost much of their coat around this time

Naukowcy uważają więc, że pierwsi ludzie wtedy właśnie stracili dużą część futra,

to help their sweat evaporate faster.

żeby pomóc im szybciej odparowywać pot.

However, if losing our hair was so advantageous,

Skoro jednak utrata owłosienia była dla nas pożyteczna,

why do we have any left at all?

to dlaczego jakieś włosy nam pozostały?

It seems that there are unique uses for hair in different parts of our bodies.

Wygląda na to, że są dla naszych wlosów specyficzne funkcje na ciele.

When it comes to the tops of our heads,

Jeśli chodzi o nasze głowy,

temperature regulation likely played a part again.

to regulacja temperatury znów mogła tu odegrać pewną rolę.

Since early humans began venturing into the open,

Odkąd nasi przodkowie zaczęli żyć na otwartej przestrzeni,

their heads would’ve been exposed to the scorching sun.

ich głowy były narażone na działanie piekącego słońca.

Thicker, longer-growing hair protects our sensitive scalps

Grubsze, dłuższe włosy chronią wrażliwą skórę głowy i zapobiegają

and keeps our brains from overheating.

przegrzaniu mózgu.

Dark tightly curled hair is most effective at keeping solar radiation off of skin.

Z kolei ciemne, mocno kręcone włosy najskuteczniej izolują skórę

przed promieniowaniem słonecznym.

Other kinds of head hair evolved as humans moved to different places.

Inne rodzaje włosów na głowie

formowały się w miarę zmiany miejsc pobytu.

Meanwhile, researchers think eyebrows are especially useful for communication

Naukowcy uważają, że brwi są szczególnie przydatne w komunikacji,

because they sit atop active facial muscles that convey our feelings.

bo ulokowane są nad aktywnymi mięśniami twarzy,

które wyrażają nasze uczucia.

Rzęsy minimalizują przepływ powietrza nad gałkami ocznymi,

Eyelashes have been shown to minimize airflow over our eyeballs,

preventing them from drying out and catching debris.

zapobiegając ich wysychaniu i infekcji.

And maybe facial hair proved helpful in distinguishing identity from a distance,

Może owłosienie twarzy pomagało też w rozróżnianiu z daleka osób,

but we really don’t know.

ale to nie jest pewne.

Evidence is stubbly at best.

W najlepszym przypadku dowody są szczątkowe.

Why we have hair in other regions is... more pungent.

Powód występowania włosów w innych regionach ciała jest... bardziej pikantny.

Our armpits, nipples, and pubic areas are dotted with apocrine glands.

Nasze pachy, brodawki sutkowe i okolice łonowe są usiane gruczołami apokrynowymi.

They produce oily, smelly secretions which the thick, curly hair

Produkują one oleiste, wonne wydzieliny, które gęste, kręcone włosy,

that often grows in these spots helps disperse.

rosnące w tych miejscach, pomagają rozproszyć.

The secretions that waft off these hairy patches may be useful for identification.

Wonie wydzielane z tych włochatych miejsc mogą być przydatne do identyfikacji.

For example, several studies have shown that people are able to identify

Badania potwierdzają, że ludzie są w stanie rozpoznać zapach

their own armpit odors as well as those of people they’re close with.

własnego potu spod pachy i zapachy osób, które bardzo dobrze znają.

The final type of notable human hair is the vellus hair that covers our bodies.

Ostatnim typem włosów są włosy welusowe, które meszkiem pokrywają nasze ciała.

We don't know if these hairs serve any purpose themselves,

Nie wiadomo, czy służą jakimś celom,

but the follicles vellus hair grows from are essential banks of stem cells

ale mieszki włosowe, z których wyrastają włosy vellus,

są źródłem komórek macierzystych, które leczą skórę po urazie.

that repair damaged skin after injury.

They’re also important sites of nerve endings that convey signals

Są to też miejsca zakończeń nerwowych

wysyłających sygnały do mózgu w razie muśnięcia.

of gentle touch to the brain.

In fact, although it’s much finer,

Choć ludzkie włosy są dużo cieńsze,

humans have roughly the same density of body hair as apes of comparable sizes.

ich gęstość jest bliska tej, jaką mają małpy podobnych nam rozmiarów.

So despite all this talk of human nakedness,

Mimo tej całej gadki o ludzkiej nagości

we're not actually as hairless as we look.

nie jesteśmy tacy nieowłosieni, na jakich wyglądamy.