The dangers of mixing drugs - Céline Valéry

Çeviri: Gülce Dilay Erdem Gözden geçirme: Can Boysan

Which of these three people is doing something risky?

Bu üç kişiden hangisi riskli bir şey yapıyor?

Is it the one who takes their cholesterol medication with grapefruit juice?

Kolesterol ilaçlarını greyfurt suyu ile içen kişi mi?

The one who takes Acetaminophen pain relievers

İçki içmek için dışarı çıkmadan önce

for a sore ankle before going out for drinks?

ağrıyan bileği için ağrı kesicisi içen kişi mi?

Or the one who’s on a blood-thinning medication

Ya da kan sulandırıcı bir ilaç kullanan

and takes an aspirin for a headache?

kişinin baş ağrısı için aspirin alması mı?

Actually, all of them are.

Aslında hepsi riskli.

Each has inadvertently created a drug interaction that could, in extreme cases,

Her biri, istemeden de olsa, bir ilaç etkileşimi yaratır.

Bu da, olağanüstü durumlarda, böbrek yetmezliğine, karaciğer hasarına

lead to kidney failure; liver damage;

or internal bleeding.

veya iç kanamaya yol açabilir.

Drug interactions happen

Bir ilaç başka bir maddeyle

when the combination of a drug with another substance

bir araya geldiğinde ilacın tek başına kullanılmasının

causes different effects than either would individually.

yol açtığı etkilerden daha farklı ilaç etkileşimlerine sebep olur.

Foods, herbal supplements, legal drugs, and illicit substances

Besinler, bitkisel takviyeler, yasal ilaçlar ve yasa dışı maddeler

can all cause drug interactions.

ilaç etkileşimlerine neden olabilir.

Most drug interactions fall into two categories.

İlaç etkileşimlerinin çoğu iki kategoriye ayrılır.

Some take place when two substances’ effects influence each other directly.

Bazıları, iki maddenin birbirini doğrudan etkilediğinde meydana gelir.

In other cases, one substance effects how the body processes another,

Diğer durumlarda, bir madde diğerinin vücutta emilimini,

like how it is absorbed, metabolized, or transported around the body.

metabolize edilmesini veya vücuttaki dolaşımını etkiler.

Blood thinners and aspirin, for example,

Örneğin, kan sulandırıcılar ve aspirin

have similar effects that become dangerous when combined.

bir araya geldiğinde tehlikeli olan benzer etkilere sahiptir.

Both prevent blood clots from forming—

Her ikisi de kan pıhtılarının oluşmasını önler—

blood thinners by preventing the formation of the clotting factors

kan sulandırıcılar,

pıhtılaşma faktörlerinin oluşumunu engeller.

that hold clots together,

and aspirin by preventing blood cells from clumping into groups

Aspirin ise, kan hücrelerinin

bir araya toplanıp pıhtılaşmasını önler.

that become clots.

Individually, these effects are usually safe,

Bu etkiler genellikle tek başına zararsızdır.

but taken together, they can prevent blood clotting to a dangerous extent,

Ama, bu ilaçlar birlikte alınırsa iç kanamaya yol açarak

possibly causing internal bleeding.

pıhtılaşmayı tehlikeli ölçüde engelleyebilirler.

While blood thinners and aspirin are generally harmless

Kan sulandırıcılar ve aspirin birlikte kullanılmadığında

when taken individually,

genellikle zararsız olsalar da,

interactions where one substance exacerbates the effects of another

bir maddenin diğerinin etkisini şiddetlendirdiği etkileşimler,

can also take place between drugs that are independently harmful.

halihazırda zararlı olan ilaçlar arasında da olabilir.

Cocaine and heroin are each dangerous,

Kokain ve eroinin ikisi de tehlikelidir

and those dangers compound when the two drugs are combined—

ve bu tehlikeler ikisi birlikte alındığında şiddetlenir—

even though their behavioral effects may feel like they cancel each other out.

her ne kadar davranışsal etkileri birbirlerini dengeliyormuş gibi gelse de.

Cocaine is a stimulant, and many of its effects, like increased heart rate,

Kokain bir uyarıcıdır ve artan kalp atış hızı gibi birçok etkisi

cause the body to need more oxygen.

vücudun daha fazla oksijene ihtiyaç duymasına neden olur.

But heroin, a depressant, slows breathing—

Ama yatıştırıcı olan eroin nefes almayı yavaşlatır

reducing the body’s oxygen supply just when it needs more.

ve vücudun oksijen ihtiyacını tam da daha fazlasına ihtiyacı olduğun anda azaltır.

This combination strains the organs and can cause respiratory failure and death.

Bu kombinasyon organları zorlar ve solunum yetmezliği ile ölüme neden olabilir.

Greyfurt suyu ve statin adı verilen kolesterol düşürücü ilaçlar sınıfındaki

The interaction between grapefruit juice and certain medications

in class of cholesterol-lowering drugs called statins,

bazı ilaçlar arasındaki etkileşim,

has to do with drug metabolism.

ilaç metabolizması ile ilgilidir.

The liver produces enzymes, molecules that facilitate the breakdown of substances

Karaciğer, vücuda giren maddelerin parçalanmasını kolaylaştıran

that enter the body.

enzimler üretir.

Enzymes can both activate drugs,

Enzimler, ilaçları hem daha karmaşık moleküllerden

by breaking them down into their therapeutic ingredients

tedavi edici bileşenlerine ayırarak aktif hale getirebilir

from more complex molecules, and deactivate them,

hem de zararlı bileşikleri zararsız metabolitlere

by breaking harmful compounds down into harmless metabolites.

parçalayarak etkisiz hale getirebilir.

There are many, many different enzymes,

Her biri belirli bir moleküle uyan

each of which has a binding site that fits a specific molecule.

bir bağlanma bölgesine sahip olan birçok farklı enzim vardır.

Grapefruit binds to the same enzyme as statins,

Greyfurt, statinlerle aynı enzime bağlanır

making less of that enzyme available to break down statins.

ve bu statinleri parçalamak için daha az enzimin kalması anlamına gelir.

So combining the two means that a greater concentration of the drug

Bu yüzden, ikisinin birlikte kullanımı ilacın daha yüksek bir konsantrasyonda

stays in the bloodstream for a longer period of time,

ve daha uzun bir süre kan dolaşımında kalması demektir,

potentially causing kidney failure.

bu da böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Alcohol can also alter the function of the enzyme that breaks down Acetaminophen,

Alkol de Tylenol ve parasetamol gibi ağrı kesicilerin aktif maddesi olan

the active ingredient in pain relievers like Tylenol and paracetamol.

Asetaminofen'i parçalayan enzimin işlevini değiştirebilir.

When someone takes Acetaminophen, some of it is converted into a toxic substance.

Birisi asetaminofen aldığında, onun bir kısmı toksik bir maddeye dönüşür.

At the recommended dose,

Önerilen dozda alındığında,

there isn’t usually enough of this toxic byproduct to cause harm.

bu toksik yan üründen genellikle zarar verebilecek kadar yoktur.

But heavy drinking can alter enzyme activity

Ancak fazla alkol kullanımı, enzim aktivitesini değiştirebilir,

so more of that byproduct is produced,

böylece o yan üründen daha fazla üretilir,

potentially causing liver damage

bu da makul bir asetaminofen dozu

even with what’s usually a safe dose of acetominophen.

alınsa bile bu durum karaciğer hasarına neden olabilir.

Meanwhile, the herbal remedy Saint John’s Wort increases the liver’s production

Bu sırada, bitkisel ilaç sarı kantaron, karaciğerdeki özel bir enzimin

of a particular enzyme.

üretimini arttırır.

That means the drugs this enzyme is responsible for breaking down

Bu, enzimin parçalamaktan sorumlu olduğu ilaçların

get metabolized faster—

daha hızlı metabolize edilmelerini sağlar—

sometimes too fast, before they can have their therapeutic effects.

bazen bu etki, ilaçların tedavi edici etkisini gösteremeden önce çok hızlı olur.

In spite of the dizzying number of possible interactions,

Muhtemel etkileşimlerin baş döndürücü sayısına rağmen,

most of the dangerous interactions with commonly used drugs are well known.

yaygın kullanılan ilaçların tehlikeli etkileşimlerinin çoğu iyi bilinmektedir.

And new developments in science are helping us keep better track

Bilimdeki yeni gelişmeler, ilaç etkileşimlerini her zamankinden

of drug interactions than ever.

daha iyi takip etmemize yardımcı oluyor.

Some researchers are developing AI programs that can predict the side effects

Bazı araştırmacılar, vücudunuzdaki protein etkileşimlerinin bilgilerini kullanarak,

of drug interactions before they occur,

ilaç etkileşimlerinin yan etkilerini tahmin edebilen

using information about the landscape of protein interactions within your body.

AI programları geliştiriyorlar.

For the new drugs that are being developed all the time,

Durmadan geliştirilen yeni ilaçların potansiyel etkileşimlerini bulmak için

supercomputers are being used to find potential interactions

süper bilgisayarlar kullanılıyor.

while those drugs are still in development.

Bu esnada, bu ilaçlar ise hâlâ gelişme sürecinde.