How does your immune system work? - Emma Bryce

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

A mosquito lands on your arm,

Kolunuza bir sivrisinek konuyor,

injects its chemicals into your skin, and begins to feed.

kimyasal maddelerini teninize enjekte edip beslenmeye başlıyor.

You wouldn’t even know it was there, if not for the red lump that appears,

Ortaya çıkan kırmızı kabarcık ve arkasından gelen kaşıntı olmasa

accompanied by a telltale itch.

orada olduğunu bile bilmezsiniz.

It’s a nuisance, but that bump is an important signal

Küçük bir ayrıntı da olsa o kabarcık

that you’re protected by your immune system,

bağışıklık sisteminiz tarafından korunduğunuza işaret eder,

your body’s major safeguard against infection, illness, and disease.

vücudunuzun enfeksiyon ve hastalıklara karşı temel koruması.

This system is a vast network of cells, tissues, and organs

Bu sistem, sağlığınıza yönelik tüm tehditlere karşı

that coordinate your body’s defenses against any threats to your health.

vücut savunmanızı koordine eden dev bir hücre, doku ve organ işbirliği.

Without it, you’d be exposed to billions of bacteria, viruses, and toxins

Bu sistem olmadan, kağıt kesiği veya nezle gibi basit bir şey bile

that could make something as minor as a paper cut or a seasonal cold fatal.

milyarlarca bakteri, virüs ve toksine maruz kalacağınız için ölümcül olabilir.

The immune system relies on millions of defensive white blood cells,

Bağışıklık sistemi, lökosit olarak bilinen

also known as leukocytes,

ve kemik iliğimizde oluşan

that originate in our bone marrow.

milyarlarca beyaz kan hücresine dayanır.

These cells migrate into the bloodstream and the lymphatic system,

Bu hücreler, vücudun toksin ve atıklardan temizlenmesine yardım eden

a network of vessels which helps clear bodily toxins and waste.

kan dolaşımı ve lenf sistemlerine yerleşirler.

Our bodies are teeming with leukocytes:

Vücudumuz lökositlerle doludur:

there are between 4,000 and 11,000 in every microliter of blood.

Her bir mikrolitre kanda 4.000-11000 arası lökosit vardır.

As they move around, leukocytes work like security personnel,

Bunlar hareket ederken adeta güvenlik görevlisi gibidirler,

constantly screening the blood, tissues, and organs for suspicious signs.

sürekli kan, doku ve organları şüpheli semptomlar için tararlar.

This system mainly relies on cues called antigens.

Bu sistem temel olarak antijen denilen ipuçlarına güvenir.

These molecular traces on the surface of pathogens and other foreign substances

Patojen ve diğer yabancı maddelerin yüzeyinde bulunan bu moleküler izler

betray the presence of invaders.

istilacıların varlığına isyan ederler.

As soon as the leukocytes detect them,

Lökositler onları fark ettiği an,

it takes only minutes for the body’s protective immune response to kick in.

vücudun koruyucu bağışıklık sisteminin devreye girmesi yalnızca dakikalar sürer.

Threats to our bodies are hugely variable,

Vücudumuza gelen tehditler oldukça değişkendir,

so the immune response has to be equally adaptable.

bağışıklık sisteminin de aynı ölçüde adapte olması gerekir.

That means relying on many different types of leukocytes

Bu da tehditlerle farklı yollarla savaşan

to tackle threats in different ways.

çok sayıda değişik türde lökosit demektir.

Despite this diversity, we classify leukocytes in two main cellular groups,

Bu çeşitliliğe rağmen lökositleri iki çatal dişli saldırıyı yöneten

which coordinate a two-pronged attack.

iki temel hücre grubuna ayırıyoruz.

First, phagocytes trigger the immune response

Birincisi kana makrofaj ve dentrik hücreler göndererek

by sending macrophages and dendritic cells into the blood.

bağışıklık sistemini harekete geçiren fagositler.

As these circulate, they destroy any foreign cells they encounter,

Bunlar dolaşım halindeyken karşılaştıkları her yabancı hücreyi

simply by consuming them.

sadece kullanarak yok ederler.

That allows phagocytes to identify

Bu süreç fagositlerin

the antigen on the invaders they just ingested

kullandıkları istilacı unsurun antijenini tanımlamasını

and transmit this information to the second major cell group

ve bu bilgiyi savunmayı düzenleyen

orchestrating the defense,

ikinci temel hücre grubuna iletir,

the lymphocytes.

yani limpositlere.

A group of lymphocyte cells called T-cells go in search of infected body cells

T hücresi denilen bir grup limposit hücre onları öldürmek için

and swiftly kill them off.

enfekte vücut hücrelerini arar.

Meanwhile, B-cells and helper T-cells

Bu esnada B hücresi ve yardımcı T hücresi

use the information gathered from the unique antigens

antikor denilen özel proteinleri üretmeye başlamak için

to start producing special proteins called antibodies.

eşsiz antijenlerden edindiği bilgileri kullanır.

This is the pièce de résistance:

En önemli unsur bu aşamadır.

Each antigen has a unique, matching antibody that can latch onto it

Her antijenin yalnızca kendisiyle eşleşen bir antikoru vardır,

like a lock and key,

tıpkı kilit ve anahtar gibi,

and destroy the invading cells.

bu şekilde yabancı hücreleri yok ederler.

B-cells can produce millions of these,

B hücreleri bunlardan milyonlarca üretebilir,

which then cycle through the body and attack the invaders

sonra bu antikorlar vücudu dolaşarak en kötü tehdit

until the worst of the threat is neutralized.

ortadan kalkana kadar istilacı maddelere saldırırlar.

While all of this is going on, familiar symptoms,

Tüm bunlar olup biterken aşina olduğumuz

like high temperatures and swelling,

yüksek ateş ve şişme gibi semptomlar

are actually processes designed to aid the immune response.

aslında bağışıklık sisteminin tepkisine yardım etmek için ortaya çıkmaktadır.

A warmer body makes it harder for bacteria and viruses to reproduce and spread

Daha sıcak vücut bakteri ve virüslerin üreyip yayılmasını zorlaştırır

because they’re temperature-sensitive.

çünkü bunlar yüksek ısıya dayanıksızdır.

And when body cells are damaged,

Vücut hücreleri zarar gördüğünde,

they release chemicals that make fluid leak into the surrounding tissues,

hasar çevresindeki dokular içine sıvı akmasını sağlayan bir madde yayarlar,

causing swelling.

bu da şişmeye yol açar.

That also attracts phagocytes,

Bu ayrıca istilacı madde

which consume the invaders and the damaged cells.

ve hasarlı hücreleri kullanan fagositleri de çeker.

Usually, an immune response will eradicate a threat within a few days.

Genellikle bağışıklık sistemi bir tehditi birkaç gün içinde yok eder.

It won’t always stop you from getting ill, but that’s not its purpose.

Her zaman hasta olmanızın önüne geçemez ama amacı zaten bu değildir.

Its actual job is to stop a threat

Asıl amacı bir tehditin

from escalating to dangerous levels inside your body.

vücudunuzda tehlikeli boyutlara ulaşmasını durdurmaktır.

And through constant surveillance over time,

Zaman içinde bu sürekli gözetim sayesinde

the immune system provides another benefit:

bağışıklık sistemi başka bir fayda daha sunar:

it helps us develop long-term immunity.

uzun süreli bağışıklık kazanmamıza yardım eder.

When B- and T-cells identify antigens,

B ve T hücreleri antijenleri algıladığında

they can use that information to recognize invaders in the future.

bu bilgiyi gelecekte yabancı maddeleri tanımakta kullanabilirler.

So, when a threat revisits, the cells can swiftly deploy the right antibodies

Aynı tehdit tekrar söz konusu olduğunda hücreler aynı antikoru yeniden kullanarak

to tackle it before it affects any more cells.

tehdit daha fazla hücreyi etkilemeden üstesinden gelirler.

That’s how you can develop immunity to certain diseases, like chickenpox.

Kızamık gibi belli hastalıklara bu şekilde bağışıklık kazanırsınız.

It doesn’t always work so well.

Her zaman çok iyi çalışmaz.

Some people have autoimmune diseases,

Kimi insanların oto immün hastalıkları vardır,

which trick the immune system

bunlar bağışıklık sistemini kandırır

into attacking the body’s own perfectly healthy cells.

ve vücudun kendi sağlıklı hücrelerine saldırmasına neden olur.

No one knows exactly what causes them,

Bunlara neyin yol açtığını kimse bilmiyor

but these disorders sabotage the immune system to varying degrees,

ama bu hastalıklar bağışıklık sistemini

and underlie problems like arthritis,

değişen şekillerde sabote ediyor

Type I diabetes,

ve artrit, tip I diyabet, MS gibi

and multiple sclerosis.

hastalıklara yol açabiliyor.

For most individuals, however,

Pek çok birey için ise,

a healthy immune system will successfully fight off an estimated 300 colds

sağlıklı bir bağışıklık sistemi tahminen hayatınız boyunca 300 soğuk algınlığı

and innumerable other potential infections over the course of a lifetime.

ve sayısız potansiyel enfeksiyon ile başarıyla savaşacaktır.

Without it, those threats would escalate into something far more dangerous.

O olmadan bu tehditler çok daha tehlikeli bir hâle gelir.

So the next time you catch a cold or scratch a mosquito bite,

Bir dahaki sefere nezle olduğunuzda veya sinek ısırığını kaşıdığınızda,

think of the immune system.

bağışıklık sisteminizi düşünün.

We owe it our lives.

Hayatımızı ona borçluyuz.