How does your immune system work? - Emma Bryce

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand

A mosquito lands on your arm,

Komar ląduje ci na ręce,

injects its chemicals into your skin, and begins to feed.

wstrzykuje chemikalia pod skórę i zaczyna się odżywiać.

You wouldn’t even know it was there, if not for the red lump that appears,

Nie wiedziałbyś, że tam był, gdyby nie pozostawiony czerwony guzek

accompanied by a telltale itch.

wraz z charakterystycznym swędzeniem.

It’s a nuisance, but that bump is an important signal

To nieprzyjemne, ale ten guzek to ważny sygnał,

that you’re protected by your immune system,

że układ odpornościowy cię chroni.

your body’s major safeguard against infection, illness, and disease.

Jest twoją główną ochroną przed infekcjami i chorobami.

This system is a vast network of cells, tissues, and organs

Ten system jest rozległą siecią komórek, tkanek i narządów,

that coordinate your body’s defenses against any threats to your health.

która koordynuje obronę przed zagrożeniami dla zdrowia.

Without it, you’d be exposed to billions of bacteria, viruses, and toxins

Bez niego bylibyśmy narażeni na miliardy bakterii, wirusów i toksyn,

that could make something as minor as a paper cut or a seasonal cold fatal.

a coś tak małego jak rozcięcie kartką lub przeziębienie byłoby śmiertelne.

The immune system relies on millions of defensive white blood cells,

System odpornościowy polega na milionach białych krwinek,

also known as leukocytes,

znanych też jako leukocyty,

that originate in our bone marrow.

które tworzą się w szpiku kostnym.

These cells migrate into the bloodstream and the lymphatic system,

Te komórki wędrują po krwiobiegu i układzie limfatycznym,

a network of vessels which helps clear bodily toxins and waste.

sieci naczyń pomagającej oczyszczać ciało z toksyn i odpadów.

Our bodies are teeming with leukocytes:

Po naszym ciele krąży ogromna ilość leukocytów,

there are between 4,000 and 11,000 in every microliter of blood.

jest ich od 4 000 do 11 000 w każdym mikrolitrze krwi.

As they move around, leukocytes work like security personnel,

Kiedy przemieszczają się, leukocyty pracują jak ochrona,

constantly screening the blood, tissues, and organs for suspicious signs.

cały czas skanując krew, tkanki i organy pod kątem podejrzanych znaków.

This system mainly relies on cues called antigens.

Ten system głównie polega na substancji zwanej antygenem.

These molecular traces on the surface of pathogens and other foreign substances

Ślady molekularne z patogenów i innych obcych substancji

betray the presence of invaders.

zdradzają obecność wroga.

As soon as the leukocytes detect them,

Gdy tylko leukocyty je wykryją,

it takes only minutes for the body’s protective immune response to kick in.

układ odpornościowy zaczyna działać w kilka minut.

Threats to our bodies are hugely variable,

Zagrożenia dla naszych organizmów są zróżnicowane,

so the immune response has to be equally adaptable.

więc układ odpornościowy musi się dostosowywać.

That means relying on many different types of leukocytes

To oznacza poleganie na wielu różnych typach leukocytów,

to tackle threats in different ways.

aby zmierzyć się z zagrożeniami w różny sposób

Despite this diversity, we classify leukocytes in two main cellular groups,

Mimo zróżnicowania, leukocyty dzielimy na dwie główne grupy,

which coordinate a two-pronged attack.

które atakują z dwóch stron.

First, phagocytes trigger the immune response

Najpierw fagocytoza uruchamia układ odpornościowy

by sending macrophages and dendritic cells into the blood.

wysyłając makrofagi i komórki dendrytyczne do krwi.

As these circulate, they destroy any foreign cells they encounter,

Krążąc, zabijają napotkane obce komórki,

simply by consuming them.

zwyczajnie je jedząc.

That allows phagocytes to identify

To pozwala fagocytom identyfikować

the antigen on the invaders they just ingested

antygen, który właśnie połknęły

and transmit this information to the second major cell group

i wysłać tę informację do drugiej głównej grupy komórek

orchestrating the defense,

wspierającej obronę:

the lymphocytes.

do limfocytów.

A group of lymphocyte cells called T-cells go in search of infected body cells

Grupa limfocytów, zwana limfocytami T, szuka chorych komórek

and swiftly kill them off.

i prędko je zabija.

Meanwhile, B-cells and helper T-cells

Tymczasem, limfocyty B i limfocyty T

use the information gathered from the unique antigens

używają informacji zebranych przez wyjątkowe antygeny

to start producing special proteins called antibodies.

do produkcji specjalnych białek: przeciwciał.

This is the pièce de résistance:

One są ukoronowaniem całego układu.

Each antigen has a unique, matching antibody that can latch onto it

Każdy antygen ma niepowtarzalne przeciwciała, które może zamykać,

like a lock and key,

niczym za pomocą klucza,

and destroy the invading cells.

i niszczyć wrogie komórki.

B-cells can produce millions of these,

Limfocyty B produkują miliony takich przeciwciał,

which then cycle through the body and attack the invaders

które później krążą wewnątrz organizmu i atakują wrogów

until the worst of the threat is neutralized.

póki nie zneutralizują najgorszego z zagrożeń.

While all of this is going on, familiar symptoms,

Przez ten czas znajome symptomy

like high temperatures and swelling,

takie jak gorączka i opuchlizna

are actually processes designed to aid the immune response.

to procesy wspomagające układ odpornościowy.

A warmer body makes it harder for bacteria and viruses to reproduce and spread

Cieplejsze ciało nie sprzyja rozwojowi bakterii i wirusów,

because they’re temperature-sensitive.

bo są one wrażliwe na temperaturę.

And when body cells are damaged,

Uszkodzone komórki uwalniają chemikalia,

they release chemicals that make fluid leak into the surrounding tissues,

które dostają się do okolicznych tkanek,

causing swelling.

powodując opuchliznę.

That also attracts phagocytes,

To też przyciąga fagocytozę,

which consume the invaders and the damaged cells.

zjadającą wrogie i uszkodzone komórki.

Usually, an immune response will eradicate a threat within a few days.

Zazwyczaj układ odpornościowy eliminuje zagrożenie w ciągu kilku dni.

It won’t always stop you from getting ill, but that’s not its purpose.

Nie zawsze uchroni cię od zachorowania, ale to nie jest jego cel.

Its actual job is to stop a threat

Jego rolą jest zatrzymanie zagrożeń,

from escalating to dangerous levels inside your body.

żeby nie nasiliły się do niebezpiecznego poziomu.

And through constant surveillance over time,

Przez ciągły nadzór

the immune system provides another benefit:

układ odpornościowy daje kolejną korzyść:

it helps us develop long-term immunity.

pomaga budować długotrwałą odporność.

When B- and T-cells identify antigens,

Kiedy Limfocyty B i T rozpoznają antygen,

they can use that information to recognize invaders in the future.

używają tej informacji, żeby zdemaskować wrogów w przyszłości.

So, when a threat revisits, the cells can swiftly deploy the right antibodies

Więc kiedy zagrożenie ponownie zawita, komórki prędko rozmieszczą przeciwciała,

to tackle it before it affects any more cells.

i uporają się z nim zanim dojdzie do infekcji komórek.

That’s how you can develop immunity to certain diseases, like chickenpox.

Tak rozwijamy odporność przed chorobami takimi jak ospa.

It doesn’t always work so well.

Niestety, nie zawsze działa to tak dobrze.

Some people have autoimmune diseases,

Niektórzy chorują na choroby autoimmunologiczne,

which trick the immune system

które oszukują układ odpornościowy,

into attacking the body’s own perfectly healthy cells.

atakując zupełnie zdrowe komórki.

No one knows exactly what causes them,

Nikt nie wie, co je powoduje,

but these disorders sabotage the immune system to varying degrees,

ale te zaburzenia sabotują układ odpornościowy w różnym stopniu

and underlie problems like arthritis,

i są podstawą chorób, jak zapalenie stawów,

Type I diabetes,

cukrzyca typu I

and multiple sclerosis.

i stwardnienie rozsiane.

For most individuals, however,

Jednak u większości osób

a healthy immune system will successfully fight off an estimated 300 colds

zdrowy układ odpornościowy zwalczy około 300 przeziębień

and innumerable other potential infections over the course of a lifetime.

i niezliczoną ilość innych potencjalnych infekcji w ciągu życia.

Without it, those threats would escalate into something far more dangerous.

Bez tego zagrożenia byłyby coraz bardziej niebezpieczne.

So the next time you catch a cold or scratch a mosquito bite,

Kiedy znów się przeziębisz lub rozdrapiesz ugryzienie komara,

think of the immune system.

pomyśl o układzie odpornościowym.

We owe it our lives.

Zawdzięczamy mu życie.