What is a gig economy?

Çeviri: Ali Eren Kayhan Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

The year is 1194.

Yıl 1194.

Maurice De Bracy, enemy to the English crown,

İngiliz tacının düşmanı Maurice De Bracy,

is locked in combat with a mysterious Black Knight.

gizemli bir Kara Şövalye ile savaşa kilitlendi.

Suddenly, the Black Knight gains the upper hand.

Aniden, Kara Şövalye üstünlük kazanır.

He whispers his true identity in De Bracy’s ear:

Gerçek kimliğini De Bracy’nin kulağına fısıldıyor:

King Richard the Lionheart of England.

İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard.

De Bracy yields.

De Bracy yol verir.

Later, De Bracy offers to let King Richard use his army of “Free Lances,”

Daha sonra, De Bracy, Kral Richard’ın mızraklarını en çok ödeyen kişinin

mercenary soldiers who were free to use their lances in service

hizmetinde kullanan paralı askerlerden oluşan “Özgür Mızraklar” ordusunu

of whoever paid the most.

kullanılmasına izin vermeyi teklif eder.

That’s how it plays out in Sir Walter Scott’s 1819 novel, “Ivanhoe.”

Sir Walter Scott’un 1819 tarihli romanı “Ivanhoe” da bu şekilde oynanır.

Scott didn’t coin the term, but it was probably this use that stuck,

Scott terimi icat etmedi, ama muhtemelen bu kullanım, herhangi bir şirkette

and evolved to describe someone who works independently of any single company.

bağımsız olarak çalışan birini tanımlamak için sıkıştı ve gelişti.

That independence seems to make people happy.

Bu bağımsızlık insanları mutlu ediyor gibi görünüyor.

A 2016 survey of freelancers in six countries

Altı ülkede 2016′da serbest çalışanlarla yapılan bir anket,

found that those who freelance by choice— 70% of respondents, by the way—

serbest çalışan kişilerin, bu arada yanıt verenlerin %70′i geleneksel mesleklerdeki

were happier than people in traditional jobs,

insanlardan, özellikle de nerede ve ne zaman çalışma açısından

specifically when it came to things like independence and flexibility

bağımsızlık ve esneklik gibi şeyler söz konusu olduğunda,

in terms of where and when they work.

daha mutlu olduğunu buldu.

In a survey conducted in the US,

ABD’de yapılan bir ankette,

half of freelancers said there was no amount of money

serbest çalışanların yarısı, onları geleneksel işgücüne yeniden katılmaya

that would convince them to rejoin the traditional workforce.

ikna edecek miktarda para olmadığını söyledi.

At some point in your life— maybe even now—

Hayatınızın bir noktasında, belki şimdi bile

you might wonder whether freelancing is right for you.

serbest çalışmanın sizin için uygun olup olmadığını merak edebilirsiniz.

You'll need a few things to be successful.

Başarılı olmak için birkaç şeye ihtiyacınız olacak.

First, you'll need a skill that's in demand.

İlk olarak, talep edilen bir beceriye ihtiyacınız olacak.

This can be as universal as driving a car to as specialized as neurosurgery,

Bu, beyin cerrahisi kadar uzmanlaşmış bir araba sürmek kadar evrensel olabilir

and it can be in pretty much any field.

ve hemen hemen her alanda olabilir.

The more people who want your skill, and the fewer people who have it,

Yeteneğinizi ne kadar çok kişi isterse ve ne kadar az kişi buna sahip olursa,

the more you can charge for your services.

hizmetleriniz için o kadar fazla ücret talep edebilirsiniz.

Next, you’ll need to transform yourself into an entrepreneur.

Ardından, kendinizi bir girişimciye dönüştürmeniz gerekecek.

Serbest çalışanların herhangi bir işi yapabilmeleri

Before freelancers can do any work, they have to find it.

için önce onu bulmaları gerekir.

That takes marketing your services, negotiating contracts,

Bu, hizmetlerinizi pazarlamayı, sözleşmeleri müzakere etmeyi,

building a network of satisfied clients,

memnun müşteriler ağı oluşturmayı ve proje yönetimi,

and a whole set of administrative skills like project management,

zaman yönetimi ve muhasebe

time management, and accounting.

gibi bir dizi idari beceriyi gerektirir.

And thirdly, if you can afford it,

Üçüncüsü, eğer karşılayabiliyorsanız,

it's probably a good idea to budget for some benefits for yourself

kendiniz ve belki de aileniz için bazı faydalar için

bütçe ayırmanız muhtemelen iyi bir fikirdir.

and maybe your family.

Freelancers don’t automatically get perks that some salaried jobs offer,

Serbest çalışanlar, ücretli tatil veya hastalık izni, hayat sigortası,

like paid vacation or sick leave, life insurance,

üniversite eğitimi veya emeklilik planları gibi bazı maaşlı işlerin

college tuition, or retirement plans.

sunduğu avantajları otomatik olarak almazlar.

Hükümetin çoğu insana sağlık hizmeti vermediği

In countries like the US,

where the government doesn’t provide healthcare to most people,

ABD gibi ülkelerde,

freelancers are responsible for that, too.

bundan serbest çalışanlar da sorumludur.

Freelancing has been around for a long time;

Serbest çalışma uzun süredir var;

but digital freelancing platforms like Uber, Lyft, and Fiverr are pretty new.

ama Uber, Lyft ve Fiverr gibi dijital serbest çalışma platformları oldukça yeni.

They say they’ll connect you with clients and take care of some

Sizi müşterilerle bağlayacaklarını ve işinize odaklanabilmeniz için

of the entrepreneurial and administrative stuff so you can focus on the work.

bazı girişimci ve idari işlerle ilgileneceklerini söylüyorlar.

But there are some hidden costs to consider.

Ama dikkate alınması gereken bazı gizli maliyetler var.

First, your life may not be as flexible as you think.

İlk olarak, hayatınız düşündüğünüz kadar esnek olmayabilir.

For example, if you're a rideshare driver, you get to choose when to work,

Örneğin, araç paylaşımlı bir sürücüyseniz, ne zaman çalışacağınızı seçersiniz

ama nasıl çalışacağınızı seçemezsiniz:

but not how:

the app recommends what route to take,

uygulama hangi rotayı izleyeceğinizi önerir,

enforces how you act with the threat of low customer ratings,

düşük müşteri puanları tehdidiyle nasıl davranacağınızı zorlar

and sets your rate.

ve puanlarınızı belirler.

Those rates may be so low that you end up working more

Bu oranlar o kadar düşük olabilir ki, maaşlı tam zamanlı bir işinizden

than if you had a salaried full-time job.

daha fazla çalışmaya başlarsınız.

Speaking of rates,

Oranlardan bahsetmişken,

it can be hard to figure out exactly how much money you’ll make.

tam olarak ne kadar para kazanacağınızı anlamak zor olabilir.

Earnings vary based on location;

Kazançlar konuma göre değişir;

platforms might advertise hourly rates that don’t factor in expenses,

platformlar, harcamaları hesaba katmayan saatlik ücretlerin reklamını yapabilir

and large scale data on actual earnings is sparse.

ve gerçek kazançlarla ilgili büyük ölçekli veriler seyrektir.

One of the largest data sets we have is from Uber.

Sahip olduğumuz en büyük veri setlerinden biri Uber’den.

It contains 740 million trips by 1.8 million drivers

2015 ve 2017 yılları arasında 1,8 milyon sürücü tarafından

between 2015 and 2017.

740 milyon seyahat içeriyor.

Researchers analyzed these figures in a 2018 paper

Araştırmacılar bu rakamları 2018 tarihli bir makalede analiz ettiler

and found that once you deduct Uber's cut and the cost of business expenses,

ve Uber’in kesintisini ve işletme giderlerinin maliyetini düştüğünüzde,

drivers’ average earnings dropped from about $22 an hour to about $12 an hour.

sürücülerin ortalama kazançlarının saatte 22 dolardan 12 dolara düştüğünü buldular.

And buying benefits would reduce that number even more.

Satın alma avantajları bu sayıyı daha da azaltacaktır.

And there is a lot of variability in working conditions

Farklı gig platformlarında çalışma koşullarında

across different gig platforms.

çok fazla değişkenlik var.

For example, the company 99 in Brazil operates a rideshare platform

Örneğin, Brezilya’daki 99 şirketi, birçok kişinin paketleri teslim etmek için

that many people use to deliver packages.

kullandığı bir araç paylaşım platformu işletiyor.

Drivers are matched with shippers, and 99 takes a cut.

Sürücüler göndericilerle eşleştirilir ve 99 pay alır.

The company’s terms and conditions hold both the shipper and the driver

Şirketin hüküm ve koşulları, bir paketin çalınması gibi şeyler de

liable for anything that could go wrong—

dahil olmak üzere, yanlış gidebilecek her şeyden hem göndericiyi

including things like if a package gets stolen.

hem de sürücüyü sorumlu tutar.

If you’re considering joining the app economy

Uygulama ekonomisine katılmayı düşünüyorsanız

and don’t want to read all the fine print,

ve tüm ince yazıları okumak istemiyorsanız,

there’s a network of researchers who publish ratings of platforms

beş adil istihdam kategorisine göre platform derecelendirmelerini

based on five categories of fair employment.

yayınlayan bir araştırmacı ağı var.

Digital gig platforms come with drawbacks

Dijital gig platformlarının dezavantajları vardır

and may not provide a reliable living wage.

ve güvenilir bir geçim ücreti sağlamayabilir.

Dünyanın dört bir yanındaki seçme lüksüne sahip olmayan

But for many around the world who don’t have the luxury of choice

ve mümkün olan en kısa sürede para kazanma ihtiyacı duyan birçok kişi için,

and need to make money as soon as possible,

like, say, if you just lost your job,

örneğin, işinizi yeni kaybettiyseniz,

the gig economy is the easiest and fastest place to get hired.

gig ekonomisi işe alınmanın en kolay ve en hızlı yeridir diye söylenir.

For this reason, some have called it an “alternative safety net.”

Bu nedenle bazıları buna “alternatif güvenlik ağı” adını verdi.

So, considering all these factors and many others,

Peki, tüm bu faktörleri ve diğer birçok faktörü göz önünde bulundurarak,

should you dip your toes into the gig economy? Or dive in?

parmaklarınızı gig ekonomisine mi sokmalısınız? Yoksa dalmalısınız?

Ask yourself: how much do you value flexibility or autonomy?

Kendinize sorun: Esnekliğe veya özerkliğe ne kadar değer veriyorsunuz?

Do you prefer to work within an established structure,

Yerleşik bir yapı içinde çalışmayı mı yoksa

kendi yapınızı yaratmayı mı tercih edersiniz?

or to make your own?

Are you willing to network to find new clients?

Yeni müşteriler bulmak için ağ kurmaya istekli misiniz?

Are you organized and self-directed?

Organize ve kendi kendini yönetiyor musun?

And perhaps most importantly,

Belki de en önemlisi, haftadan haftaya

how much do you value knowing exactly what you'll earn from week to week?

tam olarak ne kazanacağınızıbilmeye ne kadar değer veriyorsunuz?