Are all of your memories real? - Daniel L. Schacter

Çeviri: Muhammed Önel Gözden geçirme: Nihal Aksakal

In a study in the 1990s,

1990'lardaki bir çalışmada,

participants recalled getting lost in a shopping mall as children.

katılımcılar çocukken alışveriş merkezinde kaybolduklarını anımsadı.

Some shared these memories in vivid detail—

Bazıları bu anıları canlı detaylarla paylaştı.

one even remembered that the old man who rescued him

Hatta bir tanesi ona yardım eden adamın

was wearing a flannel shirt.

kareli gömlek giydiğini hatırladı.

But none of these people had actually gotten lost in a mall.

Ancak bu insanların hiçbiri aslında alışveriş merkezinde kaybolmamıştı.

They produced these false memories

Bu yanlış hatıraları

when the psychologists conducting the study told them they’d gotten lost,

çalışmayı yürüten psikologlar onlara kaybolduklarını söylediğinde oluşturdular

and although they might not remember the incident,

ve olayı hatırlayamayabilseler bile

their parents had confirmed it.

ebeveynleri bunu doğruladı.

And it wasn’t just one or two people who thought they remembered getting lost—

Kaybolduğunu düşünen sadece bir iki kişi değildi,

a quarter of the participants did.

katılanların dörtte biri böyle düşündü.

These findings may sound unbelievable,

Bu bulgular kulağa inanılmaz gelebilir

but they actually reflect a very common experience.

fakat çok yaygın bir deneyimi yansıtıyorlar.

Our memories are sometimes unreliable.

Hafızalarımız bazen güvenilir değildir

And though we still don’t know precisely what causes this fallibility

ve bu yanılgıya nörolojik seviyede neyin sebep olduğunu

on a neurological level,

kesin olarak hâlâ bilmesek de

research has highlighted some of the most common ways our memories

araştırma, anılarımızın gerçekte ne olduğundan sapmasının

diverge from what actually happened.

bazı yaygın yollarına dikkat çekti.

The mall study highlights how we can incorporate information

Alışveriş merkezi çalışması bilgiyi,

from outside sources,

diğer insanlar ve haberler gibi,

like other people or the news,

dış kaynaklardan,

into our personal recollections without realizing it.

kendi kişisel belleğimize farkına varmadan nasıl dahil ettiğimize vurgu yapıyor.

This kind of suggestibility is just one influence on our memories.

Bu çeşit etkilenmeye açıklık belleğimiz üzerindeki sadece bir etki.

Take another study,

Başka bir çalışmada,

in which researchers briefly showed a random collection of photographs

araştırmacılar bir grup katılımcıya hızlıca, rastgele seçilmiş

to a group of participants,

fotoğrafları gösterdiler.

including images of a university campus none of them had ever visited.

Bu fotoğraflar içerisinde, hiç birinin gitmediği bir üniversite kampüsü de vardı.

When shown the images three weeks later,

Bu görüntüler üç hafta sonra gösterildiğinde

a majority of participants said that they had probably or definitely

katılımcıların çoğu geçmişte muhtemelen veya kesinlikle

kampüsü ziyaret ettiğini söyledi.

visited the campus in the past.

The participants misattributed information from one context— an image they’d seen—

Katılımcılar bir bağlamdaki bilgiyi —gördükleri görüntü— başka birine

onto another— a memory of something they believed they actually experienced.

—gerçekten deneyimlediklerine inandıkları bir şeyin anısı— yanlış olarak bağladılar.

In another experiment, people were shown an image of a magnifying glass,

Bir başka deneyde, insanlara bir büyütecin görüntüsü gösterildi.

and then told to imagine a lollipop.

Daha sonra bir lolipopun görüntüsünü hayal etmeleri söylendi.

They frequently recalled that they saw the magnifying glass and the lollipop.

Sıklıkla büyüteç ve lolipopu gördüklerini anımsadılar.

They struggled to link the objects to the correct context—

Nesneleri doğru bağlamlarıyla birleştirmek için çabaladılar—

whether they actually saw them, or simply imagined them.

gerçekten onları gördüler mi yoksa sadece hayal mi ediyorlardı?

Another study, where a psychologist questioned over 2,000 people

Psikologların 2000'in üzerinde kişiye

on their views about the legalization of marijuana,

esrarın yasallaşmasıyla ilgili görüşlerini sorduğu bir diğer çalışma

highlights yet another kind of influence on memory.

hafızamız üzerindeki başka bir çeşit etkiye dikkat çekti.

Participants answered questions in 1973 and 1982.

Katılımcılar soruları 1973 ve 1982'de cevapladılar.

Those who said they had supported marijuana legalization in 1973,

1973'te esrarın yasallaşmasını savunduğunu

but reported they were against it in 1982,

ancak 1982'de buna karşı olduğunu söyleyenlerin

were more likely to recall that they were actually against legalization in 1973—

1973'te aslında buna karşı olduklarını anımsamaları daha olasıydı.

bringing their old views in line with their current ones.

Bu, eski görüşlerini şimdiki görüşleriyle uyumlu hale getiriyor.

Our current opinions, feelings, and experiences

Güncel düşüncelerimiz, duygularımız ve deneyimlerimiz

can bias our memories of how we felt in the past.

geçmişte nasıl hissettiğimizin hatıralarını etkisi altında bırakabilir.

In another study,

Başka bir çalışmada, araştırmacılar

researchers gave two groups of participants background information

iki grubun katılımcılarına tarihi savaşlarla ilgili gerekli bilgileri verdi

on a historical war and asked them to rate the likelihood that each side would win.

ve onlardan her iki tarafın kazanma olasılıklarını oranlamalarını istedi.

They gave each group the same information,

Her iki gruba da aynı bilgiyi verdiler,

except that they only told one group who had actually won the war—

sadece bir gruba savaşı gerçekte kimin kazandığını söylemelerini saymazsak.

the other group didn’t know the real world outcome.

Diğer grup gerçek sonucu bilmiyordu.

In theory, both groups’ answers should be similar,

Teoride, her iki grubun cevapları benzer olmalı

because the likelihood of each side winning

çünkü her iki tarafın da kazanma olasılığı

isn’t effected by who actually won—

gerçekte kimin kazandığıyla etkilenmez.

if there’s a 20% chance of thunderstorms, and a thunderstorm happens,

Gök gürültüsü için %20 ihtimal varsa ve gök gürültüsü meydana gelirse

the chance of thunderstorms doesn’t retroactively go up to 100%.

gök gürültüsünün ihtimali geriye dönük olarak %100'e çıkmaz.

Still, the group that knew how the war ended

Buna rağmen, savaşın nasıl sonuçlandığını bilen grup

rated the winning side as more likely to win than the group who did not.

kazanan tarafın kazanmasına kazanmayankinden daha fazla oran verdi.

All of these fallibilities of memory can have real-world impacts.

Belleğin bu yanılgılarının tümü gerçek dünya etkilerine sahip olabilir.

If police interrogations use leading questions with eye witnesses or suspects,

Eğer polis sorgusunda görgü tanıklarına ve şüphelilere yönlendirici sorular sorulursa

suggestibility could result in incorrect identifications or unreliable confessions.

etkilenebilirlik yanlış tanımlamalar veya güvenilmez itiraflarla sonuçlanabilir.

Even in the absence of leading questions,

Yönlendirici sorular olmadığında bile,

misattribution can lead to inaccurate eyewitness testimony.

yanlış göndermeler doğru olmayan görgü tanığı beyanına yol açabilir.

In a courtroom,

Mahkeme salonunda,

if a judge rules a piece of evidence inadmissible

hakim bir kanıtı kabul edilemez kılarsa

and tells jurors to disregard it, they may not be able to do so.

ve jüriye bunu dikkate almamalarını söylerse, bunu yapamayabilirler.

In a medical setting, if a patient seeks a second opinion

Tıbbi bir durumda, eğer hasta ikinci bir seçeneği araştırıyorsa

and the second physician is aware of the first one’s diagnosis,

ve ikinci bir doktor ilkinin tanısından haberdarsa,

that knowledge may bias their conclusion.

bu bilgi çıkaracağı sonucu etkileyebilir.

Our memories are not ironclad representations of reality,

Hafızalarımız gerçekliğin şaşmaz temsilleri değildir,

but subjective perceptions.

ancak öznel algılardır

And there’s not necessarily anything wrong with that—

ve bunda mutlak olarak yanlış bir şey yok,

the problems arise when we treat memory as fact,

sorunlar hafızayı hakikat gibi değerlendirdiğimizde ortaya çıkıyor,

rather than accepting this fundamental truth

hafızalarımızın doğası hakkındaki

about the nature of our recollections.

bu esas gerçekliği kabul etmekten ziyade.