Are all of your memories real? - Daniel L. Schacter

Translator: Rastbêjê Çalî Reviewer: Daban Q. Jaff

In a study in the 1990s,

di lêkolînekê de di 1990-an de,

participants recalled getting lost in a shopping mall as children.

beşdaran bi bîr anîn ku wekî zarokeki di navendek a kirînê da winda bibûn.

Some shared these memories in vivid detail—

hinekan ev bîranîn bi kitekitek a zelal parve kirin

one even remembered that the old man who rescued him

yek jî bi bîr xist ku pîrê ku ew rizgar kiribû

was wearing a flannel shirt.

fanîlek li xwe kiribû.

But none of these people had actually gotten lost in a mall.

lê yek ji van kesan jî di navendekê de winda nebibû.

They produced these false memories

wan ev bîranînên çewt çêkiribûn.

when the psychologists conducting the study told them they’d gotten lost,

demê derûnnasên lêkolînê ji wan re digotin ew ê winda bibin,

and although they might not remember the incident,

û her çend dibe ku ew bûyerê ji bîr nekin jî,

their parents had confirmed it.

dêûbavên wan ew piştrast kiribûn.

And it wasn’t just one or two people who thought they remembered getting lost—

û ne tenê yekdû kes bûn ku hizir dikir ji bîra xwe çûne

a quarter of the participants did.

çaryeka beşdaran bûn.

These findings may sound unbelievable,

ev dîtin dibe ku bêbawer xuya bikin,

but they actually reflect a very common experience.

lê ew bi rastî ezmûnek a pir hevpar nîşan didin.

Our memories are sometimes unreliable.

bîranînên me carina bêbawerin.

And though we still don’t know precisely what causes this fallibility

her çende em hê jî bi rasî nizanîn çi dibe sedemê vê têkçûnê

on a neurological level,

li ser astê dermansazî,

research has highlighted some of the most common ways our memories

lêkolînê hin awayên herî hevpar ên bîranînên me diyar kiriye

diverge from what actually happened.

ji ya ku çêbû ji hev dûr bikevin.

The mall study highlights how we can incorporate information

lêkolîna navendê diyar dike ka em çawa dikarin agahiyê têxin nav hev

from outside sources,

ji çavkaniyên derveyî,

like other people or the news,

mîna mirovên din an nûçeyan,

into our personal recollections without realizing it.

di nav bîranînên meyên kesane de bêy ku me hay jê hebe.

This kind of suggestibility is just one influence on our memories.

ev awayê pêşniyarê tenê bandorek e li ser bîranînên me.

Take another study,

lêkolînek din bigre,

in which researchers briefly showed a random collection of photographs

ku lêkolîner bi kurtî berhevokek a ketober ya wêneyan nîşan didin

to a group of participants,

ji komek beşdaran re,

including images of a university campus none of them had ever visited.

jêgirtin a wêneyên wargehek a zanîngehê yek ji wan çi caran seredan nekiribû.

When shown the images three weeks later,

demê nîşê dana wêneyan piştî sê heftiya,

a majority of participants said that they had probably or definitely

pirraniya beşdaran got ku ew belkî an teqez hebû

visited the campus in the past.

berê seredan a wargehê kiribû.

The participants misattributed information from one context— an image they’d seen—

beşdaran agehdariyek a çewt parve kirin ji çarçovek ê ( wênek ku wan dîtibû)

onto another— a memory of something they believed they actually experienced.

li ser yeka din bîranînek ji tiştê ku wan bawer kirbû ku bi rastî jî bi serê wan hatîye,

In another experiment, people were shown an image of a magnifying glass,

di ezmûn kirinek din de, ji mirovan re wênê şûşeyek a mezin kirinê hate nîşandan,

and then told to imagine a lollipop.

û dûv re got ku şirînahiyan wêna bikin.

They frequently recalled that they saw the magnifying glass and the lollipop.

wan gelek caran bi bîr anî ku wan şûşeyên mezin kirinê û şirînahî dîtine.

They struggled to link the objects to the correct context—

Wan têkoşîn kir ku tiştan bi çarçova rast ve girêdin

whether they actually saw them, or simply imagined them.

gelo wan bi rastî ew dîtin e, an jî bi tenê wêna kirin e.

Another study, where a psychologist questioned over 2,000 people

lêkolînek din, ku derûnzanekî li 2000 kesan pirsî

on their views about the legalization of marijuana,

li ser dîtinên wan di derbarê zagonî kirina marîjûana ê de,

highlights yet another kind of influence on memory.

bandorek din a li ser bîranînê jî ronî dike.

Participants answered questions in 1973 and 1982.

beşdarn di 1973 û 1982 de bersivên pirsan dan.

Those who said they had supported marijuana legalization in 1973,

kesên ku digotin wan di 1973-an de piştgirî daye zagonî kirina marîjûana ê,

but reported they were against it in 1982,

lê ragihand ku ew di 1982-an de li dijî wê bûn,

were more likely to recall that they were actually against legalization in 1973—

bi pêkaneke mezin bi bîr anî ku ew bi rastî li dijî zagonî kirinê bûn di 1973-an de

bringing their old views in line with their current ones.

nerînên xweyên kevn li gorî nerînên wan ên heyî tînin.

Our current opinions, feelings, and experiences

ramanên meyên niha hest, û serpêhatî

can bias our memories of how we felt in the past.

dikare bîranînên me alîgir bike yên ku me di paşerojê de his dikir.

In another study,

di lêkolînek din de,

researchers gave two groups of participants background information

lêkolînvanan ji du komên beşdaran agehdariya paşîn dan

on a historical war and asked them to rate the likelihood that each side would win.

li ser şerekê dîrokî û ji wan xwest ku şîmanê ku her aliyek bi ser bikeve binirxînin.

They gave each group the same information,

wan ji her komê re heman agehdarî dan,

except that they only told one group who had actually won the war—

ji xeynî ku wan tenê ji komekê re got ku bi rastî di şer de bi ser ketibû

the other group didn’t know the real world outcome.

koma din encama cîhana rastîn nezanîbû

In theory, both groups’ answers should be similar,

di bîrdozê de, divê bersivên her du koman wekhev bin,

because the likelihood of each side winning

ji ber ku şîmana ku her aliyek bi ser bikeve

isn’t effected by who actually won—

bandorê nake ji hêla kî bi rastî bi ser ketî ye

if there’s a 20% chance of thunderstorms, and a thunderstorm happens,

Heke %20 delîva tûfanê hebe, û tûfan çêbibe,

the chance of thunderstorms doesn’t retroactively go up to 100%.

delîva tûfanan bi paşverûtî nabe %100.

Still, the group that knew how the war ended

hê jî, koma ku dizanî ka şer çawa birya bû

rated the winning side as more likely to win than the group who did not.

nirxandina aliyê serkeftî wekî bêtir pêkanbûna serkeftinê ji koma ku bi sernekeftî.

All of these fallibilities of memory can have real-world impacts.

ev hemû hilweşînên bîranînê dikarin bandorên rast-cîhanî hebin.

If police interrogations use leading questions with eye witnesses or suspects,

ger lêpirsînên polîsa pirsên sereke bi dîdevanên çav an gumanbaran bikar bînin,

suggestibility could result in incorrect identifications or unreliable confessions.

pêşniyarbûn dikare bi nasnameyên nerast an aşartinên nebawer encam bide.

Even in the absence of leading questions,

heta di nebûna pirsên sereke de jî,

misattribution can lead to inaccurate eyewitness testimony.

bêserûberbûn dikare bibe sedemê dîdevaniya dîdevanê ne rast.

In a courtroom,

li salona dadgehê,

if a judge rules a piece of evidence inadmissible

heke dadger biryarê liser belgeyekê bide ku nayê qebûl kirin

and tells jurors to disregard it, they may not be able to do so.

û ji dadgeran re dibêje ku guh nedin wê, dibe ku ew nekarin wê bikin.

In a medical setting, if a patient seeks a second opinion

di navendeka bijîşkî de, heker nexweş li nerîna duyê bigere

and the second physician is aware of the first one’s diagnosis,

û bijîşkê duyê hay ji nasîneva yekê heye,

that knowledge may bias their conclusion.

ew zanyarî dibe ku encamgirtina wan bide alî.

Our memories are not ironclad representations of reality,

Bîranînên me ne nûneriyên hesinî yên rastiyê ne,

but subjective perceptions.

lê têgehiştinên xweyî.

And there’s not necessarily anything wrong with that—

û pêdvî naket ku tiştekê şaş bi vê yekê hebe

the problems arise when we treat memory as fact,

pirsgirêk derdikevin demê ku em bîranînê wekî rastiyî digirin dest,

rather than accepting this fundamental truth

li şûna pejirandina vê rastîya bingehîn

about the nature of our recollections.

di derbarê xwezayê bîranînên me de.