Would you pass the wallet test?

Çeviri: Sara Ozturk Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ

Picture this: you’re working a slow shift in a hotel lobby

Şunu hayal edin: Birisi aceleyle resepsiyona yaklaştığında

when someone hurriedly approaches the front desk.

bir otel lobisinde yavaş geçen bir mesaidesiniz.

They found a lost wallet around the corner,

Sokağın köşesinde kayıp bir cüzdan bulmuş

but they’re in a rush and don’t have time to follow up.

ancak acelesi var ve cüzdanın sahibini bulmak için zamanı yok.

They ask if you can handle it and then run off.

Cüzdanın sahibini bulabilir misiniz diye size sorup hızlıca uzaklaşıyor.

Looking at the wallet you see it contains a key, a grocery list, about $13,

Cüzdana baktığınızda içinde bir anahtar, alışveriş listesi, yaklaşık 13 dolar

and three business cards with a name and email

ve cüzdanın sahibine ait olduğunu düşündüğünüz

you assume belong to the wallet’s owner.

üstünde isim ve e-mail yazan üç tane kartvizit olduğunu görüyorsunuz.

So, what do you do?

Peki, ne yapardınız?

Between 2013 and 2016,

2013 ve 2016 yılları arasında

over 17,000 front-desk workers around the globe

dünya çapındaki 17.000 resepsiyon çalışanı

were faced with this choice,

büyük bir dürüstlük çalışmasında

becoming unwitting participants in a massive study of honesty.

farkında olmadan katılımcı olarak bu seçimle yüzleşti.

And the results surprised top economists and the researchers

Sonuçlar deneyi yürüten en iyi ekonomistler

ve araştırmacıları oldukça şaşırttı.

running the experiment.

But to understand what these groups were expecting,

Ama bu grupların ne beklediğini anlamak için

we need to spend a little time defining honesty.

dürüstlüğü tanımlamak için biraz zaman harcamamız gerek.

We typically think of honesty in terms of actively telling the truth

Dürüstlüğü genellikle bireylerarası ilişkilerimizde

in our interpersonal relationships.

sürekli olarak gerçeği söylemek şeklinde düşünürüz.

But in fact, every healthy society relies on a shared foundation of honesty.

Ama aslında her sağlıklı toplum ortak bir dürüstlük esasına dayanır.

Using public services, making business transactions,

Kamu hizmetlerini kullanmak, ticari işlemler yapmak

and deciding government policies

ve hükümet politikalarına karar vermek

requires a baseline expectation of honesty from our fellow citizens.

vatandaşlardan temel bir dürüstlük beklentisi gerektirir.

Because of this, understanding what drives honesty

Bu yüzden dürüstlüğü neyin dürttüğünü anlamak

is a vital research subject

ekonomistler, psikologlar ve sosyologlar için

for economists, psychologists, and sociologists.

önemli bir araştırma konusu.

Unfortunately, honesty can be difficult to investigate

Maalesef insanlar izlendiklerini bildiklerinde

when people know they’re being watched.

dürüstlük araştırması zor bir konu olabilir.

So, researchers have come up with clever ways to analyze

Bu sebeple araştırmacılar laboratuvar dışında bu davranışı analiz etmek için

this behavior outside the lab.

birçok zekice yöntem buldu.

And this global study by the universities of Michigan, Utah, and Zurich

Michigan, Utah ve Zürich üniversiteleri tarafından yapılan bu evrensel çalışma

sought to answer an important question:

önemli bir soruya cevap aradı:

will people engage in opportunistic behavior

Neredeyse hiç yakalanma riski olmadığında

when there’s little-to-no chance of being caught?

insanlar fırsatçı davranacak mı?

In what became known as the Lost Wallet Test,

Kayıp Cüzdan Testi olarak bilinen araştırmada

13 research assistants traveled to 355 cities in 40 different countries,

13 araştırmacı asistanı otellerde, bankalarda, devlet dairelerinde

recreating the same scenario in hotels, banks, public offices,

ve çeşitli kültürel kuruluşlarda aynı senaryoyu yaratarak

and various cultural establishments.

40 farklı ülkedeki 355 şehre seyahat etti.

The clear wallets ensured participants could see their contents,

Şeffaf cüzdanlar katılımcıların cüzdanın içini görmesini sağladı.

half of which contained a key, grocery list, and business cards,

Cüzdanların yarısı bir anahtar, alışveriş listesi ve kartvizit içerirken

while the other half also included the equivalent of roughly 13 US dollars.

diğer yarısı aynı zamanda yaklaşık 13 dolar içerdi.

The researchers believed the money would discourage honesty.

Araştırmacılar paranın dürüstlüğe zarar vereceğini düşündü.

Specifically, they thought participants’ self-interest would overpower

Özellikle de katılımcıların çıkarlarının rekabet eden iki faktöre

two competing factors:

üstün geleceğini düşündüler:

their altruistic desire not to harm the wallet’s owner,

Cüzdan sahibine zarar vermemek için olan fedakar arzuları

and their desire to maintain a positive self-image.

ve olumlu bir benlik saygısı sürdürme arzuları.

Regarding self-image, we generally like to think of ourselves as good and honest.

Benlik saygısına ilişkin olarak genellikle

kendimizi iyi ve dürüst olarak görmeyi severiz.

But studies have found people are often able to let themselves off the hook

Ama araştırmalar insanların sıklıkla küçük miktardaki paraları çalmada

for stealing small amounts of money.

kendilerini suçlu hissetmediklerini ortaya çıkardı.

As for harming the wallet's owner,

Cüzdanın sahibine zarar verme konusuna gelince de

the victim of their crime would be abstract.

suçun kurbanı tamamen soyut olurdu.

They'd never met this person, and since the wallet had come from another location,

Bu kişiyle asla tanışmazlardı ve cüzdan başka bir konumdan geldiği için de

it seemed unlikely they ever would.

tanışmaları pek olası görülmezdi.

For these reasons, researchers expected money-filled wallets

Bu sebeplerden dolayı araştırmacılar içinde para olan cüzdanların

to be reported less often,

daha az bildirilmesini bekledi

and the 279 economists they surveyed agreed.

ve anket yapılan 279 ekonomist de bu düşünceye katıldı.

But to their surprise, the study found the exact opposite.

Ancak araştırma bu beklentinin tam tersini buldu.

While only 46% of cash-free wallets were reported,

İçinde para olmayan cüzdanların %46′sı bildirilirken

61% of cash wallets were called in.

içinde para olan cüzdanların %61′i bildirildi.

This pattern held true across the globe,

Bu durum katılımcıların yaşı, cinsiyeti

regardless of the participants’ age, gender,

ya da cüzdan bırakılmasında gözlenip gözlenmedikleri fark etmeksizin

or whether they were being observed during the wallet drop-off.

dünyanın her yerinde geçerliydi.

And when researchers tried increasing the temptation to be dishonest

Araştırmacılar neredeyse 100 dolar içeren cüzdanlarla

with wallets containing nearly $100,

dürüst olmama konusunda onları cezbetmeye çalışırken

the results surprised them again.

sonuçlar araştırmacıları tekrar şaşırttı.

People reported 72% of these big money wallets.

İnsanlar bu çok para içeren cüzdanların %72′sini bildirdi.

There are a lot of theories for why honesty goes up

Cüzdanlar daha değerli olurken dürüstlüğün neden arttığına dair

as the wallet becomes more valuable.

birçok teori var.

The $100 wallet certainly increases self-interest.

100 dolar içeren cüzdan şüphesiz kişisel çıkarı arttırıyor.

But in international follow-up surveys,

Ama uluslararası takip anketlerinde

people reported that taking larger sums of money felt more like theft,

insanlar büyük miktarda paraları almanın hırsızlık yapmak olarak hissettirdiğini

making it harder to maintain a positive self-image.

ve olumlu bir benlik saygısı sürdürmeyi zorlaştırdığını bildirdi.

It’s also possible that when the financial stakes are higher,

Aynı zamanda finansal pay fazla olduğunda

so is the perceived harm to the wallet’s owner.

cüzdanın sahibine verilen zarar da fazla oluyor.

Others have suggested that our commitment to honesty could be altered

Diğerleri, dürüstlüğe olan bağlılığımızın profesyonel ortamlarda

in professional settings,

değişebileceğini öne sürdü.

meaning participants might have acted differently outside the office.

Bu da katılımcıların ofis dışında daha farklı davranabileceği anlamına geliyor.

Still, this result suggests that self-interest

Yine de bu sonuç kişisel çıkarın düşündüğümüz kadar

might not be as powerful as we often think.

güçlü olmayabileceğini öne sürüyor.

Seeing yourself as an honest person can motivate you to be an honest person.

Kendinizi dürüst bir insan olarak görmek

sizi dürüst bir insan olmak için motive edebilir.

And by modeling this behavior and celebrating it and others,

Bu davranışı örnekleyerek, bunu ve diğerlerini överek

we can help create an honest society we can all rely on.

güvenebileceğimiz dürüst bir toplum yaratılmasına yardımcı olabiliriz.