What do dumplings look like around the world?- Miranda Brown

Vertaald door: Hannelore Van de Calseyde Nagekeken door: Tahlia Flora

As archaeologists pored over ancient tombs in Turfan in western China,

Toen archeologen oude tombes in Turfan, West-China doorzochten,

they discovered some surprisingly well-preserved and familiar relics.

ontdekten ze enkele bekende en onverwachts goedbewaarde relieken.

Hoewel volledig verhard na 1.000 jaar, vonden ze kleine dumplings

Though hardened from over 1,000 years,

there sat little crescent-shaped dumplings.

in de vorm van halve manen.

Exactly who invented dumplings remains a mystery.

Wie dumplings precies heeft uitgevonden blijft een mysterie.

But some scholars suspect they were first spread

Sommige onderzoekers vermoeden dat ze eerst verspreid werden

around parts the ancient world by nomadic Turkic peoples

in delen van de antieke wereld door Turkse nomaden

living in western China and Central Asia.

die in West-China en Centraal-Azië woonden.

This is thought to be the case because “manti,”

Men vermoed dit omdat ‘manti’,

meaning “dumpling” or “steamed bun” in many Turkic languages,

wat in veel Turkse talen ‘dumpling’ of ‘gestoomd broodje’ betekent,

appears to be the root word for dumpling in several other languages.

het stamwoord voor ‘dumpling’ lijkt te zijn in diverse andere talen.

Ancient Turkic people probably stuffed their dumplings with meat.

Oude Turken vulden hun dumplings vermoedelijk met vlees.

But it’s unclear when this practice began,

Maar het is onduidelijk wanneer deze gewoonte begon

or whether they learned the art of dumpling-making from others.

en of ze de kunst van de dumplings geleerd hebben van anderen.

However this happened, dumplings certainly gathered steam in ancient China.

Hoe dan ook, dumplings kwamen op stoom in het oude China.

That’s where they first appear in the written record:

Dat is waar ze het eerst verschijnen in geschreven bronnen:

more than 1,700 years ago,

meer dan 1.700 jaar geleden,

in a mouthwatering rhapsody by scholar Shu Xi.

in een verrukkelijke rapsodie door geleerde Shu Xi.

In his poem, Shu alludes to certain cooking methods coming from alien lands.

In zijn gedicht verwijst Shu naar kooktechnieken uit onbekende landen.

He describes a steamed wheat product as “mantou.”

Hij omschrijft een gestoomd graanproduct als ‘mantou’.

And he reverentially chronicles the preparation of kneaded dough balls

En hij beschrijft eerbiedig de bereiding van geknede deegballen

called “lao wan.”

genaamd ‘lao wan’.

They’re packed with pork, mutton and aromatics,

Ze zijn gevuld met varken, lamsvlees en kruiden,

dipped in black meat sauce, then quickly gobbled up,

worden gedoopt in een zwarte vleessaus en dan snel opgegeten,

leaving people downwind to drool and fantasy-feast.

wat mensen benedenwinds doet kwijlen en dagdromen.

Dumplings continued to take off and diversify in China

Dumplings werden in China steeds populairder en gevarieerder

over the next thousand years.

in de komende duizend jaar.

In plaats van de traditionele vleesvulling

Instead of the traditional meat filling,

some communities opted for vegetarian dumplings.

opteerden sommige gemeenschappen voor vegetarische dumplings.

People developed new cooking methods.

Mensen ontwikkelden nieuwe bereidingsmethoden.

And because wheat was harder to cultivate outside of northern China,

En omdat graan moeilijker te verbouwen was buiten het noorden van China,

those in other regions began making dumplings

maakten degenen in andere regio’s dumplings met rijst,

using rice, tapioca, and sweet potato.

tapioca, en zoete aardappel.

The relationship between Chinese dumplings and those in other areas

De relatie tussen Chinese dumplings en die van andere regio’s

is tricky to trace,

is moeiljk te traceren,

but food historians have made their best guesses based on available clues.

maar culinaire historici deden een goede gok

op basis van beschikbare aanwijzingen.

Turkic tribes spread and eventually established

Turkse stammen verspreidden en stichtten uiteindelijk

the Ottoman Empire around 1300 CE,

het Ottomaans rijk rond 1.300 na Christus,

bringing wrapped morsels west with them.

en brachten omwikkelde hapjes mee.

In what’s now Turkey, most people wouldn’t have stuffed dumplings with pork

In het huidige Turkije,

zouden de meesten geen dumplings met varkensvlees eten

due to Islamic restrictions.

vanwege het islamitisch geloof.

Instead, manti would come to be filled with ingredients like lamb,

Manti zouden juist gevuld worden met ingrediënten zoals lam,

drizzled with garlic, yogurt, and melted butter,

gemengd met knoflook, yoghurt en gesmolten boter,

then topped with herbs and spices.

en vervolgens besprenkeld met kruiden en specerijen.

Some scholars believe that the Mongol Empire also helped disseminate dumplings,

Sommige geleerden geloven dat ook het Mongoolse rijk

de dumpling heeft helpen verspreiden

perhaps introducing them to parts of Eastern Europe.

en misschien zelfs heeft geïntroduceerd in delen van Oost-Europa.

These dumplings could have come by way of China

Deze dumplings kunnen via China geïntroduceerd zijn

or directly from some of the Turkic peoples the Mongols hired

of direct via de Turkse mensen die de Mongolen inhuurden

to run their empire.

om hun rijk te besturen.

One theory is that this gave rise to dumplings like Russian pelmeni,

Eén theorie is dat dit de bron is van dumplings zoals de Russische pelmeni

and the larger pierogi and vareniki, eaten in Poland and Ukraine,

en de grotere pierogi en vareniki die gegeten worden in Polen en Oekraïne,

stuffed with things like potato, cabbage, cheese, and cherries.

gevuld met onder andere aardappel, kool, kaas en kersen.

The Mongol Empire also controlled Korea

Het Mongoolse Rijk had ook gezag op Korea

and might have likewise introduced dumplings there,

en heeft mogelijkerwijs ook daar de dumpling geïntroduceerd,

where “mandu” may be eaten with regional ingredients like kimchi.

waar de ‘mandu’ gegeten kan worden met regionale ingrediënten zoals kimchi.

Later, after Chinese dumpling varieties were introduced to more countries,

Later nadat de Chinese dumpling variaties in meerdere landen werd geïntroduceerd

English speakers began calling them dumplings.

begonnen Engelstaligen ze dumplings te noemen.

The term means “little lumps”

De term betekent ‘kleine klompjes’

and is thought to have been first used in 16th century England

en werd vermoedelijk het eerst gebruikt in het 16e eeuwse Engeland

to describe dough balls dropped in liquid.

om deegballen te omschrijven die in vloeistof werden gedropt.

Like knödel and matzo balls, they would’ve had no filling.

Zoals knödel en matzo ballen zouden ze geen vulling hebben.

So, the word was actually confusingly imprecise,

Het woord was dus eigenlijk verwarrend onnauwkeurig,

but it stuck, nonetheless.

maar het bleef toch hangen.

When Japan occupied China during the Second World War,

Toen Japan China bezette tijdens de Tweede Wereldoorlog,

Chinese “jiaozi” were brought to Japan,

werden de Chinese ‘jiaozi’ naar Japan gebracht

where they in turn became known as “gyoza” and were more typically pan-fried.

waar ze bekend werden als ‘gyoza’ en typisch in de pan gebakken werden.

So what about the fact that every region in Italy has its own variety

Hoe zit het met het feit dat iedere regio in Italië

zijn eigen versie heeft van dumpling-achtige gevulde pasta?

of dumpling-like stuffed pasta?

Some historians think that Arab conquerors brought dumplings

Sommige historici denken dat Arabische veroveraars

de dumplings brachten toen ze over Sicilië heersten

when they reigned over Sicily between the 9th and 11th centuries.

tussen de negende en elfde eeuw.

But the jury's still out.

Maar het is nog steeds onbeslist.

It’s unlikely that all dumpling-esque dishes came from the same root tradition.

Het is onwaarschijnlijk dat alle dumpling-achtige gerechten

van dezelfde traditie voortkwamen.

In many cases, it may simply be that culinary visionaries

In veel gevallen kan het zijn dat culinaire uitvinders

from different cultures shared a similar revelation:

uit verschillende culturen simpelweg dezelfde ontdekking maakten:

that cooking fillings encased in dough would be delightful.

dat vullingen omringd met deeg ongelooflijk lekker kunnen zijn.

Either way, we can appreciate these plump pockets of perfection—

Hoe dan ook, we kunnen de volle zakjes perfectie zeker waarderen,

and the tangled, mysterious historical web

evenals het verwarde, mysterieuze, geschiedenisrijke web

that’s made dumplings so diverse and divine.

dat de dumplings zo divers en overheerlijk maakte.

This video was made possible with support from Marriott Hotels.

Deze video werd mede mogelijk gemaakt door Marriott Hotels.

Met meer dan 590 hotels en resorts over de hele wereld,

With over 590 hotels and resorts across the globe,

viert Marriott Hotels de nieuwsgierigheid dat ons aanzet om te reizen.

Marriott Hotels celebrates the curiosity that propels us to travel.

Ontdek enkele interessante manieren waarop TED-Ed en Marriott samenwerken

Check out some of the exciting ways TED-Ed and Marriott are working together

en boek je volgende reis in een Marriott Hotel.

and book your next journey at Marriott Hotels.