What do dumplings look like around the world?- Miranda Brown

Translator: Teechutha Netcharussaeng Reviewer: Napat Kerewanmas

As archaeologists pored over ancient tombs in Turfan in western China,

ขณะที่นักโบราณคดีขุดค้นสุสานโบราณ ในเมืองถูหลู่ฟานทางตะวันตกของจีน

they discovered some surprisingly well-preserved and familiar relics.

พวกเขาค้นพบวัตถุน่าคุ้นเคย ที่ยังคงสภาพเดิมไว้อย่างดี

Though hardened from over 1,000 years,

ถึงแม้พวกมันจะแข็งจากเวลานับพันปี

there sat little crescent-shaped dumplings.

แต่เกี๊ยวทรงพระจันทร์เสี้ยวน้อย ๆ ก็ยังคงอยู่

Exactly who invented dumplings remains a mystery.

ใครคิดค้นเกี๊ยวขึ้นมานั้นยังคงเป็นปริศนา

But some scholars suspect they were first spread

แต่นักวิชาการสันนิษฐานว่า เกี๊ยวถูกเผยแพร่

around parts the ancient world by nomadic Turkic peoples

ไปทั่วโลกยุคโบราณโดยชาวเติร์กพเนจร

living in western China and Central Asia.

ในแถบจีนตะวันตกและเอเชียกลาง

This is thought to be the case because “manti,”

ที่เชื่อกันแบบนี้ก็เพราะคำว่า “มันทิ”

meaning “dumpling” or “steamed bun” in many Turkic languages,

ซึ่งแปลว่าเกี๊ยวหรือซาลาเปา ในกลุ่มภาษาเติร์ก

appears to be the root word for dumpling in several other languages.

เป็นรากของคำว่าเกี๊ยว ในภาษาอื่นหลายภาษา

Ancient Turkic people probably stuffed their dumplings with meat.

ชาวเติร์กโบราณ น่าจะสอดไส้เกี๊ยวด้วยเนื้อ

But it’s unclear when this practice began,

แต่เราไม่รู้ชัดว่าใครเริ่มทำเกี๊ยวแบบนี้

or whether they learned the art of dumpling-making from others.

หรือชาวเติร์กเรียนรู้ วิธีทำเกี๊ยวจากที่อื่นหรือไม่

However this happened, dumplings certainly gathered steam in ancient China.

ไม่ว่าเกี๊ยวจะดังขึ้นมาอย่างไรก็ตาม เกี๊ยวก็เริ่มฮอตขึ้นมาในจีนโบราณ

That’s where they first appear in the written record:

ซึ่งเป็นครั้งแรกที่เกี๊ยวปรากฏ เป็นลายลักษณ์อักษร

more than 1,700 years ago,

เมื่อ 1,700 ปีก่อน

in a mouthwatering rhapsody by scholar Shu Xi.

ในโคลงโบราณโดยนักปราชญ์นามว่าชู ฉี

In his poem, Shu alludes to certain cooking methods coming from alien lands.

ในกวีของเขา ชูพูดถึงวิธีการทำอาหาร จากดินแดนห่างไกล

He describes a steamed wheat product as “mantou.”

เขาเรียกแป้งสาลีนึ่งชนิดหนึ่งว่าหมั่นโถว

And he reverentially chronicles the preparation of kneaded dough balls

และเขายังเล่าวิธีการเตรียมแป้งกลม ๆ

called “lao wan.”

ที่เรียกว่าเล่าหวัน

They’re packed with pork, mutton and aromatics,

มันอัดแน่นไปด้วยเนื้อหมู เนื้อแกะ และเครื่องปรุงต่าง ๆ

dipped in black meat sauce, then quickly gobbled up,

จิ้มในน้ำจิ้มเนื้อสีเข้ม แล้วรีบกิน

leaving people downwind to drool and fantasy-feast.

ทำให้คนที่ได้กลิ่นน้ำลายสอ และจินตนาการไปไกล

Dumplings continued to take off and diversify in China

เกี๊ยวได้รับความนิยม และแพร่กระจายในจีน

over the next thousand years.

กว่าพันปีนับจากนั้น

Instead of the traditional meat filling,

แทนที่จะใช้ใส้เนื้อแบบดั้งเดิม

some communities opted for vegetarian dumplings.

บางชุมชนก็ทำเกี๊ยวมังสวิรัติ

People developed new cooking methods.

ผู้คนพัฒนาวิธีทำอาหารแบบใหม่ ๆ

And because wheat was harder to cultivate outside of northern China,

และเพราะข้าวสาลีโตได้ยาก นอกภาคเหนือของจีน

those in other regions began making dumplings

ผู้คนในภาคอื่นจึงเริ่มทำเกี๊ยว

using rice, tapioca, and sweet potato.

ด้วยข้าวจ้าว มันสำปะหลัง และมันหวานแทน

The relationship between Chinese dumplings and those in other areas

ความเกี่ยวเนื่องระหว่างเกี๊ยวจีน กับเกี๊ยวจากที่อื่น

is tricky to trace,

ยังยากที่จะแกะรอย

but food historians have made their best guesses based on available clues.

แต่นักประวัติศาสตร์อาหาร ก็สันนิษฐานด้วยเบาะแสที่มี

Turkic tribes spread and eventually established

ชนเผ่าเติร์กแผ่อาณาเขตออกไป และในที่สุดก็ก่อตั้ง

the Ottoman Empire around 1300 CE,

จักรวรรดิออตโตมันราว ๆ ค.ศ. 1300

bringing wrapped morsels west with them.

โดยพกห่ออาหารไปด้วย ขณะเดินทางมุ่งสู่ตะวันตก

In what’s now Turkey, most people wouldn’t have stuffed dumplings with pork

ในตุรกี ณ ปัจจุบัน คนส่วนมากไม่ใช้หมูสอดไส้เกี๊ยว

due to Islamic restrictions.

เนื่องจากข้อจำกัดทางศาสนาอิสลาม

Instead, manti would come to be filled with ingredients like lamb,

มันทิจึงสอดไส้วัตถุดิบอย่างเนื้อแกะแทน

drizzled with garlic, yogurt, and melted butter,

ราดด้วยกระเทียม โยเกิร์ต และเนยละลาย

then topped with herbs and spices.

โรยหน้าด้วยสมุนไพร และเครื่องเทศ

Some scholars believe that the Mongol Empire also helped disseminate dumplings,

นักวิชาการเชื่อว่าจักรวรรดิมองโกล ช่วยเผยแพร่เกี๊ยว

perhaps introducing them to parts of Eastern Europe.

โดยอาจช่วยแนะนำเกี๊ยว สู่หลาย ๆ พื้นที่ในยุโรปตะวันออก

These dumplings could have come by way of China

เกี๊ยวจากที่นั่นอาจมาผ่านจีน

or directly from some of the Turkic peoples the Mongols hired

หรือถูกนำเข้าโดยตรงจากชาวเติร์ก ที่ชาวมองโกล

to run their empire.

จ้างมาบริหารอาณาจักร

One theory is that this gave rise to dumplings like Russian pelmeni,

ทฤษฎีหนึ่งเชื่อว่าสิ่งนี้ก่อให้เกิด เกี๊ยวเพลเมนี่ของรัสเซีย

and the larger pierogi and vareniki, eaten in Poland and Ukraine,

หรือปีแยรอกีและวาเรนิกิ ที่กินกันในโปแลนด์และยูเครน

stuffed with things like potato, cabbage, cheese, and cherries.

ซึ่งสอดไส้วัตถุดิบอย่างมันฝรั่ง กะหล่ำปลี ชีส และเชอร์รี

The Mongol Empire also controlled Korea

จักรวรรดิมองโกลยังเคย ปกครองเกาหลีอีกด้วย

and might have likewise introduced dumplings there,

และอาจนำเกี๊ยวเข้าสู่เกาหลี

where “mandu” may be eaten with regional ingredients like kimchi.

ที่กินมันดูกับอาหารท้องถิ่นอย่างกิมจิ

Later, after Chinese dumpling varieties were introduced to more countries,

หลังจากที่เกี๊ยวจีนแบบต่าง ๆ ถูกเผยแพร่สู่ประเทศอื่นมากขึ้น

English speakers began calling them dumplings.

ผู้ใช้ภาษาอังกฤษ เริ่มเรียกเกี๊ยวว่าดัมปลิง

The term means “little lumps”

ซึ่งแปลว่า ก้อนเล็ก ๆ

and is thought to have been first used in 16th century England

ว่ากันว่าคำนี้ถูกใช้เรียกครั้งแรก ในอังกฤษช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 16

to describe dough balls dropped in liquid.

เพื่อใช้เรียกก้อนแป้งโดในของเหลว

Like knödel and matzo balls, they would’ve had no filling.

เช่นเดียวกับคโนเดลและลูกชิ้นมัตซาห์ แป้งพวกนี้ไม่มีไส้

So, the word was actually confusingly imprecise,

ดังนั้น คำว่าดัมปลิงจึงไม่ถูกต้องนัก

but it stuck, nonetheless.

แต่คนก็ยังคงใช้เรียกกัน

When Japan occupied China during the Second World War,

ช่วงที่ญี่ปุ่นบุกครองจีน ตอนสงครามโลกครั้งที่สอง

Chinese “jiaozi” were brought to Japan,

เจี่ยวจือของจีนก็ถูกนำเข้าสู่ญี่ปุ่น

where they in turn became known as “gyoza” and were more typically pan-fried.

เจี่ยวจือกลายเป็นที่รู้จักกันว่าเกี๊ยวซ่า ซึ่งนิยมทอดในกระทะ

So what about the fact that every region in Italy has its own variety

แล้วที่ทุกภูมิภาคในอิตาลีมีพาสต้ายัดไส้

of dumpling-like stuffed pasta?

เหมือนเกี๊ยวเป็นของตัวเองล่ะ

Some historians think that Arab conquerors brought dumplings

นักประวัติศาสตร์เชื่อว่านักรบอาหรับ อาจนำเข้าเกี๊ยว

when they reigned over Sicily between the 9th and 11th centuries.

ตอนที่พวกเขาปกครองซิซิลี ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 9 ถึง 11

But the jury's still out.

แต่ทฤษฎีนี้ยังไม่แน่ชัด

It’s unlikely that all dumpling-esque dishes came from the same root tradition.

เป็นไปได้ยากที่เกี๊ยวแบบต่าง ๆ จะมาจากที่เดียวกัน

In many cases, it may simply be that culinary visionaries

หลาย ๆ ครั้ง นักปรุงอาหารจากวัฒนธรรมต่าง ๆ

from different cultures shared a similar revelation:

อาจเพียงปิ๊งไอเดียคล้าย ๆ กัน

that cooking fillings encased in dough would be delightful.

ว่าอาหารสอดไส้แป้งคงจะน่าอร่อย

Either way, we can appreciate these plump pockets of perfection—

อย่างไรก็ตาม เราสามารถชื่นชม เจ้าก้อนกลมสอดไส้พวกนี้

and the tangled, mysterious historical web

และประวัติศาสตร์ที่เป็นปริศนายุ่งเหยิง

that’s made dumplings so diverse and divine.

ที่ทำให้เกี๊ยวแพร่หลาย และน่ามหัศจรรย์

วิดีโอนี้ถูกสนับสนุนโดย เครือโรงแรมแมริออท

This video was made possible with support from Marriott Hotels.

ด้วยโรงแรมและรีสอร์ต กว่า 590 แห่งทั่วโลก

With over 590 hotels and resorts across the globe,

มาริออทฉลองความใฝ่รู้ ที่ทำให้คนอยากออกเดินทาง

Marriott Hotels celebrates the curiosity that propels us to travel.

ลองเข้ามาชมเรื่องตื่นเต้นที่แมริออท และ TED-Ed สร้างสรรค์ร่วมกัน

Check out some of the exciting ways TED-Ed and Marriott are working together

และจองการเดินทางครั้งต่อไป กับโรงแรมแมริออท

and book your next journey at Marriott Hotels.