The operating system of life - George Zaidan and Charles Morton

Het besturingssysteem van het leven - George Zaidan and Charles Morton

411,248 views

2013-11-11 ・ TED-Ed


New videos

The operating system of life - George Zaidan and Charles Morton

Het besturingssysteem van het leven - George Zaidan and Charles Morton

411,248 views ・ 2013-11-11

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Dick Stada Nagekeken door: Christel Foncke
00:07
Every chicken was once an egg,
0
7542
2090
Elke kip was ooit een ei,
00:09
every oak tree an acorn,
1
9632
1943
elke eik een eikel,
00:11
every frog a tadpole.
2
11575
1998
elke kikker een kikkervisje.
00:13
The patch of mold on that old piece of bread
3
13573
1710
De schimmel op de oude boterham
00:15
in the back of your fridge,
4
15283
1452
achter in je koelkast,
00:16
not so long ago that was one, solitary cell.
5
16735
3046
was niet zo lang geleden één enkele cel.
00:19
Even you were once but a gleam
6
19781
1788
Zelfs jij was ooit alleen maar de glans
00:21
in your parents' eyes.
7
21569
2173
in de ogen van je ouders.
00:24
All these organisms share
8
24818
1528
Al deze organismen
00:26
the same basic goal:
9
26346
1628
hebben hetzelfde doel:
00:27
to perpetuate their own existence.
10
27974
2659
te blijven bestaan.
00:31
All lifeforms that we've discovered so far
11
31448
2521
Alle levensvormen die we tot nu toe hebben ontdekt
00:33
stay alive by using
12
33969
1209
blijven leven door
00:35
basically the same rules, materials, and machinery.
13
35178
3547
dezelfde regels, materialen en machinerie.
00:38
Imagine a factory full of robots.
14
38725
3215
Stel je een fabriek voor met allemaal robots.
00:41
These robots have two missions:
15
41940
1088
Deze robots hebben twee taken:
00:43
one, keep the factory running,
16
43028
1544
één: houd de fabriek aan de praat,
00:44
and two, when the time is right,
17
44572
1355
en twee, als de tijd rijp is,
00:45
set up an entirely new factory.
18
45927
2557
maak dan een compleet nieuwe fabriek.
00:49
To do those things,
19
49114
669
00:49
they need assembly instructions,
20
49783
1972
Om dat te doen,
moeten ze bouwinstructies krijgen,
00:51
raw materials,
21
51755
1107
grondstoffen,
00:52
plenty of energy,
22
52862
1167
heel veel energie,
00:54
a few rules about when to work normally,
23
54029
1974
en een paar regels over hoe normaal te werken,
00:56
when to work quickly,
24
56003
1008
wanneer het snel moet,
00:57
or when to stop,
25
57011
1026
of wanneer te stoppen,
00:58
and some exchange currencies
26
58037
1590
en wat wisselgeld
00:59
because even robots need to get paid.
27
59627
2960
omdat zelfs robots betaald moeten worden.
01:02
Each factory has a high security office with blueprints
28
62587
2705
Elke fabriek heeft een veiligheidskantoor met sjablonen
01:05
for all the possible factory configurations
29
65292
2968
voor alle mogelijke fabriekssamenstellingen
01:08
and complete sets of instructions
30
68260
1381
en een compleet pakket instructies
01:09
to make all the different types of robots
31
69641
1869
om allerlei verschillende robots te maken
01:11
a factory could ever need.
32
71510
2283
die een fabriek ooit nodig heeft.
01:13
Special robots photocopy these instructions
33
73793
2178
Speciale robots kopiëren deze instructies
01:15
and send them off
34
75971
872
en versturen ze
01:16
to help make the building blocks of more robots.
35
76843
2626
om de bouwstenen te maken voor meer robots.
01:19
Their colleagues assemble those parts
36
79469
1624
Hun collega's zetten die delen in elkaar
01:21
into still more robots,
37
81093
2335
in nog meer robots,
01:23
which are transported
38
83428
828
die worden getransporteerd
01:24
to the right location in the factory
39
84256
1583
naar de juiste plek in de fabriek
01:25
and given the tools they need to start working.
40
85839
3055
om ze het gereedschap te geven om te gaan werken.
01:28
Every robot draws energy
41
88894
1367
Elke robot haalt energie
01:30
from the central power plant,
42
90261
1887
uit de centrale energiecentrale,
01:32
a giant furnace that can burn regular fuel
43
92148
2543
een enorme oven die op normale brandstof kan draaien
01:34
but also scrap materials
44
94691
1366
maar ook ander materiaal
01:36
if not enough regular fuel is available.
45
96057
2854
als er niet genoeg gewone brandstof is.
01:39
Certain zones in the factory
46
99895
1317
Sommige delen in de fabriek
01:41
have harsher working conditions,
47
101212
1582
hebben zwaardere werkomstandigheden,
01:42
so these areas are walled off.
48
102794
1829
deze gebieden zijn ommuurd.
01:44
But the robots inside can at least communicate
49
104623
2252
Maar de robots erin kunnen wel communiceren
01:46
with the rest of the factory
50
106875
1170
met de rest van de fabriek
01:48
through specialized portals
51
108045
1409
via speciale poorten
01:49
embedded directly into the walls.
52
109454
2010
die in de muren zitten.
01:52
And as you've probably figured out,
53
112433
1290
Zoals je al hebt gezien:
01:53
what we're describing here
54
113723
1418
wat we hier beschrijven
01:55
is a cell.
55
115141
1288
is een cel.
01:56
The high security office is the nucleus.
56
116429
2606
Dat veiligheidskantoor is de celkern.
01:59
It stores the blueprints and instructions
57
119035
1357
Het bewaart de sjablonen en instructies
02:00
as deoxyribonucleic acid, or DNA.
58
120392
3123
als desoxyribonucleïnezuur, of DNA.
02:03
The photocopied instructions are RNA.
59
123515
2711
De instructiekopietjes zijn ribonucleïnezuur.
02:06
The robots themselves are mostly proteins
60
126226
2211
De robots zelf zijn meestal eiwitten
02:08
built from amino acids,
61
128437
1415
gemaakt van aminozuren,
02:09
but they'll often use special tools
62
129852
1557
maar gebruiken meestal speciale gereedschappen
02:11
that are, or are derived from,
63
131409
1818
die afgeleid zijn van
02:13
vitamins and minerals.
64
133227
1818
vitamines en mineralen.
02:15
The walls between factory zones
65
135045
1818
De muren tussen de gebieden in de fabriek
02:16
and around the factory itself
66
136863
1470
en om de fabriek zelf
02:18
are mostly made up of lipids,
67
138333
1707
zijn meestal gemaakt van lipiden,
02:20
a.k.a. fats.
68
140040
2044
ook bekend als vetten.
02:22
In most organisms,
69
142084
1290
In de meeste organismen,
02:23
the primary fuel source are sugars,
70
143374
2081
is suiker de brandstof,
02:25
but in a pinch,
71
145455
830
maar als het erop aankomt,
02:26
fats and proteins can be broken down
72
146285
1669
kunnen ook vetten en eiwitten worden afgebroken
02:27
and burned in the furnace as well.
73
147954
2312
en in de oven worden verbrand.
02:30
The portals are membrane proteins
74
150266
2083
De poorten zijn membraaneiwitten
02:32
which allow very specific materials and information
75
152349
2498
die alleen heel speciale materialen en informatie
02:34
to pass through the walls at the right times.
76
154847
2942
op het juiste moment door de muren laten.
02:37
Many interactions between robot proteins
77
157789
1766
Veel interactie tussen de eiwitten van de robots
02:39
require some kind of push,
78
159555
2122
vereisen een soort duwtje,
02:41
think robot minimum wage.
79
161677
2246
denk aan een soort minimum inkomen.
02:43
A few small but crucial forms of money
80
163923
2270
Een paar kleine maar cruciale soorten geld
02:46
are transferred between proteins
81
166193
1790
worden tussen de eiwitten doorgegeven
02:47
to provide this push.
82
167983
1828
om dat duwtje te geven.
02:49
Electrons, protons, oxygen, and phosphate groups
83
169811
3128
Elektronen, protonen, zuurstof en fosfaten
02:52
are the main chemical currencies,
84
172939
1547
zijn de belangrijkste valuta,
02:54
and they're kept in small molecular wallets
85
174486
2126
en worden in molecuul-portemoneetjes bewaard
02:56
or larger tote bags to keep them safe.
86
176612
2906
of grotere tassen voor de veiligheid.
02:59
This is biochemistry,
87
179979
1804
Deze biochemie,
03:01
the study of how every part of the factory
88
181783
1957
de studie hoe elk deel van de fabriek
03:03
interacts to keep your life running smoothly
89
183740
2502
samenwerkt om je leven soepel te laten verlopen,
03:06
in the face of extreme challenges.
90
186242
2580
heeft veel uitdagingen.
03:08
Maybe there's too much fuel;
91
188822
1508
Er kan teveel brandstof zijn;
03:10
your body will store the excess as glycogen or fat.
92
190330
3180
je lichaam bewaart dat als glycogeen of vet.
03:13
Maybe there's not enough;
93
193510
1105
Misschien is er niet genoeg;
03:14
your body will use up those energy reserves.
94
194615
2507
dan gebruikt je lichaam de reserves.
03:17
Maybe a virus or bacteria tries to invade;
95
197122
2468
Er kan een virus of bacterie proberen aan te vallen;
03:19
your body will mobilize the immune system.
96
199590
2548
dan mobiliseert je lichaam het immuunsysteem.
03:22
Maybe you touched something hot or sharp;
97
202138
1984
Of je hebt iets heets of scherps aangeraakt;
03:24
your nerves will let you know so you can stop.
98
204122
2845
je zenuwen geven een signaal, zodat je kan stoppen.
03:26
Maybe it's time to create a new cell
99
206967
2720
Misschien moet er een nieuwe cel aangemaakt worden
03:29
or a new person.
100
209687
1555
of een nieuw persoon.
03:31
Amazingly, oak trees, chickens, frogs,
101
211843
2726
Heel bijzonder is dat eikenbomen, kippen, kikkers
03:34
and, yes, even you
102
214569
1533
en, jawel, zelfs jij
03:36
share so many of the same
103
216102
1544
dezelfde soort robots en
03:37
basic robot and factory designs
104
217646
2248
en fabrieksontwerpen hebben
03:39
that biochemists can learn a lot
105
219894
1747
waar biochemici tegelijkertijd
03:41
about all of them
106
221641
1270
veel van
03:42
all at the same time.
107
222911
2291
kunnen leren.
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7