The art of the metaphor - Jane Hirshfield

De kunst van de beeldspraak - Jane Hirshfield

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Christel Foncke

When we talk, sometimes we say things directly.

Als we praten, zeggen we de dingen soms zonder omwegen.

"I'm going to the store, I'll be back in five minutes."

"Ik ga naar de winkel. Ik ben over 5 minuten terug."

Other times though, we talk in a way that conjures up a small scene.

Op andere momenten praten we

door er een tafereeltje van te maken.

"It's raining cats and dogs out," we say,

Engelsen zeggen 'Het regent katten en honden' [pijpenstelen] of

or "I was waiting for the other shoe to drop."

"Ik wachtte tot de andere schoen viel" [tot ik een ons woog].

Metaphors are a way to talk about one thing

Beeldspraak is een manier om over één ding te spreken

by describing something else.

door iets anders te beschrijven.

That may seem roundabout, but it's not.

Dat kan een omweg lijken, maar dat is het niet.

Seeing and hearing and tasting are how we know anything first.

Zien, horen en smaken zijn onze eerste kennismaking met de dingen.

The philosopher William James described the world of newborn infants

De filosoof William James beschreef de wereld van zuigelingen

as a "buzzing and blooming confusion."

als 'zoemende en bloeiende verwarring'.

Abstract ideas are pale things

Abstracte ideeën verbleken bij die eerste bloemetjes en bijtjes.

compared to those first bees and blossoms.

Metaphors think with the imagination and the senses.

Beeldspraak denkt met verbeelding en zintuigen.

The hot chili peppers in them explode in the mouth and the mind.

Haar hete paprika's ontploffen in je mond en je geest.

They're also precise.

Ze zijn ook precies.

We don't really stop to think about a raindrop

We denken niet na over regendruppels zo groot als katten en honden,

the size of an actual cat or dog,

but as soon as I do,

maar zodra ik dat ga doen, weet ik zeker dat het een klein hondje moet zijn,

I realize that I'm quite certain the dog has to be a small one --

a cocker spaniel, or a dachshund --

een cocker spaniel, een dashond en geen labrador

and not a golden Lab or Newfoundland.

of een Newfoundland. Een beagle zal ongeveer goed zijn.

I think a beagle might be about right.

Beeldspraak is niet goed of fout in de gewone betekenis.

A metaphor isn't true or untrue in any ordinary sense.

Metaphors are art, not science,

Beeldspraak is kunst, geen wetenschap, maar toch kan ze goed of fout aanvoelen.

but they can still feel right or wrong.

A metaphor that isn't good leaves you confused.

Slechte beeldspraak brengt je in verwarring.

You know what it means to feel like a square wheel,

Je weet hoe het voelt om een vierkant wiel te zijn,

but not what it's like to be tired as a whale.

maar niet hoe het voelt om moe te zijn als een walvis.

There's a paradox to metaphors.

De paradox van de beeldspraak is:

They almost always say things that aren't true.

meestal zegt ze dingen die niet waar is.

If you say, "there's an elephant in the room,"

Zegt een Engelsman 'er is een olifant in de kamer',

there isn't an actual one,

dan staat daar geen beest op zoek naar pindanootjes.

looking for the peanut dish on the table.

Metaphors get under your skin by ghosting right past the logical mind.

Beeldspraak laat je niet los doordat ze volkomen aan de logische geest voorbijgaat.

Plus, we're used to thinking in images.

Bovendien zijn we gewend aan denken in beelden.

Every night we dream impossible things.

Elke nacht dromen we onmogelijke dingen.

And when we wake up, that way of thinking's still in us.

Als we wakker worden, zit die denkwijze nog in ons.

We take off our dream shoes,

We doen onze droomschoenen uit

and button ourselves into our lives.

en knopen onze levensjas dicht.

Some metaphors include the words "like" or "as."

Soms bevat beeldspraak het woord 'als'.

"Sweet as honey," "strong as a tree."

'Zoet als honing', 'sterk als een boom'.

Those are called similes.

Dat noemen we een vergelijking.

A simile is a metaphor that admits it's making a comparison.

Een vergelijking is beeldspraak die toegeeft dat ze ergens mee vergelijkt.

Similes tend to make you think.

Vergelijkingen doen je nadenken.

Metaphors let you feel things directly.

Beeldspraak doet je dingen onmiddellijk aanvoelen.

Take Shakespeare's famous metaphor,

Neem de bekende beeldspraak van Shakespeare:

"All the world's a stage."

"De wereld is een schouwtoneel." "De wereld is als een schouwtoneel" klinkt dunnetjes

"The world is like a stage" just seems thinner, and more boring.

en saaier.

Metaphors can also live in verbs.

Beeldspraak kan ook in werkwoorden zitten.

Emily Dickinson begins a poem,

Emily Dickinson begint een gedicht met "Ik zag geen uitweg, de hemel was dichtgenaaid."

"I saw no way -- the heavens were stitched --"

and we know instantly

We weten meteen hoe het zou voelen als de hemel een dichtgenaaid doek was.

what it would feel like if the sky were a fabric sewn shut.

Ze kan ook in adjectieven zitten.

They can live in adjectives, too.

"Stille waters hebben diepe gronden", zeggen we

"Still waters run deep," we say of someone quiet and thoughtful.

over rustige en bezadigde mensen. Het diepe is net zo belangrijk

And the deep matters as much as the stillness and the water do.

als het stille en het water.

One of the clearest places to find good metaphors is in poems.

Een van de beste plekken om goede beeldspraak te vinden, is in poëzie.

Take this haiku by the 18th-century Japanese poet Issa.

Neem deze haiku van de 18e-eeuwse Japanse dichter Issa.

"On a branch floating downriver, a cricket singing."

"Op een tak die stroomafwaarts drijft, zingt een krekel."

The first way to meet a metaphor is just to see the world through its eyes:

De eerste manier om beeldspraak te bejegenen, is de wereld door haar ogen zien.

an insect sings from a branch passing by in the middle of the river.

Een insect zingt vanop een tak die voorbijdrijft in het midden van de rivier.

Even as you see that though,

Maar terwijl je dat ziet, herkent een deel van jou in dat beeld

some part of you recognizes in the image

een miniatuur van wat het is om te leven in een wereld van verandering en tijd.

a small portrait of what it's like to live in this world of change and time,

our human fate is to vanish, as surely as that small cricket will,

Ons mensenlot is om te verdwijnen, even zeker als die kleine krekel zal verdwijen,

and still, we do what it does.

en toch doen we wat de krekel doet. We leven. We zingen.

We live, we sing.

Sometimes a poem takes a metaphor and extends it,

Soms breidt een gedicht de beeldspraak uit:

building on one idea in many ways.

ze bouwt één idee op vele manieren uit.

Here's the beginning of Langston Hughes' famous poem

Dit is het begin van het bekende gedicht van Langston Hughes, "Moeder aan zoon".

"Mother to Son."

"Well, son, I'll tell you.

"Zoonlief, luister. Mijn leven was geen kristallen trap.

Life for me ain't been no crystal stair.

It's had tacks in it, and splinters,

Er zaten nagels in en splinters,

and boards torn up,

kapotte treden, en plekken waar er geen tapijt op de vloer lag."

and places with no carpet on the floor."

Langston Hughes is making a metaphor that compares

Langston Hughes gebruikt beeldspraak

a hard life to a wrecked house you still have to live in.

die een hard leven vergelijkt met een vervallen huis waarin je moet blijven wonen.

Those splinters and tacks feel real,

Die splinters en nagels voelen echt aan,

they hurt your own feet and your own heart,

ze doen pijn aan je eigen voeten en je eigen hart,

but the mother is describing her life here,

maar de moeder beschrijft haar leven,

not her actual house.

niet haar echte huis.

And hunger, and cold, exhausting work and poverty

Honger, kou, uitputtend werk en armoede zit er in die splinters.

are what's also inside those splinters.

Metaphors aren't always about our human lives and feelings.

Metaforen gaan niet altijd over mensenlevens en gevoelens.

The Chicago poet Carl Sandburg wrote,

Carl Sandburg, dichter uit Chicago, schreef:

"The fog comes on little cat feet.

"Mist komt op kattenvoetjes. Ze zit over de haven te turen op klamme billen, en gaat dan verder."

It sits looking over harbor and city on silent haunches,

and then moves on."

The comparison here is simple.

De beeldspraak is simpel.

Fog is being described as a cat.

De mist wordt als een kat beschreven.

But a good metaphor isn't a puzzle,

Maar goede beeldspraak is geen raadsel,

or a way to convey hidden meanings,

of een manier om verborgen betekenissen over te brengen,

it's a way to let you feel and know something differently.

het is een manier om je iets anders te laten voelen en kennen.

No one who's heard this poem forgets it.

Niemand die dit gedicht heeft gehoord, vergeet het.

You see fog,

Je ziet de mist en er is een grijs katje in de buurt.

and there's a small grey cat nearby.

Metaphors give words a way to go beyond their own meaning.

Beeldspraak laten woorden hun eigen betekenis overstijgen.

Het zijn knoppen op de deur van wat we kunnen weten

They're handles on the door of what we can know,

and of what we can imagine.

en wat we ons kunnen inbeelden.

Each door leads to some new house,

Elke deur leidt naar een nieuw huis

and some new world that only that one handle can open.

en een nieuwe wereld die maar met één knop kan opengaan.

What's amazing is this:

Het verbazingwekkende is:

by making a handle,

wie een knop maakt, kan een wereld maken.

you can make a world.