How the Suez Canal changed the world - Lucia Carminati

Translator: alex baguette Reviewer: Sanntint Tint

In March 2021, fierce winds blew a container ship off course.

၂၀၂၁ မတ်လတွင်လေပြင်းတိုက်ခတ်၍ ကွန်တင်နာ သင်္ဘောတစ်စီး လမ်းကြောင်းလွဲသွားသည်။

In most places, this would have caused a minor incident.

နေရာအနှံ့တွင် ၎င်းမှာ ကိစ္စ အသေးအဖွဲသာဖြစ်မည်။

But in the Suez Canal, it was a global crisis.

သို့သော် စူးအက်တူးမြောင်း၌ ၎င်းသည်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြဿနာဖြစ်သည်။

This vessel wasn’t just blocking other ships—

ထိုသင်္ဘောသည်အခြားသင်္ဘောများကို ပိတ်ဆို့ထားခြင်းသာမဟုတ်

It was obstructing the flow of international trade

ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးကိုလည်း အရေးကြီးဆုံး ရေလမ်းမှပိတ်ဆို့တားမြစ်ထားခြင်းဖြစ်၏။

through one of the world’s most important waterways.

The site of the Suez Canal has been of interest to rulers of this region

စူအက်တူးမြောင်း၏တည်နေရာသည် ၎င်းဒေသကို အုပ်စိုးသောသူတို့၏အာရုံကို

as far back as the second millennium BCE.

လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းထောင်ချီ ရာစုနှစ်များစွာကတည်းကရထားသည်

To move goods between Asia and the Mediterranean basin,

အာရှမှမြေထဲပင်လယ်သို့ကုန်များတင်ပို့ရန်

traders had to traverse the narrow isthmus separating the Red Sea and the Nile,

ကုန်သည်များက ပင်လယ်နီနှင့် နိုင်းမြစ်ကို ဆက်သွယ်ထားသော မြေထုကျဥ်းနှင့်

journeying in camel-bound caravans through the unforgiving desert.

ကုလားအုတ်များဖြင့် မီးလောက်ပူပြင်းသော ကန္တာရများကိုဖြတ် ခရီးဆက်ရသည်။

A maritime passage between the Indian Ocean and the Mediterranean Sea

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနှင့် မြေထဲပင်လယ် ကြားရှိ ရေလမ်းသည်

would bypass this trip altogether.

ထိုခရီးစဥ်ရှည်ကြီးကို သွားရတော့မည်မဟုတ်ပါ။

And throughout the 16th century,

၁၆ ရာစုတစ်လျှောက်လုံးတွင်

multiple powers attempted to construct such a canal.

အာဏာရှိသူအမြောက်အများ ထိုတူးမြောင်းကို ဆောက်လုပ်ရန်လုပ်ခဲ့သည်။

But their plans were obstructed by cost, political strife,

သို့သော်အကြံများကို ကုန်ကျစရိတ်၊ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများနှင့် အမြဲရွေ့သော

and the ever-shifting sands.

သဲများက ဟန့်တားခဲ့သည်။

In 1798, interest in building a canal was rekindled,

၁၇၉၈ တွင် ထိုတူးမြောင်းကိုဆောက်လုပ်ရန် ပြန်လညစိတ်ဝင်စားခဲ့သည်၊

this time attracting attention from across Europe.

ဤအချိန်တွင်ဥရောပတစ်ခွင်ရှိ အာရုံကိုဖမ်းစားနိုင်ခဲ့သည်။

Over the following decades, individuals from Austria, Italy, Britain, and France

နောက်ရာစုနှစ်ပေါင်းတွင် သြစတြီးယား အီတလီ ဗြိတိန် နှင့် ပြင်သစ်မှ

pitched their plans to Egypt’s rulers.

သူတို့၏အကြံများကို အီဂျစ်အုပ်းစိုးသူထံ တင်ပြကြသည်။

At the time, Egypt was a territory of the Ottoman Empire,

သို့သော်ဤအချိန်တွင် အီဂျစ်မှာ အော်တိုမန် ဧကရာဇ်၏နယ်မြေသာဖြစ်၍

which was resistant to these proposals.

ထိုအကြံများကို မလိုက်လျောချေ။

But Egypt's political and economic autonomy was gradually increasing,

သို့သော် အီဂျစ်၏ စီးပွါးရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှာတိုးတက်နေသည်။

and its government was eager to pursue the project.

အီဂျစ်၏အစိုးရကထိုစီမံချက်ကို ခွင့်ပြုရန်တပိုင်းသေနေ၏

When Sa’id Pasha came into power in 1854, he approved a plan

၁၈၅၄ တွင်Sa’id Pasha အာဏာရသောအခါ တီထွင်ဖန်တီးပြိး ခြယ်လှယ်တတ်သော

from the enterprising and manipulative French diplomat Ferdinand de Lesseps.

ပြင်သစ်သံတမန် Ferdinand de Lesseps အကူဖြင့် စီမံချက်ကို ခွင့်ပြုလိုက်သည်။

Signed in 1854 and 1856, a pair of concessions gave de Lesseps

၁၈၅၄ နှင့် ၁၈၅၆ တွင်လက်မှတ်ထိုးခဲ့ရာ de Lesseps ကို

authority to establish the Suez Canal Company

စူးအက်တူးမြောင်းကုမ္ပဏီကိုထူထောင်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့၍

and finance it by selling shares to “capitalists of all nations.”

ဝင်ငွေကိုအရင်းရှင်နိုင်ငံများသို့ ရှယ်ရာများရောင်းခြင်းဖြစ်ရခဲ့သည်။

The contracts between Sa’id Pasha and the Canal Company

Sa’id Pasha နှင့် တူးမြောင်းကုမ္ပဏီ ရေးထိုးခဲ့သောစာချုပ်အတွင်း

also promised a workforce of hundreds of thousands of Egyptian workers.

အီဂျစ်သားရာကျော်ထောင်ကျော်၏ လုပ်အားလည်း ကတိပြုခဲ့သည်။

Beginning in 1862, about 20,000 laborers were forcibly recruited every month,

၁၈၆၂ တွင်စတင်ခဲ့၍ လုပ်သား နှစ်သောင်းကျော် နီးပါးကိုမတရားအဓမ္မခေါ်သွင်းအလုပ်လုပ်စေသည်

digging the canal in harsh desert conditions

တူးမြောင်းကို ကြမ်းတမ်းသောကန္တာရ မျက်နှာပြင်တွင်တူးစေကာ

without easy access to food or water.

အစာရေစာကိုလည်းလွယ်ကူစွာမရနိုင် တူးစေသည်။

Diseases like cholera ran rampant and workers toiled under the threat of whips.

ကာလဝမ်းရောဂါလို ရောဂါက သောင်းကျန်း သော်လည်းကြိမ်ဒဏ်ကြောက်၍ကြိတ်မိတ်လုပ်ရသည်။

The estimates of those who died during construction range into the thousands.

ထိုဆောက်လုပ်ရေးကာလအတွင်းခန့်မှုန်းခြေ သေနှုန်းမှာ ထောင်ဂဏန်းထိမြင့်၏။

In 1864, the new Egyptian ruler, Isma’il Pasha,

၁၈၆၄ တွင်အီဂျစ်အာဏာရှင်သစ် Isma’il Pasha သည်

put an end to the coerced Egyptian labor,

အီဂျစ်သား အဓမ္မလုပ်အားကို ရပ်စေသော်လည်း

but he still pressed forward with construction.

ဆောက်လုပ်ရေးကို ရှေ့ဆက်တိုးစေခဲ့သည်။

Foreign workers from all over Europe and the Middle East

ဥရောပနှင့်အရှေ့အလယ်ပိုင်းတစ်ခွင်ရှိ လုပ်သားများကို

labored alongside dredgers and bucket excavators

တူးစက်များနှင်းဂေါ်စက်များပေးကာ

to remove 74 million cubic meters of dirt.

ကုဗမီတာ ၇၄ သန်းရှိမြေထုကို တူးဖော်ဖယ်ရှားစေသည်။

This massive population of workers required infrastructure

ထိုသို့မျှကြီးမားသောလုပ်သားတို့အတွက် အခြေခံအဆောက်ဦးများလိုအပ်လာသည်။

to deliver drinking water and other supplies,

သောက်ရေနှင့်အခြားလိုအပ်သောအခြေခံအရာများ ပို့ဆောင်ရန်၊

giving rise to a flourishing economy of restaurants, brothels, and smuggled goods.

တိုးလာသော စားသောက်ဆိုင်များပြည်တန်ဆာအိမ် မှောင်ခိုအရာတို့စီးပွါးရေးကိုတိုးတက်စေသည်။

Amidst the bustle were born three new cities with multi-ethnic populations:

ထိုသို့အုတ်ကျက်မှုများတွင် လူမျိုးမျိုးစုံ ရှိမြို့သုံးမြို့ပေါ်ပေါက်လာသည်

Port Said on the northern Mediterranean shore,

မြောက်ဘက်မြေထဲပင်လယ်ကမ်းရှိ Said ဆိပ်ကမ်း

Ismailia on the canal's middle tract,

တူးမြောင်း၏ အလယ်ကြောရှိ Ismailiaမြို့

and Port Tewfiq, at the southern edge of the canal.

တူးမြောင်း၏တောင်ဘက်စွန်းရှိ Tewfiq ဆိပ်ကမ်း

The construction site bypassed the Nile and ran directly from Port Said to Suez.

ထိုဆောက်လုပ်မှုသည် နိုင်းမြစ်ကိုကျော်၍ ဆိပ်ကမ်းSaid နှင့်စူအက် ကိုတိုက်ရိုက်ပြေး၏

And after years of work, the streams of the two seas finally began merging

ဆောက်လုပ်မှုနှစ်များကြာသော် ထိုမြစ်နှစ်စင်း စတင်ဆက်လာကြတော့သည်။

in the mid-1860s.

၁၈၆၀ နှစ်လယ်ပိုင်းတွင်

The finished canal was 164 kilometers long,

ဆောက်ပြီးတူးမြောင်းသည် ၁၆၄ ကီလိုမီတာ ရှည်၍

with a width of 56 meters at the surface,

မျက်နှာပြင်မှာ ၅၆မီတာ ကျယ်၏။

and it was officially inaugurated on November 17th, 1869.

ထိုတူးမြောင်းကို နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ၁၈၆၉တွင် ဖွင့်လှစ်ထုတ်ပြခဲ့သည်

While it struggled financially during its first few years,

၎င်းမှာဖွင့်စတွင်အနည်းငယ်ရုန်းကန်ရသော်လည်း

the canal ended up dramatically accelerating global trade.

ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးကို တိုးတက်လျင်မြန်စေသည်။

It also facilitated the migration of numerous marine species,

ရေနေသတ္တဝါများအချို့ကို သွားလာရန်လမ်းလုပ်ခဲ့ရာ

dramatically changing local ecosystems and cuisine.

ဒေသ၏သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် အစားစာမျိုးကိုလည်းပြောင်းလဲစေသည်

Over the decades, traffic through the canal grew.

ရာစုနှစ်များကြာသော် တူးမြောင်းမှာ စည်ကားသထက်စည်ကားလာ၏။

But in 1875,

သို့သော် ၁၈၇၅ တွင်

financial issues forced Egypt to sell much of its stock in the Canal Company,

စီးပွါးရေးပဋိပက္ခများကြောင့် အီဂျစ်၏ တူးမြောင်းစတာက်အများကိုရောင်းလိုက်ရ၍

allowing Britain to take over.

ဗြိတိလျှတို့ကိုပေးလိုက်ရသည်။

It was only in 1956 that control of the canal fully reverted to Egypt

၁၉၅၆ တွင်တူးမြောင်းကိုအီဂျစ်သည်

when it was nationalized by President Gamal Abdel Nasser.

သမ္မတ Gamal Abdel Nasser ၏နိုင်ငံပိုင် သိမ်းခြင်းဖြင့်ရယူခဲ့သည်။

This move sparked a military standoff

၎င်းမှာအီဂျစ် ဗြိတိန် ပြင်သစ်နှင့် အစ္စရေးတွင် စစ်ရေးထိပ်တိုက်တွေ့စေသည်။

between Egypt and Britain, France, and Israel.

But once resolved,

ဖြေရှင်းပြီးအချိန်တွင်

it transformed the canal into a major source of Egypt's national revenue

ထိုတူးမြောင်းသည်အီဂျစ်နိုင်ငံ၏အဓိက ဝင်ငွေတစ်ရပ်ဖြစ်လာ၍

and helped redeem the canal's imperialist legacy.

တူးမြောင်း၏အရင်းရှင်သမိုင်းကို ဆက်လက်ရှင်သန်စေသည်။

Today, nearly 30% of all global ship traffic passes through the Suez Canal,

ယခုအခါကမ္ဘာ့သင်္ဘော ၃၀%နီးပါး စူအက်တူးမြောင်းမှဖြတ်၍သွားရသည်

totaling over 20,000 ships in 2021.

စုစုပေါင်းအနေနှင့် ၂၀၂၁အတွက်သင်္ဘော နှစ်သောင်းကျော်ဖြစ်သည်။

However, the incident of the Ever Given is a stark reminder

သို့သော် Ever Given သင်္ဘော၏ဖြစ်ရပ်မှာ တစ်ခုသောအရာကိုသတိပေး၏။

of just how fragile our manmade systems can be.

လူသားတို့ဆောက်ထားသော အရာများ မခိုင်မာပုံကို ထင်ရှားစွာ အသိပေးတာပါ။