How the Suez Canal changed the world - Lucia Carminati

Translator: huong nguyen Reviewer: 24 Anh

In March 2021, fierce winds blew a container ship off course.

Vào tháng 3 năm 2021,

gió mạnh thổi một tàu chở hàng đi chệch hướng.

In most places, this would have caused a minor incident.

Ở những nơi khác, điều này sẽ chỉ gây ra một sự cố nhỏ.

But in the Suez Canal, it was a global crisis.

Nhưng ở kênh đào Suez, đó là một cuộc khủng hoảng toàn cầu.

This vessel wasn’t just blocking other ships—

Con tàu chở hàng này không chỉ chặn đường các tàu khác,

It was obstructing the flow of international trade

mà còn cản trở dòng chảy thương mại quốc tế

through one of the world’s most important waterways.

tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới.

The site of the Suez Canal has been of interest to rulers of this region

Vị trí của kênh đào Suez đã được các nhà cầm quyền của khu vực quan tâm

as far back as the second millennium BCE.

từ thiên niên kỷ thứ hai trước Công Nguyên.

To move goods between Asia and the Mediterranean basin,

Để vận chuyển hàng hóa giữa châu Á và lưu vực Địa Trung Hải,

traders had to traverse the narrow isthmus separating the Red Sea and the Nile,

các thương nhân đã phải đi qua eo đất hẹp ngăn cách Biển Đỏ và sông Nile,

journeying in camel-bound caravans through the unforgiving desert.

các đoàn lữ hành di chuyển bằng lạc đà qua sa mạc khắc nghiệt.

A maritime passage between the Indian Ocean and the Mediterranean Sea

Tuyến đường hàng hải giữa Ấn Độ Dương và Biển Địa Trung Hải

would bypass this trip altogether.

sẽ giúp loại bỏ hoàn toàn chuyến đi này.

And throughout the 16th century,

Và trong suốt thế kỷ 16,

multiple powers attempted to construct such a canal.

nhiều thế lực đã cố gắng xây dựng một con kênh như vậy.

But their plans were obstructed by cost, political strife,

Nhưng kế hoạch của họ đã bị cản trở bởi chi phí, xung đột chính trị,

and the ever-shifting sands.

và sự thay đổi không ngừng của cát.

In 1798, interest in building a canal was rekindled,

Năm 1798, ý định xây dựng con kênh lại được khơi dậy,

this time attracting attention from across Europe.

lần này đã thu hút sự chú ý từ khắp châu Âu.

Over the following decades, individuals from Austria, Italy, Britain, and France

Trong những thập kỷ tiếp theo, nhiều cá nhân đến từ Áo, Ý, Anh và Pháp

pitched their plans to Egypt’s rulers.

đã diễn thuyết kế hoạch của họ trước các nhà cầm quyền Ai Cập.

At the time, Egypt was a territory of the Ottoman Empire,

Vào thời điểm đó, Ai Cập là lãnh thổ của Đế chế Ottoman,

which was resistant to these proposals.

bên vốn chống lại những đề xuất này.

But Egypt's political and economic autonomy was gradually increasing,

Nhưng quyền tự chủ về chính trị và kinh tế của Ai Cập đang dần tăng lên,

and its government was eager to pursue the project.

và chính phủ Ai Cập rất háo hức theo đuổi dự án.

When Sa’id Pasha came into power in 1854, he approved a plan

Khi lên nắm quyền vào năm 1854,

Sa’id Pasha đã phê duyệt kế hoạch của một người rất táo bạo và mánh khóe,

from the enterprising and manipulative French diplomat Ferdinand de Lesseps.

nhà ngoại giao người Pháp, Ferdinand de Lesseps.

Signed in 1854 and 1856, a pair of concessions gave de Lesseps

Được kí vào năm 1854 và 1856,

hai thỏa thuận nhượng bộ đã mang lại cho de Lesseps

authority to establish the Suez Canal Company

thẩm quyền thành lập Công ty Kênh đào Suez

and finance it by selling shares to “capitalists of all nations.”

và tạo vốn cho công ty bằng cách bán cổ phiếu cho

“các nhà tư bản của tất cả các quốc gia.”

The contracts between Sa’id Pasha and the Canal Company

Các hợp đồng giữa Sa’id Pasha và Công ty Kênh đào

also promised a workforce of hundreds of thousands of Egyptian workers.

cũng hứa hẹn một lực lượng lao động gồm hàng trăm nghìn công nhân Ai Cập.

Beginning in 1862, about 20,000 laborers were forcibly recruited every month,

Kể từ năm 1862, khoảng 20.000 lao động bị tuyển dụng bắt buộc hàng tháng,

digging the canal in harsh desert conditions

để đào kênh trong điều kiện sa mạc khắc nghiệt

without easy access to food or water.

nhưng lại khó tiếp cận với thức ăn hoặc nước uống.

Diseases like cholera ran rampant and workers toiled under the threat of whips.

Các dịch bệnh như dịch tả hoành hành

và người lao động vất vả dưới sự đe dọa của đòn roi.

The estimates of those who died during construction range into the thousands.

Số người chết trong quá trình xây dựng ước tính lên đến hàng ngàn người.

In 1864, the new Egyptian ruler, Isma’il Pasha,

Năm 1864, nhà cai trị mới của Ai Cập là Isma’il Pasha,

put an end to the coerced Egyptian labor,

chấm dứt lao động cưỡng bức đối với người Ai Cập,

but he still pressed forward with construction.

nhưng ông vẫn xúc tiến quá trình xây dựng.

Foreign workers from all over Europe and the Middle East

Người lao động nước ngoài từ khắp châu Âu và Trung Đông

labored alongside dredgers and bucket excavators

làm việc cùng với các tàu cuốc và máy xúc gầu

to remove 74 million cubic meters of dirt.

để loại bỏ 74 triệu mét khối bùn đất.

This massive population of workers required infrastructure

Số lượng công nhân khổng lồ này đòi hỏi cơ sở hạ tầng cần thiết

to deliver drinking water and other supplies,

để chu cấp nước uống và các nguồn nhu yếu phẩm khác,

giving rise to a flourishing economy of restaurants, brothels, and smuggled goods.

làm nảy sinh nền kinh tế hưng thịnh của nhà hàng, nhà thổ và hàng nhập lậu.

Amidst the bustle were born three new cities with multi-ethnic populations:

Giữa sự nhộn nhịp này, ba thành phố mới với dân cư đa sắc tộc đã ra đời:

Port Said on the northern Mediterranean shore,

Port Said ở phía bắc bờ Địa Trung Hải,

Ismailia on the canal's middle tract,

Ismailia ở đoạn giữa của con kênh,

and Port Tewfiq, at the southern edge of the canal.

và Port Tewfiq ở rìa phía nam của con kênh.

The construction site bypassed the Nile and ran directly from Port Said to Suez.

Công trường bắc qua sông Nile và chạy thẳng từ Port Said đến Suez.

And after years of work, the streams of the two seas finally began merging

Và sau nhiều năm xây dựng, dòng chảy của hai đại dương cũng bắt đầu hợp nhất

in the mid-1860s.

vào giữa những năm 1860.

The finished canal was 164 kilometers long,

Con kênh được hoàn thành với chiều dài 164 km,

with a width of 56 meters at the surface,

với chiều rộng 56 mét trên bề mặt,

and it was officially inaugurated on November 17th, 1869.

và chính thức được khánh thành vào ngày 17 tháng 11 năm 1869.

While it struggled financially during its first few years,

Dù gặp khó khăn về tài chính trong vài năm đầu tiên,

the canal ended up dramatically accelerating global trade.

con kênh cuối cùng đã thúc đẩy thương mại toàn cầu một cách đáng kể.

It also facilitated the migration of numerous marine species,

Nó cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự di cư của nhiều sinh vật biển,

dramatically changing local ecosystems and cuisine.

góp phần thay đổi đáng kể hệ sinh thái và ẩm thực địa phương.

Over the decades, traffic through the canal grew.

Qua nhiều thập kỷ, giao thông qua kênh ngày càng phát triển.

But in 1875,

Nhưng vào năm 1875,

financial issues forced Egypt to sell much of its stock in the Canal Company,

khó khăn tài chính buộc Ai Cập phải bán phần lớn cổ phần trong Công ty Kênh đào,

allowing Britain to take over.

nhường quyền cho Anh tiếp quản.

It was only in 1956 that control of the canal fully reverted to Egypt

Đến tận năm 1956, quyền kiểm soát kênh mới được hoàn toàn trao lại cho Ai Cập

when it was nationalized by President Gamal Abdel Nasser.

khi nó được quốc hữu hóa bởi Tổng thống Gamal Abdel Nasser.

This move sparked a military standoff

Động thái này gây ra căng thẳng quân sự giữa Ai Cập với Anh, Pháp và Israel.

between Egypt and Britain, France, and Israel.

But once resolved,

Nhưng khi đã giải quyết xong,

it transformed the canal into a major source of Egypt's national revenue

con kênh được biến thành nguồn thu quốc gia chính của Ai Cập

and helped redeem the canal's imperialist legacy.

và giúp chuộc lại di sản đế quốc của con kênh.

Today, nearly 30% of all global ship traffic passes through the Suez Canal,

Ngày nay, gần 30% lưu lượng tàu thuyền trên toàn cầu đi qua kênh đào Suez,

totaling over 20,000 ships in 2021.

tổng cộng có hơn 20.000 tàu vào năm 2021.

However, the incident of the Ever Given is a stark reminder

Tuy nhiên, sự cố của Ever Given là lời nhắc nhở rõ ràng

of just how fragile our manmade systems can be.

rằng hệ thống nhân tạo của chúng ta có thể mong manh đến mức nào.