How the Suez Canal changed the world - Lucia Carminati

Tłumaczenie: Adam Rogoń Korekta: Ola Królikowska

In March 2021, fierce winds blew a container ship off course.

W marcu 2021 roku z powodu silnego wiatru na mieliźnie osiadł pewien kontenerowiec.

In most places, this would have caused a minor incident.

W większości miejsc nie stanowiłoby to większego problemu,

But in the Suez Canal, it was a global crisis.

ale spowodowało to globalny kryzys, bo stało się w Kanale Sueskim.

This vessel wasn’t just blocking other ships—

Ten statek nie tylko blokował inne statki.

It was obstructing the flow of international trade

Zakłócal też przepływ międzynarodowych towarów

through one of the world’s most important waterways.

przez jeden z najważniejszych szlaków wodnych na świecie.

The site of the Suez Canal has been of interest to rulers of this region

Teren, na którym znajduje się kanał, interesował władców tego regionu

as far back as the second millennium BCE.

od drugiego tysiąclecia p.n.e.

To move goods between Asia and the Mediterranean basin,

Żeby transportować towary między Azją a krajami śródziemnomorskimi,

traders had to traverse the narrow isthmus separating the Red Sea and the Nile,

kupcy musieli przemierzać wąski przesmyk oddzielający Morze Czerwone od Nilu,

journeying in camel-bound caravans through the unforgiving desert.

podróżując z wielbłądami i karawanami przez bezlitosną pustynię.

A maritime passage between the Indian Ocean and the Mediterranean Sea

Morski korytarz między Oceanem Indyjskim a Morzem Śródziemnym

would bypass this trip altogether.

pozwoliłby całkowicie pominąć tę podróż.

And throughout the 16th century,

W XVI wieku

multiple powers attempted to construct such a canal.

dużo mocarstw próbowało wybudować taki kanał.

But their plans were obstructed by cost, political strife,

Ich planom przeszkodziły jednak koszty, polityczne spory

and the ever-shifting sands.

i wiecznie przemieszczające się piaski.

In 1798, interest in building a canal was rekindled,

W 1798 roku zainteresowanie wybudowaniem kanału odżyło,

this time attracting attention from across Europe.

tym razem przykuwając uwagę całej Europy.

Over the following decades, individuals from Austria, Italy, Britain, and France

Przez kolejne lata ludzie z Austrii, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji

pitched their plans to Egypt’s rulers.

przedstawiali swoje plany władcom Egiptu.

At the time, Egypt was a territory of the Ottoman Empire,

W tamtym okresie Egipt podlegał Imperium Osmańskiemu,

which was resistant to these proposals.

które było przeciwne tym propozycjom.

But Egypt's political and economic autonomy was gradually increasing,

Polityczna i ekonomiczna autonomia Egiptu stopniowo się jednak zwiększała,

and its government was eager to pursue the project.

a jego rząd był skłonny zrealizować ten projekt.

When Sa’id Pasha came into power in 1854, he approved a plan

Kiedy Sa’id Pasza objął władzę w 1854 roku, zaakceptował plan

from the enterprising and manipulative French diplomat Ferdinand de Lesseps.

przedsiębiorczego francuskiego dyplomaty Ferdinanda de Lessepsa.

Signed in 1854 and 1856, a pair of concessions gave de Lesseps

Podpisane w latach 1854 i 1856 dwie koncesje dawały de Lessepsowi prawo

authority to establish the Suez Canal Company

do utworzenia Spółki Kanału Sueskiego

and finance it by selling shares to “capitalists of all nations.”

i finansowania jej przez sprzedawanie udziałów “kapitalistom wszystkich nacji”.

The contracts between Sa’id Pasha and the Canal Company

Umowy zawarte między Sa’id Paszą a Spółką Kanału

also promised a workforce of hundreds of thousands of Egyptian workers.

obiecywały również siłę roboczą w postaci setek tysięcy egipskich pracowników.

Beginning in 1862, about 20,000 laborers were forcibly recruited every month,

Od 1862 roku około 20 000 robotników każdego miesiąca zaciągano siłą

digging the canal in harsh desert conditions

do kopania kanału w trudnych, pustynnych warunkach

without easy access to food or water.

bez dostępu do jedzenia czy wody.

Diseases like cholera ran rampant and workers toiled under the threat of whips.

Choroby takie jak cholera szalały, a robotnicy pracowali pod groźbą batów.

The estimates of those who died during construction range into the thousands.

Liczba ludzi, którzy zginęli podczas budowy, to około kilka tysięcy.

In 1864, the new Egyptian ruler, Isma’il Pasha,

W 1864 roku nowy władca Egiptu Isma’il Pasza

put an end to the coerced Egyptian labor,

zakończył przymusową pracę Egipcjan,

but he still pressed forward with construction.

ale kontynuował budowę kanału.

Foreign workers from all over Europe and the Middle East

Zagraniczni robotnicy z Europy i Bliskiego Wschodu

labored alongside dredgers and bucket excavators

pracowali wśród pogłębiarek oraz koparek,

to remove 74 million cubic meters of dirt.

żeby pozbyć się 74 milionów metrów sześciennych piasku.

This massive population of workers required infrastructure

Tak liczna liczba pracowników wymagała infrastruktury,

to deliver drinking water and other supplies,

która pozwoliłaby dostarczać wodę i inne zasoby,

giving rise to a flourishing economy of restaurants, brothels, and smuggled goods.

co dało początek sieci restauracji, domów publicznych i przemycanych dóbr.

Amidst the bustle were born three new cities with multi-ethnic populations:

Wśród tego zgiełku powstały trzy nowe miasta z mieszkańcami różnych narodowości.

Port Said on the northern Mediterranean shore,

Port Said na północnym wybrzeżu Morza Śródziemnomorskiego,

Ismailia on the canal's middle tract,

Ismailia w okolicy środka długości kanału

and Port Tewfiq, at the southern edge of the canal.

i Port Tewfiq na południowym końcu kanału.

The construction site bypassed the Nile and ran directly from Port Said to Suez.

Budowa kanału nie obejmowała Nilu, a bezpośrednio połączyła Port Said i Suez.

And after years of work, the streams of the two seas finally began merging

Po mozolnej pracy, w połowie lat 60., wody dwóch mórz zaczęły się wreszcie łączyć.

in the mid-1860s.

The finished canal was 164 kilometers long,

Wybudowany kanał liczył 164 kilometry długości,

with a width of 56 meters at the surface,

56 metrów szerokości na powierzchni

and it was officially inaugurated on November 17th, 1869.

i został oficjalnie oddany do użytku 17 listopada 1869 roku.

While it struggled financially during its first few years,

Choć przez pierwsze lata nie przynosił zysków,

the canal ended up dramatically accelerating global trade.

okazał się znaczącym ulepszeniem w globalnym handlu.

It also facilitated the migration of numerous marine species,

Ułatwił też migrację wielu morskich stworzeń,

dramatically changing local ecosystems and cuisine.

wyraźnie zmieniając lokalny ekosystem i kuchnię.

Over the decades, traffic through the canal grew.

Natężenie ruchu rosło wraz z upływem lat,

But in 1875,

ale w 1875 roku

financial issues forced Egypt to sell much of its stock in the Canal Company,

kłopoty finansowe zmusiły Egipt do sprzedania dużej ilości akcji spółki,

allowing Britain to take over.

co pozwoliło ją przejąć Wielkiej Brytanii.

It was only in 1956 that control of the canal fully reverted to Egypt

W 1956 roku Egipt odzyskał jednak kontrolę nad kanałem

when it was nationalized by President Gamal Abdel Nasser.

dzięki znacjonalizowaniu przez prezydenta Gamala Abdela Nassera.

This move sparked a military standoff

Decyzja wywołała napięcie między Egiptem a Anglią, Francją i Izraelem.

between Egypt and Britain, France, and Israel.

But once resolved,

Gdy spór rozwiązano, nacjonalizacja kanału sprawiła,

it transformed the canal into a major source of Egypt's national revenue

że stał się on dla Egiptu ważnym źródłem dochodu

and helped redeem the canal's imperialist legacy.

oraz odkupił winy i szkody kolonializmu.

Today, nearly 30% of all global ship traffic passes through the Suez Canal,

Dziś niemal 30% światowego ruchu statków odbywa się w obrębie Kanału Sueskiego,

totaling over 20,000 ships in 2021.

co w 2021 roku stanowi ponad 20 000 statków.

However, the incident of the Ever Given is a stark reminder

Incydent z udziałem statku Ever Given jest jednak wyraźnym przykładem tego,

of just how fragile our manmade systems can be.

jak kruchy może być mechanizm stworzony przez człowieka.