A brief history of cannibalism - Bill Schutt

Translator: Ko Ko Oo Reviewer: Sanntint Tint

15th century Europeans believed they had hit upon a miracle cure:

(၁၅)ရာစု ဥရောပသားတွေဟာ ဆေးစွမ်းတလက်ရှာတွေ့ပြီ လို့ ထင်ခဲ့ပါတယ်။

a remedy for epilepsy, hemorrhage, bruising, nausea,

ဝက်ရူးပြန်တာ၊ သွေးထွက်တာ၊ သွေးခြေဥတာ၊ အော့အန်ခြင်းနဲ့

and virtually any other medical ailment.

နာကျင်ခြင်းတို့ကို ပျောက်ကင်းတဲ့

This brown powder could be mixed into drinks, made into salves

ဒီအညိုရောင်ဆေးမှုန့်ကို ရေနဲ့သောက်၊ အနာကိုလိမ်းတာအပြင်

or eaten straight up.

ဒီအတိုင်းစားလို့လည်း ရပါတယ်။

It was known as mumia and made by grinding up mummified human flesh.

ဒီဆေးကို Mumia လို့သိကြပြီး လူ့အသားခြောက်(မံမီ)တွေကို ခြေထားတာပါ။

The word "cannibal" dates from the time of Christopher Columbus;

လူသားစား “Cannibal” ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရက Christopher Columbus ခေတ်က စခဲ့ပါတယ်။

in fact, Columbus may even have coined it himself.

ကိုလံဘတ် တီထွင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

After coming ashore on the island of Guadaloupe,

Guadaloupe ကျွန်းကို ဆိုက်ရောက်ပြီး

Columbus' initial reports back to the Queen of Spain

စပိန်ဘုရင်မထံကို ပြန်လည်သတင်းပို့ရာမှာ

described the indigenous people as friendly and peaceful—

ဒေသခံတွေက ခင်ဖို့ကောင်းပြီး အေးချမ်းကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သလို

though he did mention rumors of a group called the Caribs,

Caribs ဆိုတဲ့မျိုးနွယ်စု အကြောင်းလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

who made violent raids and then cooked and ate their prisoners.

ဒီလူမျိုးတွေဟာ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းပြီး အကျဥ်းသားတွေကို ချက်စားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Isabella ဘုရင်မ ဟာ ကြားကြားချင်းပဲ လူသားစားသူမှန်သမျှကို

In response, Queen Isabella granted permission to capture and enslave

anyone who ate human flesh.

ဖမ်းချုပ် ကျွန်ပြုဖို့ အမိန့်ထုတ်ပါတယ်။

When the island failed to produce the gold Columbus was looking for,

ဒီကျွန်းလေးမှာ ကိုလံဘတ်လိုက်ရှာနေတဲ့ ရွှေတွေ မတွေ့တဲ့အခါ

he began to label anyone who resisted his plundering and kidnapping as a Caribe.

သူလုလို့မရတဲ့ ခုခံသူမှန်သမျှကို Caribe တံဆိပ်ကပ်ပြီး ဖမ်းခေါ်ပါတော့တယ်။

Somewhere along the way, the word "Carib" became "Canibe" and then "Cannibal."

လမ်းခရီးမှာပဲ Carib ကနေ Canibe, ဒီကနေ Cannibal လို့ အမည်တွင်လာတာပါ။

နယ်ချဲ့တွေက ဒေသခံတွေကို နှိမ်ခေါ်တဲ့အမည်က နောက်ပိုင်းမှာ

First used by colonizers to dehumanize indigenous people,

it has since been applied to anyone who eats human flesh.

လူသားစားသူမှန်သမျှကို ခေါ်တဲ့နာမည် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

So the term comes from an account that wasn't based on hard evidence,

မခိုင်လုံတဲ့ သက်သေကို အခြေခံပြီး နာမည်တွင်လာခဲ့ပေမယ့်

but cannibalism does have a real and much more complex history.

လူသားစားခြင်းကတော့ ရှုပ်ထွေးစွာပဲ တကယ့်ကို ရှိခဲ့ပါတယ်။

It has taken diverse forms— sometimes, as with mumia,

Mumia ဆေးလိုပဲ လူ့အစိတ်အပိုင်းတွေကို မမြင်ရဘဲ

it doesn't involved recognizable parts of the human body.

သွယ်ဝိုက်စားသုံးခြင်းလိုမျိုး ပုံစံခွဲမျိုးတွေအနေနဲ့ ရှိခဲ့တာပါ။

The reasons for cannibalistic practices have varied, too.

လူသားစားရခြင်း အကြောင်းကလည်း အမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။

Across cultures and time periods, there's evidence of survival cannibalism,

မတူညီတဲ့ ကမ္ဘာအနှံ့က အတိတ်သမိုင်းတွေထဲက အငတ်ဘေးကျလို့၊

when people living through a famine, siege or ill-fated expedition

မြို့ဝိုင်းခံရလို့၊ လမ်းပျောက်လို့ ငတ်ပြီးသေကြရမယ့်အစား

had to either eat the bodies of the dead or starve to death themselves.

လူသေတွေကို စားရတဲ့အဖြစ်တွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။

But it's also been quite common for cultures

ဒါပေမယ့် သာမန်အနေအထားမှာ ဓလေ့အရ မဖြစ်မနေ

to normalize some form of eating human flesh under ordinary circumstances.

လူသားကို တစ်မျိုးတစ်ဖုံ စားရတာမျိုးတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။

Because of false accounts like Columbus's,

ကိုလံဘတ်ရဲ့ မှားယွင်းစွပ်စွဲမှုတွေကြောင့်

it's difficult to say exactly how common cultural cannibalism has been—

ဓလေ့အရ စားရတာမျိုးကို အတိအကျဖော်ထုတ်ရ ခက်ပေမဲ့

but there are still some examples of accepted cannibalistic practices

ဓလေ့ထုံးစံအရ လူသားစားဓလေ့ကို လက်ခံကြတဲ့ အဖြစ်နဲ့

from within the cultures practicing them.

သာဓကတွေ ရှိပါတယ်။

Take the medicinal cannibalism in Europe during Columbus's time.

ကိုလံဘတ်ခေတ်တုန်းက ဥရောပမှာ ဆေးအဖြစ်မှီဝဲခဲ့တဲ့

Starting in the 15th century, the demand for mumia increased.

Mumia ဟာ (၁၅)ရာစုအစမှာ ရောင်းအားကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။

At first, stolen mummies from Egypt supplied the mumia craze,

Mumia အတွက် အီဂျစ်ကခိုးလာတဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေကို အသုံးပြုရာက

but soon the demand was too great to be sustained on Egyptian mummies alone,

ရောင်းအားအရမ်းတက်လာလို့ အီဂျစ်မံမီတွေတင် မလောက်တော့ပဲ

and opportunists stole bodies from European cemeteries to turn into mumia.

သင်္ချိုင်းတွေက အလောင်းတွေကိုခိုးယူပြီး Mumia ဆေးဖော်ရတဲ့အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

Use of mumia continued for hundreds of years.

Mumia ကို နှစ်ရာပေါင်းများစွာ အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး

It was listed in the Merck index, a popular medical encyclopedia,

(၂၀)ရာစု နာမည်ကျော် Merck ဆေးကျမ်းမှာတောင်

into the 20th century.

ဆေးအဖြစ် စာရင်းဝင်ခဲ့ပါတယ်။

And ground up mummies were far from the only remedy made from human flesh

ဥရောပမှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ လူသားကနေ ဖော်စပ်တဲ့ဆေးတွေမှာ

that was common throughout Europe.

မြေကြီးထဲက မံမီတွေတင်မကပါဘူး။

Blood, in either liquid or powdered form, was used to treat epilepsy,

လူ့သွေးကို အရည်၊ အမှုန့်ပုံစံပြုလုပ်ပြီး ဝက်ရူးပြန်တာကို ကုခဲ့ကြသလို

လူ့အသည်း၊ သည်းခြေကျောက်၊ ပေါင်းခံထားတဲ့ ဥနှောက်အဆီတွေ၊

while human liver, gall stones, oil distilled from human brains,

and pulverized hearts were popular medical concoctions.

နှလုံးအမှုန့်လေးတွေကိုလည်း ဆေးချက်ရာမှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။

In China,

တရုတ်ပြည်မှာလည်း

the written record of socially accepted cannibalism goes back almost 2,000 years.

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်(၂၀၀၀)လောက်က လူသားစားတာမျိုးတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။

One particularly common form of cannibalism

အတွေ့များတဲ့ လူသားစားခြင်းတစ်မျိုးကတော့

appears to have been filial cannibalism,

ဝတ်ပြုကုသိုလ်ယူခြင်းဖြစ်ပြီး

where adult sons and daughters would offer a piece of their own flesh

အရွယ်ရောက် သားသမီးက မိဘဖြစ်သူကို အသားထုတ်ကျွေးတဲ့

to their parents.

ဓလေ့ဖြစ်ပါတယ်။

This was typically offered as a last-ditch attempt to cure a sick parent,

နေမကောင်းတဲ့ မိဘကို အဆုံးအစွန်ထိ ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့သဘောဖြစ်ပြီး

and wasn't fatal to their offspring—

သားသမီးကိုလည်း မသေစေဖို့အတွက်

it usually involved flesh from the thigh or, less often, a finger.

ပေါင်သား၊ လက်သန်းသားလေးတွေကို အသုံးပြုပါတယ်။

Cannibalistic funerary rites are another form of culturally sanctioned cannibalism.

အသုဘ ယစ်ပူဇော်တာကလည်း နောက်ထပ် အသားစားခြင်းတစ်မျိုးပါပဲ။

Perhaps the best-known example came from the Fore people of New Guinea.

နယူးဂီနီက Fore လူမျိုးတွေက ဒီအဖြစ်မှာ ထင်ရှားပါတယ်။

Through the mid-20th century, members of the community would,

(၂၀)ရာစုအလယ်ပိုင်း တလျှောက်လုံး ဒီလူမျိုးတွေဟာ

if possible, make their funerary preferences known in advance,

အသုဘရှိရင် ကြိုတင်အကြောင်းကြား ပြင်ဆင်ထားကြပြီး

sometimes requesting that family members gather to consume the body after death.

သေပြီးတဲ့အခါမှာ သေသူကိုစားဖို့ မိသားစုဝင်တွေ စုရုံးကြပါတယ်။

Tragically, though these rituals honored the deceased,

ဒီယစ်ဓလေ့က သေသူကို ဂုဏ်ပြုခြင်းဖြစ်ပေမယ့်

they also spread a deadly disease known as kuru through the community.

ဒီဓလေ့ကြောင့်ပဲ Kuru ဆိုတဲ့ ရောဂါဆိုးပြန့်နှံ့ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။

Between the fictionalized stories, verifiable practices,

ဒီစိတ်ကူးယဥ်ဇာတ်လမ်းတွေနဲ့ ဓလေ့တွေကလွဲရင်

and big gaps that still exist in our knowledge,

ကျွန်တော်တို့သိတဲ့ လူ့သမိုင်းမှာ လူသားစားကြတယ် ဆိုတဲ့

there's no one history of cannibalism.

လူသားစားဓလေ့ မှတ်တမ်း မရှိခဲ့ပါဘူး၊

But we do know that people have been eating each other,

ဒါပေမဲ့ လူတွေ အချင်းချင်း စားသောက်ကြတာ၊ ဆန္ဒအလျောက်

volunteering themselves to be eaten,

ကိုယ့်အသားကို စားခိုင်းတာ၊ လူသား စားတယ်လို့ စွပ်စွဲတာက

and accusing others of eating people for millennia.

ရာစုနှစ်နဲ့ ချီပြီး ရှိခဲ့တာကို ကျွန်တော်တို့ သိကြပါတယ်၊