A brief history of cannibalism - Bill Schutt

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand

15th century Europeans believed they had hit upon a miracle cure:

Europejczycy z XV wieku wierzyli, że mają cudowne lekarstwo:

a remedy for epilepsy, hemorrhage, bruising, nausea,

coś na epilepsję, wylewy, siniaki, nudności

and virtually any other medical ailment.

i na każdą inną dolegliwość.

This brown powder could be mixed into drinks, made into salves

Ten brązowy proszek mieszano z napojami, robiono z niego balsamy

or eaten straight up.

lub po prostu jedzono.

It was known as mumia and made by grinding up mummified human flesh.

Zwano go mumią, a robiono ze zmielonych zmumifikowanych ludzkich zwłok.

The word "cannibal" dates from the time of Christopher Columbus;

Słowo "kanibal" pochodzi z czasów Krzysztofa Kolumba.

in fact, Columbus may even have coined it himself.

Możliwe, że to on je wymyślił.

After coming ashore on the island of Guadaloupe,

Po zejściu na ląd wyspy Gwadelupy

Columbus' initial reports back to the Queen of Spain

pierwsze raporty Kolumba wysłane do królowej Hiszpanii

described the indigenous people as friendly and peaceful—

opisywały rdzenną ludność jako przyjazną i spokojną,

though he did mention rumors of a group called the Caribs,

choć wspominał o plotkach o ludności zwanej Karaibami,

who made violent raids and then cooked and ate their prisoners.

która napadała, a następnie gotowała i zjadła swoich więźniów.

In response, Queen Isabella granted permission to capture and enslave

W odpowiedzi królowa Izabela pozwoliła łapać do niewoli

anyone who ate human flesh.

każdego, kto jadł ludzkie mięso.

When the island failed to produce the gold Columbus was looking for,

Kiedy okazało się, że na wyspie nie ma złota, którego szukał Kolumb,

he began to label anyone who resisted his plundering and kidnapping as a Caribe.

zaczął nazywać Karaibem każdego, kto opierał się jego grabieży i porwaniom.

Somewhere along the way, the word "Carib" became "Canibe" and then "Cannibal."

Gdzieś po drodze słowo "Karaib" stało się "Kanibem", a dalej "Kanibalem".

First used by colonizers to dehumanize indigenous people,

Po raz pierwszy użyli go kolonizatorzy do dehumanizacji rdzennej ludności.

it has since been applied to anyone who eats human flesh.

Odtąd nazywa się tak każdego, kto je ludzkie mięso.

So the term comes from an account that wasn't based on hard evidence,

Termin pochodzi więc z bezpodstawnej opowieści,

but cannibalism does have a real and much more complex history.

ale kanibalizm ma prawdziwą i znacznie bardziej złożoną historię.

It has taken diverse forms— sometimes, as with mumia,

Przybierał różne formy: czasem, podobnie jak w przypadku mumii,

it doesn't involved recognizable parts of the human body.

nie dotyczył rozpoznawalnych części ludzkiego ciała.

The reasons for cannibalistic practices have varied, too.

Przyczyny kanibalizmu były też różne.

Across cultures and time periods, there's evidence of survival cannibalism,

Na przestrzeni kultur i okresów

znaleziono dowody na kanibalizm w celu przetrwania,

when people living through a famine, siege or ill-fated expedition

gdy ludzie żyjący w głodzie,

podczas oblężenia lub na nieudanej wyprawie

had to either eat the bodies of the dead or starve to death themselves.

musieli albo jeść zwłoki, albo umrzeć z głodu.

But it's also been quite common for cultures

Kultury często normalizowały

to normalize some form of eating human flesh under ordinary circumstances.

jakąś formę jedzenia ludzkiego mięsa w zwykłych okolicznościach.

Because of false accounts like Columbus's,

Z powodu błędnych raportów, takich jak ten Kolumba,

it's difficult to say exactly how common cultural cannibalism has been—

ciężko stwierdzić, jak powszechny był kanibalizm kulturowy.

but there are still some examples of accepted cannibalistic practices

Jednak istnieją przykłady akceptowanych zwyczajów kanibalistycznych

from within the cultures practicing them.

w kulturach je praktykujących.

Take the medicinal cannibalism in Europe during Columbus's time.

Weźmy medyczny kanibalizm w Europie z czasów Kolumba.

Starting in the 15th century, the demand for mumia increased.

Od XV wieku wzrósł popyt na mumie.

At first, stolen mummies from Egypt supplied the mumia craze,

Najpierw kradzione z Egiptu mumie zaspokajały tę modę,

but soon the demand was too great to be sustained on Egyptian mummies alone,

ale wkrótce popyt przerósł podaż,

and opportunists stole bodies from European cemeteries to turn into mumia.

więc do wyrobu proszku wykradano ciała z europejskich cmentarzy.

Use of mumia continued for hundreds of years.

Proszek z mumii stosowano przez setki lat.

It was listed in the Merck index, a popular medical encyclopedia,

Pojawił się w Indeksie Mercka, czyli popularnej encyklopedii medycznej

into the 20th century.

z XX wieku.

And ground up mummies were far from the only remedy made from human flesh

Zmielone mumie nie były jedynym lekarstwem z ludzkiego ciała,

that was common throughout Europe.

rozpowszechnionym w całej Europie.

Blood, in either liquid or powdered form, was used to treat epilepsy,

Krew w postaci płynnej lub sproszkowanej stosowano w leczeniu padaczki,

while human liver, gall stones, oil distilled from human brains,

a ludzka wątroba, kamienie żółciowe, olej destylowany z ludzkich mózgów

and pulverized hearts were popular medical concoctions.

i sproszkowane serca były popularnymi miksturami medycznymi.

In China,

W Chinach pierwsze pisemne wzmianki

the written record of socially accepted cannibalism goes back almost 2,000 years.

o społecznie akceptowanym kanibalizmie mają prawie 2000 lat.

One particularly common form of cannibalism

Jedną szczególnie powszechną formą kanibalizmu

appears to have been filial cannibalism,

był kanibalizm synowski,

where adult sons and daughters would offer a piece of their own flesh

który polegał na tym, że dorośli synowie i córki ofiarowali rodzicom

to their parents.

kawałek własnego ciała.

This was typically offered as a last-ditch attempt to cure a sick parent,

Traktowano to zwykle jako ostatnią szansę na wyleczenie chorego rodzica

and wasn't fatal to their offspring—

i nie było śmiertelne dla dzieci.

it usually involved flesh from the thigh or, less often, a finger.

Zwykle dotyczyło to mięsa z uda lub, rzadziej, palca.

Cannibalistic funerary rites are another form of culturally sanctioned cannibalism.

Kanibalistyczne obrzędy pogrzebowe sankcjonowano kulturowo.

Perhaps the best-known example came from the Fore people of New Guinea.

Najpopularniejszy przykład pochodzi od mieszkańców Nowej Gwinei.

Through the mid-20th century, members of the community would,

Jeszcze w połowie XX wieku członkowie plemienia Fore

if possible, make their funerary preferences known in advance,

z góry ujawniali swoje preferencje pogrzebowe,

sometimes requesting that family members gather to consume the body after death.

czasem prosząc członków rodziny, żeby zrobili ucztę z ich ciała.

[Zjedz mnie, jak umrę]

Tragically, though these rituals honored the deceased,

Tragiczne jest to, że chociaż rytuały te uhonorowały zmarłych,

they also spread a deadly disease known as kuru through the community.

rozprzestrzeniły też śmiertelną chorobę zwaną kuru.

Between the fictionalized stories, verifiable practices,

Między literacką fikcją a potwierdzonymi zwyczajami

and big gaps that still exist in our knowledge,

i dużymi lukami w obecnej wiedzy

there's no one history of cannibalism.

nie ma jednej historii kanibalizmu.

But we do know that people have been eating each other,

Jednak wiemy,

że ludzie wzajemnie się zjadają,

volunteering themselves to be eaten,

dają się zjadać na ochotnika

and accusing others of eating people for millennia.

i oskarżają innych o jedzenie ludzi od tysięcy lat.