A brief history of cannibalism - Bill Schutt

Translator: Ayan Organization Reviewer: Daban Q Jaff

15th century Europeans believed they had hit upon a miracle cure:

لە سەدەی پازدەهەم ئەوروپییەکان بڕوایان وابوو کە دەرمانێکی پەجوییان دۆزیوەتەوە:

a remedy for epilepsy, hemorrhage, bruising, nausea,

بۆ چارەسەری پەرکەم، خوێن بەربوون، خوێن تێزان، دڵ تێکەڵچوون،

and virtually any other medical ailment.

یان هەر جۆرە نەخۆشیەکیتر.

This brown powder could be mixed into drinks, made into salves

ئەم تۆزە قاوەییە تێکەڵ بە شلە دەکرێت، دەکرێت بە هەویر و لە شوێنی برین دەدرێت

or eaten straight up.

یان ڕاستەوخۆ دەخورێت.

It was known as mumia and made by grinding up mummified human flesh.

بە مۆمیا ناسرابوو کە لە هاڕین و مۆمیا کردنی گۆشتی مرۆڤ دروست کرابوو.

The word "cannibal" dates from the time of Christopher Columbus;

وشەی "مرۆڤ خۆر" دەگەڕێتەوە ؛بۆ سەردەمی کریستۆفەر کۆلەمبەس

in fact, Columbus may even have coined it himself.

لە ڕاستیدا، دەشێت کۆلەمبەس هەر خۆی ئەو وشەیەی دروست کردبێت.

After coming ashore on the island of Guadaloupe,

لە دوای نیشتەجێ بوونیان لە دورگەی گوادەلۆپی،

Columbus' initial reports back to the Queen of Spain

لە یەکەم ڕاپۆرتی کۆڵەمبەس بۆ شاژنی ئیسپانیا

described the indigenous people as friendly and peaceful—

باسی هاوڵاتییەکانی دەکرد --کە چەند هاوڕێانە و ئاشتیخواز بوون

though he did mention rumors of a group called the Caribs,

کە لە ناویاندا ئاماژەی بە گروپێک کرد کە پێی دەگوترا کاریبیەکان،

who made violent raids and then cooked and ate their prisoners.

کە هێرشی توندوتیژیان دەبرد و دواتر بەندکراوەکانیان دەخواردن.

In response, Queen Isabella granted permission to capture and enslave

لە بەرامبەردا، شاژن ئیزابێلا بڕیاری بوون بە دیل و کۆیلەییدا

anyone who ate human flesh.

بۆ هەرکەسێک کە گۆشتی مرۆڤ بخوات دەرکرد.

When the island failed to produce the gold Columbus was looking for,

کۆڵۆمبەس دەگەڕا بۆ زێر لەسەر دورگەکە بەڵام کاتێک شکستی هێنا،

he began to label anyone who resisted his plundering and kidnapping as a Caribe.

دەستی کرد بە تاڵان و ڕفاندن، هەرکەسێک دژایەتی کردبا، بە کاریبی هەژمار دەکرا.

Somewhere along the way, the word "Carib" became "Canibe" and then "Cannibal."

بە پێی کات وشەی "کاریب" بوو بە "کانیب" و دواتر"کانیبەڵ."

First used by colonizers to dehumanize indigenous people,

سەرەتا داگیرکەرەکان وەک ئاماژەیەک بۆ خەڵکی ڕەسەن و وەحشیگەر بەکاریان دەهێنا،

it has since been applied to anyone who eats human flesh.

لەو کاتەوە سەپێنراوە بەسەر هەر کەسێک کە گۆشتی مرۆڤ بخوات.

So the term comes from an account that wasn't based on hard evidence,

کەوایە ئەو چەمکە لە چیرۆکێکەوە هاتووە کە پشتی نەبەستووە بە بەڵگەیەکی بەهێز،

but cannibalism does have a real and much more complex history.

بەڵام مرۆڤخۆریی، خۆی مێژویەکی ڕاسەقینە و زۆر ئاڵۆزی هەیە.

It has taken diverse forms— sometimes, as with mumia,

کە چەند شێوەیەکی جیاوازی وەرگرتووە هەندێکجار، وەک مۆمیاکردن،

it doesn't involved recognizable parts of the human body.

کە تێیدا بەشەکانی لاشەی مرۆڤ ناناسرێتەوە.

The reasons for cannibalistic practices have varied, too.

هۆکارەکانی مرۆڤ خواردنیش جۆراو جۆرن.

Across cultures and time periods, there's evidence of survival cannibalism,

بە تێپەڕبوونی کات و گۆڕانی کەلتور، بەڵگەی خواردنی مرۆڤی زیندوو هەیە،

when people living through a famine, siege or ill-fated expedition

کاتێک خەڵک لە برسییەتی، نەهامەتی، و بەد بەختیدا دەژیان

had to either eat the bodies of the dead or starve to death themselves.

یان دەبێت لاشەی مردووەکان بخۆن یان لە برسان بمرن.

But it's also been quite common for cultures

بەڵام لە کلتورەکاندا ئەوەش ئاسایی بوو

to normalize some form of eating human flesh under ordinary circumstances.

کە گۆشتی مرۆڤ بخۆیت لە بارودۆخی ئاساییدا.

Because of false accounts like Columbus's,

بەهۆی چیرۆکی ساختەی وەکو کۆڵەمبەس،

it's difficult to say exactly how common cultural cannibalism has been—

قورسە بە تەواوی بڵێی چۆن کلتوری مرۆڤخۆری کلتورێکی باو بووە --

but there are still some examples of accepted cannibalistic practices

بەڵام هێشتا چەند نموونەیەکی پەسەندکراوی خواردنی مرۆڤ هەیە

from within the cultures practicing them.

کە لە کلتوری ئەوان بوونی هەیە.

Take the medicinal cannibalism in Europe during Columbus's time.

بەکارهێنانی مرۆڤخۆری لە ماوەی سەردەمی کۆڵەمبەس بۆ مەبەستی پزیشکی لە ئەوروپا.

Starting in the 15th century, the demand for mumia increased.

لە سەرەتاکانی سەدەی پازدەهەم کە داخوازی لەسەر مۆمیاکردن زیادی کرد.

At first, stolen mummies from Egypt supplied the mumia craze,

لە سەرەتادا، خەڵکی مۆمیاکراوی میسرییان دزی بۆ ڕازیکردنی ئارەزومەندانی مۆمیا،

but soon the demand was too great to be sustained on Egyptian mummies alone,

بەڵام بە زوویی خواستەکان زۆرتر بوون لەوەی کە بەتەنها بەردەوامبێت لە مۆمیاکانی میسر،

and opportunists stole bodies from European cemeteries to turn into mumia.

و دزینی لاشەکان لە گۆڕستانەکانی ئەوروپا وگۆڕینیان بۆ مۆمیا زیادی کرد.

Use of mumia continued for hundreds of years.

مۆمیاکردن بۆ سەدەها ساڵ بەردەوام بوو.

It was listed in the Merck index, a popular medical encyclopedia,

لە کتێبی مێرک کە زانیاری نامەیەکی پزیشکی بەناوبانگە، کرابوون بە لیست،

into the 20th century.

بۆ سەدەی بیستەم.

And ground up mummies were far from the only remedy made from human flesh

لەگەڵ ئەوەشدا، مۆمیای هاڕاو کە زۆر باو بوو لە ئەوروپا،

that was common throughout Europe.

تاکە چارەسەری پزیشکی نەبوو.

Blood, in either liquid or powdered form, was used to treat epilepsy,

خوێن، جا چ بە شلی یان شێوە تۆزەکەی، بۆ چارەسەرکردنی پەڕکەم بەکار دەهات،

while human liver, gall stones, oil distilled from human brains,

لە کاتێکدا جگەری مرۆڤ، بەردی زراو، پاڵاوتنی چەوری لە مێشکی مرۆڤەوەوە،

and pulverized hearts were popular medical concoctions.

دڵە هاڕاوەکان زۆر باوبوون لە تێکەڵە پزیشکییەکان.

In China,

لە چین،

the written record of socially accepted cannibalism goes back almost 2,000 years.

تۆماری پەسەندکردنی مرۆڤخۆری لە کۆمەڵگەدا بە نزیکەیی دەگەڕێتەوە بۆ ٢٠٠٠ ساڵ.

One particularly common form of cannibalism

شێوەیەکی باوی مرۆڤخۆری

appears to have been filial cannibalism,

بریتییە لە خواردنی گۆشتی منداڵان،

where adult sons and daughters would offer a piece of their own flesh

کە کچ و کوڕی گەنج پارچەیەک لە گۆشتی خۆیان دەبەخشی

to their parents.

بۆ دایک و باوکیان.

This was typically offered as a last-ditch attempt to cure a sick parent,

بۆ ئەوەی چارەسەری نەخۆشی دایک و باوکیان بکەن،

and wasn't fatal to their offspring—

منداڵەکان بەمە نەدەمردن -

it usually involved flesh from the thigh or, less often, a finger.

بەزۆری گۆشتەکە هی ڕان بوو، جار جاریش پەنجەیان پێشکەش دەکرد.

Cannibalistic funerary rites are another form of culturally sanctioned cannibalism.

مرۆڤخواردن لە پرسەدا جۆرێکی تری کلتوری مرۆڤ خواردنە.

Perhaps the best-known example came from the Fore people of New Guinea.

لەوەیە دیارترین نموونە لە خەڵکی پێشووی گینیی نوێوە هاتبێت.

Through the mid-20th century, members of the community would,

لە ناوەڕاستی سەدەی بیستەمدا، ئەندامانی کۆمەڵگەکە،

if possible, make their funerary preferences known in advance,

پێشنیازی ئەوە دەکەن کە پرسەکە بە ئارەزووی خۆیان بێت،

sometimes requesting that family members gather to consume the body after death.

هەندێکجار داوا لە ئەندامانی خێزان دەکرێت کۆببنەوە و لاشەی مردووەکە بخۆن.

Tragically, though these rituals honored the deceased,

بەداخەوە، پێیان وابوو بەمە ڕێز لە مردووەکە دەگرن.

they also spread a deadly disease known as kuru through the community.

دەرئەنجامی ئەمە نەخۆشییەکی کوشندە بوو کە بە کورو ناسرا.

Between the fictionalized stories, verifiable practices,

لە نێوان چیڕۆکە خەیاڵاوییەکان و کردارە سەلمێنراوەکان

and big gaps that still exist in our knowledge,

هێشتا بۆشایی گەورە لە زانستی ئێمەدا بوونی هەیە،

there's no one history of cannibalism.

مێژوویەکی تایبەت بە مرۆڤخۆری نییە.

But we do know that people have been eating each other,

بەڵام دەبێت ئەوە بزانین کە ئەو خەڵکەی یەکترییان دەخوارد،

volunteering themselves to be eaten,

خۆشیان دەبەخشی بۆ ئەوەی بخورێن،

and accusing others of eating people for millennia.

هەروەها بۆ هەزارەها ساڵ یەکتریشیان تۆمەتباردەکرد بە خواردنی گۆشتی مرۆڤ.