How small are we in the scale of the universe? - Alex Hofeldt

စကြာဝဠာရဲ့ စကေးနဲ့ဆိုရင် ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်လို သေးနုပ်ကြလဲ။ - Alex Hofeldt

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

In the winter of 1995,

၁၉၉၅ ခုနှစ် ဆောင်းရာသီမှာ

scientists pointed the Hubble Telescope at an area of the sky near the Big Dipper,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက Hubble မှန်ပြောင်းကို ကောင်းကင်ရဲ့ Big Dipper နားက ကြယ်များမှ

a spot that was dark and out of the way of light pollution from surrounding stars.

အလင်းရောင် နှောင့်ယှက်မှုမဲ့ပြီး မှောင် နေခဲ့တဲ့ နေရာဆီကို ဦးလှည့်ပေးခဲ့ကြပါတယ်။

The location was apparently empty, and the whole endeavor was risky.

အဲဒီနေရာမှာ ဘာမှရှိခဲ့ပုံ မရပါ၊ အဲဒီ အလုပ်တစ်ခုလုံးက အရဲစွန့်မှုနဲ့ တူခဲ့ပါတယ်။

What, if anything, was going to show up?

အဲဒီမှာ ဘာတစ်ခုကိုမှ မတွေ့မြင်ရဘူး ဆိုရင်ကော။

Over ten consecutive days,

ဆက်ရက် ဆက်တိုက် မှန်​ပြောင်းဟာ

the telescope took close to 150 hours of exposure of that same area.

နေရာ တစ်ခုတည်းကို နာရီ ၁၅၀ ကြာအောင် အနီးကပ် ရိုက်ယူနေခဲ့ပါတယ်။

And what came back was nothing short of spectacular:

ရရှိခဲ့တဲ့ ပုံတွေဟာ ဘာမှ ထူးဆန်းတာ မရှိခဲ့သလိုပါပဲ။

an image of over 1,500 distinct galaxies

ငွေရောင်ဖြင့် ဝင်းလက်နေတဲ့ ကြယ်စုတွေရဲ့ နောက်ခံမှာ

glimmering in a tiny sliver of the universe.

ဝေးလံတဲ့ စကြာဝဠာ ၁၅၀၀ ကျော်ရဲ့ ပုံတွေပါပဲ။

Now, let's take a step back to understand the scale of this image.

အခုတော့ အဲဒီပုံရဲ့ စကေးကို နားလည်ရန် ခြေတစ်လှမ်း နောက်ကို ဆုတ်ကြည့်ကြပါစို့။

If you were to take a ballpoint pen

ကျွန်ုပ်တို့က ဘောပင်ကို ယူပြီး

and hold it at arm's length in front of the night sky,

ညအချိန် ကောင်းကင်ရဲ့ ရှေ့မှောက်မှာ လက်မောင်းကို ဖြ့န့်လိုက်ပြီး

focusing on its very tip,

ဘောပင် အဖျားကို အာရုံစိုက် ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊

that is what the Hubble Telescope captured in its first Deep Field image.

Hubble မှန်ပြောင်းက ပထမဦးဆုံးအကြိမ် Deep Field ပုံကို ရိုက်ခဲ့တာပါ။

In other words,

တစ်နည်းပြောရရင်၊၊

those 3,000 galaxies were seen in just a tiny speck of the universe,

ခုနက မြင်ခဲ့ကြရတဲ့ ကြယ်စုတွေ ၃၀၀၀ ဆိုတာဟာ စကြာဝဠာရဲ့ သေးနုပ်တဲ့ နေရာပါ၊

approximately one two-millionth of the night sky.

ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ညဖက် ကောင်းကင်ရဲ့ တသန်းပုံ နှစ်ပုံမျှသာ ရှိပါတယ်။

To put all this in perspective,

အဲဒါတွေကို ယှဉ်ကြည့်နိုင်ဖို့

the average human measures about 1.7 meters.

လူသားရဲ့ ပျမ်းမျှ အရပ်ကို ၁.၇ မီတာ ဆိုပြီး ယူဆပါမယ်။

With Earth's diameter at 12,700 kilometers,

ကမ္ဘာဂြိုစ်ရဲ့ အချင်းကို ကီလိုမီတာ ၁၂၇၀၀ လို့ ယူဆပါက၊

that's nearly 7.5 million humans lined up head to toe.

လူတွေ ၇ သန်းခွဲ ဦးခေါင်းနဲ့ ခြေဖဝါးကို ချိတ်ဆက်လျက် တန်းစီရမယ့် အကွာအဝေးပါ။

The Apollo 8 astronauts flew a distance of 380,000 kilometers to the moon.

Apollo 8 အာကာသယာဉ်မှူးတွေဟာ လအထိကို ကီလိုမီတာ ၃၈၀၀၀၀ ကို ပျံသန်းခဲ့ကြရတယ်။

And our relatively small Sun has a diameter of about 1.4 million kilometers,

သိပ်မကြီးလှတဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ နေရဲ့ အချင်းဟာ ကီလိုမီတာ ၁.၄ သန်းခန့် ရှိပါတယ်။

or 110 times the Earth's diameter.

တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာ့အချင်းထက် အဆ ၁၁၀ ပိုကြီးတယ်။

A step further,

နောက်တစ်ဆင့် တက်လိုက်ရင်၊

the Milky Way holds somewhere between 100 to 400 billion stars,

နားငွေ့တန်းထဲမှာ ကြယ်တွေ ဘီလီယံ ၁၀၀ မှ ၄၀၀ အတွင်းရှိပါတယ်။

including our Sun.

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ နေလည်း ပါပါတယ်။

And each glowing dot of a galaxy captured in the Deep Field image

ဒါနဲ့ Deep Field က ရိုက်ယူခဲ့တဲ့ ပုံထဲက လက်နေတဲ့ အစက် တစ်ခုစီထဲမှာ

contains billions of stars at the very least.

ကြယ်တွေ ဘီလီယံချီ ရှိကြပါတယ်။

Almost a decade after taking the Deep Field image,

Deep Field နဲ့ ပုံတွေကို ရိုက်ယူခဲ့တဲ့ နောက် ဆယ်နှစ်အကြာမှာ

scientists adjusted the optics on the Hubble Telescope

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ Hubble မှန်ပြောင်းထဲက မှန်ဘီလူးတွေ ချိန်ညှိပေးခဲ့လျက်

and took another long exposure over a period of about four months.

နောက်တစ်ကြိမ် လေးလခန့်ကြာအောင် အချိန်အကြာကြီး ရိုက်ခဲ့ကြပြန်ပါတယ်။

This time, they observed 10,000 galaxies.

ဒီတချီတွင် သူတို့ဟာ ကြယ်စု ၁၀၀၀၀ ကျော်ကို လေ့လာခဲ့ကြတယ်။

Half of these galaxies have since been analyzed more clearly

အဲဒီကြယ်စုတွေထဲက တစ်ဝက်ကို နောက်ပိုင်းတွင် ပိုပြီး အသေးစိတ်ကျတဲ့

in what's known as the eXtreme Deep Field image,

eXtreme Deep Field ပုံ၊ တနည်း XDF ပုံများဖြင့်

or XDF.

ဆန်းစစ်ခဲ့ပါတယ်။

By combining over ten years of photographs,

ဆယ်နှစ်ကျော် အတွင်း ရခဲ့တဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို ပေါင်းစပ်လျက်

the XDF shows galaxies so distant

XDF တွေဟာ လူသားမျက်စိအနေနဲ့

that they're only one ten-billionth the brightness

မြင်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ တောက်ပမှုရဲ့ တစ်ဘီလီယံပုံ တစ်ပုံမျှသာ ရှိကြတဲ့

that the human eye can perceive.

ဝေးလံလှတဲ့ ကြယ်များကို ပြနိုင်တယ်။

So, what can we learn about the universe from the Deep Field images?

Deep Field ပုံတွေကနေပြီး ကျွန်ပ်တို့ဟာ စကြဝဠာ အကြောင်း ဘာများ သင်ယူနိုင်ကြမလဲ။

In a study of the universe, space and time are inextricably linked.

စကြာဝဠာကို လေ့လာရာတွင် အာကာသနဲ့ အချိန်ဟာ ရှုပ်ထွေးစွာ ဆက်စပ်နေကြတယ်။

That's because of the finite speed of light.

အလင်းရဲ့ အမြန်နှုန်းဟာ အကန့်အသတ် ရှိနေလို့ပါ။

So the Deep Field images are like time machines to the ancient universe.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် Deep Field ပုံတွေဟာ ရှေး ခေတ် စကြာဝဠာကို ပြကြတဲ့ စက်နဲ့ တူပါတယ်။

They reach so far into space and time

၎င်းတို့ဟာ အာကာသနဲ့ အချိန်ထဲ သိပ်ဝေးအောင် သွားနိုင်ကြလို့

that we can observe galaxies that existed over 13 billion years ago.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၃ ဘီလီယံ နှစ် တုန်းက ကြယ်စုတွေကို လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

This means we're looking at the universe as it was

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ Big Bang ပေါက်ကွဲမှုကြီး နောက်ပိုင်း

less than a billion years after the Big Bang,

နှစ်ပေါင်း တစ်ဘီလီယံ မပြည့်မီုတန်းက ရှိခဲ့တဲ့ ကြယ်တွေကို မြင်နေကြရတာပါ။

and it allows scientists to research galaxies in their infancy.

အဲဒီတော့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ကြယ်စုတွေကို ပေါ်ပေါက်ခါစ ကာလမှာ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

The Deep Field images have also shown that the universe is homogeneous.

စကြဝဠာဟာ တစ်သားတည်း ဖြစ်တာကို အဲဒီ Deep Field ပုံတွေက ညွှန်ပြကြတယ်။

That is, images taken at different spots in the sky look similar.

တနည်း၊ မတူတဲ့ နေရာတွေမှ ပုံတွေဟာ ဆင်တူပုံမျိုး ရှိကြပါတယ်။

That's incredible when we think about how vast the universe is.

စကြာဝဠာ ကျယ်ပြောလှတာကို သိထားတဲ့ နောက်မှာ အဲဒီအချက်ဟာ အံ့အားသင့်စရာကြီးပါ။

Why would we expect it to be the same across such huge distances?

အဲဒီလို အံ့မခန်း ဝေးလံလှတဲ့ ဒေသတွေ ဘာဖြစ်လို့ တူညီကြရတာလဲ။

On the scale of a galaxy, let alone the universe,

စကြာဝဠာကို မပြောနဲ့၊ ကြယ်စုရဲ့ စကေးအရကိုက၊

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ စိတ်ကူးလို့ ရနိုင်တာထက်ကို ပိုပြီး သေးနုပ်ကြပေမဲ့၊

we're smaller than we can readily comprehend,

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဆင်ခြင်စဉ်းစားနိုင်စွမ်း၊

but we do have the capacity to wonder,

မေးခွန်းထုတ်နိုင်စွမ်း၊

to question,

လေ့လာစူးစမ်းနိုင်စွမ်း၊

to explore,

စုံစမ်းစစ်ဆေးနိုင်စွမ်း၊

to investigate,

and to imagine.

နဲ့ စိတ်ကူးနိုင်စွမ်း ရှိကြပါတယ်။

So the next time you stand gazing up at the night sky,

ဒီတော့ နောက်တစ်ကြိမ် ခင်ဗျားတို့ ညကောင်းကင်ဆီကို မျှော်ကြည့်ရင်၊

take a moment to think about the enormity of what is beyond your vision,

ခဏလေး အချိန်ယူပြီး ခင်ဗျားတို့ မြင်ရတာရဲ့ အလွန်မှာ၊ ကြယ်တွေ ဘယ်လောက်

out in the dark spaces between the stars.

ကြီးမားများပြားစွာ တည်ရှိနေတာတွေကို စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။