Test yourself: Can you tell the difference between music and noise? - Hanako Sawada

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

In 1960, American composer John Cage went on national television

၁၉၆၀ ခုနှစ်မှာ တွင် တေးရေးဆရာ John Cage ဟာ သူ့ရဲ့ နောက်ဆုံးလက်ရာတွေကို

to share his latest work.

မျှဝေဖို့ ရုပ်/သံ မှာ လွှင့်ခဲ့တယ်။

But rather than employing traditional instruments,

ဒါပေမဲ့ အစဉ်အလာ တူရိယာတွေကို အသုံးပြုတာထက်၊

Cage appeared surrounded by household clutter,

ရေချိုးကန်၊ ရေခဲတုံးတွေ၊ အရုပ်ငါးတွေ၊ ရာဘာ ဘဲတစ်ကောင်၊

including a bathtub, ice cubes, a toy fish, a pressure cooker,

ရေဒီယိုများစွာ အပါအဝင် အိမ်တွင်း ဗြုတ်စ ဗျင်းတောင်းတွေ

a rubber duck, and several radios.

ဝိုင်းရံထားတဲ့ Cage ပေါ်လာခဲ့တယ်။

Armed with these tools and a stopwatch, he performed “Water Walk,”

ဒီကိရိယာတွေနဲ့ အချိန်မှတ်နာရီတစ်လုံးကို တပ်ဆင်ပြီး “Water Walk” ဆိုတဲ့

setting off a series of sounds with a serious expression

အသံ တသီတတန်းကို လေးနက်တဲ့ ဖော်ပြမှု၊ မယုံနိုင်စရာ

and incredible precision.

တိကျမှုနဲ့ တင်ဆက်ခဲ့တယ်။

ကြည့်ရှုသူတချို့က ဒီဖျော်ဖြေမှုကို ကယောင်ချောက်ချားလို့ထင်ပေမဲ့

Some viewers found the performance hysterical,

while others thought it was completely absurd.

တချို့က ဒါကို လုံးဝ အဓိပ္ပါယ်မဲ့တယ်လို ထင်တယ်။

But most people watching likely shared the same question:

ဒါပေမဲ့ ကြည့်ရှုသူအများစုမှာ တူညီတဲ့ မေးခွန်းကို ရှိနေနိုင်တယ်၊

is this even music?

ဒါတောင် ဂီတပဲလား။

This question is harder to answer than you might think.

ဒီမေးခွန်းက သင် ထင်ထားတာထက် ဖြေရခက်ပါတယ်။

What we determine as music often depends on our expectations.

တေးဂီတအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာက လူတွေရဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေအပေါ်မှာ မူတည်တာပါ။

For example, imagine you’re in a jazz club listening

ဥပမာ၊ သင်ဟာ ဟွန်းတီးသံတွေကို နားထောင်နေတဲ့ ဂျက်ဇ် ကလပ်တစ်ခုမှာ

to the rhythmic honking of horns.

ရှိနေတယ်လို့ မြင်ယောင်ကြည့်ပါ။

Most people would agree that this is music.

အများစုက ဒါဟာ ဂီတလို့ပဲ သဘောတူကြမှာပါ။

But if you were on the highway hearing the same thing, many would call it noise.

ဒါပေမဲ့ အဝေးပြေးလမ်းမပေါ်မှာ ဒါကိုပဲ ကြားနေရင်တော့ အများစုက ဆူညံသံလို့ ခေါ်မယ်။

After all, car horns aren’t instruments

နောက်ဆုံးတော့၊ ကားဟွန်းတွေက တူရိယာတွေမဟုတ်ဘဲ၊

and these drivers aren’t musicians... right?

ဒီယာဉ်မောင်းတွေက ဂီတသမားတွေမဟုတ်ဘူး မဟုတ်လား။

Expectations like these influence how we categorize everything we hear.

ဒီလိုမျှော်လင့်ချက်တွေက ကြားရသမျှကို အမျိုးအစား ခွဲပုံအပေါ် လွှမ်းမိုးတယ်။

We typically think something sounds more musical

မှတ်မိနိုင်တဲ့ တည်ဆောက်ပုံ သို့မဟုတ် လူသိများတဲ့ ပုံစံတွေမှာ

if it uses a recognizable structure or popular sounds

စီစဉ်တဲ့ ရေပန်းစားတဲ့ အသံတွေကို သုံးရင်၊ တစ်စုံတစ်ခုက ဂီတပိုဆန်တယ်လို့

arranged in well-known patterns.

ယေဘုယျအနေနဲ့ ယူဆကြတယ်။

And even within the realm of music,

ဂီတနယ်ပယ်အတွင်းမှာတောင်၊

we expect certain genres to use specific instruments and harmonies.

တချို့အမျိုးအစားတွေမှာ တိကျတဲ့တူရိယာတွေ၊ လိုက်ဖက်မှုတွေ သုံးဖို့ မျှော်လင့်ကြတယ်။

These expectations are based on existing musical traditions,

ဒီမျှော်လင့်ချက်တွေက ရှိရင်းစွဲ ဂီတ အစဉ်အလာတွေအပေါ်မှာ အခြေခံထားပေမဲ့

but those traditions aren't set in stone.

ဒီအစဉ်အလာတွေက မပြောင်းမလဲရှိနေတာတော့မဟုတ်ဘူး။

They vary across different cultures and time periods.

ဒါတွေက မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ အချိန်ကာလအလိုက် ကွဲပြားတယ်။

And in the early 20th century,

၂၀ ရာစု အစောပိုင်းမှာ

when many artists were pushing the boundaries of their fields,

အနုပညာရှင်များစွာဟာ နယ်ပယ် နယ်နိမိတ်တွေကို ထိုးဖောက်နေချိန်မှာ၊

John Cage wanted to discover what new kinds of music might exist

John Cage က ဒီကန့်သတ်ချက်တွေရဲ့အလွန်မှာ ဘယ်ဂီတအမျိုးအစားအသစ်တွေ ရှိနိုင်လဲဆိုတာကို

beyond those constraints.

ရှာဖွေဖော်ထုတ်ချင်ခဲ့တယ်။

He began pioneering new instruments that blurred the lines

သူက အနုပညာနဲ့ နေ့စဉ် လူနေမှုဘဝအကြားက မျဉ်းကြောင်းတွေကို မှုန်ဝါးစေတဲ့

between art and everyday life,

တူရိယာအသစ်တွေကို စတင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး

and used surprising objects to reinvent existing instruments.

လက်ရှိ တူရိယာတွေကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ဖို့ အံ့သြဖွယ်အရာတွေကို အသုံးပြုခဲ့တယ်။

He also explored new ways for music to mingle with other art forms.

အခြားအနုပညာပုံစံတွေနဲ့ ရောနှောဖို့ ဂီတ အတွက်နည်းလမ်းအသစ်တွေကိုလည်း ရှာဖွေခဲ့တယ်။

He and his creative and romantic partner, Merce Cunningham,

သူ့နဲ သူ့ရဲ့ဖန်တီးတတ်တဲ့ လက်တွဲဖော် Merce Cunningham ဟာ

held recitals where Cage’s music and Cunningham’s choreography

အတူတကွ မဖျော်ဖြေမီ သီးခြား ဖန်တီးမယ့် Cage ရဲ့ ဂီတနဲ့

would be created independently before being performed together.

Cunningham ရဲဲ့ ကကွက်တွေမှာ လက်စွမ်းပြမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြတယ်။

But whatever his approach,

ဒါပေမဲ့ သူ့နည်းလမ်းက ဘာဖြစ်ဖြစ်

Cage gleefully dared listeners to question the boundaries between music and noise,

Cage ဟာ ဂီတနဲ့ ဆူညံသံကြားက နယ်နိမိတ်တွေကို မေးခွန်းထုတ်ဖို့ နားဆင်သူတွေကို

as well as sound and silence.

ဝမ်းသာအားရ စိန်ခေါ်ခဲ့တယ် ။

Perhaps the best example is one of Cage’s most famous compositions—

အကောင်းဆုံး ဥပမာက Cage ရဲ့ အကျော်ကြား ဆုံး တေးသီချင်းတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်၊

a solo piano piece consisting of nothing but musical rests

ဒါက လေးမိနစ်နဲ့ ၃၃ စက္ကန့် ဂီတ ရပ်နားတာတွေသာ ပါဝင်တဲ့

for four minutes and 33 seconds.

စန္ဒယား အတီးပိုင်း တစ်ပုဒ်ပါ။

This wasn’t intended as a prank, but rather, as a question.

နောက်ပြောင်မှုအနေနဲ့ ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်ဘဲ မေးခွန်းတစ်ခုအနေနဲ့ပါ။

Could the opening and closing of a piano lid be music?

စန္ဒယား အဖုံး ဖွင့်တာ၊ ပိတ်တာက သီချင်းဖြစ်နိုင်လား။

What about the click of a stopwatch?

အချိန်မှတ် နာရီကို ကလစ်နှိပ်တာကျကရော။

The rustling, and perhaps even the complaining, of a crowd?

တရှဲရှဲ မြည်သံ၊ လူအုပ်ကြီးရဲ့ ညည်းညူသံတွေတောင်ဖြစ်နိုင်လား၊

Like the white canvases of his painting peers,

သူ့ရဲ့ ပန်းချီရေးဖော်တွေရဲ့ အဖြူရောင် ပတ္တူစတွေလိုပဲ၊

Cage asked the audience to question their expectations about what music was.

Cage က ပရိသတ်ကို ဂီတနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို မေးခွန်းထုတ်တယ်။

And while the piece didn’t evoke the drama of some traditional compositions,

ဒီတေးသွားက အစဉ်အလာ သီကုံးမှု တချို့ရဲ့ ဖြစ်ရပ်ကို မလှုံ့ဆော်ပေမဲ့ ၊

it certainly elicited a strong emotional response.

ပြင်းထန်တဲ့ စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုကို သေချာပေါက် ဖော်ထုတ်ခဲ့တယ်။

Cage’s work frequently prioritized these spontaneous, ephemeral experiences

Cage ရဲ့လက်ရာက တိကျတဲ့ ခန့်မှန်းနိုင်တဲ့ ဖျော်ဖြေမှုတွေထက် အလိုအလျောက် ဖြစ်တဲ့

over precise, predictable performances.

တဒင်္ဂအတွေ့အကြုံတွေကို မကြာခဏ ဦးစားပေးတယ်။

He even developed processes that left some compositional decisions up to chance.

သူက သီကုံးမှု ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ဒီအတိုင်း ထားတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေတောင် ထွင်ခဲ့တယ်။

One of his favorite such systems was the I Ching,

သူ့အကြိုက်ဆုံး စနစ်များတွေထဲက တစ်ခုက ရှေးတရုတ် ရှေ့ဖြစ်ဟော

an ancient Chinese divination text.

စာသားတစ်ခုဖြစ်တဲ့ I Ching ပါ။

Using just a handful of coins,

ဒင်္ဂါးပြားအနည်းငယ်ကို သုံးပြီး

the I Ching allows readers to produce a pattern of lines

I Ching ဟာ စာဖတ်သူတွေကို မေးခွန်းတွေ ဖြေဖို့နဲ့ ကံကြမ္မာကို ဟောဖို့

which can be interpreted to answer questions and offer fortunes.

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်တဲ့ စာကြောင်း ပုံစံတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်တယ်။

But Cage adapted these patterns into a series of tables

ဒါပေမဲ့ Cage က ဒီပုံစံတွကို မတူညီတဲ့ ဂီတ ကြာချိန်၊ နရီတွေနဲ့

that generated different musical durations, tempos, and dynamics.

ဒိုင်းနမစ်တွေကို ထုတ်ပေးတဲ့ ဇယားများ တန်းအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့တယ်။

Eventually, he even used early computers to help produce these random parameters.

နောက်ဆုံး ဒီကျပန်းဘောင်တွေ ထုတ်လုပ်ဖို့ ခေတ်ဦး ကွန်ပျူတာတွေကိုတောင် သုံးခဲ့တယ်။

For some pieces, Cage went even further,

တချို့တေးသွားတွေအတွက် Cage ဟာ ရှေ့ကိုတောင် တိုးသွားတယ်၊

offering musicians incomplete compositions notated with broad instructions,

ကျယ်ပြန့်တဲ့ လမ်းညွှန်နဲ့တွျ သင်္ကေတပြုတဲ့ မပြည့်စုံတဲ့တေးတွေကို ဂီတသမားတွေကိုပေးပြီး

allowing them to compose on the fly with the help of his guidelines.

သူ့ရဲ့လမ်းညွှန်ချက်တွေ အကူအညီနဲ့ သီကုံးခွင့်ပေးတာပါ။

Some composers rejected Cage's seemingly careless approach.

တေးရေးဆရာအချို့က Cage ရဲ့ ပေါ့လျော့တဲ့ နည်းလမ်းလို့ ထင်ရတာကို ပယ်ချခဲ့တယ်။

They believed it was the composer’s job to organize sound and time

တိကျတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုအတွက် အသံနဲ့ အချိန်ကို စီစဉ်တာက

for a specific, intentional purpose.

တေးရေးဆရာရဲ့အလုပ်လို့ သူတို့ ယုံကြည်တာပါ။

After all, if these strange compositions were music,

နောက်ဆုံးတော့ ဒီထူးဆန်းတဲ့ သီကုံးမှုတွေသာ ဂီတဆိုရင်၊

then where do we draw the line?

ဘယ်မှာ သတ်မှတ်ချက်ထားမလဲ။

But like a bold explorer, Cage didn't want to be bound by restrictions,

ဒါပေမဲ့ ရဲရင့်တဲ့ စူးစမ်းသူလိုပဲ၊ Cage ဟာ ကန့်သတ်မှုတွေနဲ့ ချည်နှောင်တာ မလိုချင်ဘဲ၊

and he certainly didn't want to follow old rules.

စည်းမျဉ်ဟောင်းတွေကို အသေအချာ မလိုက်နာချင်ဘူး။

He dedicated himself to shattering our expectations,

သူက လူတွေရဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေကို ချိုးဖျက်ဖို့ ဂီတသမားတွေနဲ့

creating a series of once in a lifetime experiences

ပရိသတ်တွေ မမျှော်လင့်ထားတဲ့ အရာတွေကို လက်ခံဖို့ ဆက်လက် အားပေးတဲ့

that continue encouraging musicians and audiences

တစ်သက်မှာ တစ်ခါ အတွေ့အကြုံ တသီတတန်းကြီးကို

to embrace the unexpected.

ဖန်တီးဖို့ သူ့ကိုယ်သူ ရည်စူးထားခဲ့တာပါ။