The terrors of sleep paralysis - Ami Angelowicz

Translator: Mie Cho Reviewer: sann tint

Imagine this:

ဒီလိုတွေးကြည့်ပါ။

You're fast asleep

သင် အရမ်းအိပ်မောကျနေတုန်း၊

when all of a sudden you're awoken!

ရုတ်တရက်ကြီး လန့်နိုးလာတယ်။

And not by your alarm clock.

နှိုးစက်ကြောင့် မဟုတ်ဘူး။

Your eyes open,

ကြည့်လိုက်တော့-

and there's a demon sitting on your chest,

သရဲတစ်ကောင် ရင်ဘက်ပေါ် ထိုင်နေပြီး၊

pinning you down.

သင့်ကို ချုပ်ထားတယ်။

You try to open your mouth and scream,

အော်ဖို့ ကြိုးစားပေမဲ့

but no sound comes out.

ဘာသံမှ ထွက်မလာဘူး။

You try to get up and run away,

ထပြေးဖို့ ကြိုးစားလည်း

but you realize that you are completely immobilized.

လုံးဝ လှုပ်မရဘူးကြောင်း သိလိုက်တယ်။

The demon is trying to suffocate you,

သရဲက သင့်ကိုမွန်းကျပ်အောင် လုပ်နေတယ်။

but you can't fight back.

ဒါပေမဲ့ ပြန်မချနိုင်ဘူး။

You've awoken into your dream,

အိပ်မက်ထဲက လန့်နိုးလာတယ်။

and it's a nightmare.

ဒါက အိပ်မက်ဆိုးပဲ။

It sounds like a Stephen King movie,

Stephen King ရဲ့ ရုပ်ရှင်လို့ထင်ရပေမဲ့

but it's actually a medical condition

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊

called sleep paralysis,

"ဘီလူးစီးခြင်း" လို့ခေါ်တယ်။

and about half of the population

လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်ခန့်က

has experienced this strange phenomenon

ဘဝမှာ ဒီထူးဆန်းတဲ့အဖြစ်မျိုးကို

at least once in their life.

အနည်းဆုံး(၁)ကြိမ်တော့ ကြုံဖူးကြတယ်။

This panic-inducing episode

အိပ်မက်ဆိုးထဲက တစ္ဆေနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့တဲ့

of coming face-to-face with the creatures

ဒီ အထိတ်တလန့် ဖြစ်ရပ်က

from your nightmares

စက္ကန့်ပိုင်းကနေ

can last anywhere from seconds to minutes

မိနစ်ပိုင်းထိ ကြာနိုင်ပြီး၊

and may involve visual or auditory hallucinations

မကောင်းဆိုးဝါးမရှိဘဲနဲ့ မြင်နေရတာမျိုး ကြားနေရတာမျိုးကော

of an evil spirit

ဖြစ်တတ်တယ်။

or an out-of-body feeling like you're floating.

ဒါမှမဟုတ် ခန္ဓာထဲကထွက်သွားပြီး လေထဲမျောနေသလို ခံစားရတယ်။

Some have even mistaken sleep paralysis

တချို့က ဘီလူးစီးခြင်းကို တစ္တေနဲ့တွေ့တာ၊

for an encounter with a ghost

ဂြိုဟ်သားက ပြန်ပေးဆွဲတာတို့နဲ့

or an alien abduction.

အထင်မှားကြတယ်။

In 1867, Dr. Silas Weir Mitchell

၁၈၆၇ မှာ Dr. Silas Weir Mitchell က

was the first medical professional

ဘီလူးစီးခြင်းကို လေ့လာတဲ့

to study sleep paralysis.

ပထမဆုံး ဆရာဝန်ဖြစ်တယ်။

"The subject awakes to consciousness

"ကာယကံရှင်က သူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ

of his environment

ဘာဖြစ်နေလဲ သိလာပေမဲ့

but is incapable of moving a muscle.

ကြွက်သားလေးတစ်ခုတောင် မလှုပ်နိုင်ဘူး။

Lying to all appearance, still asleep.

အပြင်ပန်းကြည့်တော့ အိပ်ပျော်နေတယ်။

He's really engaged for a struggle for movement,

ဒါပေမဲ့ လှုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ရုန်းကန်နေရတယ်။

fraught with acute mental distress.

စိတ်တုန်လှုပ် ခြောက်ခြားနေတယ်။

Could he but manage to stir,

ဒါပေမဲ့ သူ နည်းနည်း လှုပ်လို့ရရင်၊

the spell would vanish instantly."

အိပ်မက်ဆိုးကနေ ချက်ချင်း နိုးလာမှာပါ။ "

Even though Dr. Mitchell was the first

ဒေါက်တာ Mitchell က ဘီလူးစီးတဲ့

to observe patients in a state of sleep paralysis,

လူနာတွေကို လေ့လာတာ ပထမဆုံးဖြစ်ပေမဲ့၊

it's so common that nearly every culture

ဒီလို အဖြစ်များလွန်းလို့ ကာလတစ်လျှောက်

ယဉ်ကျေးမှုတိုင်းလိုလိုမှာ

throughout time has had some kind

of paranormal explanation for it.

၎င်းအတွက် သဘာဝလွန် ရှင်းပြချက်တွေ ရှိကြတယ်။

In medieval Europe, you might think that an incubus,

အလယ်ခေတ်ဥရောပ မှာဆိုရင် လိင်စိတ်မွှန်နေတဲ့

ဒဏ္ဍာရီ နတ်မိစ္ဆာထီးက

a sex-hungry demon in male form,

visited you in the night.

ညဘက် လာသွားတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

In Scandinavia, the mare,

Scandinavia မှာဆိုရင်၊

a damned woman,

mare လို့ ခေါ်တဲ့ နတ်ဆိုးမက

is responsible for visiting sleepers

အိပ်နေသူပေါ်ထိုင်ပြီး

and sitting on their rib cages.

နှောင့်ယှက်တဲ့ တရားခံပေါ့။

In Turkey, a jinn holds you down

တူရကီ မှာ အာရပ်ဒဏ္ဍာရီလာ jinn နတ်ဆိုးက

and tries to strangle you.

ဖိပြီး လည်ပင်းညှစ်ဖို့လုပ်တယ်ပေါ့။

In Thailand, Phi Am bruises you while you sleep.

ထိုင်းမှာဆို Phi Am တစ္ဆေက အိပ်နေတုန်း ဒဏ်ရာရအောင် လုပ်တယ်ပေါ့။

In the southern United States,

United States တောင်ပိုင်းမှာဆို

the hag comes for you.

စုန်းမအို က လာတိုက်ခိုက်တယ်။

In Mexico, you could blame

မက္ကစီကိုမှာ လူသေ က

subirse el muerto, the dead person, on you.

ကိုယ်ပေါ်ကို လာဖိထားတယ်ပေါ့။

In Greece, Mora sits upon your chest

ဂရိနိုင်ငံမှာ Mora တစ္ဆေက

and tries to asphyxiate you.

ရင်ဘတ်ပေါ်ထိုင်ပြီး အသက်ရှူကျပ်အောင်လုပ်တယ်။

In Nepal, Khyaak the ghost

နီပေါမှာဆို လှေကားအောက်က တစ္ဆေ

resides under the staircase.

Khyaak ရဲ့ လက်ချက်ပေါ့။

It may be easier to blame

ဘီလူးစီးခြင်း ဖြစ်စဉ်အတွက်

sleep paralysis on evil spirits

မကောင်းဆိုးဝါးတွေပေါ် အပြစ်ဖို့လိုက်တာက

because what's actually happening in your brain

ပိုလွယ်တယ်။ အကြောင်းက ဦးနှောက်ထဲက တကယ့်ဖြစ်စဉ်ကို

is much harder to explain.

ရှင်းပြဖို့ အများကြီးပိုခက်ခဲလို့ပါ။

Modern scientists believe that sleep paralysis

ခေတ်သစ်သိပ္ပံပညာရှင်များက ဘီလူးစီးခြင်းကို

is caused by an abnormal overlap

လုံးလုံးအိပ်မောကျချိန် (REM)နဲ့

of the REM, rapid eye movement,

နိုးလာချိန်တို့ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ တစ်ထပ်တည်း

and waking stages of sleep.

ကျချိန်မှာ ဖြစ်တတ်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

During a normal REM cycle,

ပုံမှန် အိပ်မောကျချိန်မှာ

you're experiencing a number of sensory stimuli

အာရုံခံ လှုံ့ဆော်မှုတွေကို

in the form of a dream,

အိပ်မက်အသွင်နဲ့ ခံစားရပြီး၊

and your brain is unconscious and fully asleep.

ဦးနှောက်ကတော့ အသိစိတ်မရှိဘဲ အိပ်မောကျနေမှာဖြစ်တယ်။

During your dream,

အိပ်မက်မက်နေစဉ်

special neurotransmitters are released,

အထူး neurotransmitters တွေ ထုတ်လွှတ်ခြင်းဖြင့်

which paralyze almost all of your muscles.

ကြွက်သားတွေ လှုပ်မရဘဲ အကြောဆိုင်းစေတယ်။

That's called REM atonia.

ဒါကို REM atonia လို့ခေါ်တယ်။

It's what keeps you from running in your bed

ဒါက အိပ်မက်ထဲမှာ လိုက်ဖမ်းခံရစဉ်

when you're being chased in your dreams.

ကုတင်ပေါ် ပတ်ပြေးမနေအောင် လုပ်ပေးတဲ့အရာပါ။

During an episode of sleep paralysis,

ဘီလူးစီးခြင်း ဖြစ်ပေါ်နေစဉ်

you're experiencing normal components of REM.

လုံးလုံး အိပ်မောကျနေပြီး၊

You're dreaming and your muscles are paralyzed,

အိပ်မက်လည်းမက်နေလို့၊ ကြွက်သားတွေ လှုပ်မရဘူး။

only your brain is conscious and wide awake.

ဦးနှောက်ကပဲ အသိရှိပြီး၊ နိုးနေတယ်။

This is what causes you to imagine

ဒီဖြစ်စဉ်က အန္တရာယ်နဲ့

that you're having an encounter

ကြုံတွေ့နေရပြီလို့

with a menacing presence.

ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်စေတယ်။

So this explains the hallucinations,

ဒါဆို မရှိတာကို ရှိသယောင် မြင်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းသိရပြီ။

but what about the feelings of panic,

ဒါပေမဲ့ အချို့လူတွေပြောသလို

strangling,

လည်ပင်းညှစ်ခံရတာ၊

choking,

မွန်းကျပ်ခံရတာ၊

chest pressure

အဖိခံရတာတွေ နဲ့

that so many people describe?

ဘာလို့ ကြောက်စိန်မွှန်အောင် ခံစားကြရသလဲ။

Well during REM,

ဒီ REM ဖြစ်စဉ်အတွင်း

the function that keeps you

from acting out your dreams,

အိပ်မက်ထဲကအတိုင်း

လိုက်မလုပ်ဖို့ ထိန်းပေးတဲ့

REM atonia,

REM atonia ဖြစ်စဉ်က

also removes voluntary control

ပုံမှန် အသက်ရှူခြင်းဖြစ်စဉ်ကို

of your breathing.

ဖယ်ရှားစေတဲ့အတွက်

Your breath becomes more shallow

အသက်ရှူမြန်လာပြီး၊ လေရှူမဝသလို

and rapid.

ဖြစ်လာတယ်။

You take in more carbon dioxide

ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တွေ

and experience a small blockage of your airway.

ပိုရှူမိပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပိတ်သလို ခံစားရတယ်။

During a sleep paralysis episode,

ဘီလူးစီးခြင်း ဖြစ်စဉ်အတွင်း သတ္တဝါဆိုး တစ်ကောင်ရဲ့

a combination of your body's fear response

တိုက်ခိုက်ခြင်း ခံရတယ်လို့ ယူဆပြီး၊

to a perceived attack by an evil creature

ကိုယ်ခန္ဓာက ကြောက်စိတ်တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်ပေါ်ကာ

and your brain being wide awake

ဦးနှောက်က နိုးကြားနေပြီး

while your body is in an REM sleep state

ကိုယ်ခန္ဓာက REM sleep အခြေအနေမှာ

triggers a response for you to take in more oxygen.

အောက်စီဂျင်ပိုရဖို့ လှုံ့ဆော်နေတဲ့အတွက်

That makes you gasp

လေပိုရဖို့၊ အသက်ကို

for air,

ပြင်းပြင်းရှူစေတယ်။

but you can't

ဒါပေမဲ့ REM atonia က

because REM atonia

အသက်ရှူမှုကို

has removed control of your breath.

ထိန်းထားလို့၊ လိုသလောက် အသက်မရှူနိုင်ဘူး။

This struggle for air while your body sleeps

ခန္ဓာကိုယ်အိပ်နေစဉ် အသက်ရှူဖို့ ရုန်းကန်ရတာက

creates a perceived sensation

ရင်ဘတ်ပေါ်ကို

of pressure on the chest

ဖိထားသလို ဒါမှမဟုတ်

or suffocation.

အသက်ရှုကျပ်သလို ခံစားရစေတယ်။

While a few people experience

လူအနည်းစုကတော့

sleep paralysis regularly

ဘီလူးစီးခြင်းကို ပုံမှန်ခံစားရကာ

and it may be linked to sleep disorders

မူမမှန်သော အိပ်စက်ခြင်းရောဂါများဖြစ်တဲ့

such as narcolepsy,

narcolepsy နဲ့လည်း

many who experience an episode of sleep paralysis

ဆက်စပ်မှုရှိနိုင်ပြီး၊ အများစုအတွက်တော့

do so infrequently,

ဘီလူးစီးခြင်းက ဖြစ်နေကျမဟုတ်ဘဲ၊

perhaps only once in a lifetime.

တစ်သက်တာမှာ တစ်ကြိမ်လောက်သာ ဖြစ်တတ်ကြတယ်။

So you can rest easy,

အခု အေးဆေး နေနိုင်ပါပြီ။

knowing that an evil entity is not trying

မကောင်းဆိုးဝါးက

to haunt,

possess,

ခြောက်လှန့်ဖို့၊

ဖမ်းစားဖို့၊

strangle,

or suffocate you.

လည်ညှစ်သတ်ဖို့၊

မွန်းအောင်လုပ်ဖို့ကြိုးစားနေတာ မဟုတ်ဘူးလေ။

Save that for the horror films!

ကြောက်စိတ်ကို သရဲကား အတွက်သာ ချန်ထားလိုက်ပါ။