Where will you be able to live in 20 years? - Carol Farbotko and Ingrid Boas

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Mohammadpur has always had a unique relationship with the weather.

Mohammadpur မှာ မိုးလေဝသနဲ့ ထူးခြားတဲ့ ဆက်နွယ်မှုတစ်ခု အမြဲရှိခဲ့တယ်။

Located at the mouth of the Bay of Bengal,

ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော် အဝမှာ တည်ရှိတဲ့

this coastal village was built on top of the Meghna River delta.

ဒီကမ်းရိုးတန်း ရွာကို Meghna River မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ထိပ်မှာ တည်ခဲ့တယ်။

Deltas are a kind of landmass formed when sediment carried by rivers

မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသတွေဟာ မြစ်တွေ သယ်ဆောင်လာတဲ့ နုန်းတွေ အနယ်ကျတဲ့အခါ

is deposited where that river meets a larger body of water.

မြစ်က ပိုမားတဲ့ ရေထုနဲ့ ဆုံတဲ့ နေရာမှာ ကုန်းမြေစိုင် ဖွဲ့တာမျိုးပါ။

River deltas are incredibly fertile ecosystems

River မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသဟာ များစွာသော စိုက်ပျိုးရေးနဲ့

capable of supporting abundant agriculture and marine life.

ပင်လယ် သက်ရှိတွေကို ထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ မြေဇာအလွန်ကောင်းတဲ့ ဂေဟစနစ်တွေပါ။

However, their borders gradually change as rivers bring more sediment in

ဒါပေမဲ့ မြစ်တွေက နောက်ထပ်နုန်း တွေ သယ်ကာ မုန်တိုင်းတွေက နုန်းတွေကို တိုက်စားတော့

and storms wash sediment away.

နယ်နိမိတ်တွေက တဖြည်းဖြည်း ပြောင်းတယ်။

The residents of Mohammadpur are well accustomed to managing

Mohammadpur ရဲ့ဒေသခံတွေဟာ အမြဲပြောင်းလဲနေတဲ့ မြေပြင်အနေအထားရဲ့

the ebbs and flows of this ever-shifting landscape.

ဒီရေအတက်အကျတွေကို စီမံရာမှာ ကောင်းကောင်း ကျင့်သားရနေတယ်။

But lately, an abundance of intense cyclones have caused frequent flooding

ဒါပေမဲ့ မကြာခင်က ပြင်းထန်တဲ့ ဆိုင်ကလုန်း များစွာက လယ်ယာလုပ်ငန်းနဲ့ ငါးဖမ်းခြင်းကို

that impedes farming and fishing.

ဟန့်တားတဲ့ မကြာခဏ ရေကြီးမှုကိုဖြစ်စေခဲ့တယ်။

These floods also erode the coastline,

ဒီရေကြီးမှုတွေက ကမ်းရိုးတန်းကိုပါ တိုက်စားတယ်။

allowing later storms to wipe away land altogether.

နောက်ပိုင်း မုန်တိုင်းတွေကို မြေကြီးကိုပါ အတူတူ တိုက်စားခွင့်ပေးတာပါ။

Since 2000, the Meghna River has overtaken the coastline by 2.5 kilometers,

၂၀၀၀ ခုနှစ်ကတည်းက Meghna River က ကမ်းရိုး တန်းကို ၂.၅ ကီလိုမီတာအထိ ကျော်ခဲ့တယ်။

forcing many villagers to move inland or to nearby cities.

ရွာသား များစွာကို ကုန်းမြေ(သို့)အနီးက မြို့တွေဆီကို အတင်းပြောင်းရွှေ့တာပါ။

Mohammadpur isn’t the only place where erratic weather

တစ်သမတ် မဟုတ်တဲ့ ရာသီဥတုက လူတွေရဲ့ ရွေ့လျားနိုင်မှုကို

is impacting people’s mobility.

ထိခိုက်နေတာက Mohammadpur တစ်နေရာတည်းမဟုတ်ဘူး။

Repeated typhoons in the Philippines have displaced thousands from their homes.

ဖိလစ်ပိုင်က အထပ်ထပ်ဖြစ်တဲ့ တိုင်ဖွန်းတွေက ထောင်ချီတဲ့လူတွေဟာ အိမ်ရာပစ်ပြေးရတယ်။

In Fiji, the government is already moving many coastal villages inland

ဖီဂျီမှာ အစိုးရက မှန်းထားတဲ့ မြေဆုံးရှုံး မှု ထက်စောပြီး ကမ်းရိုးတန်း ရွာများစွာကို

to get ahead of predicted land loss.

ကုန်းတွင်းကို ပြောင်းရွှေ့နေတယ်။

And in the United States,

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ

melting permafrost is causing chunks of the Alaskan coastline to erode.

ပျော်ကျနေတဲ့ ဝင်ရိုးစွန်းမြေလွှာက အလက်စကန် ကမ်းရိုတန်းပိုင်းတွေကို တိုက်စားဖြစ်စေတယ်။

In some ways, this is nothing new.

ဘယ်နည်းနဲ့ဖြစ်ဖြစ် ဒါက အသစ်တော့မဟုတ်ဘူး။

Humanity has always adapted to changing weather

လူသားဟာ ပြောင်းနေတဲ့ ရာသီဥတုနဲ့ လိုက်ဖက်အောင်လုပ်ကာ

and moved to regions that best support cultural lifestyles and livelihoods.

ယဉ်ကျေးမှု ဘဝဟန်တွေနဲ့ အသက်မွေးမှုတွေကို အကောင်းဆုံးပံ့ပိုးတဲ့ ဒေသတွေဆီ ပြောင်းတယ်။

However, scientists agree that this rise in extreme weather

ဒါပေမဲ့ လွန်ကဲတဲ့ ရာသီဥတု တိုးမြင့်လာမှုက ကမ္ဘာမြေရဲ့ ရုတ်တရက် ပြောင်းလဲနေတဲ့

is a by-product of Earth’s rapidly changing climate.

ရာသီဥတုရဲ့ အကျိုးဆက်တစ်ခုလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ သဘောတူကြတယ်။

Global warming increases the frequency and intensity of storms, flooding and drought,

ကမ္ဘာ့ပူနွေးမှုက မုန်တိုင်း၊ရေကြီး၊ မိုးခေါင်မှုရဲ့ ကြိမ်နှုန်းနဲ့ ပြင်းအားကို

while also melting polar ice caps and raising sea levels.

တိုးစဉ်မှာ ဝင်ရိုးစွန်း ရေခဲစွန်းတွေ ပျော်ပြီး ပင်လယ်အမြင့်တွေကို တက်နေတယ်။

These factors are changing the environment much faster than they have in the past.

ဒီအကြောင်းရင်းတွေဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ကိ အတိတ်ကထက် ပိုမြန်မြန် ပြောင်းလဲပေးနေတယ်။

Even for communities with the resources to take action,

ရင်းမြစ်တွေရှိတဲ့ လူစုတွေအတွက် အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့တောင်

the variable pace and nature of these changes makes them difficult to adapt to.

ပြောင်းလဲမှုတွေရဲ့ ပုံသေမဟုတ်တဲ့နှုန်းနဲ့ သဘာဝက လိုက်ဖက်အောင်ပြင်ဆင်ဖို့ ခက်စေတယ်။

And the vulnerable populations most impacted by climate change

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် အထိခိုက်အခံရဆုံး ခံနိုင်စွမ်းမဲ့တဲ့လူတွေဟာ

are often those least responsible.

မကြာခဏတော့ တာဝန်ရှိမှု အနည်းဆုံးတွေပါ။

Many facing climate mobility live in farming and fishing communities

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲနိုင်မှုကို ရင်ဆိုင်ရသူ အများအပြားဟာ ပိုကြီးတဲ့ အခြား

in countries that generate dramatically fewer emissions

နိုင်ငံတွေထက် ထုတ်လွှတ်မှု သိသာစွာ ပိုနည်းတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲက လယ်ယာနဲ့

than their larger counterparts.

ငါးဖမ်းတဲ့ လူစုတွေမှာ နေထိုင်တယ်။

Bangladesh is one such country.

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒီလိုနိုင်ငံတစ်ခုပါ။

The nation has a unique combination of low-lying geography

ဒီနိုင်ငံမှာ မြေနိမ့်ပိုင်းပထဝီနဲ့ လူဦးရေ ထူထပ်တဲ့ ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတွေရဲ့

and heavily populated coastal regions.

ထူးခြားတဲ့ ပေါင်းစပ်မှုတစ်ခုရှိတယ်။

Most of these vulnerable coastal families, like those in Mohammadpur,

ဒီခံနိုင်စွမ်းမဲ့တဲ့ ကမ်းရိုးတန်း မိသားစု အများစုဟာ Mohammadpur က လူတွေလိုပဲ

don’t want to abandon their homes and livelihoods.

သူတို့ရဲ့ အိမ်တွေနဲ့ အသက်မွေးမှုတွေကို မစွန့်လွှတ်ချင်ဘူး။

And for others, leaving Bangladesh isn’t financially practical.

အခြားသူတွေအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ ထွက်ခွာတာက ငွေရေးကြေးရေးအရ လက်တွေ့မကျဘူး။

So to stay with their communities,

သူတို့ရဲ့ရပ်ရွာတွေနဲ့အတူ ဆက်နေဖို့

many have moved a few meters inland

အများအပြားက ကုန်းမြေဆီ မီတာအနည်းငယ် ပြောင်းပြီး

and built more resilient homes on higher ground or elevated stilts.

ပိုမြင့်တဲ့မြေ(သို့)မြှင့်ထားတဲ့ တိုင်တွေ မှာ ပိုခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ အိမ်တွေ ဆောက်တယ်။

Others have tried to buy land on newly emerging islands in the delta,

အခြားသူတွေက မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ထဲ အသစ်ပေါ်လာ တဲ့ ကျွန်းတွေပေါ်မှာ ကြိုးစား မြေဝယ်ပေမဲ့

while some have sent family members to find work in nearby cities.

တချို့ကတော့ အနီးအနားက မြို့ကြီးတွေမှာ အလုပ်ရှာဖို့ မိသားစုဝင်တွေကို ပို့ကြတယ်။

A handful of individuals might even cross international borders,

လက်တစ်ဆုပ်စာ တစ်ဦးချင်းတွေက အခြားဘက်မှာ မိသားစု၊မိတ်ဆွေတွေ(သို့)အလုပ်

if they have family, friends, or work connections on the other side.

အဆက်အသွယ်တွေရှိရင် နိုင်ငံတကာ နယ်နိမိတ်တွေကိုတောင် ဖြတ်ကျော်လောက်တယ်။

But many of the residents who’ve left are eager to return home.

ဒါပေမဲ့ ထွက်ခွာသွားကြတဲ့ ဒေသခံများစွာဟာ နေရပ်ကို ပြန်လာဖို့ စိတ်ထက်သန်ကြတယ်။

Unfortunately, it's unclear when weather extremes will die down,

ကံဆိုးချင်တော့ ရာသီဥတု ပြင်းထန်မှုတွေက ဘယ်တော့ အားပျော့သွားမယ်ဆိုတာက မရေရာတာနဲ့

and the government has repeatedly delayed projects to build concrete embankments

အစိုးရက နောက်ထပ် တိုက်စားမှုကို တားဆီးပေးမယ့် ကွန်ကရစ် တမံတွေ တည်ဆောက်ဖို့

that would prevent further erosion.

စီမံကိန်းတွေကို အကြိမ်ကြိမ် ရွှေ့ဆိုင်းတာပါ။

In other parts of the world,

ကမ္ဘာ့ အခြားအပိုင်းတွေမှာတော့

people couldn’t move inland even if they wanted to.

လူတွေက ဆန္ဒရှိတာတောင် ကုန်းတွင်းပိုင်းကို မပြောင်းနိုင်ဘူး။

The low-lying Pacific Island nations of Kiribati and Tuvalu

Kiribati နဲ့ Tuvalu ရဲ့ မြေနိမ့်ပိုင်း ပစိဖိတ် ကျွန်းနိုင်ငံတွေက

are only 811 square kilometers and 26 square kilometers, respectively;

၈၁၁ စတုန်းမီတာနဲ့ ၂၆ စတုရန်းမီတာပဲ အသီးသီးရှိတော့

so migration would mean moving to a different country altogether.

ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်တာက မတူတဲ့ နိုင်ငံ တစ်ခုကို လုံးလုံး ပြောင်းတာလို့ဆိုရမယ်။

Instead, their governments and citizens have united

ဒါအစား သူတို့ရဲ့ အစိုးရတွေနဲ့ နိုင်ငံသားတွေဟာ

in physically, legally, and politically fortifying their countries.

နိုင်ငံတွေကို အခိုင်အမာပြုရင်း ရုပ်ပိုင်း၊ ဥပဒေပိုင်း၊နိုင်ငံရေးအရ ပေါင်းစည်းထားတယ်။

Island residents are planting coastal mangrove forests,

ကျွန်းဒေသခံတွေဟာ မုန်တိုင်းတွေနဲ့ ပင်လယ်ရေ မြင့်တာလာတာကို ကာကွယ်ဖို့

and building up low-lying areas of land with dredged sand

ကမ်းရိုးတန်း လမုတောတွေကို စိုက်ပျိုးပြီး နိုင်ငံရဲ့ မြေနိမ့်ဧရိယာတွေကို

to shield themselves against storms and rising sea levels.

တူးဖော်ထားတဲ့ သဲတွေနဲ့ တည်ဆောက်နေတယ်။

And the islands’ governments have repeatedly lobbied on the global stage

ကျွန်းတွေရဲ့အစိုးရတွေဟာ ညစ်ညမ်းမှု လျှော့ချဖို့နဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို

for countries with the highest emissions to reduce pollution

တာဝန်ခံဖို့ အမြင့်ဆုံး ထုတ်လွှတ်မှုတွေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေအတွက်

and take responsibility for climate change.

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဆင့်မှာ ထပ်တလဲလဲ မဲဆွယ်ကြတယ်။

The challenges facing each coastal community are unique,

ကမ်းရိုးတန်း လူစုတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေက ထူးခြားပြီး

and the diversity of the people's experiences can make climate mobility

လူတွေရဲ့အတွေ့အကြုံ စုံလင်မှုက ရာသီဥတု ပြောင်းလဲနိုင်မှုကို တိုင်းတာ၊

a difficult phenomenon to measure and define.

အနက်ဖွင့်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်စေတယ်။

But as new communities are endangered by extreme weather,

ဒါပေမဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းသစ်တွေဟာ လွန်ကဲတဲ့ ရာသီဥတုကြောင့် ဘေးသင့်နေတော့

it’s more important than ever to listen to those

ဒီကပ်ဆိုက်တဲ့ ကာလရဲ့ ရှေ့တန်းတွေမှာ ရှိသူတွေကို

on the front lines of this crisis.

နားထောင်ဖို့က ခါတိုင်းထက် ပိုအရေးကြီးတယ်။