Where will you be able to live in 20 years? - Carol Farbotko and Ingrid Boas

Translator: Zhila Mawlood Reviewer: Daban Q. Jaff

Mohammadpur has always had a unique relationship with the weather.

موحه‌ممه‌د پوور هه‌میشه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی ناوازه‌ی له‌گه‌ڵ كه‌شوهه‌وادا هه‌بووه‌.

Located at the mouth of the Bay of Bengal,

ده‌كه‌وێته‌ ده‌روازه‌ی كه‌نداوی به‌نگاڵ،

this coastal village was built on top of the Meghna River delta.

ئه‌م دێیه‌ كه‌نارییه‌ له‌ لووتكه‌ی ده‌لتای ڕووباری مێگنا دروستكراوه‌.

Deltas are a kind of landmass formed when sediment carried by rivers

ده‌لتا جۆرێك له‌ ڕووبه‌ری فراوانی زه‌وییه‌ له‌و خڵتانه‌ پێكدێت كه‌ له‌ لایه‌ن

is deposited where that river meets a larger body of water.

ڕووباره‌كانه‌وه‌ ده‌نیشن و كه‌ ئه‌و ڕووباره‌ش به‌ ئاوێكی گه‌وره‌تر ده‌كه‌وێت.

River deltas are incredibly fertile ecosystems

ده‌لتای ڕووباره‌كان سیسته‌مێكی ژینگه‌یی ئێجگار به‌پیتن

capable of supporting abundant agriculture and marine life.

توانای هاوكاری بێشوماری كشتوكاڵ و ژیانی ده‌ریایی هه‌یه‌.

However, their borders gradually change as rivers bring more sediment in

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش، به‌ره‌به‌ره‌ سنوره‌كانیان ده‌گۆڕێت كه‌ ڕوباره‌كان خڵته‌ی زۆر له‌گه‌ڵ

and storms wash sediment away.

خۆیان دێنن و گه‌رده‌لوولیش خڵته‌كان ڕاده‌ماڵێت.

The residents of Mohammadpur are well accustomed to managing

دانیشتووانی موحه‌ممه‌دپور زۆرباش ڕاهاتوون له‌ به‌ڕێوه‌بردنی

the ebbs and flows of this ever-shifting landscape.

ئه‌و شه‌پۆڵی هه‌ڵكشان و داكشانه‌ی ئه‌م دیمه‌نه‌ به‌رده‌وام گۆڕاوه‌.

But lately, an abundance of intense cyclones have caused frequent flooding

به‌ڵام له‌م دواییانه‌، زۆریی گه‌رده‌لوولی به‌هێز بووه‌ هۆی زریانی به‌رده‌وام كه‌

that impedes farming and fishing.

بووه‌ به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م كشتوكاڵ كردن و ماسیگرتن.

These floods also erode the coastline,

ئه‌م زریانانه‌ هێڵی كه‌ناره‌كانیش داده‌خورێنن،

allowing later storms to wipe away land altogether.

ئه‌مه‌ش ڕێگه‌خۆشكه‌ره‌ بۆ گه‌رده‌لوولی داهاتوو كه‌ ته‌واو زه‌وییه‌كه‌ بسڕێته‌وه‌.

Since 2000, the Meghna River has overtaken the coastline by 2.5 kilometers,

له‌ساڵی 2000 ه‌وه‌، ڕووباری مێگنا به‌بڕی 2.5 كیلۆمه‌تر كه‌ناره‌كه‌ی داپۆشیوه‌،

forcing many villagers to move inland or to nearby cities.

زۆری له‌ گوندنشینان كردووه‌ بۆ شوێنی دوور له‌ كه‌نار یاخود شاری نزیك بگوازنه‌وه‌.

Mohammadpur isn’t the only place where erratic weather

موحه‌ممه‌دپور تاكه‌ شوێن نییه‌ كه‌ كه‌شوهه‌وای نائاسایی

is impacting people’s mobility.

كاریگه‌ریی له‌سه‌ر جووڵه‌ی خه‌ڵكی هه‌بێت.

Repeated typhoons in the Philippines have displaced thousands from their homes.

باووبۆرانی به‌رده‌وام له‌ فلیپین هه‌زاران كه‌سی بێ ماڵ و حاڵ كردووه‌.

In Fiji, the government is already moving many coastal villages inland

له‌ فیجی، حكومه‌ت هه‌رزوو ده‌ستیكردوه‌ به‌ گواستنه‌وه‌ی چه‌ندین گوندنشین بۆ ناوه‌وه‌

to get ahead of predicted land loss.

بۆ پێشگرتن له‌ له‌ناوچوونی ئه‌و زه‌ویانه‌ی پێشبینی له‌ناوچوونیان لیده‌كرێت.

And in the United States,

له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان،

melting permafrost is causing chunks of the Alaskan coastline to erode.

توانه‌وه‌ی سه‌هۆڵ بووه‌ته‌ هۆی داخورانی به‌شێكی زۆری كه‌ناره‌كانی ئه‌لاسكا.

In some ways, this is nothing new.

له‌لایه‌كه‌وه‌، ئه‌مه‌ شتێكی نوێ نییه‌.

Humanity has always adapted to changing weather

هه‌میشه‌ مرۆڤایه‌تی خۆی له‌گه‌ڵ گۆڕانی كه‌شوهه‌وا گونجاندووه‌ و بۆ

and moved to regions that best support cultural lifestyles and livelihoods.

ئه‌و شوێنانه‌ باری كردووه‌ كه‌ هانی شێوازی ژیانی ڕۆشنبیری و بژێوی ژیانی باشتری داوه‌.

However, scientists agree that this rise in extreme weather

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، زاناكان كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م هه‌ڵكشانه‌ زۆره‌ی كه‌شوهه‌وا

is a by-product of Earth’s rapidly changing climate.

له‌ ئه‌نجامی لاوه‌كیی گۆڕانی خێرای كه‌شوهه‌وای زه‌وییه‌.

Global warming increases the frequency and intensity of storms, flooding and drought,

گه‌رمبوونی جیهانیی ڕێژه‌ و به‌هێزی گه‌رده‌لوول، زریان و وشكه‌ساڵیی زیادده‌كات

while also melting polar ice caps and raising sea levels.

له‌گه‌ڵ توانه‌وه‌ی كڵاوه‌ سه‌هۆڵینه‌ی جه‌مسه‌ری و به‌رزبونه‌وه‌ی ئاستی ده‌ریاكان

These factors are changing the environment much faster than they have in the past.

ئه‌م هۆكارانه‌ زۆر خێراتر وه‌ك له‌ پێشوو گۆڕانكاری له‌ ژینگه‌ دروست ده‌كه‌ن.

Even for communities with the resources to take action,

ته‌نانه‌ت ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی كه‌ره‌سته‌ی پێویستیان هه‌یه‌ بۆ كاركردن،

the variable pace and nature of these changes makes them difficult to adapt to.

هه‌نگاوه‌ گۆڕاوه‌كان و سروشتی ئه‌م گۆڕانه‌ واده‌كات خۆگونجاندن له‌گه‌ڵی قورس بێت.

And the vulnerable populations most impacted by climate change

و به‌زۆری دانیشتوانه‌ بی ده‌سه‌ڵاته‌كان كه‌ زیاتر كاریگه‌ری گۆڕانی كه‌شوهه‌وایان

are often those least responsible.

له‌سه‌ره‌ ئه‌وانه‌ن كه‌متر به‌رپرسیارێتیان له‌سه‌ره‌.

Many facing climate mobility live in farming and fishing communities

زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ڕووبه‌ڕووی گواستنه‌وه‌ی كه‌شوهه‌وا ده‌بن له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی جوتیاری و

in countries that generate dramatically fewer emissions

ڕاوه‌ ماسی له‌و وڵاتانه‌ ده‌ژین كه‌ ڕێژه‌ی ده‌رهاوێشتن كه‌متره‌

than their larger counterparts.

له‌چاو هاوشانه‌ گه‌وره‌تره‌كانیان.

Bangladesh is one such country.

به‌نگلادیش یه‌كێكه‌ له‌و وڵاتانه‌.

The nation has a unique combination of low-lying geography

ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ تێكه‌ڵه‌یه‌كی ناوازه‌ی له‌ جوگرافیایه‌كی نزم و

and heavily populated coastal regions.

شوێنی كه‌ناریی هه‌یه‌ كه‌ پڕاوپڕه‌ له‌ دانیشتوان.

Most of these vulnerable coastal families, like those in Mohammadpur,

زۆرترینی ئه‌و خێزانه‌ بی ده‌سه‌ڵاته‌ كه‌ناریانه‌،وه‌كو ئه‌وانه‌ی

don’t want to abandon their homes and livelihoods.

له‌ موحه‌ممه‌د پور ده‌ژین، نایانه‌وێت واز ماڵ و بژێوییان بێنن.

And for others, leaving Bangladesh isn’t financially practical.

بۆ هه‌ندێكیتر، جێهێشتنی به‌نگلادیش له‌ ڕووی داراییه‌وه‌ كرداریی نییه‌.

So to stay with their communities,

بۆیه‌ له‌پێناو مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌كه‌یان،

many have moved a few meters inland

زۆربه‌یان چه‌ند مه‌ترێكی كه‌متر بۆ ناوشار گواستویانه‌ته‌وه‌

and built more resilient homes on higher ground or elevated stilts.

خانووی سووكتریان دروست كردووه‌ له‌سه‌ر زه‌وی به‌رزتر یاخود ئه‌ستوونی به‌رز.

Others have tried to buy land on newly emerging islands in the delta,

هه‌ندێكیتر هه‌وڵی كڕینی زه‌ویان داوه‌ له‌و دورگه‌ تازه‌ له‌ ده‌لتاكه‌ په‌یدابوون

while some have sent family members to find work in nearby cities.

هه‌ندێكیش ئه‌ندامانی خێزه‌كانیان بۆ شاره‌ نزیكه‌كان ناردووه‌ بۆ دۆزینه‌وه‌ی كار.

A handful of individuals might even cross international borders,

ته‌نانه‌ت ژماره‌یه‌كی كه‌میشیان سنووره‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كانیان به‌زاندووه‌،

if they have family, friends, or work connections on the other side.

گه‌ر هاوڕێیه‌ك، خێزان، یاخود په‌یوه‌ندی كاریان هه‌بێت له‌وبه‌ر سنوور.

But many of the residents who’ve left are eager to return home.

به‌ڵام زۆربه‌ی ئه‌و دانیشتووانه‌ی كه‌ ڕۆیشتوون په‌رۆشی گه‌ڕانه‌وه‌ن.

Unfortunately, it's unclear when weather extremes will die down,

به‌داخه‌وه‌، ڕوون نییه‌ كه‌ی ئه‌م هه‌ڵكشانه‌ زۆره‌ی كه‌شوهه‌وا نامێنێت،

and the government has repeatedly delayed projects to build concrete embankments

حكومه‌تیش به‌رده‌وام پڕۆژه‌كانی دروستكردنی به‌نده‌ری كۆنكریتی دواخستووه‌

that would prevent further erosion.

كه‌ ده‌توانێت ڕێگری له‌ داخورانی زۆرتر بكات.

In other parts of the world,

له‌ هه‌ندێك به‌شی تری دونیا،

people couldn’t move inland even if they wanted to.

خه‌ڵك ناتوانێ ڕووه‌و ناوه‌وه‌ بگوازێته‌وه‌ ته‌نانه‌ت گه‌ر بشیانه‌وێت.

The low-lying Pacific Island nations of Kiribati and Tuvalu

ڕووبه‌ری وڵاتانی دوورگه‌ی زه‌ریای ئارامی نزم له‌ كریباتی ته‌نیا 811 كیلۆمه‌تر

are only 811 square kilometers and 26 square kilometers, respectively;

چوارگۆشه‌ و له‌ توڤالو 26 كیلۆمه‌تر چوارگۆشه‌یه‌، به‌دوای یه‌كدا:

so migration would mean moving to a different country altogether.

بۆیه‌ كۆچكردن به‌مانای گواستنه‌وه‌یه‌ بۆ وڵاتێكی ته‌واو جیاواز.

Instead, their governments and citizens have united

له‌بری ئه‌مه‌، حكومه‌ته‌كانیان و هاوڵاتیان یه‌كیان گرتووه‌ له‌

in physically, legally, and politically fortifying their countries.

پته‌وكردنی وڵاته‌كانیان له‌ڕووی ماددی، یاسایی، و سیاسیه‌وه‌.

Island residents are planting coastal mangrove forests,

دانیشووانی دورگه‌كان دارستانی مه‌نگرۆڤی كه‌ناراوی ده‌ڕوێنن،

and building up low-lying areas of land with dredged sand

شوێنی نزم دروست ده‌كه‌ن به‌ لمی هه‌ڵكۆڵدراو

to shield themselves against storms and rising sea levels.

تا خۆیان بپارێزن له‌ گه‌رده‌لوول و ئاستی به‌رزی ئاوی ده‌ریا.

And the islands’ governments have repeatedly lobbied on the global stage

به‌رپرسانی دوورگه‌كان به‌رده‌وام فشاری خستۆته‌ سه‌ر گۆڕه‌پانی نێوده‌وڵه‌تی له‌

for countries with the highest emissions to reduce pollution

پێناو ئه‌و وڵاتانه‌ی به‌رزترین ده‌رها- وێشته‌یان هه‌یه‌ بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی پیسبوون

and take responsibility for climate change.

و به‌رپرسیارێتی هه‌ڵبگرن له‌پێناو گۆڕانی كه‌شوهه‌وا.

The challenges facing each coastal community are unique,

ئه‌و به‌ره‌نگارییانه‌ی ڕووبه‌ڕووی هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی كه‌ناری ده‌بن ناوازه‌ن،

and the diversity of the people's experiences can make climate mobility

و فره‌چه‌شنی له‌ ئه‌زموونی خه‌ڵكی ده‌توانێت گواستنه‌وه‌ی كه‌شو هه‌وا

a difficult phenomenon to measure and define.

بكاته‌ دیارده‌یه‌ك كه‌ گران بێت پێناسه‌ بكرێت و بپێورێت.

But as new communities are endangered by extreme weather,

به‌ڵام به‌هۆی ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی نوێ ڕووبه‌ڕووی مه‌ترسی ده‌بنه‌وه‌ به‌هۆی

it’s more important than ever to listen to those

كه‌شوهه‌وای قورس، له‌ هه‌موو كاتێك گرنگتره‌ كه‌ گوێ له‌و كه‌سانه‌ بگرین

on the front lines of this crisis.

كه‌ له‌ هێڵی پێشه‌وه‌ی قه‌یرانه‌كانن.