What would happen if everyone stopped eating meat tomorrow? - Carolyn Beans

871,225 views ・ 2023-10-05

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Nang Yin Mu Aung Reviewer: Sanntint Tint
00:07
Let's explore a hypothetical together.
0
7003
2169
အငြင်းပွားစရာကိစ္စတစ်ခုကို အတူလေ့လာကြရအောင်။
00:09
There are over four times as many livestock as people.
1
9213
3003
ကြက်ဘဲကောင်ရေဟာ လူသားဦးရေထက် ၄ ဆ ပိုများပါတယ်။
00:12
Farmed cattle alone weigh nearly ten times as much
2
12341
2962
ကျွဲနွားအကောင်ရေ တစ်ခုတည်းနဲ့တင် တောရိုင်းနို့တိုက်သတ္တဝါတွေရဲ့
00:15
as all wild mammals combined.
3
15303
1877
စုစုပေါင်းအရေတွက်ထက် ၁၀ဆ ပိုများနေပါပြီ။
00:17
So imagine if a wizard of meatless dining suddenly appeared
4
17388
3420
အသားငါးမပါတဲ့အစားအသောက်တွေကိုဖန်ဆင်းတဲ့ မှော်ဆရာပေါ်လာတယ်လို့စိတ်ကူးယဉ်ကြည့်ပါ။
00:20
and with one wave of a wand wiped away all meat from our shelves—
5
20808
3837
သူ့မှော်ကြိမ်လုံးတချက်အဝှေ့မှာ မီးဖိုထဲက အသားငါးတွေ အားလုံးပျောက်သွားပြီး
00:24
along with any desire to eat it.
6
24645
1836
အသားစားချင်စိတ်တွေပါ ပျောက်သွားမယ်ပေါ့။
00:26
Farm animals destined for food vanish— whisked away to another planet.
7
26731
4254
စားဖို့ရည်ရွယ်မွေးမြူထားတဲ့တိရစ္ဆာန်တွေ ပျောက်ကွယ်သွားပြီး လက်ဖျောက်တချက်အတီးမှာ
00:31
What happens in the following days, years, and even millennia?
8
31235
3462
တခြားဂြိုဟ်ဆီပို့လိုက်တယ်။ နောင်ရက်၊နှစ်၊ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာမှာဘာတွေဖြစ်လာမလဲ။
00:35
Overnight, food related greenhouse gas emissions drop by about 63%.
9
35323
5464
ညတွင်းချင်းပဲ အစားသောက်ကြောင့်ထွက်တဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့က ၆၃%လောက်ကျဆင်းသွားမယ်။
00:40
We no longer get protein and key nutrients
10
40828
2503
နှစ်စဉ် စားသုံးဖို့ ပြုပြင်ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကြက်ကောင်ရေဘီလီယံ၇၀၊၁.၅ ဘီလီယံရှိတဲ့ဝက်တွေ
00:43
from the approximately 70 billion chickens, 1.5 billion pigs,
11
43331
4713
မီလီယံ ၃၀၀ ချီတဲ့ ကျွဲနွားတွေနဲ့ ငါးနဲ့အခွံမာငါး တန်ချိန်၂၀၀ လောက်က ရနေတဲ့
00:48
300 million cattle, and 200 million tons of fish and shellfish
12
48419
4254
အဓိကအာဟာရတွေနဲ့ အသားဓာတ်တွေကို
00:52
processed for consumption each year.
13
52673
1919
ကျွန်မတို့ မရတော့ဘူး။
00:54
To help fill this nutritional gap,
14
54884
1919
ဒီအာဟာရကွက်လပ်ကိုဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ရာ
00:56
our demand for fruits, vegetables, and legumes go up—
15
56803
3545
ကျန်းမာစွာနေထိုင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အာဟာရ ဓာတ်အားလုံးပါတယ်လို့ အာဟာရပညာရှင်
01:00
a diet that most dietitians agree contains all of the nutrients we need
16
60723
4463
အများစုက သဘောတူထားတဲ့ သီးနှံ၊ အသီးအရွက်နဲ့ ပဲမျိုးစုံတွေရဲ့
လိုအပ်ချက်တွေကလိုက်ပြီးမြင့်တက်လာမယ်။
01:05
for a healthy life.
17
65186
1126
01:06
But initially there aren’t enough of these foods to go around.
18
66479
3253
အစပိုင်းမှာတော့ အစားသောက်တွေက လုံလုံလောက်လောက်မရှိဘူးပေါ့။
ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်မြင့်တက်လာတာနဲ့အမျှ ကုန်ထုတ်စရိတ်တွေတရှိန်ထိုးမြင့်တက်လာမယ်။
01:10
The rise in demand causes produce costs to soar.
19
70233
3003
01:13
In regions like Mongolia,
20
73361
1626
ရာသီဥတုကြမ်းတာကြောင့် အသီးအနှံတွေ စိုက်ပျိုးဖို့
01:14
where the harsh environment makes it difficult to grow vegetables,
21
74987
3254
ခက်ခဲတဲ့ မွန်ဂိုလီးယားလို ဒေသမျိုးတွေမှာဆို
01:18
a sudden lack of meat leaves people with little to eat.
22
78241
3086
ရုတ်တရက်ကြီးအသားတွေသာမရှိတော့ရင် လူတွေအတွက် အခြားစားစရာ သိပ်မရှိတော့ဘူး။
01:21
Cultures built around meat lose their foundations.
23
81994
2837
အသားစားခြင်းပေါ် တည်မှီထားတဲ့ယဉ်ကျေးမှုတွေ မှာ အခြေတည်အုတ်မြစ်တွေဆုံးရှုံးမယ်။
01:25
Members of salmon-eating tribes in the Pacific Northwest of the United States,
24
85248
3795
ဥပမာ အမေရိကန်ပြည် ပစိဖိတ် အနောက်မြောက်မှာနေထိုင်တဲ့ ဆယ်လ်မွန်ငါးစား
လူမျိုးစုဝင်တွေအတွက် ဒါဟာ အာဟာရနဲ့အလုပ်အကိုင်တွေသာမက
01:29
for example, lose not only sustenance and livelihoods,
25
89043
3420
သူတို့ဘာသာရေးရဲ့မရှိမဖြစ်အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုကိုပါ ဆုံးရှုံးသွားပါတယ်။
01:32
but an integral component of their religion.
26
92463
2294
တစ်စတစ်စ လျော့ပါးလာတဲ့ ငါးအရည်အတွက်ကြောင့် နဂိုကတည်းက အလုပ်ကိုင် ယိုင်နဲ့နေတဲ့
01:35
Tens of millions of anglers lose work that was already threatened
27
95299
3295
01:38
by dwindling fish populations.
28
98594
1919
သန်းပေါင်းများစွာသော ငါးမျှားသမားတွေ အလုပ်ကိုင်မရှိဖြစ်မယ်။
01:40
As the meat industry collapses,
29
100680
1793
သားငါးထုတ်လုပ်ငန်းပြိုလဲသွားတာနဲ့
01:42
many households in developing countries are left scrambling for income
30
102473
3837
တချိန်ကမွေးမြူရေးကနေ ဝင်ငွေရနေတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံကအိမ်ထောင်စုတွေဟာ
01:46
that once came from livestock farming.
31
106310
2086
ဝင်ငွေရဖို့ ရုန်းကန်ရတော့မယ်။
01:48
Some meat producers shift to agricultural crops,
32
108813
2836
အသားထုတ်လုပ်သူတွေဟာ လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံပြောင်းထုတ်မယ်၊
01:51
which leave workers— and neighboring communities—
33
111649
2753
ဒီလိုကြောင့် အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရပ်ရွာဟာ မွေးမြူရေးနဲ့ဆက်စပ်တဲ့
01:54
less susceptible to respiratory diseases associated with livestock production.
34
114402
4045
အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနိုင်မှုနည်းသွားမယ်။
01:58
As crop agriculture expands, prices come down.
35
118990
3044
သီးနှံစိုက်ပျိုးရေး တိုးချဲ့လာတာနဲ့အမျှ ဈေးတွေကျလာမယ်။
02:02
Ultimately, vegetarianism becomes less expensive than meat-eating
36
122160
3795
အခြေခံအားဖြင့် နိုင်ငံအတော်များများမှာ သတ်သတ်လွတ်စားခြင်းဟာ အသားစားခြင်းထက်
02:05
in most countries.
37
125955
1418
ကုန်ကျမှုနည်းပါတယ်။
02:07
Luckily, we don’t need to clear new farmland to grow all this food.
38
127748
3629
ကံကောင်းတာကဒီအစားအစာတွေ စိုက်ပျိုးဖို့ လယ်ယာမြေအသစ်တွေ ရှင်းလင်းဖို့ မလိုတာပါပဲ။
02:11
Without animals raised for meat,
39
131460
1836
အသားစားဖို့အတွက် တိရစ္ဆာန်တွေမမွေးတော့ရင်၊
02:13
land that had been used to grow feed is now available.
40
133296
3044
သူတို့ကိုအစာကျွေးဖို့ သုံးခဲ့တဲ့ မြေတွေကို ခုချိန်မှာ ပြန်အသုံးပြုနိုင်ပါပြီ။
02:16
All things considered, our new diets require less land and water.
41
136632
4046
ဘယ်လိုပဲတွေးတွေးဒီအစားသောက်ပုံစံသစ်အတွက် မြေတွေ ရေတွေ သိပ်သုံးဖို့ မလိုပါဘူး။
ခြေလေးချောင်းသား စားခြင်းကြောင့်ဖြစ်တတ်တဲ့
02:21
Millions of deaths are avoided every year,
42
141387
2377
02:23
thanks in part to lower rates of heart disease, cancer,
43
143764
3003
နှလုံးရောဂါ၊ ကင်ဆာနဲ့ အခြားရောဂါတွေ လျော့နည်းလာတာကြောင့် နှစ်စဉ်
02:26
and other conditions associated with red meat consumption.
44
146767
3045
လူသန်းပေါင်းများစွာ သေဆုံးမှုတွေကို ရှောင်ရှားလာနိုင်မယ်။
02:29
We no longer contract new pathogens from wild animals hunted for food,
45
149937
4004
အမဲလိုက်လို့ရလာတဲ့တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်တွေက ရောဂါပိုးအသစ်တွေ မကူးစက်တော့ဘူး။
02:33
or novel influenza viruses from farmed pigs,
46
153941
3003
မွေးမြူရေးဝက်တွေဆီက တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်သစ်တွေလည်းမရတော့ဘူး
02:36
or drug-resistant superbugs that develop in beef cattle
47
156944
3504
ပဋိဇီဝဆေး ကာကွယ်တိုက်ကျွေးထားတဲ့ အမဲသားတွေမှာပေါက်ပွားတတ်တဲ့ ဆေးယဉ်ပါးနေတဲ့
02:40
that have been preemptively fed antibiotics.
48
160448
2461
အဆင့်မြင့်ပိုးတွေလည်း မကူးစက်တော့ဘူး။
နှစ်တွေကြာလာတာနဲ့အမျှ တိရိစ္ဆာန်စားကျက် ဆုံးရှုံးတာ၊ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုတာနဲ့အခြား
02:43
As the years pass, global biodiversity rises
49
163492
3379
02:46
as habitat loss, pesticide use, and other pressures from agriculture subside.
50
166871
4546
စိုက်ပျိုးရေးဖိအားတွေလျော့သွားတဲ့အခါ၊ ကမ္ဘာ့ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲတွေမြင့်တက်လာမယ်
အမေဇုံဌက်တွေအဖို့ ပျံသန်းဖို့ တောအုပ်တွေ များလာမယ်
02:51
Amazonian birds have more forest to fly over.
51
171584
2669
မွေးမြူတိရစ္ဆာန်တွေအနားကပ်ချောင်းမြောင်း လို့ဆိုပြီး ချီတာတွေကို ပစ်ခတ်တာနည်းလာမယ်။
02:54
Fewer cheetahs are shot for stalking too close to livestock.
52
174420
3253
02:57
Bee, wasp, and butterfly communities thrive as natural areas expand.
53
177798
4797
သဘာဝနယ်မြေများ တိုးချဲ့လာတာနဲ့အမျှ ပျားတွေ နကျယ်ကောင်နဲ့ လိပ်ပြာအရည်အတွက်တွေတိုးမယ်။
နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ အင်းဆက်ဝတ်မှုန်ကူးထားတဲ့ သီးနှံတွေ အထွက်နှုန်း မြင့်မားလာမယ်။
03:03
In turn, insect-pollinated crops produce higher yields.
54
183429
3629
ပင်လယ်နေမျိုးစိတ်များစွာဟာအလွန်အကျွံဖမ်းရာ ကလွတ်မြောက်ပြီးပြန်လည်ရှင်သန်လာမယ်။
03:07
Many ocean species rebound from overfishing.
55
187183
2919
သမိုင်းတလျှောက်မှာ သားသတ်လွတ်စားတဲ့နေရာမှာ နေကြတဲ့ လူသားတွေမှာ
03:10
Throughout history, humans in traditionally vegetarian regions
56
190394
3170
မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေ ဆင့်ကဲဖြစ်လာတယ်။
03:13
have evolved a genetic mutation
57
193564
1794
ဒီပြောင်းလဲတွေကြောင့် အပင်ကရတဲ့အဆီတွေကို ပိုပြီးထိထိရောက်ရောက် ချေဖျက်ပေးနိုင်တယ်။
03:15
that helps them more efficiently process fats from plants.
58
195358
3086
03:18
So over thousands of years,
59
198569
1543
ဒါကြောင့် နှစ်ထောင်ချီကြာလာရင်၊
03:20
our bodies may evolve to make the most of our veggies.
60
200112
2795
လူခန္ဓာကိုယ်ဟာာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာပြီး အသီးအနှံတွေကနေအကျိုးများစွာရလာမှာပါ။
03:22
Or we may lose some adaptations, like the ability to extract iron from meat.
61
202949
4462
အသားကနေသံဓာတ်ရနိုင်စွမ်းတွေလိုဆီလျော် ပြောင်းလဲတတ်မှုတချို့ပါဆုံးရှုံးနိုင်တယ်။
03:27
Of course, a wizard will not turn our world meatless.
62
207787
3086
အသားငါးမရှိတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုဖြစ်သွားအောင် ဘယ်မှော်ဆရာမှ လုပ်နိုင်စွမ်းမရှိပါဘူး။
03:30
Though many individuals are choosing to go vegetarian,
63
210915
2794
လူအချို့က သက်သတ်လွတ်စားဖို့ ရွေးချယ်ပေမဲ့၊
03:33
globally, meat eating is still on the rise.
64
213709
2545
တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာမှာတော့ အသားစားခြင်းဟာ မြင့်တက်နေဆဲပါ။
03:36
This trend spells trouble for our climate.
65
216462
2336
ဒီလိုအဖြစ်တွေကြောင့် ဥတုရာသီတွေပျက်စီးရတယ်။
03:38
Even if we suddenly stopped burning fossil fuels,
66
218798
2669
လောင်စာဆီတွေသုံးတာ ရုတ်တရက်ရပ်တန့်လိုက်မယ်ဆိုရင်တောင်
03:41
business as usual food systems paired with a growing population
67
221467
3378
တိုးပွားလာတဲ့လူဦးရေနဲ့အတူပါလာမယ့် ပုံမှန်စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းတွေဟာ
03:44
would push global temperatures over 1.5°C by the end of the century.
68
224845
4797
ရာစုနှစ်အကုန်မှာ ကမ္ဘာအပူချိန်ကို ၁.၅°Cအထိ ရောက်အောင်တွန်းပို့လိမ့်မယ်။
အကြီးဆုံးလက်သည်ကတော့ ကျွဲနွားအုပ်တွေပါ။
03:49
Cattle are the biggest culprit.
69
229809
1710
03:51
Beef and dairy production are responsible for over 60% of all food-based emissions,
70
231519
4755
စားသောက်ကုန်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုရဲ့ ၆၀%ဟာအမဲသားနဲ့နို့ထွက်
03:56
while only providing around 18% of the world's calories.
71
236274
3336
ထုတ်ကုန်တွေဆီကလာပါတယ်။ဒီအတွက်ပြန်ရတဲ့အစား သောက်ကတော့ တကမ္ဘာလုံးရဲ့ ၁၈ %စာပဲရပါတယ်။
03:59
In fact, diets containing modest portions of meats like chicken
72
239819
3795
တကယ်တော့နို့ထွက်ပစ္စည်းပါဝင်နှုန်းများတဲ့ သက်သတ်လွတ်အစားသောက်တွေဟာ ကြက်သားလို
04:03
often produce less greenhouse gas than vegetarian diets high in dairy.
73
243614
4046
အသားမျိုးနည်းနည်းပဲပါတဲ့အစားသောက်ထက်စာရင် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ပိုထွက်စေပါတယ်။
04:07
Reducing beef, cheese, and milk consumption could go a long way
74
247785
3462
အမဲသား၊ဒိန်ခဲနဲ့နိ့သောက်တာလျှော့ချခြင်း ကြောင့်အောင်မြင်မှုရလဒ်ကောင်းတွေရလာမှာပါ။
04:11
toward achieving many of the benefits of a meatless world—
75
251247
2878
အသားမဲ့ကမ္ဘာရဲ့အကျိုးများစွာကိုလည်း ဖြစ်ထွန်းစေမှာပါ။
04:14
no magic required.
76
254125
1626
ဘာမှော်အစွမ်းမှ မလိုအပ်ပါဘူး။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7