How did Dracula become the world's most famous vampire? - Stanley Stepanic

Translator: Kay Khaing Aung Reviewer: Sanntint Tint

How did Dracula become the world's most famous vampire?

Dracula ဟာ ကမ္ဘာ့အကျော်ကြားဆုံး သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ဘယ်လိုဖြစ်လာခဲ့သလဲ

More than 100 years after his creator was laid to rest,

သူ့ရဲ့ ဖန်တီးရှင်ကြီး ကြွေလွင့်ပြီး နှစ်ပေါင်းရာချီကျော် ကြာသည်အထိ

Dracula lives on as the most famous vampire in history.

Dracula ဟာ သမိုင်းမှာ အကျော်ကြားဆုံး သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်အဖြစ် ရှင်သန်နေပါသေးတယ်

But this Transylvanian noble,

ဒါပေမဲ့ ဒီ Transylvanian ဝတ္ထုကတော့

neither the first fictional vampire nor the most popular of his time,

ပထမဦးဆုံး စိတ်ကူးယဉ် သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဝတ္တု လည်းမဟုတ်

သူ့ခေတ်အခါက အကျော်ကြားဆုံးဝတ္တုလည်း မဟုတ်ခဲ့တဲ့ ဝတ္တုဟာ

may have remained buried in obscurity if not for a twist of fate.

ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းကြောင့်သာမဟုတ်ခဲ့ရင် မထင်မရှားအဖြစ်နဲ့ တိမ်မြုပ်သွားလောက်မှာပါ

Dracula's first appearance was in Bram Stoker's 1897 novel of the same name.

Dracula ဇာတ်ကောင်ဟာ Bram Stoker ရဲ့ ၁၈၉၇ ခုနှစ်က ထွက်ရှိခဲ့တဲ့

နာမည်တူဝတ္တုမှာ စတင်ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်

But that was far from the beginning of vampire myths.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဒဏ္ဍာရီတွေရဲ့ အစချီရာ ဇာတ်လမ်းနဲ့တော့ မသက်ဆိုင်ခဲ့ပါဘူး

Blood-sucking monsters had already been part of folklore for at least 800 years.

ရိုးရာပုံပြင်တွေမှာ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ပါရှိလာခဲ့တာဆိုရင်

အနည်းဆုံး နှစ် ၈၀၀ လောက် ရှိခဲ့ပါပြီ

It was Slavic folklore that gave us the word vampire,

စလဗ်ရိုးရာပုံပြင်တွေကနေ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် စကားလုံးကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး

or "upir" in Old Russian.

ရှေးဟောင်း ရုရှားဘာသာစကားမှာတော့ upir လို့ အမည်ရပါတယ်

The term's first known written mention comes from the 11th century.

အားလုံးသိထားကြတဲ့ ဝေါဟာရအရေးအသားကိုတော့ ၁၁ ရာစုမှာ စတင်ညွှန်းဆိုခဲ့ပါတယ်

Vampire lore in the region predated Christianity's arrival

အရပ်ထဲက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဇာတ်လမ်းဟာ

ခရစ်ယာန်ဘာသာထက် အလျင်ပေါ်ခဲ့ပြီး

and persisted despite the church's efforts to eliminate pagan beliefs.

အသင်းတော်က ဒိဋ္ဌိအယူဝါဒတွေကိုဖယ်ရှားပစ်ရေး အားထုတ်တဲ့ကြားထဲက ရှိမြဲရှိနေခဲ့ပါတယ်

Stories of vampires originated from misinterpretations of diseases,

သွေးစုပ်ကောင်ဇာတ်လမ်းတွေဟာ ဒီလိုအနာရောဂါတွေကို

အဓိပ္ပာယ်ကောက်လွဲတာကနေ စတင်ခဲ့ပါတယ်

such as rabies,

ခွေးရူးပြန်ရောဂါ

and pellagra,

ပယ်လဂရာရောဂါ နဲ့

and decomposition.

ဆွေးမြည့်ပျက်စီးခြင်း တွေကနေပေါ့

In the case of the latter, gasses swelling the body and blood oozing from the mouth

ဆွေးမြည့်ပျက်စီးတာမှာ အစာအိမ်ထဲက ဂတ်စ်တွေကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ဖောရောင်ပြီး

ပါးစပ်ကနေ သွေးယိုစိမ့်တာတွေ ဖြစ်တာကြောင့်

could make a corpse look like it had recently been alive and feeding.

အလောင်းကောင်ဟာ အသက်ရှင်လျက်ရှိနေပြီး အစာစားသုံးတဲ့ပုံ ပေါက်နေစေပါတယ်

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေကို သာမန်ထက် ပိုရှည်လျားတဲ့

Vampires were describe as bloated with overgrown teeth and nails.

သွားတွေ လက်သည်းတွေနဲ့ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်

ဒါဟာ သေရွာပြန် ဖြစ်စဉ်ကို တားဆီးဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့

This gave rise to many rituals intended to prevent the dead from rising,

ရိုးရာအစီအရင်တွေကို ပြုလုပ်လာစေခဲ့ပါတယ်

ရုပ်အလောင်းကို ကြက်သွန်ဖြူ သို့ ဘိန်းစေ့တွေနဲ့ သိပ်ပြီးဖြစ်ဖြစ်

such as burying bodies with garlic or poppyseeds,

ငုတ်တိုင်နဲ့ ထိုးစိုက်ပြီးဖြစ်ဖြစ်

as well as having them staked,

မီးမြှိုက်ပြီးဖြစ်ဖြစ်

burned,

ကိုယ်အင်္ဂါဖြတ်တောက်ပြီးဖြစ်ဖြစ် မြှုပ်နှံပြီးတော့ပါ

or mutilated.

Vampire lore remained a local phenomenon until the 18th century

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဇာတ်လမ်းဟာ ဒေသခံ ဖြစ်ရပ်ဆန်းကျယ်တစ်ခုအဖြစ်

ဆက်ရှိနေတာမှာ ၁၈ ရာစုမတိုင်ခင်

when Serbia was caught in the struggle between two great powers,

ဆားဘီးယားနိုင်ငံဟာ အင်အားပြိုင်လျက်ရှိတဲ့ အာဏာရ အင်အားကြီးအစု ၂ စုဖြစ်တဲ့

the Habsburg Monarchy

Habsburg ဘုရင့်အနွယ်ဝင်အုပ်စုနဲ့

and Ottoman Empire.

Ottoman အင်ပါယာအစုအကြား ကြားညှပ်မိချိန်အထိပါပဲ

Austrian soldiers and government officials observed and documented

သြစတြီးယားစစ်သားတွေနဲ့ အစိုးရ အရာရှိမင်းတွေဟာ ဒေသခံတွေရဲ့

တစ်မူထူးခြားတဲ့ မြေမြှုပ်ခြင်းဓလေ့ကို သတိပြုမိပြီး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြရာကနေ

the strange local burial rituals,

and their reports became widely publicized.

သူတို့ရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေဟာ လူသိရှင်ကြား ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပါတော့တယ်

The resulting vampire hysteria got so out of hand that in 1755,

အကျိုးဆက်အနေနဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်လို့ ဆိုလိုက်တာနဲ့ စိတ်ခြောက်ခြားပြီး

ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရတွေ ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် ၁၇၅၅ ခုနှစ်မှာ

the Austrian Empress was forced to dispatch her personal physician.

သြစတြီးယားဧကရီဟာ နန်းတွင်းသမားတော်ကို ပင့်ခေါ်ခိုင်းစေရတဲ့အထိပါပဲ

သမားတော်ကိုယ်တိုင် လေ့လာပြီးနောက်မှာတော့

He investigated and put an end to the rumors

သိပ္ပံနည်းကျသေချာတဲ့ ချေပချက်ထုတ်ခဲ့ပြီး ကောလာဟလတွေကို အဆုံးသတ်သွားစေခဲ့ပါတယ်

by publishing a thorough, scientific refutation.

The panic subsided, but the vampire had already taken root

အထိတ်တလန့်ဖြစ်မှုတွေ လျော့ကျသွားပေမဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဇာတ်လမ်းဟာ

in Western Europe's imagination,

အနောက်ဥရောပ အခြေစိုက် စိတ်ကူးစိတ်သန်းကောင်းတဲ့ လက်ရာတွေဖြစ်တဲ့

spawning works like "The Vampyre" in 1819,

၁၈၁၉ ခုနှစ်ထုတ် The Vampyre ဆိုတဲ့ဝတ္ထု နဲ့

and Joseph Sheridan Le Fanu's "Carmilla" in 1872.

Joseph Sheridan Le Fanu ရဲ့ လက်ရာဖြစ်တဲ့

၁၈၇၂ ခုနှစ်ထုတ် Carmilla ဝတ္ထုတွေမှာ အမြစ်တွယ်သွားခဲ့ပါပြီ

This book would greatly influence a young Irish drama critic named Bram Stoker.

ဒီစာအုပ်ဟာ အိုင်းရစ်လူမျိုး သက်နုပြဇာတ်ဝေဖန်ရေးဆရာဖြစ်တဲ့

Bram Stoker အပေါ် အကြီးအကျယ်လွှမ်းမိုးလာမှာပါ

Stoker, who was born in Dublin in 1847,

ဒပ်ဗလင်မြို့ဇာတိ ၁၈၄၇ ခုနှစ်ဖွားဖြစ်သူ Stoker ဟာ

was famously bedridden with an unknown illness until the age of seven.

အမည်မသိရောဂါတစ်ခု စွဲကပ်ခဲ့တာကြောင့်

အသက် ၇ နှစ် မပြည့်ခင်အထိ အိပ်ရာထဲ လှဲနေခဲ့ရပါတယ်

During that time, his mother told him folktales

အဲဒီကာလအတွင်းမှာပဲ သူ့ရဲ့အမေဟာ သူ့ကို ရှေးရိုးပုံပြင်တွေနဲ့

and true tales of horror,

ကြောက်မက်ဖွယ် ဖြစ်ရပ်မှန်ပုံပြင်တွေအပါအဝင်

including her experiences during an outbreak of cholera in 1832.

ကာလဝမ်းရောဂါ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ၁၈၃၂ ခုနှစ်က ကိုယ်တွေ့အဖြစ်အပျက်တွေကို ပြောပြခဲ့ပါတယ်

အဲဒီလိုပြောပြရာမှာ တောင်ပုံရာပုံ အုတ်ဂူတွေမှာ အရှင်လတ်လတ်မြေမြှုပ်ခံရတဲ့

There, she described victims buried alive in mass graves.

ဒုက္ခသည်တွေအကြောင်းလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်

Later in his life, Stoker went on to write fantasy, romance, adventure stories,

သူ့ဘဝနှောင်းပိုင်းကာလမှာတော့ Stoker ဟာ

စိတ်ကူးယဉ် အချစ်ဇာတ်လမ်း နဲ့ စွန့်စားခန်းဝတ္ထုတွေကို ရေးဖြစ်ခဲ့ပြီး

and, in 1897, "Dracula."

၁၈၉၇ ခုနှစ်မှာတော့ Dracula ဆိုတဲ့ ဝတ္ထုကို ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်

Although the book's main villain and namesake

ဝတ္ထုပါ အဓိကဗီလိန်နဲ့ နာမည်တူဟာ

is thought to be based on the historical figure of Vlad III Dracula,

Vlad III Dracula ခေါ် Vlad the Impaler ရဲ့ သမိုင်းနောက်ခံပုံရိပ်ကို

or Vlad the Impaler,

မှီငြမ်းထားတယ်လို့ ထင်မှတ်ရပေမဲ့လည်း

the association is mostly just that they share a name.

ဝတ္ထုပါ အကြောင်းအရာအရ နာမည်တူ သုံးထားရုံမျှသာဖြစ်ပါတယ်

Other elements and characters were inspired directly and indirectly

တခြားအကြောင်းအရာတွေနဲ့ ဇာတ်ကောင်တွေကိုတော့

တိုက်ရိုက်တစ်နည်း သွယ်ဝိုက်၍တစ်ဖုံ

by various works in the Victorian Era,

ဝိတိုရိယခေတ်မှာ ထွက်ရှိခဲ့တဲ့ စာပေလက်ရာတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့

The Mysterious Stranger ဝတ္ထုကို မှီငြမ်းပြီး ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်

such as "The Mysterious Stranger."

The novel, upon release, was only a moderate success in its day,

ဝတ္ထု ထုတ်ဝေပြီးပြီးချင်းကာလမှာ အောင်မြင်မှု အတန်အသင့်သာ ရရှိခဲ့ပြီး

nor was it even Stoker's most well-known work,

Stoker ရဲ့ နာမည်အကြီးဆုံး စာပေလက်ရာ မဖြစ်ခဲ့တဲ့အပြင်

mentioned only briefly in a 1912 obituary.

၁၉၁၂ ခုနှစ်ထုတ် နာရေးသတင်းမှာလည်း အတိုချုပ်အနေနဲ့သာ ဖော်ပြခံခဲ့ရပါတယ်

But a critical copyright battle would completely change Dracula's fate,

ဒါပေမဲ့ စာမူ မူပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာ ရယူမှုဟာ

Dracula ဝတ္ထုရဲ့ ကံကြမ္မာကို အပြီးတိုင်ပြောင်းလဲပေးနိုင်ပြီး

and catapult the character into literary renown.

ထူးခြားတဲ့ဇာတ်ကောင်မျိုးကို နာမည်ကျော် စာပေလက်ရာအဖြစ် တွန်းတင်ပေးနိုင်ပါတယ်

In 1922, a German studio adapted the novel into the now classic silent film "Nosferatu"

၁၉၂၂ ခုနှစ်မှာတော့ ဂျာမန်ရုပ်ရှင် စတူဒီယိုကြီးတစ်ခုကနေ Dracula ဝတ္ထုကို

ဂန္ထဝင်တွင်သွားစေမယ့် အသံတိတ်ရုပ်ရှင် Nosferatu အဖြစ်

without paying royalties.

မူပိုင်ခ ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်

Despite changes in character names and minor plot points,

ဇာတ်ကောင်နာမည်တွေနဲ့ ထူးမခြားနား ဇာတ်ကွက်လေးတွေကို ပြောင်းလိုက်တာကလွဲလို့

တုနှိုင်းထားမှန်း သိသာခဲ့တာကြောင့်

the parallels were obvious, and the studio was sued into bankruptcy.

စတူဒီယိုဟာ ဒေဝါလီခံရသည်အထိ တရားစွဲဆိုခံခဲ့ရပါတယ်

To prevent more plagiarism attempts,

နောက်ထပ် ကူးယူခံရမှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက်

Stoker's widow decided to establish copyright

ကွယ်လွန်သူ Stoker ရဲ့ ဇနီးဖြစ်သူဟာ

Dracula ဝတ္ထုကို ပြဇာတ်အဖြစ် တင်ဆက်တာမှာ

over the stage version of "Dracula"

မူပိုင်ခွင့်ဖြန့်ချိဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး

by approving a production by family-friend Hamilton Deane.

အတွင်းမိတ်ဆွေ Hamilton Deane ကို ထုတ်လုပ်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်

Although Deane's adaptation made drastic cuts to the story,

Deane ရဲ့ ပြဇာတ်ဇာတ်ညွှန်းမှာ မူရင်းနဲ့ ကွဲထွက်တာတွေရှိခဲ့ပေမဲ့လည်း

it became a classic,

ဘရော့ဒ်ဝေးပြဇာတ်ရုံကြီးမှာ Bela Lugosi ရဲ့ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့မှု ကျေးဇူးနဲ့

thanks largely to Bela Lugosi's performance on Broadway.

ဂန္ထဝင် စာရင်းဝင်ခဲ့ပါတယ်

Lugosi would go on to star in the 1931 film version by Universal,

Lugosi ဟာ Universal ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီရဲ့ ၁၉၃၁ ခုနှစ်ထွက်

ရုပ်ရှင်ဗားရှင်းမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့ပြီး

lending the character many of his signature characteristics.

သူ့ရဲ့ ပီပြင်လှတဲ့ သရုပ်ဆောင်ချက်တွေနဲ့ ဇာတ်ကောင်ကို အားဖြည့်ပေးခဲ့ပါတယ်

And since then, Dracula has risen again in countless adaptations,

အဲဒီအချိန်ကစပြီး Dracula ဇာတ်ကောင်ဟာ မရေမတွက်နိုင်တဲ့ ကိုးကားချက်တွေကြားမှာ

finding eternal life far beyond the humble pages of his birth.

တစ်ဖန်ပြန်လည် အသက်ဝင်လာခဲ့ပြီး

စာမျက်နှာတွေထဲက အညတရဖြစ်တည်မှုထက်သာလွန်တဲ့ အဆုံးအစမဲ့ဘဝကို ရှာဖွေတွေ့ရှိသွားပါတော့တယ်