Why didn’t this 2,000 year old body decompose? - Carolyn Marshall

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

In 1984, two field workers discovered a body in a bog outside Cheshire, England.

၁၉၈၄ မှာ သုတေသီ ၂ယောက်က အင်္ဂလန် Cheshire အပြင်က စိမ့်မြေမှာ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုတွေ့တယ်။

Officials named the body the Lindow Man

အာဏာပိုင်တွေက ဒါကို Lindow Man လို့ အမည်ပေးပြီး

and determined that he’d suffered serious injuries,

သူဟာ အပြင်းအထန် ထိုးနှက်ခံရတာ၊ လည်မျိုညှစ်ခံရတာ အပါအဝင်

including blunt trauma and strangulation.

စိုးရိမ်ရတဲ့ ဒဏ်ရာတွေ ခံစားခဲ့ရတယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

But the most shocking thing about this gruesome story

ဒါပေမဲ့ ဒီစက်ဆုပ်ဖွယ်ရာ ဇာတ်လမ်းရဲ့ ထိတ်လန့်စရာအဖြစ်ဆုံးက

was that they were able to determine these details from a body over 2,000 years old.

နှစ် ၂၀၀၀ ကျော် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုကနေ ဒီအသေးစိတ်တွေကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့တာပါ။

Typically, decomposition would make such injuries hard to detect

ပုံမှန်ကတော့ ဆွေးမြည့်တာက အစောပိုင်း သီတင်းပတ်တွေက မြှုပ်တဲ့

on a body buried just weeks earlier.

ခန္ဓာမှာ ဒီလိုဒဏ်ရာတွေကို တွေ့ရှိဖို့ ခက်ခဲစေမှာပါ။

So why was this corpse so perfectly preserved?

ဒီတော့ ဘာကြောင့် ဒီအလောင်းဟာ ဒီလောက် ပကတိအတိုင်း တာရှည်ခံနေတာလဲ။

And why don't all bodies stay in this condition?

ဘာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အားလုံးဟာ ဒီအခြေအနေမှာ ရှိမနေတာလဲ။

The answers to these questions live six feet underground.

ဒီမေးခွန်းတွေအတွက် အဖြေတွေက မြေအောက် ခြောက်ပေမှာ ရှင်နေတယ်။

It may not appear very lively down here,

ဒီမှာ အလွန် အသက်ဝင်နေပုံ မရလောက်ပေမဲ့

but a single teaspoon of soil contains more organisms

မြေကြီး လက်ဖက်ရည် တစ်ဇွန်းစာတိုင်းမှာ ဂြိုဟ်ပေါ်မှာရှိတဲ့ လူသားတွေထက်

than there are human beings on the planet.

ပိုများတဲ့ ဇီဝရုပ်တွေ ပါဝင်နေတယ်။

From bacteria and algae to fungi and protozoa,

ဘက်တီးရီးယား၊မှော်၊ မှိုတွေကနေ ပရိုတိုဇွန်အကောင်အထိ

soils are home to one quarter of Earth’s biodiversity.

မြေကြီးတွေဟာ ကမ္ဘာမြေရဲ့ ဇီဝမျိုးစုံ လေးပုံတစ်ပုံအတွက် နေအိမ်ပါ။

And perhaps the soil’s most important inhabitants are microbes,

ဖြစ်နိုင်တာကတော့ မြေကြီးရဲ့ အရေးအပါဆုံး နေထိုင်သူတွေဟာ ၎င်းရဲ့ အဏုဇီဝရုပ်တွေပါ။

organisms no larger than several hundred nanometers

ဂြိုဟ်ရဲ့ သေပြီး၊သေဆဲ ဇီဝအခြေခံ ရုပ်ဝတ္ထုအားလုံးကို ဆွေးမြည့်စေတဲ့

that decompose all the planet’s dead and dying organic material.

နာနိုမိတာ ရာများစွာထက် ပိုမကြီးတဲ့ ဇီဝရုပ်တွေပါ။

Imagine we drop an apple in the forest.

သစ်တောထဲကို ပန်းသီးတစ်လုံး ပစ်ချတာကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

As soon as it contacts the soil,

ဒါက မြေကြီးနဲ့ ဆက်သွယ်မိတာနဲ့

worms and other invertebrates begin breaking it down into smaller parts;

တီကောင်တွေနဲ့ အခြား ကျောရိုးမဲ့ သတ္တဝါတွေက ဒါကို အပိုင်းလေးတွေအဖြစ် စတင်ခြေဖျက်ကြတယ်။

absorbing nutrients from what they consume and excreting the rest.

သူတို့ စားသုံးတာကနေ အာဟာရတွေကို စုပ်ယူပြီး ကျန်တာကို စွန့်ထုတ်ရင်းပေါ့။

This first stage of decomposition sets the scene for microbes.

ဆွေးမြည့်ခြင်းရဲ့ဒီပထမအဆင့်က အဏုဇီဝရုပ်တွေ အတွက် အခြေအနေဖွင့်ပေးတယ်။

The specific microbes present depend on the environment.

သီးခြား အဏုဇီဝရုပ် တည်ရှိမှုက ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် မူတည်တယ်။

For example, in grasslands and farm fields there tend to be more bacteria,

ဥပမာ၊ မြက်ခင်းပြင်တွေနဲ့ လယ်ကွင်းတွေမှာ မြက်နဲ့သစ်ရွက်တွေကို

which excel at breaking down grass and leaves.

ခြေဖျက်ရာမှာ တော်တဲ့ ဘက်တီးရီယား ပိုများတတ်တယ်။

But in this temperate forest there are more fungi,

ဒါပေမဲ့ သမပိုင်း သစ်တော့မှာတော့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ သစ်သားလို

capable of breaking down complex woody materials.

အရာဝတ္ထုတွေကို ခြေဖျက်နိုင်တဲ့ မှိုတွေ ပိုများတယ်။

Looking to harvest more food from the apple’s remains,

ပန်းသီးအကျန်တွေကနေ နောက်ထပ် အစာကို ရယူဖို့ လမ်းရှာနေတဲ့

these microbes release enzymes

ဒီအဏုဇီဝရုပ်တွေက oxidation ဆိုတဲ့

that trigger a chemical reaction called oxidation.

ဓာတုဓာတ်ပြုမှုတစ်ခုကို အစပျိုးတဲ့ အင်ဇိုင်းတွေ ထုတ်လွှတ်တယ်။

This breaks down the molecules of organic matter, releasing energy,

ဒါက ဇီဝအခြေခံ ဒြပ်ရဲ့ မော်လီကျူးတွေအဖြစ် ကြေပျက်သွားတယ်။

carbon, and other nutrients in a process called mineralization.

mineralization လုပ်ငန်းစဉ်မှာ စွမ်းအင်၊ ကာဗွန်နဲ့ အခြား အာဟာရတွေကို ထုတ်ပေးတာပါ။

Then microbes consume the carbon and some nutrients,

ဒီနောက် အဏုဇီဝရုပ်တွေက ကာဗွန်နဲ့ အခြား အာဟာရဓာတ်တွေကို စားသုံးစဉ်မှာ

while excess molecules of nitrogen, sulfur, calcium, and more

နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဆာလ်ဖာ၊ ကယ်လ်ဆီယမ် စသည်တို့ရဲ့ ပိုနေတဲ့ မော်လီကျူးတွေကို

are left behind in the soil.

မြေကြီးထဲမှာ ချန်ထားခဲ့တယ်။

As insects and worms eat more of the apple,

ပိုးမွားတွေနဲ့တီကောင်တွေက ပန်းသီးကို ပိုစားတော့

they expose more surface area for these microbial enzymes

အဏုဇီဝရုပ် အင်ဇိုင်းတွေအတွက် အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ပြုဖို့နဲ့ ဒြပ်ဖြစ်လာစေဖို့

to oxidize and mineralize.

ပိုများတဲ့ မျက်နှာပြင် ဧရိယာနဲ့ ထိတွေ့တယ်။

Even the excretions they leave behind are mined by microbes.

အဏုဇီဝရုပ်တွေက သူတို့ ချန်ထားတဲ့ အညစ်အကြေးတွေကိုတောင် တူးဖော်တယ်။

This continues until the apple is reduced to nothing—

ပန်းသီးက ဘာမှမကျန်တော့တဲ့အထိ ဒါက ဆက်ဖြစ်တယ်။

a process that would take one to two months in a temperate forest.

သမပိုင်း သစ်တောတစ်ခုမှာ တစ်လ၊နှစ်လ ကြာမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုပါ။

Environments that are hot and wet support more microbes

ပူပြီး စွတ်စိုတဲ့ ဝန်းကျင်တွေက အေးပြီး ခြောက်သွေ့တဲ့ နေရာတွေထက်

than places that are cold and dry,

အဏုဇီဝရုပ်တွေကို ပိုထောက်ပံ့တယ်။

allowing them to decompose things more quickly.

အရာတွေကို ပိုလျင်မြန်စွာ ဆွေးမြည့်စေတာပါ။

And less complex organic materials break down faster.

ရှုပ်ထွေးမှု ပိုနည်းတဲ့ ဇီဝအခြေခံ အရာဝတ္ထုတွေက ပိုမြန်မြန် ကြေပျက်တယ်။

But given enough time,

ဒါပေမဲ့ အချိန်လုံလောက်တာကြောင့်

all organic matter is reduced to microscopic mineral nutrients.

ဇီဝအခြေခံ အရာဝတ္ထုအားလုံးဟာ သေးငယ်တဲ့ သတ္ထု အာဟာရတွေဖြစ်သွားတယ်။

The atomic bonds between these molecules are too strong to break down any further.

ဒီမော်လီကျူးတွေကြားက အဏုမြူ အနှောင်အဖွဲ့ တွေက ထပ်မပြိုကွဲနိုင်အောင် ခိုင်မာတယ်။

So instead, these nutrients feed plant life,

ဒီတော့ ဒီအစား ဒီအာဟာရတွေဟာ အပင်ကို ရှင်သန်စေတယ်၊

which grow more food that will eventually decompose.

နောက်ဆုံး ဆွေးမြည့်သွားမယ့် နောက်ထပ်အစာကို တိုးပွားစေတယ်။

This constant cycle of creating and decomposing supports all life on Earth.

ဖန်တီးခြင်းနဲ့ဆွေးမြည့်ခြင်းရဲ့အဆက်မပြတ် သံသရာက ကမ္ဘာမြေသက်ရှိအားလုံးကိုပံ့ပိုးတယ်။

But there are a few environments too hostile for these multi-talented microbes—

ဒါပေမဲ့ အင်္ဂလန် Cheshire အပြင်ဘက်က စိမ့်မြေတွေအပါအဝင် အစုံ ကျွမ်းကျင်တဲ့

including the peat bogs outside Cheshire, England.

အဏုဇီဝရုပ်တွေကို အလွန်ဆန့်ကျင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် အနည်းငယ်ရှိတယ်။

Peat bogs are mostly made of highly acidic Sphagnum mosses.

အအေးပိုင်း စိမ့်မြေတွေဟာ အက်ဆစ် မြင့်တဲ့ Sphagnum ရေညှိတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတယ်။

These plants acidify the soil while also releasing a compound

ဒီအပင်တွေက မြေကြီးကို အက်ဆစ်ဖြစ်လာ စေရင်း နိုက်ထရိုဂျင်ကို ဖွဲ့စေတဲ့

that binds to nitrogen, depriving the area of nutrients.

ဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုကိုပါ ထုတ်ပေးတယ်။ အာဟာရ ဧရိယာတွေကို ပိတ်ပင်တာပါ။

Alongside cold northern European temperatures,

အေးတဲ့ မြောက်ပိုင်း ဥရောပ အပူချိန်တွေနဲ့ ဒီအခြေအနေတွေက

these conditions make it impossible for most microbes to function.

အဏုဇီဝရုပ်အများစုကို လည်ပတ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်အောင် ပြုလုပ်တယ်။

With nothing to break them down,

ဘာမှ ကြေပျက်စရာမရှိတာနဲ့အတူ

the dead mosses pile up, preventing oxygen from entering the bog.

ရေညှိသေတွေက စုပုံလာတယ်။ စိမ့်မြေထဲကို အောက်ဆီဂျင် ဝင်တာကို တားဆီးတာပါ။

The result is a naturally sealed system.

အကျိုးဆက်က သဘာဝအရ အလုံပိတ် စနစ်တစ်ခုပါ။

Whatever organic matter enters a peat bog just sits there— like the Lindow Man.

Lindow Man လို အအေးပိုင်း စိမ့်မြေတစ်ခုဆီ ဝင်တဲ့ ဇီဝအခြေခံ ဒြပ်ဟူသမျှ ဒီမှာထိုင်တယ်။

The acid of the bog was strong enough

စိမ့်မြေရဲ့ အက်ဆစ်က အရိုးလို အတော်လေး

to dissolve relatively simple material like bone,

ရိုးစင်းတဲ့ အရာဝတ္ထုကို ပျော်ဝင်လောက်အောင် အားကောင်းပြီး

and it turned more complex tissue like skin and organs pitch black.

အရေပြားနဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါတွေလို ပိုရှုပ်တဲ့ တစ်ရှူးတွေကို မည်းနက်စေတယ်။

But his corpse is otherwise so well-preserved,

ဒါပေမဲ့ သူ့အလောင်းကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ ကောင်းကောင်း ထိန်းထားတော့

that we can determine he was healthy, mid-20s,

သူဟာ ကျန်းမာတဲ့ ၂၀ ကျော်အရွယ်၊ သူ့ကိုယ်က ပြတဲ့ အလုပ်ကြမ်း

and potentially wealthy as his body shows few signs of hard labor.

လက္ခဏာ အနည်းငယ်အရ ချမ်းသာနိုင်လောက်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်။

We even know the Lindow Man’s last meal—

မကြေပျက်သေးတဲ့ တူးခြစ်နေတဲ့ ပေါင်မုန့်အရ

a still undigested piece of charred bread.

Lindow Man ရဲ့ နောက်ဆုံး အစာကိုတောင် သိတယ်။

Scholars are less certain about the circumstances of his death.

သူ့သေဆုံးမှု အခြေအနေတွေအကြောင်းကို ပညာရှင်တွေ သိပ်မသေချာဘူး။

While cold-blooded murder is a possibility,

သွေးအေးတဲ့ လူသတ်မှုတစ်ခု ဖြစ်လောက်ပေမဲ့

the extremity of his injuries suggest a ritual sacrifice.

သူ့ဒဏ်ရာတွေရဲ့ လွန်ကဲမှုက ရိုးရာ ယဇ်ပူဇော်မှုတစ်ခုကို ပြသတယ်။

Even 2,000 years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ ကတောင်

there’s evidence the bog was known for its almost supernatural qualities;

စိမ့်မြေကို သဘာဝလွန်နီးပါး အစွမ်းတွေအတွက် သိကြတယ်။

a place where the soil beneath your feet wasn’t quite dead or alive.

သင့်ခြေထောက်အောက်က မြေကြီးရှိရာ လုံးဝ သေတာ၊ ရှင်တာမဟုတ်တဲ့ နေရာတစ်ခုပါ။