Can loud music damage your hearing? - Heather Malyuk

Translator: Kyaw Soe Moe Reviewer: Sanntint Tint

After a three-hour concert by her favorite Norwegian metal band,

သူအကြိုက်ဆုံး နော်ဝေး မယ်ဒယ် ဂီတအဖွဲ့ရဲ့ သုံးနာရီအကြာ ရှိုးပွဲအပြီးမှာတော့

Anja finds it difficult to hear her friend rave about the show.

ရှိုးပွဲအကြောင်းကို သူ့သူငယ်ချင်း ပြန်ပြောနေတာကို Anja သိပ်မကြားရတော့ဘူး။

It sounds like he's speaking from across the room,

သူ့သူငယ်ချင်းက အခန်းရဲ့ဟိုဘက်က ပြောနေသလိုခံစားရတယ်။

and it’s tough to make out his muted voice over the ringing in her ears.

ဒါပေမဲ့ သူ့နားထဲမှာ အူနေတော့ သူ့အသံတိုးတိုးကိုသေသေချာချာနားမလည်ဘူး။

By the next morning, the effect has mostly worn off,

နောက်နေ့မနက်ကျတော့ ဒီလိုဖြစ်တာတွေ ပျောက်သွားတယ်။

but Anja still has questions.

ဒါပေမဲ့ Anja မှာမေးခွန်းတွေရှိတယ်။

What caused the symptoms? Is her hearing going to fully recover?

ဘာကြောင့် ဒီလိုလက္ခဏာတွေဖြစ်လာတာလဲ။

သူ့ရဲ့နားတွေကရော လုံးဝပြန်ကောင်းသွားမှာလား။

And can she still go to concerts without damaging her ears?

သူ့နားကိုမထိခိုက်စေဘဲ ဂီတပွဲတွေ ထပ်သွားလို့ရသေးလား။

To answer these questions,

ဒီမေးခွန်းတွေကို ဖြေဖို့ဆိုရင်

အရင်ဆုံး..အသံဆိုတာဘာလဲဆိုတာ နားလည်ဖို့နဲ့

we first need to understand what sound is and how we hear it.

အသံကိုဘယ်လိုကြားရလဲဆိုတာ သိဖို့လိုအပ်လာပါတယ်။

Like a pebble creating ripples in water,

ခဲလုံးလေးတစ်လုံးရေထဲကျသွားရင် ရေလှိုင်းလေးတွေထသွားသလိုပဲ

sound is created when displaced molecules vibrate through space.

နေရာကျယ်ထဲမှာ ရွေ့သွားတဲ့မော်လီးကျူးတွေ တုန်ခါတဲ့အခါမှာအသံဖြစ်လာပါတယ်။

While sound vibrations can travel through solids and liquids,

အသံတုန်ခါမှုတွေက အခဲတွေ၊ အရည်တွေကိုဖြတ်နိုင်ပါတယ်။

our ears have evolved to process vibrations in the air.

ကျွန်မတို့ရဲ့နားတွေကလေထဲကအသံကို နားထောင်နိုင်ဖို့

ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။

These waves of air pressure enter our ear canals and bounce off the eardrum.

ဒီလှိုင်းလေးတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့နားထဲကိုဝင်လာပြီး

နားစည်ကို လာရိုက်ခတ်ပါတယ်။

“အရိုးတွဲလေး“လို့ခေါ်တဲ့ အရိုးသေးသေးလေး သုံးခုဟာ

A trio of bones called the ossicular chain

then carries those vibrations into the cochlea,

ဒီတုန်ခါမှုတွေကို “ကွန်ခလီယာ“ဆီ ပို့ပေးပြီး

transforming waves of air pressure into waves of cochlear fluid.

လေဖိအားလှိုင်းလေးတွေကိုကွန်ခလီယာအရည်ရဲ့ လှိုင်းလေးတွေအဖြစ်

ပြောင်းလဲပေးလိုက်ပါတယ်။

Here, our perception of sound begins to take form.

ဒီအခါမှာ ကျွန်မတို့အသံကို စကြားရပါတယ်။

The waves of fluid move the basilar membrane,

အရည်လှိုင်းလေးတွေဟာ အမှင်ဆဲလ်လေးတွေ သောင်းနဲ့ချီပြီးရှိတဲ့

a tissue lined with tens of thousands of hair cells.

အောက်ခံအမြှေးပါးလေးကိုလှုပ်စေပါတယ်။

The specific vibration of these hair cells and the stereocilia on top of each one

ဒီအမှင်ဆဲလ်လေးတွေရဲ့ တိကျတဲ့တုန်ခါမှုတွေနဲ့

သူတို့အပေါ်မှာရှိတဲ့ “စတီရီယိုစီလီယာ“ တစ်ခုချင်းစီကနေ

determine the auditory signal our brain perceives.

အသံ အချက်ပြသင်္ကေတတွေထွက်ပြီး ဒါဟာတွေကို ဦးနှောက်ကသိသွားပါတယ်။

Unfortunately, these essential cells are also quite vulnerable.

ကံဆိုးချင်တော့၊ ဒီလိုမရှိမဖြစ် ဆဲလ်လေးတွေက တော်တော် နုနယ်ပါတယ်။

There are two properties of sound that can damage these cells.

ဒီဆဲလ်လေးတွေကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ အသံရဲ့ဂုဏ်သတ္တိနှစ်မျိုးရှိတယ်။

The first is volume.

ပထမတစ်ခုကတော့ အသံရဲ့ကျယ်လောင်မှုပါ။

The louder a sound is, the greater the pressure of its vibrations.

အသံပိုကျယ်လေလေ အသံတုန်ခါမှုလှိုင်းတွေရဲ့ ဖိအားက ပိုများလေလေပါပဲ။

While the ear’s upper limits vary from person to person,

နားရဲ့ အမြင့်ဆုံးခံနိင်ရည်က လူတစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်မတူကြဘူး။

close range exposure to sound exceeding 120 decibels

အသံပြင်းအား ၁၂၀ ဒယ်ဆီဘယ်ကို အနီးကပ်နားထောင်လိုက်ရင်

can instantly bend or blow out hair cells, resulting in permanent hearing damage.

နားထဲကအမှင်ဆဲလ်လေးတွေကိုချက်ချင်းပြားသွား၊ ပျက်စီးသွားပြီးတော့ နားကန်းသွားတတ်ပါတယ်။

The pressure of more powerful sounds can even dislocate the ossicular chain

ဒီထက်ပိုပြီးအားပြင်းတဲ့ အသံတွေနဲ့တွေ့ရင် နားအရိုးတွဲလေးတွေကိုပြုတ်ထွက်သွားစေမှာပါ။

or burst an eardrum.

နားစည်လည်းကွဲသွား နိုင်ပါတယ်။

The other side of this equation is the sound’s duration.

ညီမျှခြင်းရဲ့အခြားတစ်ဖက်မှာတော့ အသံရဲ့“ကြာချိန်“ရှိပါတယ်။

While dangerously loud sounds can injure ears almost instantly,

အန္တရာယ်အဆင့်ရောက်အောင်ကျယ်လောင်တဲ့အသံတွေက နားကိုချက်ချင်းပျက်စီးစေသလိုမျိုးပဲ

hair cells can also be damaged

ဖိအားနိမ့်တဲ့ အသံတွေကို အချိန်အကြာကြီးနားထောင်တာကလည်း

by exposure to lower sound pressure for long periods.

နားရဲ့အမှင်ဆဲလ်လေးတွေကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ- လက်အခြောက်ခံစက်ကို သုံးနေတုန်း ခဏ စက္ကန့် ၂၀ လောက်နားထောင်တာက

For example, hearing a hand dryer is safe for the 20 seconds you’re using it.

But if you listened for 8 consecutive hours,

ဘာမှမဖြစ်ပေမဲ့... ဒီစက်အသံကို ၈နာရီဆက်တိုက်နားထောင်ရင်တော့

this relatively low-pressure sound would overwork the stereocilia

ဖိအားနိမ့်တဲ့အသံက စတီရီယိုဆီလီယာလေး တွေကို ဝန်ပိစေပြီး

and swell the hair cell’s supporting tissue.

အမှင်ဆဲလ်လေးတွေရဲ့ အထောက်အကူတစ်ရှူးကို ရောင်စေပါတယ်။

Swollen hair cells are unable to vibrate with the appropriate speed and accuracy,

ရောင်နေတဲ့ အမှင်ဆဲလ်လေးတွေက အရှိန်ကောင်းကောင်း၊တိတိကျကျမတုန်နိုင်တော့

making hearing muffled.

အသံကို သဲသဲကွဲကွဲ ကြားရတော့မှာမဟုတ်ဘူး။

This kind of hearing loss is known as a temporary threshold shift,

ဒီလိုမျိုး အကြားအာရုံချို့ယွင်းခြင်းကို “ယာယီကြားနိုင်စွမ်းကျခြင်း“လို့ခေါ်ပါတယ်။

and many people will experience it at least once in their lifetime.

လူတော်တော်များများတစ်သက်မှာတစ်ခါလောက်တော့ ဒီလို ကြုံဖူးကြလိမ့်မယ်။

In Anja’s case, the loud sounds of the concert

Anja အတွက်ကျတော့ ဂီတပွဲက အသံအကျယ်ကြီးတွေဟာ

only took three hours to cause this condition.

ဒီလိုဖြစ်သွားဖို့ သုံးနာရီပဲကြာတယ်။

Fortunately, it's a temporary ailment that usually resolves

ကံကောင်းချင်တော့ ဒါက ခဏပဲဖြစ်တာမျိုးပါပဲ။ အချိန်ကြာသွားတဲ့အခါ

as swelling decreases over time.

ရောင်တာတွေ သက်သာသွားရင် ပြန်ကောင်းသွားတာပေါ့။

In most cases,

အများအားဖြင့်တော့

simply avoiding hazardous sounds gives hair cells all they need to recover.

အန္တရာယ်ဖြစ်စေတဲ့အသံတွေကိုရှောင်လိုက်ရင် အမှင်ဆဲလ်လေးတွေက ပြန်ကောင်းသွားလိမ့်မယ်။

One temporary threshold shift isn’t likely to cause permanent hearing loss.

“ယာယီကြားနိုင်စွမ်းကျခြင်း“က သေရာပါနားကန်းသွားတာတော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

But frequent exposure to dangerous sound levels

အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့အသံတွေကို ခဏခဏနားထောင်နေရရင်တော့

can lead to a wide range of hearing disorders,

အကြားအာရုံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ပြဿနာ မျိုးစုံဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

such as the constant buzz of tinnitus

တောက်လျှောက်နားအူနေတာမျိုး၊

or difficulty understanding speech in loud environments.

အသံတွေဆူနေတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စကားသံတွေကောင်းကောင်းမကြားရတာမျိုး။

Overworked hair cells can also generate dangerous molecules

ဝန်ပိနေတဲ့အမှင်ဆဲလ်လေးတွေက အန္တရာယ်ရှိတဲ့မော်လီကျူးတွေကိုထုတ်နိုင်တယ်

called reactive oxygen species.

ဒါတွေကို “ဓာတ်ပြုအောက်စီဂျင်ပစ္စည်း“တွေ လို့ခေါ်ပါတယ်။

These molecules have unpaired electrons,

ဒီမော်လီကျူးတွေမှာ အတွဲမရှိတဲ့ အီလက်ထရွန်လေးတွေပါပါတယ်။

driving them to steal electrons from nearby cells

သူတို့က ဘေးနားက ဆဲလ်တွေရဲ့ အီလက်ထရွန်လေးတွေကိုလိုက်ခိုးယူပြီးတော့

and cause permanent damage to the inner ear.

အတွင်းဘက်နားကို သေရာပါ ဒဏ်ရာဖြစ်စေပါတယ်။

There are numerous strategies you can adopt for preventing hearing loss.

နားအကြားအာရုံထိခိုက်တာကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် နည်းလမ်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။

Current research around earbud headphone use suggests keeping your volume

လက်ရှိသုတေသနရလဒ်တွေအရ နားကြပ်နဲ့ တစ်နေ့ကိုမိနစ်၉၀ထက်ပိုနားထောင်ရင်

at 80% or less if you’ll be listening for more than 90 minutes throughout the day.

အသံအကျယ်ကို ၈၀ရာခိုင်နှုန်းအောက်မှာထားပြီး နားထောင်ဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။

Noise-isolating headphones can also help you listen at lower volumes.

ဆူညံသံတွေကိုဖျောက်ပေးတဲ့ နားကြပ်တွေကလည်း အသံတိုးတိုးလေးနဲ့နားထောင်လို့ရစေမှာပါ။

Getting a baseline understanding of your hearing

သင့်ရဲ့အကြားအာရုံစနစ်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက်

is essential to protecting your auditory system.

နားနဲ့ပတ်သက်တဲ့အခြေခံကို နားလည်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

Just like our eyes and teeth, our ears also need annual check-ups.

သင့်ရဲ့မျက်လုံးနဲ့သွားတွေလိုပဲ နားတွေကိုလည်းနှစ်စဉ်စစ်ဆေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

Not all communities have access to audiologists,

နားအထူးကုတွေကတော့ နေရာတိုင်းမှာမရှိနိုင်ပါဘူး။

but organizations around the world are developing portable hearing tests

ကမ္ဘာပေါ်က အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ သယ်ရလွယ်တဲ့ နားစမ်းသပ်ကိရိယာတွေနဲ့

and easy-to-use apps to bring these vital resources to remote regions.

သုံးရလွယ်တဲ့ အက်ပလီကေးရှင်းတွေကို အစွန်အဖျားဒေသတွေမှာရနိုင်အောင်လုပ်နေပါတယ်။

Finally, wear earplugs when you’re knowingly exposing yourself

နောက်ဆုံးတစ်ခုကတော့ သင်ဟာကျယ်လောင်တဲ့အသံတွေကို

to loud sounds for extended periods.

အချိန်အကြာကြီးနားထောင်မယ်ဆိုရင် နားဆို့ တပ်ထားသင့်ပါတယ်။

An earplug’s effectiveness depends on how well you’ve inserted it,

နားဆို့ကို နားထဲကိုကောင်းကောင်း ထည့်တတ်မှထိရောက်တဲ့ကာကွယ်မှုရမှာပါ။

so be careful to read the instructions.

ဒါကြောင့် ညွှန်ကြားချက်တွေကို ဂရုတစိုက်ဖတ်ရပါမယ်။

But when worn correctly,

ဒါပေမဲ့ နားဆို့တွေကို နည်းလမ်းမှန်မှန်

they can ensure you'll be able to hear your favorite band

တပ်မယ်ဆိုရင်တော့ သင့်အကြိုက်ဆုံးတီးဝိုင်းကို

for many nights to come.

နောက်ထပ်ညပေါင်းများစွာ ထပ်နားထောင်နိုင်မှာအသေအချာပါပဲ။