Can loud music damage your hearing? - Heather Malyuk

Tłumaczenie: Adam Rogoń Korekta: Martyna Selke

After a three-hour concert by her favorite Norwegian metal band,

Po trzygodzinnym koncercie swojego ulubionego norweskiego zespołu metalowego

Anja finds it difficult to hear her friend rave about the show.

Anja z trudnością słyszy, jak jej przyjaciel zachwala występ.

It sounds like he's speaking from across the room,

Ma wrażenie, jakby mówił z drugiego końca pokoju,

and it’s tough to make out his muted voice over the ringing in her ears.

a dzwonienie w uszach zagłusza jego słowa.

By the next morning, the effect has mostly worn off,

Następnego ranka te objawy w większości ustąpiły,

but Anja still has questions.

ale Anja wciąż się zastanawia: co było tego przyczyną?

What caused the symptoms? Is her hearing going to fully recover?

Czy jej słuch w pełni wróci?

And can she still go to concerts without damaging her ears?

Czy może dalej chodzić na koncerty bez obaw o uszkodzenie słuchu?

To answer these questions,

Żeby odpowiedzieć na te pytania,

we first need to understand what sound is and how we hear it.

najpierw trzeba zrozumieć czym jest dźwięk i jak go odbieramy.

Like a pebble creating ripples in water,

Niczym kamyk tworzący fale na wodzie,

sound is created when displaced molecules vibrate through space.

dźwięk powstaje, gdy poruszone cząsteczki drgają w przestrzeni.

While sound vibrations can travel through solids and liquids,

Choć wibracje dźwiękowe przechodzą przez ciała stałe i ciecze,

our ears have evolved to process vibrations in the air.

nasze uszy wykształciły też umiejętność odbierania wibracji z powietrza.

These waves of air pressure enter our ear canals and bounce off the eardrum.

Dostają się one do kanałów słuchowych i odbijają się od bębenka.

A trio of bones called the ossicular chain

Trzy kości zwane kosteczkami słuchowymi

then carries those vibrations into the cochlea,

przenoszą te wibracje do ślimaka,

transforming waves of air pressure into waves of cochlear fluid.

który z wibracji tworzy płyn zwany śródchłonką.

Here, our perception of sound begins to take form.

To wtedy dźwięk zaczyna być dla nas zrozumiały.

The waves of fluid move the basilar membrane,

Śródchłonka aktywuje błonę podstawową,

a tissue lined with tens of thousands of hair cells.

tkankę składającą się z tysięcy komórek rzęsatych.

The specific vibration of these hair cells and the stereocilia on top of each one

Wibracje tych komórek wyposażonych w stereowłókna

determine the auditory signal our brain perceives.

wytwarzają sygnały dźwiękowe, które nasz mózg przetwarza.

Unfortunately, these essential cells are also quite vulnerable.

Te niezbędne komórki są też, niestety, bardzo delikatne.

There are two properties of sound that can damage these cells.

Są dwie właściwości dźwięku, które mogą uszkodzić te komórki.

The first is volume.

Pierwsza to głośność.

The louder a sound is, the greater the pressure of its vibrations.

Im głośniejszy dźwięk, tym większa moc wibracji.

While the ear’s upper limits vary from person to person,

Reakcje na głośne dźwięki są zależne od osoby,

close range exposure to sound exceeding 120 decibels

jednak bliski kontakt z dźwiękiem przekraczającym 120 decybeli

can instantly bend or blow out hair cells, resulting in permanent hearing damage.

może momentalnie uszkodzić komórki i skutkować trwałym uszkodzeniem słuchu.

The pressure of more powerful sounds can even dislocate the ossicular chain

Głośne i mocne dźwięki mogą nawet przemieścić kosteczki słuchowe

or burst an eardrum.

albo zniszczyć błonę bębenkową.

The other side of this equation is the sound’s duration.

Drugim czynnikiem jest długość dźwięku.

While dangerously loud sounds can injure ears almost instantly,

Podczas gdy bardzo głośny dźwięk może od razu uszkodzić słuch,

hair cells can also be damaged

komórkom rzęsatym szkodzi też

by exposure to lower sound pressure for long periods.

długi okres styczności z cichszymi dźwiękami.

For example, hearing a hand dryer is safe for the 20 seconds you’re using it.

Dźwięk suszarki do rąk jest bezpieczny przez 20 sekund,

podczas których jej używasz,

But if you listened for 8 consecutive hours,

ale po 8 godzinach słuchania,

this relatively low-pressure sound would overwork the stereocilia

ten stosunkowo cichy dźwięk nadwyrężyłby stereowłókna,

and swell the hair cell’s supporting tissue.

a tkanki komórek rzęsatych powiększyłyby się.

Swollen hair cells are unable to vibrate with the appropriate speed and accuracy,

Powiększone komórki rzęsate nie wibrują z odpowiednią prędkością i dokładnością,

making hearing muffled.

co zagłusza dźwięki.

This kind of hearing loss is known as a temporary threshold shift,

Taki rodzaj utraty słuchu jest znany jako chwilowe przesunięcie progu słyszenia,

and many people will experience it at least once in their lifetime.

którego wiele osób doświadczy przynajmniej raz w życiu.

In Anja’s case, the loud sounds of the concert

W przypadku Anji, głośne dźwięki na koncercie

only took three hours to cause this condition.

wywołały to w zaledwie 3 godziny.

Fortunately, it's a temporary ailment that usually resolves

Na szczęście to chwilowa dolegliwość,

która ustępuje, gdy opuchlizna się zmniejsza.

as swelling decreases over time.

In most cases,

Unikanie głośnych dźwięków zwykle wystarcza do regeneracji komórek.

simply avoiding hazardous sounds gives hair cells all they need to recover.

One temporary threshold shift isn’t likely to cause permanent hearing loss.

Jedno chwilowe przesunięcie progu nie spowoduje trwałego uszkodzenia słuchu,

But frequent exposure to dangerous sound levels

ale częsta styczność z niebezpiecznie głośnymi dźwiękami

can lead to a wide range of hearing disorders,

może prowadzić do różnych zaburzeń słuchu,

such as the constant buzz of tinnitus

takich jak ciągły szum w uszach

or difficulty understanding speech in loud environments.

albo trudności ze zrozumieniem kogoś, kiedy wokoło jest głośno.

Overworked hair cells can also generate dangerous molecules

Nadwyrężone komórki rzęsate mogą też generować niebezpieczne molekuły

called reactive oxygen species.

zwane reaktywnymi formami tlenu.

These molecules have unpaired electrons,

Te molekuły posiadają niesparowane elektrony,

driving them to steal electrons from nearby cells

co powoduje zabieranie elektronów od pobliskich komórek,

and cause permanent damage to the inner ear.

skutkując trwałym uszkodzeniem ucha wewnętrznego.

There are numerous strategies you can adopt for preventing hearing loss.

Istnieją liczne metody, dzięki którym możesz zapobiec utracie słuchu.

Current research around earbud headphone use suggests keeping your volume

Najnowsze badania nad słuchawkami sugerują ustawianie głośności

at 80% or less if you’ll be listening for more than 90 minutes throughout the day.

na 80% lub mniej, jeśli słuchasz czegoś dłużej niż 90 minut dziennie.

Noise-isolating headphones can also help you listen at lower volumes.

Słuchawki wygłuszające otoczenie też mogą pomóc.

Getting a baseline understanding of your hearing

Podstawowa wiedza o słuchu

is essential to protecting your auditory system.

jest niezbędna do ochrony układu słuchowego.

Just like our eyes and teeth, our ears also need annual check-ups.

Podobnie jak oczy i zęby, uszy też potrzebują corocznej kontroli.

Not all communities have access to audiologists,

Nie wszyscy mają dostęp do audiologa,

but organizations around the world are developing portable hearing tests

ale różne organizacje pracują nad ogólnodostępnymi testami słuchu

and easy-to-use apps to bring these vital resources to remote regions.

i aplikacjami, które ułatwią do nich dostęp we wszystkich regionach.

Finally, wear earplugs when you’re knowingly exposing yourself

Poza tym noś zatyczki do uszu, gdy wiesz, że przez dłuższy czas

to loud sounds for extended periods.

będziesz mieć styczność z głośnym dźwiękiem.

An earplug’s effectiveness depends on how well you’ve inserted it,

Skuteczność zatyczek zależy od tego, jak je włożysz do ucha,

so be careful to read the instructions.

więc zachowaj ostrożność i przeczytaj instrukcję.

But when worn correctly,

Noszone prawidłowo,

they can ensure you'll be able to hear your favorite band

pozwolą ci na słuchanie ulubionego zespołu

for many nights to come.

przez wiele wieczorów.