Why do cats act so weird? - Tony Buffington

12,405,497 views ・ 2016-04-26

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Azjargal Tsogtbaatar Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa
00:06
Why do cats do that?
0
6681
2417
Муур яагаад ингэдэг вэ?
00:12
They're cute, they're lovable,
1
12568
1807
Тэд өхөөрдөм, хайр татам,
00:14
and judging by the 26 billions views of over 2 million YouTube videos
2
14375
5472
YouTube дээр 26 тэрбум хандалттай 2 сая гаруй видеонд тэдний хэрхэн
00:19
of them pouncing,
3
19847
1221
савраараа шүүрэх,
үсрэх,
00:21
bouncing,
4
21068
907
00:21
climbing,
5
21975
866
авирах,
00:22
cramming,
6
22841
798
чихэлдэх,
00:23
stalking,
7
23639
901
мөшгих,
00:24
clawing,
8
24540
750
самардах,
00:25
chattering,
9
25290
741
ярих,
00:26
and purring,
10
26031
1052
хүржигнэх зэргийг
00:27
one thing is certain:
11
27083
1838
үзсэнээс харахад нэг зүйл тодорхой байна: муурууд маш зугаатай.
00:28
cats are very entertaining.
12
28921
3120
Муурын эдгээр хачирхалтай, хөгжилтэй,
00:32
These somewhat strange feline behaviors,
13
32041
2287
00:34
both amusing and baffling,
14
34328
2064
гайхшируулсан зан нь бидний олонхид
00:36
leave many of us asking, "Why do cats do that?"
15
36392
4184
“муур яагаад ингэдэг юм бол” гэж бодогдуулдаг.
00:40
Throughout time, cats were simultaneously solitary predators of smaller animals
16
40576
5407
Эрт дээр үеэс л муурууд жижиг амьтдыг ганцаар агнадаг махчин,
00:45
and prey for larger carnivores.
17
45983
3215
бас өөрөө том махчин амьтдын идэш тэжээл болдог байв.
00:49
As both predator and prey,
18
49198
1586
Махчин амьтан, идэш тэжээлийн хоёулангийнх нь хувьд
00:50
survival of their species depended on crucial instinctual behaviors
19
50784
4825
тэдний төрөл зүйлийн оршин тогтнох нь зэрлэг болон тэжээвэр
00:55
which we still observe in wild and domestic cats today.
20
55609
5026
муурт ажиглагдсаар байгаа чухал зөн совингийн зан үйлээс хамаардаг.
01:00
While the feline actions of your house cat Grizmo might seem perplexing,
21
60635
4338
Таны гэрийн муур Гризмогийн муурын үйлдлүүд гайхмаар мэт
01:04
in the wild, these same behaviors,
22
64973
2087
санагдаж болох ч зэрлэг байгальд энэ зан чанар нь байгалиасаа
01:07
naturally bred into cats for millions of years,
23
67060
3128
хэдэн сая жилийн турш муур болж төрсөн
01:10
would make Grizmo a super cat.
24
70188
3189
Гризмог супер муур болгоно.
01:13
Enabled by their unique muscular structure and keen balancing abilities,
25
73377
4731
Өвөрмөц булчингийн бүтэц, тэнцвэрээ олох чадвараараа
01:18
cats climbed to high vantage points to survey their territory
26
78108
4155
муурууд газар нутгаа судалж, зэрлэг байгальд олзоо олж
01:22
and spot prey in the wild.
27
82263
2568
илрүүлэхийн тулд өндөрт авирдаг байсан.
01:24
Grizmo doesn't need these particular skills to find and hunt down dinner
28
84831
4324
Гризмо өнөөдөр аягандаа оройн хоол олж идэхийн тулд
01:29
in her food bowl today,
29
89155
1732
эдгээр ур чадварууд шаардагдахгүй,
01:30
but instinctually, viewing the living room from the top of the bookcase
30
90887
3470
харин зөнгөөрөө, зочны өрөөний номын тавиурын оройгоос харах нь
01:34
is exactly what she has evolved to do.
31
94357
3554
түүний хувьсан өөрчлөгдсөн үйлдэл юм.
01:37
As wild predators, cats are opportunistic and hunt whenever prey is available.
32
97911
6211
Зэрлэг махчин амьтны хувьд, муурууд бол оппортунист бөгөөд олз олдох бүрт агнадаг.
01:44
Since most cat prey are small,
33
104122
1858
Ихэнх муурын олз нь жижиг байдаг тул
01:45
cats in the wild needed to eat many times each day,
34
105980
3671
зэрлэг муурууд өдөр бүр олон удаа идэж, хооллож байхын тулд
01:49
and use a stalk, pounce, kill, eat strategy to stay fed.
35
109651
5340
мөшгих, цохих, алах, идэх стратегийг хэрэглэх шаардлагатай болдог.
01:54
This is why Grizmo prefers to chase and pounce on little toys
36
114991
3871
Тиймээс Гризмо өдөр шөнөгүй жижиг тоглоомуудыг хөөж,
01:58
and eat small meals over the course of the day and night.
37
118862
3998
цохиж, бага багаар хооллохыг илүүд үздэг.
02:02
Also, small prey tend to hide in tiny spaces in their natural environments,
38
122860
5281
Түүнчлэн, жижиг олз нь байгалийнхаа жижиг орон зайд нуугдах хандлагатай
02:08
so one explanation for Grizmo's propensity to reach into containers and openings
39
128141
4400
байдаг тул Гризмо сав, нүх рүү орох хандлагатай байдгийн нэг тайлбар нь
02:12
is that she is compelled by the same curiosity
40
132541
2895
түүнийг олон сая жилийн өмнө төрөл зүйлээ үргэлжлүүлэхэд
02:15
that helped ensure the continuation of her species for millions of years before.
41
135436
8925
тусалсан сониуч зандаа автсан явдал юм.
02:24
In the wild, cats needed sharp claws for climbing, hunting, and self-defense.
42
144361
5820
Зэрлэг байгальд, мууруудад авирах, ан хийх, өөрийгөө хамгуулахад хурц хумс
02:30
Sharpening their claws on nearby surfaces kept them conditioned and ready,
43
150181
4597
хэрэгтэй байсан. Ойролцоох гадаргууд сарвуугаа хурцалж өгснөөр тэднийг бэлэн
02:34
helped stretch their back and leg muscles,
44
154778
2123
байлгаж, нуруу хөлийнхөө булчингуудаа
02:36
and relieve some stress, too.
45
156901
2420
сунгаж, стрессийг нь тайлахад тусалсан.
02:39
So, it's not that Grizmo hates your couch,
46
159321
2130
Тэгэхээр, таны тавьсан эргэн тойрон дахь
02:41
chair,
47
161451
836
зүйлс болох буйдан,
02:42
ottoman,
48
162287
985
сандал,
02:43
pillows,
49
163272
745
дэрнүүд,
02:44
curtains,
50
164017
777
02:44
and everything else you put in her environment.
51
164794
2705
хөшиг, нойлын цаасыг
Гризмо үзэн яддаг гэсэн үг биш юм.
Түүний өвөг дээдэс нь амьд үлдэхийн тулд яг л ийм зүйл хийсэн учраас
02:47
She's ripping these things to shreds and keeping her claws in tip-top shape
52
167499
4635
02:52
because this is exactly what her ancestors did in order to survive.
53
172134
5629
тэр эдгээр зүйлсийг урж, сарвуугаа урт байлгадаг байна.
02:57
As animals that were preyed upon,
54
177763
1743
Муурууд идэш болох амьтны
02:59
cats evolved to not get caught,
55
179506
2377
хувьд, баригдахгүй байхаар хөгжиж,
03:01
and in the wild, the cats that were the best at avoiding predators thrived.
56
181883
4312
зэрлэг байгальд махчин амьтдаас хамгийн сайн зайлсхийдэг муурууд л хөгжсөн.
03:06
So at your house today,
57
186195
1456
Тэгэхлээр, өнөөдөр таны гэрт
03:07
Grizmo is an expert at squeezing into small spaces
58
187651
3798
байгаа Гризмо, жижиг зайнд шахагдан орж гарах,
03:11
and seeking out and hiding in unconventional spots.
59
191449
4214
ердийн бус газруудад нуугдахдаа мэргэжлийн байдаг.
03:15
It also explains why she prefers a clean and odor-free litter box.
60
195663
4064
Энэ мөн түүнийг цэвэр, үнэргүй бие засах хайрцгийг илүүд үздэгийг тайлбарлана.
03:19
That's less likely to give away her location to any predators
61
199727
3661
Энэ нь түүний байршлыг ойр хавьд нь үнэрлэж буй
03:23
that may be sniffing around nearby.
62
203388
3185
махчин амьтдад баригдах магадлалыг багасгана.
03:26
Considering everything we do know about cats,
63
206573
2286
Муурын талаар бидний мэддэг бүх зүйлийг авч үзвэл
03:28
it seems that one of their most predominate behaviors
64
208859
2930
тэдний хамгийн давамгайлсан зан үйлийн нэг нь
03:31
is still one of the most mysterious.
65
211789
2503
нууцлагдмал хэвээр байгаа юм шиг санагддаг.
03:34
Cats may purr for any number of reasons,
66
214292
3331
Муурууд
аз жаргалтай,
03:37
such as happiness,
67
217623
1186
стресстэй, өлссөн үедээ
03:38
stress,
68
218809
1029
03:39
and hunger.
69
219838
1293
гэх мэт янз бүрийн шалтгааны улмаас цээж нь хүрхэрдэг.
03:41
But curiously, the frequency of their purrs,
70
221131
2595
Гэхдээ хачирхалтай нь, тэдний 25-150 герцийн давтамжтай
03:43
between 25 and 150 hertz,
71
223726
2740
хүрхрэх авианы давтамж нь
03:46
is within a range that can promote tissue regeneration.
72
226466
4826
эд эсийн нөхөн төлжилтийг дэмжих хязгаарт багтдаг.
03:51
So while her purring makes Grizmo an excellent nap companion,
73
231292
3485
Тиймээс, түүний хүрхэрч дуугарах нь Гризмог нойрмоглоход сайн хамтрагч
03:54
it is also possible that her purr is healing her muscles and bones,
74
234777
5341
болгодог ч түүний дуу чимээ нь түүний булчин, ясыг, тэр ч байтугай таныхыг ч
бас эдгээдэг байж магадгүй юм.
04:00
and maybe even yours, too.
75
240118
3147
Тэд хооллохын тулд агнаж,
04:03
They developed through time
76
243265
1362
04:04
as both solitary predators that hunted and killed to eat,
77
244627
3125
хөнөөдөг махчин амьтан ба амьд үлдэхийн
04:07
and stealthy prey that hid and escaped to survive.
78
247752
4311
тулд нуугдаж, зугтдаг олз болон хувирсан.
04:12
So cats today retain many of the same instincts
79
252063
3182
Тиймээс өнөөдөр муурууд зэрлэг байгальд олон сая жилийн
04:15
that allowed them to thrive in the wild for millions of years.
80
255245
4441
турш хөгжих боломжийг олгосон олон зөн совингоо хадгалсаар байна.
04:19
This explains some of their seemingly strange behaviors.
81
259686
3826
Энэ нь тэдний ердийн бус занг тайлбарлаж болно.
04:23
To them, our homes are their jungles.
82
263512
2581
Тэдэнд бидний гэр тэдний ширэнгэн ой юм.
04:26
But if this is the case, in our own cat's eyes,
83
266093
2868
Хэрвээ энэ нь үнэн бол, тэдний нүдэнд
04:28
who are we?
84
268961
1481
бид юу юм бол?
04:30
Big, dumb, hairless cats competing with them for resources?
85
270442
3565
Нөөцийн төлөө тэдэнтэй өрсөлддөг том, тэнэг, үсгүй муурууд уу?
Өдөр болгон залилж чадах аймшигтай тэнэг махчин амьтад уу?
04:34
Terribly stupid predators they're able to outsmart every day?
86
274007
4538
04:38
Or maybe they think we're the prey.
87
278545
2444
Магадгүй тэд биднийг олз гэж боддог байх.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7